'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

ˈWƆN ˗GƆ 23

ˈˈTAN 28 Zoova, ˈde ˗dho kë ü ˈˈtɔŋdë ˈka?

Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa kë ö ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka

Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa kë ö ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka

«N ˗man sɔ ˈkɔ ˗dho kë ˗an ˈˈpiʋ, a ˗dho kë ˗an ˗bha ˗Zlan ˈka.»ÉZÉCH. 37:27.

˗A ˗GƆ

˗Yö ˗dho kwa ˗takun kö ˈpë ˈwo˗ ˗dhɛ ˗kë Zoova ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü ˗sü waa ˗kɔ ˈö Zoova ˗yö ö ˗zokë ˗a ˈka ö ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈˈpiʋ̈, ˈkwa ˗an dɔ.

1-2. Zoova ˗ya ˗pö ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗wo nu kö ˗wo ˗mën kë?

 ˈMËN Zoova ˗ya ˗kë kwa ˗bha ˗tosɛta ˈgü? Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ pö ꞊dhɛ ‹Zoova ˗yö kwa Dë, kwa ˗bha ˗Zlan waa kwa ˈˈTɔŋdë ˈka.› Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü ˈkwa Zoova ˗dhɛ ˗kɔ ˈˈwɛɛ ˈbha ˗nu ˈka. ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, kwa Zoova ˗sü ˈpö ꞊dhɛ kwa ˗dhɛŋbhɔadë ˈdhö ˗ee?

2 ˗Gblüdë Davi ˗yö Zoova ˗zɔn ˗dhɛŋbhɔadë ˈka, ˈö˗ ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈwo ˗klu ˗a ˗bha bhë ˗an ˗zɔn ˈpö ˗a ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka. ˗Yö dhɛɛˈˈ ˗kpɔ ˈö˗ pö: «ˈAa Zoova de ˈö dho kë ˗dhɛŋ ˈka ü ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü? De ˈö dho ˗ya ü ˗bha ˗tɔn ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗ta?» (Ps. 15:1) ˗Wo ˗nu ˈwo bhë ˗wa ˗zɔn ꞊dhɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗kë Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ɛɛnˈˈ ˗a ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈka. Zoova ˗bha kwa ˗dhɛ ˗sü ˈö ˈˈdhʋ̈ ꞊bhlëëwɔn ˈkpii˗ ꞊dede ˗mü.

ZOOVA ˗YA ˈˈPIƲ̈ KÖ ˈKWA KË Ö ˗BHA ˗DHƐŊ ˗NU ˈKA

3. ˈDe kun Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˗blɛɛsü ˈka? ˈYö ˗kɔ ˗mɛɛn ˈö Zoova waa ö ˗bha ˗dhɛŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈwo ˗kë ˗a ˈka wo ˗de ˈgü?

3 ˈˈSanni Zoova ˗yö pë ˗nu ˗da, ˗yö ˗kun ˈö do ˈka. ˈˈKɛɛ ˗dhɛ ˈö yö mü, ˗yö ö Gbö ˗blɛɛsü ˗da. ˈˈTʋ̈ŋ ˈö bhë ˗a ˈgü, Zoova ˗kë ꞊dhɛ ˗dhɛŋbhɔadë ˈö ö ˗bha ˗dhɛŋ ˗blɛɛsü ˗dhɛ ö ˗gɔ ˈkɔɔ ˗a ˈdhö, ˈö˗ zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗yö ˗dhi ꞊dedewo. Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ Zoova ‹˗kun ˗klu ˗sü ˈka› ö Gbö ˗bha. ˗A ˗bha ˗dhɛŋ ˗blɛɛsü ˗de ˈpö ˗yö ˗kun «zuʋ̈niidadhe ˈgü ˗a ˈwëëdhö ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈka.»—Prov. 8:30.

4. De ˗nu ˈwo kun Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˈzü?

4 Zoova ˗yö ˈˈkiö ˈˈwɛɛ ˈbha ˗nu ˗da ˈwo ˗kë ˈpö ˗a ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka. Biblö ˗yö ˈˈkiö ˗nu ˗dhɛ «˗Zlan gbö ˗nu,» ˈö˗ pö ˗an ˗bha ˗kë Zoova ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˗yö ˗an zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗dhi. (Job 38:7; Dan. 7:10) ˗Kwɛ ꞊va ꞊dede ˈˈpiʋ̈, Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˈˈpɛpɛ ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ dhaŋ˗ ˈgü. ˈˈKɛɛ ꞊taabha, ˗yö mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗da ˈwo ˗kë ˗a ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˈpö. ˗A mɛn ˈbha ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ Enɔkö, Noe, Ablaamö waa Zɔbö. Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˗wo ˗kun Zoova ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈka, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗wo ˈwɔnman ˗a ˗ta.—ˈWun. 5:24; 6:9; Job 29:4; Is. 41:8.

