LIKE SUANLƐ 23
JUE 28 Zoova i janvuɛ tralɛ
Zoova yia e i tannin sua’n nun
“Min tannin sua’n trán be afiɛn, yɛ ń yó be Ɲanmiɛn.”—EZE. 37:27.
NDƐ CINNJIN’N
?Kɛ be se kɛ Zoova yia e i tannin sua’n nun’n, i bo yɛle benin? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zoova nian be nga be o i tannin sua’n nun’n be lika-ɔ? Like suanlɛ nga wá úka e naan y’a wun i sɔ liɛ’n i wlɛ.
1-2. ?Nin yɛ Zoova yiɛ i sufuɛ nanwlɛfuɛ mun kɛ be ko tran-ɔn?
?SƐ SRAN kun usa ɔ kɛ Zoova ti wɔ sɛ’n, wafa sɛ yɛ á tɛ́ i su-ɔ? Atrɛkpa’n, á tɛ́ su kɛ: ‘Zoova ti min Si, min Ɲanmiɛn nin min Janvuɛ.’ Atrɛkpa kusu’n, Zoova i manmanlɛ dunman uflɛ wie mun yɛ bé kpɛ́n ɔ klun-ɔn. ?Sanngɛ á sé kɛ Zoova ti ɔ sikefuɛ wie?
2 Famiɛn Davidi fali wafa nga Zoova nin i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be tran’n, ɔ fa sunnzunnin wafa nga sran kun nin i aofuɛ’m be tran’n. Ɔ usali kɛ: “?Ee Zoova, wan yɛ ɔ́ kwlá trán ɔ tannin sua’n nun lɔ-ɔ? ?Wan yɛ ɔ́ kwlá trán oka m’ɔ ti ɔ liɛ klonglo’n su lɔ-ɔ?” (Jue. 15:1) Ndɛ sɔ mɔ Ɲanmiɛn maan Davidi klɛli’n ti’n, e wun i wlɛ kɛ Zoova kwla sike e i tannin sua’n nun lɔ. Yɛle kɛ e kwla kaci i janvuɛ. Nanwlɛ, e cenjele nun-ɔn.
ZOOVA KUNNDƐ KƐ Ɔ́ SÍKE E I TANNIN SUA’N NUN
3. (1) ?Sran klikli nga Zoova sɔli i nun i tannin sua’n nun’n yɛle wan? (2) ?Yɛ Zoova nin i be afiɛn’n ti sɛ?
3 Kwlaa naan Zoova w’a yi ninnge mun’n, i ngunmin yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Sanngɛ kɛ ɔ yili i Wa klikli’n, sɛ é kwlá sé’n, ɔ sɔli i nun i tannin sua’n nun. Kɛ Zoova yoli sɔ kusu’n, i klun jɔli dan. Biblu’n kle kɛ Zoova klo i Wa’n ‘i sa kpa.’ Yɛ i Wa klikli sɔ’n kusu dili “aklunjɔɛ [Zoova] i ɲrun lɛ blɛ kwlaa nun.”—Ɲan. 8:30.
4. ?Wan mun yɛ Zoova sɔli be nun wie-ɔ?
4 I sin’n, Zoova yili anzi mun, kpɛkun ɔ sikeli be wie. Biblu’n se kɛ anzi sɔ’m be ti ‘Ɲanmiɛn i mma’ mun naan kɛ be nin Zoova be o’n, be di aklunjɔɛ. (Zɔb. 38:7; Dan. 7:10) Blɛ sɔ’n nun’n, aolia nun sran sɔ mɔ be nin Ɲanmiɛn be o ɲanmiɛn su lɔ’n, be ngunmin yɛ Ɲanmiɛn sɔli be nun-ɔn. Kɛ ɔ cɛli kpa’n, ɔ yili klɔ sran mun, kpɛkun ɔ sɔli be nun wie. Sran nga Ɲanmiɛn sɔli be nun’n, be wie yɛle Enɔku, nin Nowe, nin Abraamun, ɔ nin Zɔbu. Biblu’n se kɛ sran sɔ’m be yoli Ɲanmiɛn Kpli i janvuɛ, afin be nin ‘i be nantili klanman.’—Bob. 5:24; 6:9; Zɔb. 29:4; Eza. 41:8.
