Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 24
Dawˬ caˇ 24 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gawˬ jawˬ˗ahˇ daˆ leˇ
Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ gʼeh
‘Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗oˇ, nawˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ, aˬ suˇ gʼaˬ uˇ leˇ˗eu za ta.’—Ja ceuˬ 15:1.
Yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu tsahˇ
Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ daˆ leꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ lehˇ shaˇ taˬ˗euˬ nga?
1. Aˬ dui Ja ceuˬ 15:1-5-ahˇ neh aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu nga?
Aˬ dui dzeuˇ yaꞈ˗euˬ kawˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ ni leh jeh˗eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ daˬ yah ya pyeuꞈ meh lehˇ ya dzaw˗euˬ ma. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah pyeuꞈ daˆ leꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ paˇ ya jahˇ nga siˬ? Ja ceuˬ yaw huiˬ 15 gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ laꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 15:1-5-ahˇ gui.) Ja ceuˬ gaˬ naˇ yaw huiˬ heu hmˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu muiˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ yaw myaˬ jeˬ ahˇ˗eu meh.
2. Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh, aˬ yawˬ aˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu nga?
2 Ja ceuˬ yaw huiˬ 15 dahˬ beh laˇ˗eu deuˆ˗ahˇ ‘Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗oˇ, nawˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ, aˬ suˇ gʼaˬ uˇ leˇ˗eu za ta. Ziˇoˬ gawˬ jawˬ yaw shawˇ kʼoeˇ taˆ, aˬ suˇgʼaˬ uˬ duˬ ya tahˬ ta’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 15:1) Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ‘sehˬ gʼawˆ’˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh, Giˇbyoˬ meuˬ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ jaˆ˗euˬ sehˬ gʼawˆ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Kʼoeˇ naˇ Daˬbiˇ Miˬyehˇ˗euˬ “Ziˇoˬ gawˬ jawˬ”˗ahˇ jiˇ ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Giˇbyoˬ meuˬ˗euˬ laꞈ oˆ ui cuiˆ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jaˆ˗eu Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ˗euˬ Ziˇoˬ gawˬ jawˬ˗ahˇ ehˇ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Daˬbiˇ teu gaˇ sehˬ gʼawˆ tsoˆ taˬ˗awˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma maˬ jaˆ laˇ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ ma saˇ jaˇ bahˬ keuˆ teu gaˇ bi jaˆ˗euˬ meh.—2 Saˬmeuˬlaˆ 6:17.
3. Aˬ dui Ja ceuˬ yaw hui 15-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh gʼoˆ shaw mawꞈ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
3 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ myaˬ tiˬ paˆ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ gaˇ mˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ maˬ za˗aˬ. Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ bahˬ keuˆ jaˆ˗eu sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ haˬ ui cuiˆ tehꞈ˗ehˇ uˇ leˇ haw˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ naˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ daˆ leꞈ˗eu heu neh sehˬ gʼawˆ teu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ nya˗eu meh. Heu naˇ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ bi pyeuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ ma. Ja ceuˬ yaw huiˬ 15 laꞈ kʼoeˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ ya jahˇ˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh.
Daˬbiˇ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah pyeuꞈ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu lehˇ yaw awˬ˗ehˇ noeˬ doˆ nya (Aˇ deuˆ 3-ahˇ haw)
Dawˇ coe ni cah˗awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ mˇ˗eu
4. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ shaˇ taˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? (Iˇsaˬyaˇ 48:1)
4 Ja ceuˬ 15:2 laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ˗aˬ, “dawˇ coe ni cah luꞈ˗eu tsawˇ haˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ mˇ˗eu tsawˇ haˬ” ya pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Teu loꞈ˗ehˇ aˬ myah luꞈ ya jahˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui “dawˇ coe ni” dehꞈ nya ngaˇ laˬ? Dehꞈ nya meh. Aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ kʼawꞈ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh ehˇ dawˬ naˇ haˬ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi “dawˇ coe ni” dehꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh, teu naˇ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cah dahˬ beh laˇ˗euˬ kuiˇ toꞈ pyeuꞈ˗eu tehꞈ˗a siˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, Jaˇliꞈ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ taˆ lehˇ pyeuꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ na Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ ma lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ “ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ jaˆ˗a.” (Iˇsaˬyaˇ 48:1-ahˇ gui.) Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ mawꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ neh shaˇ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ya dzaw˗awˇ, ya mˇ caw˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ dehꞈ˗eu gʼaˇ duˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ˗eu heu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ. Aˬ dui “yaw tsaˬ yaw dawˇ” jeˬ ya mˇ daˆ leꞈ˗eu meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga?