5. ˈMën ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ draanˈˈ pë ˈö Ézéchiel 37:​26, 27 ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö, ˗a ˈgü?

5 ˗Kwɛ këŋ ꞊va ˈˈpiʋ̈ Zoova ˗kun ö ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗dhɛ ˗ni ˈgü ˗kplawo kö ˗wo kë ö ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka. (Ézéchiel 37:​26, 27 ˗wo pö.) ˗A ˈwɔnzuan do ˈnën ˗tɔ ˗Zlan ˗wodhiʋ̈lömɛn Ezekiɛdhö ˗ya ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö ꞊dhɛ ˗Zlan ˗ya ˈˈpiʋ̈ ꞊dedewo kö ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈwo ˗klu ö ˗bha bhë, ˗mlɛɛn ˗së ˗yö kë waa˗ ˗nu wo ꞊zinŋgü. ˗Ya ˈˈplüün ˗bho ꞊dhɛ ö ˗dho «˗dhikodhɛsü ˗mlɛɛn ˗da waa˗ ˗nu wo ꞊zinŋgü.» Ezekiɛdhö ˗kun ˈˈwɩ ˗ni ˈgü ˈˈtʋ̈ŋ ˈö mɛn ˗nu ˈwo dho ˈdho dhaŋ˗ ˈgü waa mɛn ˗nu ˈwo dho ˈto ˈˈsɛ ta yö ˈwo dho kë «˗tuʋ̈ kpö» do ˈka bhë, ˗a ˈka. (Zan 10:16) ˈˈTʋ̈ŋ ꞊dede ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈnën ˈkwa˗ ˈgü ꞊dɛɛ yö.

˗DHƐ ˈˈOO ˗DHƐ ˈKWA˗ ˗BHA, ˗ZLAN ˗YÖ Ö ˗ZOKË KWA ˈˈPIƲ̈

6. Kwa ˗kë ˗dhɛŋ ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü? ˈYö ˗a sɔ ˈkɔ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˈˈmɛn?

6 ꞊Kwɛŋzü, sɔ ˈkɔ ˗kun ˈˈteepadhɛ ˗së ˈka ˈö mɛn ˗takpa ˈɲaan˗, dha waa ˈˈnɛnnɛn ˗an ˗gɔ. ˗Dhɛŋ ˈö mɛn ˈbha ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü bhë ˗yö ö ˈˈɲan ˗to ö ˗dhɛŋbhɔadë ˗gɔ kö ˗yö ö ˗zokë ö ˈˈpiʋ̈. ˈKwa kwa ˗de nu Zoova ˗dhɛ, kö ˈkwa kë ˗dhɛŋ ˈka ˗a ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü. (Ps. 61:4) Kwa ˗zuu ˈgü ˗bhöpë ꞊va ꞊slɔɔ˗, ˈö go mü ˈö ˈˈtɔŋdhɛ ˗së ˗yö ˗kë Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈwo to kwaa˗ ˗nu kwa ꞊zinŋgü. ˈˈSɛ ꞊gban ˈgümɛn ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗kë ˗dhɛŋ ˗nu ˈka Zoova ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü. ˗A ˈbha ˗ya kë kö ˈkwa ˈdho ˗bhɔkwëë ˈkpii˗ ˗ta do ˈˈsɛ ˈˈwɛɛ ˗nu ˈgü, ˈkwa ˗kpan mɛn ˗nu ˈö ˗kë ˗Zlan ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü ˗sü ˗yö ˗an zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗dhi ˗an ˗bha mü. ˗Dhɛ ˈˈpɛpɛ ˈö mɛn ˗nu ˗wo Zoova ˗dhɔkë ˗a ˗bha bhë, ˗a ˗bha sɔ ˈkɔ ˗yö mü.—˗Dhɛ. 21:3.

7. Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ˗klu ˗Zlan ˗bha ˗mɛn ˗nu ˈö ˗wa ga bhë, ˗wo ˗dhɛŋ ˈka Zoova ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü ˗kplawo? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

7 ˗Klu ˗Zlan ˗bha ˗mɛn ˗nu ˈö ˗wa ga ˈpö ꞊wɛ? ˗Dhɛŋ ˗mü ˗an ˈka ˗Zlan ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü ˗ee? ꞊Ii. ˈMën ˗kë ˈkwa˗ pö ˈˈdhʋ̈? ˈYö sü ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈwo bhë Zoova ˗bha ˈgü, ˗wo wo ˈˈɲaan. Yesu ˗ya ˗pö: ‹˗A ˗dhɛ kö ˗gban gamɛ ˗nu ˗bö ˗wɔn ˗bha bha˗, Moizö ˗ya ˗bɛn ˗zë ö ˗gɔ ˈsëëdhɛ ˈgü ˗kpɔɔ kpö ˈö ˈˈgʋ̈ sië bha ˗bha, ˈö ˗Zlan ˗dhɛ Ablaamö ˗bha ˗Zlan, Izaakö ˗bha ˗Zlan, Zakɔbö ˗bha ˗Zlan. ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ ˈkö ˈwii kë ˈˈyaandhe ˈka kwa kpö ˈgü ꞊dɛɛ, ˗a ˗nu ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗wo ˈˈyaan ˗Zlan ˗zo ˈˈpiʋ̈.›—Dhu. 20:​37, 38.

Mɛn ˗nu ˈö ˗wa ga ˗ʒiaanwo bhë, ˗wo ꞊kun ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˗kplawo Zoova ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 7 ˈgü.)


ˈWƆN ˗SË ˗NU ˈKWA ˗AN ꞊SLƆƆ WAA PË ˗NU ˈKWA DHO ˗AN KË

8. ˈKwa kë ˗dhɛŋ ˗nu ˈka Zoova ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü, ˈwɔn ˗së ˗mɛɛn ˗nu ˈkwa dho ˗an ꞊slɔɔ?

8 Sɔ ˈkɔ ˈö bhë ˈˈteepadhɛ ˗së ˈö mɛn ˗takpa ˈɲaan˗, dha waa ˈˈnɛnnɛn ˗an ˗gɔ yö ˗mü. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka Zoova ˗bha sɔ ˈkɔ ˗yö ˗a ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˗takpa pë ˈö dho waa˗ ˗nu ˗an ˗bha ˈˈtɔŋdhɛ shiʋ̈ˈˈ ˗an ˗gɔ, ˈö ˗zoyö ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˗së ˗dhɛ ˗sü nu ˗an ˗dhɛ. ˈKwa ˈto Zoova ˈˈsuee, Sɔtraan ˈti ˗dho ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö pë ˈˈdhiʋ̈˗ kë kwa ˈka ˗toëpö ˈka. (Ps. 31:23; 1 Zn. 3:8) ˈˈKpɔnŋtaadhɛ ꞊dɛɛ ˈgü, Zoova ˗dho ö ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈwo ˗klu ˗a ˗bha bhë ˗an ˗takpa ˗kplawo kö ˗wo ˈto ö ˈˈsuee, kö ga ˈya ˗dho pë ˈbha kë ˗an ˈka.—˗Dhɛ. 21:4.

9. ˈMën Zoova ˈdhö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ö ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˗wa kë?