5. ?Ngue like yɛ ndɛ ng’ɔ o Ezekiɛli 37:26, 27 nun’n, ɔ kle e-ɔ?
5 Kɛ afuɛ’m bé sín’n, Zoova yiɛli i janvuɛ mun titi naan ɔ́ sɔ́ be nun. (An kanngan Ezekiɛli 37:26, 27 nun.) I wie yɛle kɛ, kɛ e kanngan ndɛ nga Ezekiɛli klɛli’n nun’n, e wun kɛ Ɲanmiɛn kunndɛ kpa kɛ i sufuɛ’m be nin i be afiɛn’n mantan kpa. Ɔ tali nda kɛ ɔ nin be bé wá “trá fɔundi aenguɛ.” Ndɛ sɔ’n kle kɛ blɛ kun wá jú’n, Zoova i sufuɛ nga be lafi su kɛ bé kɔ́ ɲanmiɛn su’n, be nin i sufuɛ nga be lafi su kɛ bé trán asiɛ’n su wa’n, bé trɛ́n i tannin sua’n nun likawlɛ naan be kaci “bua fa kun.” (Zan 10:16) Blɛ sɔ’n yɛle nga e o nun yɛ’n.
LIKA KWLAA NGA E O’N ƝANMIƐN NIAN E LIKA
6. (1) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ sran kun yo naan w’a tran Zoova i tannin sua’n nun wie-ɔ? (2) ?Nin yɛ i tannin sua’n wo-ɔ?
6 Laa’n, tannin sua’n ti lika kun mɔ sran kun kwla ko lo wunmiɛn lɔ-ɔ. Kɛ ɔ o lɔ’n, nzue’n nin wia’n be kwlá bomɛn i. Kɛ sran kun ko sike sran wie i tannin sua’n nun’n, ɔ lafi su kɛ sran sɔ’n ɔ́ níɛn i lika kpa. Kɛ e fa e wun man Zoova’n, sɛ é kwlá sé’n, ɔ sɔ e nun i tannin sua’n nun. (Jue. 61:4) Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, ninnge kwlaa ng’ɔ fata kɛ e ɲan be naan e nin Zoova e afiɛn w’a mantan kpa’n, e ɲan ninnge sɔ mun. Yɛ e nin be kwlaa nga Zoova sɔ be nun’n, e afiɛn mantan wie. Zoova i tannin sua’n nunman lika trele kun nun. Sɛ e tu ajalɛ e kɔ nvle uflɛ nun bɔbɔ naan é kó trán aɲia dan kun bo’n, e nin be nga Ɲanmiɛn maan be o i tannin sua’n nun wie’n, é yía. Zoova i tannin sua’n o lika kwlaa nga i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be o lɛ’n.—Ngl. 21:3.
7. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Zoova i sufuɛ nga be wuli’n be te o i tannin sua’n nun-ɔn? (An nian foto’n wie.)
7 ?Yɛ Zoova i sufuɛ nga be wuli’n be li? ?E kwla se kɛ be te o Zoova i tannin sua’n nun? Ɛɛn-ɛn, e kwla se sɔ. ?Ngue ti-ɔ? Afin Zoova i wla te kpɛn sran sɔ’m be su. I ɲrun’n, ɔ ti kɛ be ɲin o su sa. Zezi seli kɛ: “Susrɛ mɔ sin o nun’n i su ndɛ’n nun’n, Moizi bɔbɔ kannin be nga be wuli’n be cɛnlɛ’n i ndɛ. Ɔ flɛli Zoova kɛ ‘Abraamun i Ɲanmiɛn, nin Izaaki i Ɲanmiɛn, nin Zakɔbu i Ɲanmiɛn.’ Ɔ timan be nga be wuli’n be Ɲanmiɛn, sanngɛ ɔ ti be nga be o nguan nun’n be Ɲanmiɛn. Afin Ɲanmiɛn ɲrun’n, be kwlaa be o nguan nun.”—Lik. 20:37, 38.
