1. ¿Achkë nqrtoʼ wä ri Salmo 15:1-5?

 CHPAN ri jun qa tjonïk xqatamaj chë rsamajelaʼ Jehová ri kijachon kiʼ pa rqʼaʼ ryä, yekowin yeʼok pa rachoch taq nkitäj kiqʼij rchë jnan nuʼän kiwäch rkʼë ryä. Ye kʼa ¿achkë rbʼanik nqkowin jnan nuʼän qawäch rkʼë Jehová? Ri Salmo 15 nqrtoʼ rchë nqkowin nqaʼän riʼ, rma ye kʼo jojun naʼoj chpan ri yojkitoʼ rchë nqjelun más rkʼë Dios (taskʼij rwäch Salmo 15:1-5).

2. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ najin wä nuquʼ David taq xtzjon chrij rachoch Jehová?

² Ri Salmo 15 nchapatäj kikʼë re tzij reʼ: «Nimaläj Jehová, ¿achkë winäq nkowin ntok pan awachoch? ¿Achkë komä nkowin njeʼ pa rwiʼ ri loqʼoläj ajyuʼ?» (Sal. 15:1). Taq ri salmista David xtzjon chrij rachoch Jehová, rkʼë jbʼaʼ najin wä nuquʼ rij ri tabernáculo ri xjeʼ jun tiempo chpan ri tinamït Gabaón. David chqä xtzjon chrij ri loqʼoläj rjyuʼ Jehová, rkʼë jbʼaʼ najin wä ntzjon chrij Sion, ri kʼo Jerusalén. Chpan ri tinamït riʼ, ri kʼo kʼïy kilómetros pa sur che rä Gabaón, David xuʼän jun jay rkʼë tzyäq rchë xyaʼ ri kax rchë jikibʼäl tzij chpan kʼa taq xbʼan ri templo (2 Sam. 6:17).

3. ¿Achkë rma nkʼatzin nqatamaj ri nuʼij chpan ri Salmo 15? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

³ Kantzij na wä chë jontir bʼaʼ chkë ri israelitas ma xekowin ta xesamäj chpan ri tabernáculo. Chqä, ma yekowin ta wä  yeʼok chpan ri jay akuchï kʼo wä ri kax rchë jikibʼäl tzij. Ye kʼa jontir rsamajelaʼ Jehová achiʼel ta yekowin wä yeʼok pa rachoch ryä we nkitäj wä kiqʼij rchë jnan nuʼän kiwäch rkʼë. Y kan ya riʼ chqä nqajoʼ jontir röj. Ri Salmo 15 yertzjoj jojun naʼoj ri nkʼatzin yejeʼ qkʼë rchë ronojel mul nq·ok ramigos Jehová.

TQATJAʼ QAQʼIJ RCHË MAJUN TA MAK NILITÄJ CHQIJ CHQÄ TQABʼANAʼ RI ÜTZ

4. ¿Achkë rma qataman chë ma xuʼ ta nkʼatzin nqqasäx pa yaʼ rchë Jehová kiʼ rkʼuʼx nuʼän qkʼë? (Isaías 48:1).

⁴ Chpan Salmo 15:2 nuʼij chë ramigo Dios «majun ta mak nilitäj chrij» chqä «nuʼän ri ütz». Ri tzij yeksäx chpan re texto reʼ nkikʼüt chë ri winäq riʼ nkʼatzin majun bʼëy nuyaʼ ta qa rbʼanik riʼ. Ye kʼa, ¿nqkowin komä röj nqakʼwaj jun kʼaslemal ri akuchï majun ta mak nilitäj chqij? Jaʼ, nqkowin. Tapeʼ röj xa kʼo qa mak chqij, Jehová xttzʼet chë qakʼwan jun jïk kʼaslemal chwäch we nqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqanmaj rtzij ryä. Taq nqajäch qiʼ pa rqʼaʼ Dios chqä nqqasäx pa yaʼ, ya riʼ taq röj achiʼel ta nqachäp äl ri bʼey ri nqrtoʼ rchë más jnan nuʼän qawäch rkʼë ryä. Tnatäj chqë chë ojer qa, ma xuʼ ta xkʼatzin chë jun winäq jun israelita rchë xkowin xok ramigo Jehová. Ye kʼo jojun kan xkiʼij chë najin nkiyaʼ rqʼij Dios tapeʼ ma rkʼë ta ronojel kan xkiʼän wä chqä ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal chwäch (taskʼij rwäch Isaías 48:1). Ye kʼa ri israelitas ri xkajoʼ xkiyaʼ rqʼij Jehová rkʼë ronojel kan, xkʼatzin xkitamaj ri pixaʼ xyaʼ ryä chkë chqä xekismajij. Ke riʼ chqä nbʼanatäj pa qaqʼij komä. We röj nqajoʼ chë Dios kiʼ rkʼuʼx nuʼän qkʼë, ma xuʼ ta nkʼatzin nqqasäx pa yaʼ chqä nq·ok chpan rtinamit, nkʼatzin ronojel mul nqaʼän ri ütz chwäch ryä. ¿Achkë rbʼanik nqaʼän riʼ?