9 ˗Kë ˗dhɛŋ ˈka ˗sü ˈö Zoova ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü bhë, ꞊bhlëëwɔn ˈkpii˗ ꞊dede ˗mü. ˗Yö ˈˈtɔŋdhɛ ˗së ˈö ˗dho ˈto ˗toëpö ˈka ˗a ˗da kwaa˗ ˗nu kwa ꞊zinŋgü. ˈKwa˗ pö ˈkwa ˈto ˗a ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˗kplawo, ˗mën ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa˗ kë? Kö mɛn ˈbha ˗yö kwa ˗dhɛ ö ˗gɔ ˈkɔɔ, kwa ˗dho ˗a pö pë ˈö˗ ˗dhɛ ˗së ˈkwa˗ kë. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ pö kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈkwa ˗sabha bho kwa ˗gɛn ˗bha kö ˈkwa ꞊kun ˗da ˈkɔɔ. Kwa ˗dho ˈˈwɩ ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗bha. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka ˈyaa za ˈgü ꞊dhɛ kwa˗ ˈˈpiʋ̈ kö pë ˈö Zoova ˗ya pö ˈkwa˗ kë bhë, ˈkwa˗ dɔ kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈkwa ˈto ˗a ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka ˗a ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü. Zoova ˗dhɔ ˗yö kwa ˗blü kö ˈkwa pë ˈˈpɛpɛ kë kwa «ˈˈdhia ˗yö ˈma˗ ˈgü ꞊dedewo ˗kɔ [ . . . ] ꞊gban ˈgü.» (Kodh. 1:10) ˗Yö ˈˈdhʋ̈ gagade ˈka ꞊dhɛ Zoova ˈö bhë kwa ˈˈtɔŋdë ˗mü. ˈˈKɛɛ ˗yö kwa ˗bha ˗Zlan waa kwa Dë ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa˗ ꞊bhlëë ˗ya, ˗a ˈka. (Ps. 25:14) Kwa ˗zo dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö bhɔ ˈwɔn ˈö bhë ˗a ˈka toŋtoŋdhö kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈkwa ꞊bhlëë ˗ya Zoova ˗bha ꞊dedewo. ꞊Bhlëë suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˗dho kwa ˗takun kö ˈkwa ˈˈkan ˈwɔn ˈö dho ˗shiö Zoova ˗dhɛ ˗a kë ˗sü ˗bha. Kwa˗ ˈˈpiʋ̈ ˗kplawo ‹kö ˈkwa kwa ˗de ˗duɛɛ dɔ ˈˈta ˗sü› ˗Zlan ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˈgü.—Mich. 6:8.

ˈˈYƐƐTADHƐ ˈGÜ, ZOOVA ˈTI MƐN ZË ˈGÜ

10-11. ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö Zoova ˗yö Izraɛdhömɛn ˗nu kun ˗a ˈka Sinai ˈˈyɛɛta? ˈYö ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ˈyaa mɛn ˗nu zë ˈgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

10 Zoova ˈyaa ˗zɔn ˈö ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ ö mɛn zë ˈgü. (Wlɔ. 2:11) Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˈˈdhʋ̈ ˗kɔ ˈö Izraɛdhömɛn ˗nu kun ˗a ˈka Sinai ˈˈyɛɛta bhë ˗a ˗bha.

11 ꞊Taabha ˗dhɛ ˈö Izraɛdhömɛn ˗nu ˗wo go ꞊dhuëŋdhɛ ˈgü Eʒitö, Zoova ˗yö ö ˗kɔ ˗yɛ ˈˈsaabhomɛn ˗nu ˗bha kö ˗wo yökë ö ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈgü. ˗Yö ö ˗kɔ ˗yɛ Dhevi suugünën ˗nu ˗bha kö ˗wo yö ˈˈwɛɛ ˈbha kë mü ˈzü. Zoova ˗yö ö ˗bha yökëmɛn ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ waa˗ mɛn ˈbha ˗nu ˈwo kun sɔ ˈkɔ ˈˈsuee ˗an ˗kun ˗së ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗dhɛ ˈwo to ˗an ˗ta ˗ee? ˗Abin, Zoova ˈyaa mɛn ˗nu zë ˈgü.

12. ˗Kɔ ˈö Zoova ˗yö Izraɛdhömɛn ˗nu sü ˗a ˈka ˈˈyɛɛta bhë, ˗ya ˗zɔn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ˈyaa mɛn zë ˈgü? (Exode 40:38) (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