E kwla se kɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ nga be wuli bɔbɔ’n, be te o i tannin sua’n nun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 7 nun. )
I SU YE NGA E ƝƐN I’N Ɔ NIN LIKE NG’Ɔ FATA KƐ E YO’N
8. ?Zoova i tannin sua mɔ e o nun’n, i su ye benin yɛ e ɲɛn i-ɔ?
8 Zoova i tannin sua’n, ɔ sasa be nga be tran nun’n naan like wie w’a yoman naan be nin i be afiɛn saci. Asa’n ɔ yo maan be fa be wla guɛ i like kpa kun mɔ cɛn wie lele’n be kwla ɲɛn i’n su. Sɛ e nin Zoova e afiɛn mantan kpa titi’n, Satan kwlá yoman naan y’a ɲanman nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. (Jue. 31:23; 1 Zan 3:8) Mɛn uflɛ’n nun lɔ’n, Zoova sɛ́sɛ́ i janvuɛ mun naan like wie w’a yoman naan be nin i be afiɛn saci. Asa’n ɔ́ sásá be naan wie’n w’a kunman be.—Ngl. 21:4.
9. ?Ngue yɛ Zoova kunndɛ kɛ be ng’ɔ sike be i tannin sua’n nun’n, be yo-ɔ?
9 Kɛ e o Zoova i tannin sua’n nun’n, i sɔ’n ti e cenjele like dan. Afin e nin i e afiɛn mantan kpa. ?Sanngɛ é yó sɛ naan y’a trɛn i tannin sua’n nun titi? Sɛ sran kun yia wɔ i awlo’n, e si kɛ á kúnndɛ kɛ á sí like ng’ɔ fata kɛ a yo naan i klun w’a jɔ ɔ wun’n. Sɛ a si kɛ sran sɔ’n kunndɛ kɛ a yi ɔ ngbabua’n ka naan w’a wlu i sua’n nun’n, á yó sɔ. I wafa kunngba’n, e kunndɛ kɛ é sí like nga Zoova kunndɛ kɛ e yo naan y’a trɛn i tannin sua’n nun titi’n. Klolɛ mɔ e klo Zoova’n ti’n, e kunndɛ kɛ é yó like kwlaa nga e kwla yo naan ‘i klun w’a jɔ e wun kpa’n.’ (Kol. 1:10) I yo, Zoova ti e janvuɛ. Sanngɛ e wun i wlɛ kɛ ɔ ti e Ɲanmiɛn nin e Si. Ɔ maan ɔ fata kɛ e ɲin yi i. (Jue. 25:14) Kɛ mɔ e si sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e ɲin i kpa titi. Sɛ e ɲin yi i kpa’n, i sɔ’n úka e naan y’a yoman sa wie m’ɔ su yomɛn i fɛ-ɔ. Nanwlɛ, e kunndɛ titi kɛ ‘é kán e wun ase naan e nin e Ɲanmiɛn’n é nánti’ klanman.—Mis. 6:8.
AAWLƐ FLƐNNƐN’N NUN LƆ’N ZOOVA KLELI KƐ Ɔ KPAMAN SRAN NUN
10-11. ?Sinai aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ’n, wafa sɛ yɛ Zoova kleli kɛ ɔ kpaman sran nun-ɔn?
10 Wafa nga Zoova nin be ng’ɔ sike be i tannin sua’n nun’n be tran’n, ɔ kle kɛ ɔ kpaman sran nun. (Rɔm. 2:11) I nun mɔ Izraɛlifuɛ’m be o Sinai aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ’n, wafa ng’ɔ nin be trannin’n ɔ kle sɔ.
11 Kɛ Zoova fɛli i sufuɛ mun Ezipti lɔ fiteli’n, ɔ kpali be nun wie mun naan be yo i ɲrun jranfuɛ naan be su i tannin sua ng’ɔ yi i wun nglo’n nun’n i nun. Ɔ kpali Levifuɛ mun naan be di junman wie mun ekun i tannin sua’n nun. ?Be nga be su Zoova i tannin sua’n nun’n, ɔ nin be nga be tran be mantan tannin sua’n i koko’n, ɔ niannin be lika kpa trali Izraɛlifuɛ onga mun? Cɛcɛ, Zoova kpaman sran nun.