5. Dehꞈ ziˇ yawˬ pyawˬ na luꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
5 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi “dawˇ coe ni” dehꞈ˗eu hawˇ˗eu “yaw tsaˬ yaw dawˇ” jeˬ mˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ myah luꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu tehꞈ˗ehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. (1 Saˬmeuˬlaˆ 15:22) Aˬ dui dehꞈ ziˇ yawˬ pyawˬ na luꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh ya naˇ haˬ˗awˇ, aˬ dui tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ ngeh kʼawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 3:6; Dawˬtsoˆ 12:13, 14) Gaˇ kawˆ yaw nyiˇ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh.—Yoˇhaˬ 14:23; 1 Yoˇhaˬ 5:3.
6. Heˬbyehˇ 6:10-12-ahˇ haw ngeh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ dzeuˇ yaꞈ ngeh mˇ yaꞈ˗euˬ jeˬ naˆ maˬ tseˇ aˬ jeˬ aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu nga?
6 Dzeuˇ yaꞈ ngeh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui dzeuˇ yaꞈ ngeh saˇ jaˇ ziꞈ˗euˬ jeˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah aˬ myah luꞈ ya pyeuꞈ gʼeh˗eu lehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ Heˬbyehˇ 6:10-12-ahˇ haw ngeh, ya siˬ˗eu meh. (Gui.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui neh aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗eu yaw duˬ baw˗eu nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ aˬ dui “aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni” aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh bi mˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui “gʼaˬ byehˆ maˬ byehˆ ni yaw muiˬ jeˬ mˇ” naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ cawˬ pyeuꞈ gʼeh nya˗eu meh.—Gaˬlaˬtiˆ 6:9.
Dawˇ coe ni dawˬ ngehˬ˗eu
7. Dawˬ dawˇ coe ni ngehˬ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
7 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah pyeuꞈ mawꞈ˗eu deuˬ˗aˬ, “dawˇ coe ni dawˬ ngehˬ˗eu tsawˇ haˬ” ya pyeuꞈ meh. (Ja ceuˬ 15:2) Heu naˇ jaˬ myawꞈ maˬ myawꞈ gaˇ tehꞈ˗ehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ kʼaˇ ngehˬ kʼaˇ mˇ˗eu jeˬ˗ahˇ dawˇ coe ni bi gʼeh mawꞈ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 13:18) Heu naˇ aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, “yawˬ haiˬ jeˬ mˇ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ nui daˆ daˆ˗awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ jah coeˇ˗eu” miˇ neh meh.—Dawˬdaˬ 3:32.
8. Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ maˬ ya pyeuꞈ˗eu nga?
8 “Dawˇ coe ni dawˬ ngehˬ˗eu” deuˬ˗aˬ, tsawˇ haˬ mehˬ shi Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ geuꞈ˗awˇ, tsawˇ haˬ maˬ mawˇ gaˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ mˇ bahˬ˗eu deuˬ pyeuꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. (Iˇsaˬyaˇ 29:13) Aˬ yawꞈ˗aˬ, maˬ muiˬ˗eu jeˬ maˬ mˇ ni yahˇ˗eu meh. Tsawˇ gahˇ gahˇ˗eu deuˬ˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ tiˬ dawˬ na˗ahˇ maˬ jah coeˇ ni pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. (Yaˬkoˆ 1:5-8) Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ huiˬ gaˇ maˬ duˇ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ ni gʼeh nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ kʼawꞈ, tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ keuˆ le ngaˬ˗eˬ lehˇ ya mawˇ ngeh, Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ bahˬ˗eu jeˬ paˇ mˇ peuˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ luꞈ ma lehˇ noeˬ luꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗a. (Dawˬtsoˆ 8:11) Aˬ dui yawˬ kawˆ na luꞈ˗ahˇ dawˇ coe ni dehꞈ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu maˬ ngeuˇ nga loˇ?