12 ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Izraɛdhömɛn ˈbha ˗nu ˗wo yökë ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈgü ɛɛnˈˈ ˈwii yökë mü, ɛɛnˈˈ ˗an ˗bha sɔ ˈkɔ ˗kun ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈka ꞊klöö˗ ɛɛnˈˈ ˗a ˈka ꞊gblɛɛn, ˗mlɛɛn ˗së ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë waa Zoova ˗an ꞊zinŋgü. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ Zoova ˗ya ˗kë kö ö ˗bha ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗todhʋ̈sü ˗wo ˗kpan ˈˈdhuu kpö waa ˈˈshiʋ̈ ˈbhü ˈwo kun ö ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˗ta bhë, ˗an ˗bha. (Exode 40:38 ˗wo pö.) ˈˈDhuu kpö ˗ya ʒian ꞊dɛɛ ˈsü, ˗a ˗de ˗ʒiaan mɛn ˗nu ˈwo kun ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈka ꞊gblɛɛn ˗wa ˗yö ˈwo wo ˗bha ꞊kwɛɛ˗ ˗nu ꞊baa, ˈwo wo ˗bha sɔ ˈkɔ ˗nu ꞊kpoo kö ˈwo ʒiö ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗dhɛ ˈwo to ˗an ˈˈpiʋ̈. (Nomb. 9:​15-23) ˈˈSɛgümɛn ˗nu ˈˈpɛpɛ ˗wo ˈˈtruu ꞊plɛ ˈwo zën ˈka bhë ˗an ˗woman, ˈwo˗ yö ꞊dhɛ wo dua ˗mü kö ˈwo ˈdho. (Nomb. 10:2) Mɛn ˗bha ˗kë ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈˈsuee ˗sü ˗gɛn ˈyaa ˈnën ˗tɔ ꞊dhɛ ˗a ˗mɛn waa Zoova ˗an ˗bha ˗mlɛɛn ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka mɛn ˗nu ˈwo˗ ˈka ꞊gblɛɛn ˗an ˗ta. Izraɛdhömɛn ˗nu ˈˈpɛpɛ ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗ʒianwo ˈwo ˗kë Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˈö ga ˗an ˈgü ꞊dhɛ ˗yö ˗dho ˈˈdhiʋsü ˈwo ˈka, ˈö wo ˗takpa. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka ꞊dɛɛ ˗dhɛ ˈˈoo ˗dhɛ ˈkwa˗ ˗bha, kwa ˗dhɔ ˗yö Zoova ˗kë ˈö ö ˗zokë kwa ˈˈpiʋ̈, ˈö kwa ˗takpa.

˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˈyaa mɛn ˗nu zë ˈgü. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 12 ˈgü.)


꞊DƐƐ, ZOOVA ˈYAA MƐN ZË ˈGÜ

13. ˈMën ˗kë ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ pö ꞊dhɛ Zoova ˈyaa mɛn zë ˈgü ꞊dɛɛ?

13 Zoova ˗dhɔkëmɛn ˈbha ˗nu ˈwo ꞊dɛɛ, ˗wo ˗ya ˗sü ˈka kwa ˗bha Betɛdhö ɛɛnˈˈ kwa ˗bha Betɛdhö ˗kɔ ˈkpii˗ ˈö ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˗a ˈˈsuee, ˈö mɛn ˈbha ˗nu ˗wo yökë mü. ˗A ˗wɔn ˈgü, waa ˈˈdhiʋ̈sü kwa ˈka ˗mɛn ˗wo ˗kë wo ˈkwëë˗. ˗A mɛn ˈbha ˗nu ˗de ˈpö ˗wo ˗maankëmɛn ˗nu ˈka ɛɛnˈˈ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü ˗yö ˈˈwɛɛ ˈbha ˈgü. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈkaa yö suu ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˈgü, ˗yö kë ˈka ˈˈɲaan ꞊dhɛ ka Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˈpö, ˈö ka ˗dhɔ ˗ya ˗kë. Zoova ˗yö ö ˗zokë mɛn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈˈpiʋ̈. (1 Piɛ. 5:7) ˗Yö ˗zuu ˈgü ˗bhöpë ˗nu ö ˗dhɔkëmɛn ˈˈpɛpɛ ˗dhɛ ˈö ˈˈdhiʋ̈sü ˗an ˈka, ˈö ˗an ˗takpa.

14. ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö kwa ˗dhɛŋbhɔadë Zoova ˗ya ˗zɔn ˗a ˈka ˈzü ꞊dhɛ ˈyaa mɛn zë ˈgü?

14 Pë ˈbha ˈö˗ ˗zɔn ˈzü ꞊dhɛ kwa ˗dhɛŋbhɔadë Zoova ˗bɔ ˗a ˈka ˈyaa ˈdhö ˈyö ˗tɔ ˗yö Biblö ˗nu kö mɛn ˈˈpɛpɛ ˈwo ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˗wa ˗wo pö. ˗A züdɔdhɛ ˈgü ˗wo Biblö ˗bɛnzë Eblö ˗wo, Aramö ˗wo waa Glɛkö ˗wo ˗an ˈgü. Mɛn ˗nu ˈwo Biblö ˗wo pö ˗wo ˗nu ˈwo bhë ˗an ˈgü ˈnën waa Zoova ˗nu ˗an ˗bha ˗mlɛɛn ˗yö ˗kë ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka mɛn ˗nu ˈö ˈwaa˗ ˗wo pö ˗wo ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˈgü, ˗an ˗ta ˗ee? ˗Abin.—Mat. 11:25.