12. ?Izraɛlifuɛ’m be blɛ su’n, ngue yɛ Zoova yoli m’ɔ kle kɛ ɔ kpaman sran nun-ɔn? (Ezipti Lɔ Tulɛ 40:38) (An nian desɛn’n wie.)
12 Kannzɛ Izraɛlifuɛ kun di junman Zoova i tannin sua’n nun lɔ-o annzɛ ɔ diman junman lɔ-o, kannzɛ ɔ tran tannin sua’n i wun koko-o annzɛ ɔ trɛnmɛn i wun koko-o, sanngɛ ɔ nin Zoova be afiɛn kwla mantan kpa. I wie yɛle kɛ, Zoova yoli maan Izraɛlifuɛ’m be wunmuan’n be kwla wunnin ɲanmiɛn ble’n nin sin mɔ be jran tannin sua’n i ti su nglo’n. (An kanngan Ezipti Lɔ Tulɛ 40:38 nun.) Kɛ ɲanmiɛn ble’n tu i wun bo m’ɔ́ kɔ́’n, be nga be tran tannin sua’n i wun mmua kpa bɔbɔ’n, be kwla wun i sɔ liɛ’n. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, be yiayia be bo ninnge’m be su, be tutu be tannin sua mun, kpɛkun be nin be niaan onga’m be su kɔ likawlɛ. (Kal. 9:15-23) Asa’n, kɛ bé bó awɛ nɲɔn nga sika yɛ be fa yoli m’ɔ kle kɛ be su wa tu be wun bo’n, be kwlaa be ti i weiin. (Kal. 10:2) Ɔ maan sɛ Izraɛlifuɛ kun tran tannin sua’n i wun koko’n, i sɔ liɛ’n kleman kɛ ɔ nin Zoova be afiɛn mantan kpa tra be onga mun. Sanngɛ Izraɛlifuɛ’m be tinuntinun be kwla yo Zoova i janvuɛ. Yɛ be kwla lafi su kɛ ɔ́ klé be atin naan ɔ́ sásá be. Andɛ kusu’n, kannzɛ lika nga e tran’n ɔ ti sɛ ti sɛ’n, e kwla lafi su kɛ Zoova klo e, naan ɔ nian e lika, yɛ ɔ sasa e.
Ɲanmiɛn i tannin sua m’ɔ o nanmue’n i afiɛn’n ɔ kle kɛ ɔ kpaman sran nun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 12 nun.)
WAFA NGA ANDƐ’N ZOOVA KLE KƐ Ɔ KPAMAN SRAN NUN’N
13. ?E blɛ su’n, ngue ti yɛ e kwla se kɛ Zoova kpaman sran nun-ɔn?
13 Andɛ’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ wie’m be tran anuannzɛ’n i bo bia’n i wun koko lɛ, annzɛ Betɛli’n i wun koko lɛ. I sɔ’n ti’n, aniaan sɔ’m be kwla di junman lika sɔ’m be nun. Yɛ be nin be nga be dun e ɲrun mmua’n, be kwla yo ninnge mun likawlɛ. Wie mun ekun be ti akpasua sunianfuɛ, yɛ wie’m be di blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman uflɛ wie mun. Kannzɛ a nunman aniaan sɔ’m be nun wie dɔ nga su’n, sanngɛ a kwla lafi su kɛ a o Zoova i tannin sua’n nun wie, naan ɔ klo wɔ. Ɔ si ɔ kpa, yɛ ɔ man ɔ like nga ɔ sa miɛn i wun’n. (1 Piɛ. 5:7) Zoova mɛn i sufuɛ’m be tinuntinun like nga be sa miɛn i wun naan b’a si i naan b’a su i kpa’n. Yɛ ɔ kle be atin kpɛkun ɔ sasa be.
14. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kle ekun kɛ ɔ kpaman sran nun-ɔn?
14 Sa kun ekun m’ɔ kle kɛ Zoova kpaman sran nun’n, yɛle kɛ ɔ yo maan asiɛ wunmuan’n su’n, sran’m be kwlaa be kwla kanngan Biblu’n nun andɛ. I klikli nun’n, kɛ Ɲanmiɛn maan bé klɛ́ i nuan ndɛ’n, be klɛli i Ebre, nin Aramun, nin Glɛki’n nun. ?Be nga be kwla kanngan Biblu’n nun aniɛn sɔ’m be nun’n, be nin Zoova be afiɛn kwla mantan kpa tra be nga be kwlá yoman sɔ’n? Cɛcɛ. Nɛ́n i sɔ-ɔ.—Mat. 11:25.
15. ?Ngue ekun yɛ ɔ kle kɛ Zoova kpaman sran nun-ɔn?
15 Zoova nianman kɛ sran kun dili suklu dan, annzɛ ɔ ti aniɛn nga i nun yɛ i klikli’n nun’n be klɛli Biblu’n naan w’a fɛ i w’a yo i janvuɛ. Zoova fɛ i ngwlɛlɛ’n fa man sran wafawafa kwlaa asiɛ wunmuan’n su. Nán be nga be dili suklu dan’n be ngunmin yɛ ɔ fɛ i ngwlɛlɛ’n fa man be-ɔ. Be kacili Ɲanmiɛn nuan ndɛ’n aniɛn kpanngban nun. I sɔ’n ti’n, asiɛ’n wunmuan’n su’n, sran’m be kwla si like nga Biblu’n kle’n, ɔ nin like nga be kwla yo naan b’a kaci Ɲanmiɛn i janvuɛ’n.—2 Tim. 3:16, 17.
?Wafa sɛ yɛ Biblu’n i yilɛ mɔ be yili i aniɛn kpanngban nun’n, ɔ kle weiin kɛ Ɲanmiɛn kpaman sran nun-ɔn? (An nian ndɛ kpɔlɛ 15 nun.)
YO MAAN ZOOVA ‘I KLUN JƆ Ɔ WUN’ TITI
16. ?Kɛ nga Sa Nga Be Yoli’n 10:34, 35 fa kan’n sa’n, é yó sɛ naan Zoova i klun w’a jɔ e wun titi?
16 Sɔlɛ mɔ Zoova sɔli e nun i tannin sua’n nun’n, ɔ ti e cenjele like dan. Wafa nga Zoova kle be nga be o i tannin sua’n nun kɛ i klun ti ufue, naan ɔ klo sran, yɛ ɔ si sran nun sɔ’n, ɔ leman wunsu. Asa’n ɔ kpaman sran nun. Sɛ lika nga e tran’n annzɛ wafa nga be tali e’n, annzɛ e wunnɛn kplo’n annzɛ e aniɛn’n annzɛ e afuɛ’n ɔ ti sɛ ti sɛ-o, ɔ sɔ e kwlakwla e nun. Sɛ e dili suklu dan-o, annzɛ y’a diman suklu dan-o, sɛ e ti bla-o annzɛ yasua-o, ɔ sɔ e kwlakwla e nun. Sanngɛ ɔ fata kɛ e niɛn i mmla’m be su e nanti naan i klun jɔ e wun naan w’a sɔ e nun.—An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 10:34, 35 nun.
17. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun-ɔn?
17 Jue Mun 15 i mma 1 nun’n, Davidi usali kɛ: “?Ee Zoova, wan yɛ ɔ́ kwlá trán ɔ tannin sua’n nun lɔ-ɔ? ?Wan yɛ ɔ́ kwlá trán oka m’ɔ ti ɔ liɛ klonglo’n su lɔ-ɔ?” Zoova yoli maan Davidi tɛli kosan sɔ’m be su. Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun’n, é wá kán ninnge trele wie m’ɔ fata kɛ e yo be naan Zoova i klun w’a jɔ e wun’n be ndɛ.
JUE 32 Jran Zoova sin!