9. Yeˬsuˇ Naˬdaˬneˬlaˇ˗ahˇ ya mawˇ beh beh ngeh aˬ jeˬ ehˇ˗euˬ nga? Teu aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
9 Dawˇ coe ni dawˬ ngehˬ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu˗ahˇ Piˇliˇpuˆ, Naˬdaˬneˬlaˇ˗ahˇ sheuˬ˗awˇ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ Naˬdaˬneˬlaˇ˗ahˇ maˬ mawˇ haw˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗ahˇ ya mawˇ ngeh “maˇ maˇ ni gʼeh˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ laˇ ngaˇ. Aˬ yawꞈ laꞈ kʼoeˇ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu jeˬ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ ahˇ˗a” lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 1:47) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ dawˇ coe ni dehꞈ meh lehˇ haw kʼawꞈ, Naˬdaˬneˬlaˇ˗ahˇ naˇ aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ dzehˬ nga lehˇ haw˗eu meh. Naˬdaˬneˬlaˇ naˇ, aˬ dui loꞈ˗ehˇ maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ laꞈ kʼoeˇ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu jeˬ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ ahˇ˗a. Teu miˇ neh Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ ja ceuˬ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ dui˗ahˇ jiˇ Yeˬsuˇ neh teu loꞈ˗ehˇ bi noeˬ mawꞈ˗eu ma.
Yeˬsuˇ Naˬdaˬneˬlaˇ˗ahˇ ya mawˇ beh beh ngeh, “maˇ maˇ ni gʼeh˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ laˇ ngaˇ. Aˬ yawꞈ laꞈ kʼoeˇ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu jeˬ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ ahˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui˗ahˇ jiˇ Yeˬsuˇ teu loꞈ˗ehˇ ehˇ nya ngaˇ laˬ? (Aˇ deuˆ 9-ahˇ haw)
10. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh maˬ ya ja bu ja doeˇ˗eu nga? (Yaˬkoˆ 1:26)
10 Ja ceuˬ yaw huiˬ 15 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ myaˬ tiˬ paˆ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu meh. Ja ceuˬ 15:3 laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah pyeuꞈ˗eu deuˬ˗aˬ, “dawˬ doeˇ maˬ ngehˬ daˆ˗eu tsawˇ haˬ, cawˬ˗ahˇ maˬ mˇ lehˬ˗eu tsawˇ haˬ, yawˬ ha dawˬ peh jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ, maˬ ja bu ni dehꞈ˗eu tsawˇ haˬ” ya pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ ja bu ja doeˇ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ naˇ dui dui leˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah maˬ paˇ ya pyeuꞈ meh.—Yaˬkoˆ 1:26-ahˇ gui.
11. Aˬ cawˬ˗ahˇ ja bu˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu jeˬ maˬ mˇ˗eu aˬ cawˬ˗ahˇ ja bu˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ keuˆ le˗eu nga?
11 Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu gʼaˬ aˬ cawˬ˗ahˇ ja bu˗eu gaˇ kawˆ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ cawˬ˗ahˇ ja bu˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ngeuˇ gaˇ ehˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu maˬ mˇ˗eu ja bu ja doeˇ˗eu deuˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ neh bi teh doˆ˗eu meh.—Yeˬlaˬmiˇ 17:10.
12-13. Aˬ dui cawˬ deuˬ˗ahˇ maˬ yehˆ maˇ yehꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ ja bu laˇ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
12 Ja ceuˬ 15:3 laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ˗eu deuˬ˗aˬ, cawˬ deuˬ˗ahˇ maˬ mˇ lehˬ˗eu uˬ taꞈ, yawˬ ha˗euˬ dawˬ peh jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ja bu ni dehꞈ˗eu meh lehˇ jiˇ ehˇ˗eu meh. Heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
13 Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ maˬ muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ ja˗eu heu naˇ, maˬ yehˆ maˇ yehꞈ˗ehˇ aˬ cawˬ˗ahˇ ja bu˗eu jeˬ pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, (1) mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ naˬ ngeh, (2) miˬ sawˇ yo zaˬ tiˬ gu Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ gaˇ maˬ paˇ mˇ ngeh, (3) mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ, maˬ ngeuˇ naˇ aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˬ maˬ paˇ ya geuꞈ ngeh, mehˇ nmˇ teu deuˬ gaˇ teu˗ahˇ neh ya naˬ leˇ˗euˬ teu naˇ, tiˬ jeˬ jeˬ paˬ mˇ lehˬ˗euˬ miˇ neh nga lehˇ noeˬ˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ ja nehˬ˗iˇ naˇ tsaˬ ngaˇ laˬ? Maˇ diˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ gaˇ aˬ jeˬ miˇ neh laˆ paˇ˗euˬ lehˇ aˬ dui maˬ siˬ nya˗eu yaw myaˬ jeˬ jaˆ˗eu meh. Aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ daˬ yah deuˬ˗aˬ, “cawˬ˗ahˇ maˬ mˇ lehˬ˗eu tsawˇ haˬ, yawˬ ha dawˬ peh jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ, maˬ ja bu ni dehꞈ˗eu tsawˇ haˬ” ya pyeuꞈ˗eu meh.
Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ maˬ muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ ngehˬ˗eu awˬ˗awˇ, teu naˇ ja bu ja doeˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗iˇ nya (Aˇ deuˆ 12-13-ahˇ haw)
Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ˗awˬ
14. “Miˬyehˇ neh byehˇ dzeh˗euˬ deuˬ”˗ahˇ yahˇ pawˇ˗awˇ dehꞈ gʼeh˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
14 Ja ceuˬ 15:4 laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ deuˬ˗aˬ, “Miˬyehˇ neh byehˇ dzeh˗euˬ deuˬ˗ahˇ, yahˇ pawˇ˗awˇ dehꞈ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ” deuˬ pyeuꞈ˗eu meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu yawˬ ha ya leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ, Miˬyehˇ neh byehˇ dzeh˗euˬ deuˬ naˇ aˬ geu deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ ehˇ nya˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, yawˬ ha nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu deuˬ˗ahˇ ya leˇ˗awˇ, laˆ suˬ saˬ laˇ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ya leˇ ni gʼeh nya˗eu miˇ neh meh. “Miˬyehˇ neh byehˇ dzeh˗euˬ deuˬ” aˬ geu deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ Yeˬhawˇbaˬ neh ehˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ aˬ dui teu deuˬ˗ahˇ yahˇ pawˇ˗eu ma. (1 Gawˇliˬtu 5:11) Miˬyehˇ neh bzehˇ dzeh˗euˬ deuˬ naˇ, noeˬ poˆ noeˬ paˇ maˬ mˇ˗eu yaw doeˇ jeˬ mˇ˗euˬ deuˬ, aˬ dui˗euˬ nui jah˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu deuˬ, aˬ dui Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗iˇ ni leh jeh˗eu deuˬ, heu deuˬ pyeuꞈ meh.—Dawˬdaˬ 13:20.
15. “Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ” nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga?
15 Ja ceuˬ 15:4 laꞈ kʼoeˇ aˬ dui˗ahˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ”˗awˬ lehˇ jiˇ paˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗awˇ, yaw zeu baw nehˬ˗eu leh jeh˗eu heu neh teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu meh. (Loˇmaˆ 12:10) Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Ja ceuˬ 15:4 laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ daˬ yah deuˬ˗aˬ, “yawˬ ha saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ, shaˬ kʼawꞈ saˇ kʼawꞈ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ” pyeuꞈ˗eu lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui saˇ jaˇ maˬ ziꞈ naˇ, aˬ cawˬ deuˬ nui ma cawˆ˗eu yaw duˬ baw meh. (Maꞈtehˬ 5:37) Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ, miˬ zaˬ yaw kaˬ jiˇ cehˇ baˇ ngeh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ bi ziꞈ mawꞈ˗eu meh. Aˬ da aˬ ma deuˬ, zaˬ deuˬ˗ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw ngeh jiˇ Yeˬhawˇbaˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Aˬ dui Miˬyehˇ hawˇ˗eu aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ jaˆ ni kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗eu ma.
16. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ nya˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga?
16 Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ nehˬ nya˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, aˬ dui laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu jeˬ biꞈ nehˬ caw ba nehˬ˗awˇ, daˬ yah yaw muiˬ˗ehˇ ha˗eu heu meh. (Loˇmaˆ 12:13) Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui daˬ yah ha˗eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ ma.
Pyuˇ˗ahˇ taˬ gaˬ
17. Ja ceuˬ yaw huiˬ 15-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh pyuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ nga?