15. ˗Mën ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˈyaa mɛn zë ˈgü? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

15 Kwa ˈˈdhiaa ˗bha ˗kë Zoova ˈgü ˗sü ˈyaa ˈsü kwa ˗bha ˈsëëdhɛ dɔ ˗sü ɛɛnˈˈ kwa ˗bha ˗wo ˈbha pö ˗sü ˗bha. Zoova ˗yö ö ˗bha ꞊kpɔɔdhɛ ˗nu mɛn ˈˈpɛpɛ ˗dhɛ ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗todhʋ̈sü ˈgü. ˈYaa nu dosɛnŋ ˈsëëdhɛ dɔ ˗mɛn ˗nu ˗dhɛ. Biblö ˗yö ꞊dhiëëta ˗sü ˈka ˗wo ˈˈgblü ꞊va ˈgü, kë ˈˈdhʋ̈ kö mɛn ˗nu ˈwo ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ꞊gban ˈgü ˗wo Zoova ˗bha ꞊klaŋwo ˗nu man, ˗wo ˗kë ˗a ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈka ˗sü draanˈˈ.—2 Tim. 3:​16, 17.

Biblö ˗bha ˗kë ˗wo ꞊vadhɛ ˈgü ˗sü ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˈyaa mɛn ˗nu zë ˈgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 15 ˈgü.)


˗KWA KË ZOOVA ˗BHA ˗DHƐŊ ˗NU ˈKA ˗KPLAWO

16. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Këwɔn ˗nu 10:​34, 35 ˈgü, ˈmën ˈkwa dho ˗a kë kö ˈkwa kë Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˗kplawo?

16 Kwa ˗bha ˗kë Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˗sü ˈö˗ ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü bhë, ꞊bhlëëwɔn ˈkpii˗ ˗mü. ˗Dhɛŋbhɔadë ˈö˗ ˗bha ˈˈklʋʋsë, ˗a ˗bha ˗dhɔ waa˗ ˗bha ˈö ˗kɔ ˗ya mɛn ˗gɔ ˗sü ˗zɔn ˗a ˈka ˈyaa ˗dhö, yö ˗mü ˗a ˈka. ˗Ya ˈgo mü ˈzü, ˈyaa mɛn ˗nu zë ˈgü. ꞊Yaa˗ pö ˈö ö ˗kɔ ˗ya mɛn ˗gɔ, ˈyaa ˗gban ˗dhɛ ˈö˗ ˗mɛn ˈdhö˗ ˗bha, ˗a wɔkɔ, ˗a ˗mɛn ˗yö ꞊klaŋkë ɛɛnˈˈ ˈyii ꞊klaŋkë, ˗a kwi ˈˈɲan, ˗wo ˈö˗ pö, ˗a ˗kwɛ, ˗yö gɔɔn˗ ɛɛnˈˈ dhe ˈka ˗an ˗ta. Zoova ˗yö ö ˗kɔ ˗ya dosɛnŋ mɛn ˗nu ˈwo ˈwɔnman ˗a ˗ta bhë, ˗an ˗dhɛŋ ˗gɔ.—Këwɔn ˗nu 10:​34, 35 ˗wo pö.

17. Pë ˗nu ˈkwa dho ˗an kë kö ˈkwa kë Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˗kplawo bhë, kwa ˗dho ˗kpan ˗an ˗bha ˈˈmɛn?

17 ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Psaume 15:1 ˈgü, Davi ˗yö dhɛɛˈˈ ˗kpɔ ˈö˗ pö: «ˈAa Zoova de ˈö dho kë ˗dhɛŋ ˈka ü ˗bha sɔ ˈkɔ ˈgü? De ˈö dho ˗ya ü ˗bha ˗tɔn ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗ta?» Zoova ˗yö Davi ˗blü kö dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo bhë ˗yö ˗an ˗yɔ bɔ Psaume 15 ˈgü. ˈWɔn ˗gɔ ˈö dɔ ˗a ˗dhɛ ˈö yö ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗a ˈgü pë ˗nu ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa ˗an kë, kë ˈˈdhʋ̈ kö kwa kë Zoova ˗bha ˗dhɛŋ ˗nu ˈka ˗kplawo, kwa ˗dho ˗an yö.

ˈˈTAN 32 ˗Bhö bɔ Zoova ˈka!