17 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ˗eu deuˬ˗aˬ, ‘aˇ liˬ yuˇ dzaˬ˗eu maˬ baw ni biꞈ paˇ ngaˬ paˇ nehˬ˗eu, iˬ baˇ maˬ ahˇ gaˇ kʼehˬ˗eu lehˇ laꞈ nmꞈ maˬ ha geuꞈ˗eu’ deuˬ pyeuꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 15:5) Ja ceuˬ sahˬ boꞈ yaw huiˬ 15 laꞈ kʼoeˇ yaw nymˇ nymˇ lehˇ gʼeh kʼawꞈ, aˬ jeˬ miˇ neh pyuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui pyuˇ˗ahˇ gaˬ naˇ tsawˇ haˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, cawˬ cawˬ˗eu jeˬ cawˆ˗iˇ nya˗eu miˇ neh meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 6:10) Jaˇliꞈ saˇ ka˗ahˇ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, iˇ shaˬ shaˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ pyuˇ paˇ nehˬ˗awˇ maˬ geuˇ gaˇ keuˆ ni aˇ liˬ yuˇ dzaˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu tiˬ gʼaˬ na, laꞈ nmꞈ yuˇ dzaˬ˗awˇ iˬ baˇ maˬ ahˇ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ mˇ˗eu jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu meh.—Yeˬsaˬgeˬlaˇ 22:12.
18. Pyuˇ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu nga? (Heˬbyehˇ 13:5)
18 Aˬ dui yawˬ ha pyuˇ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya lehˇ ya pyehˆ tseˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ nya meh. ‘Ngaˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ pyuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu yawˬ ha zeuˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ luꞈ nya laˬ? Ngaˇ pyuˇ yuˇ paˇ ngeh, kawˇ ma˗ehˇ biꞈ nehˬ kʼoꞈ miˇ˗a laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yawꞈ pyuˇ zmˬ˗eu maˬ teh˗a lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh nyi naˬ nya laˬ? Pyuˇ ahˇ ngeh ngaˬ˗ahˇ yawˬ ha aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ noeˬ laˇ miˇ˗a laˬ? Tsawˇ tsiˇ tsiˇ miˇ˗a laˬ? Aˬ dui pyuˇ jaˆ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ naˇ pyuˇ˗ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ nga, pyuˇ˗ahˇ gaˬ nga lehˇ haw de laˬ? Ngaˇ smˇ muiˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗awˇ, iˇ shaˬ deuˬ˗ahˇ naˇ yahˇ pawˇ miˇ˗a laˬ?’ Aˬ dui naˇ haˬ˗eu jeˬ heu deuˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ laˇ˗awˬ lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ miˇ neh meh. Aˬ dui pyuˇ˗ahˇ gaˬ˗eu tiˬ gʼaˬ maˬ pyeuꞈ˗eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ daˆ leꞈ nya˗eu meh. Toˆ˗ehˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tiˬ jawˇ˗i maˬ byehˇ dzeh˗a.—Heˬbyehˇ 13:5-ahˇ gui.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ
19. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh Ja ceuˬ yaw huiˬ 15 laꞈ kʼoeˇ shaˇ taˬ˗euˬ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ bi mˇ caw mawꞈ˗eu nga?
19 Ja ceuˬ yaw huiˬ 15 laꞈ kʼoeˇ “kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ mˇ˗eu tsawˇ haˬ˗aˬ, maˬ luˆ laˇ ni ya ziꞈ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ˗eu saˇ jaˇ dawˬ heu neh aˇ saˬ saˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 15:5) Heu deuˆ˗ahˇ Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ shaˇ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ peh mehˬ taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu miˇ neh meh. Aˬ dui guiˬ lahˬ hawˇ˗eu haw piˇ nehˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ sheuˬ hehˇ nehˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ deuˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh.—Iˇsaˬyaˇ 48:17.
20. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ˗eu deuˬ aˬ jeˬ jeˇ˗ahˇ noeˬ tmˬ nya˗eu nga?
20 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ˗eu deuˬ mehˬ hu paw muiˬ dui dui˗eu jeˬ za˗eu meh. Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ Yeˬsuˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˬ taˆ lehˬ hmˬ taˬ˗euˬ “jawˇ kʼaˇ za gahˬ”˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ ya jawˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 14:2) Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu deuˬ naˇ, Pah mehˬ˗eu 21:3 laꞈ kʼoeˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ guiˬ lahˬ deuˬ za˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ pyeuꞈ laˇ˗awˬ lehˇ kuˇ˗eu miˇ neh muiˬ dui dui˗awˇ, guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a.
Dawˬ caˇ 39 Miˬyehˇ mehˬ shi tsawˇ myahˇ muiˬ ni jahˇ