5. Chwäch Jehová, ¿achkë nuʼän jun winäq ri majun ta mak nilitäj chrij chqä nuʼän ri ütz?

⁵ Chwäch Jehová, ri winäq «ri majun ta mak nilitäj chrij» chqä «nuʼän ri ütz», ma ya riʼ  ta ri winäq ri ronojel semanas nmöl riʼ kikʼë nkʼaj chik rchë nuyaʼ rqʼij ryä (1 Sam. 15:22). Röj, ri cristianos, nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë nqanmaj rtzij Dios rkʼë jontir ri nqaʼän pa qakʼaslemal, yajün taq qayonïl yoj kʼo (Prov. 3:6; Ecl. 12:13, 14). Nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë nqanmaj rtzij Jehová tapeʼ kʼo mul nqanaʼ chë ma kan ta nkʼatzin nqaʼän riʼ. Taq nqaʼän riʼ, nqakʼüt chwäch ryä chë nqajoʼ; ya riʼ xtbʼanö chë ryä kan más na chik xtqrajoʼ röj (Juan 14:23; 1 Juan 5:3).

6. Rkʼë ri nuʼij Hebreos 6:10-12, ¿achkë rma ri xqaʼän ojer ma xa xuʼ ta ya riʼ nkʼatzin rchë ronojel mul nqjeʼ pa rachoch Dios?

⁶ Jehová kowan nuloqʼoqʼej jontir ri qabʼanon pä rchë nqayaʼ rqʼij ryä. Ye kʼa jontir ri xqaʼän ojer rchë xqayaʼ rqʼij Dios, ma xa xuʼ ta ya riʼ nkʼatzin rchë ronojel mul nqjeʼ pa rachoch Jehová, achiʼel nuʼij chpan Hebreos 6:10-12 (taskʼij rwäch). Tapeʼ Jehová ma numestaj ta jontir ri qabʼanon pä rma ryä, ryä nrajoʼ chë ma nqayaʼ ta qa ryaʼik rqʼij «kʼa taq xtbʼekʼis jontir». «We ma xtqkos ta», ryä xtyaʼ qʼij chqë rchë xtq·ok ramigos komä y chqawäch apü, taq xtyaʼ qakʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta (Gál. 6:9).

KANTZIJ QTZJON

7. ¿Achkë ntel chë tzij ri tzij «kantzij ntzjon»?

⁷ Salmo 15:2 nuʼij chë ri winäq ri nskʼïx rma Jehová rchë njeʼ pa rachoch «kantzij ntzjon». Reʼ ntel chë tzij chë Jehová ma xa xuʼ ta nrajoʼ chë röj ma nqatzʼük ta tzij, ryä nrajoʼ chë ma nqaʼän ta riʼ rkʼë jontir ri yeqaʼän pa qakʼaslemal (Heb. 13:18). Ya reʼ kan kowan rqʼij, «rma Jehová kan itzel yertzʼët ri itzel taq winäq, ye kʼa kan jnan nuʼän rwäch kikʼë ri nkikʼwaj jun jïk kʼaslemal» (Prov. 3:32).

8. ¿Achkë ma ütz ta nqaʼän?

⁸ Ri winäq ri «kantzij ntzjon», ma nuʼän ta chë achiʼel ta nusmajij rpixaʼ Dios taq kʼo chkiwäch ri winäq ye kʼa taq ryonïl kʼo ma nusmajij ta ri pixaʼ riʼ (Is. 29:13). Xa xuʼ ri itzel taq winäq yebʼanö riʼ, y röj ma nqajoʼ ta nqakʼän qanaʼoj chkij. ¿Achkë nbʼanö chë jun winäq ke riʼ nuʼän? Pa naʼäy, rkʼë jbʼaʼ xa kaʼiʼ rkʼuʼx nuʼän chrij jojun chkë rpixaʼ Jehová (Sant. 1:5-8). Rkʼë jbʼaʼ ma yersmajij ta ri  pixaʼ riʼ rma ryä nunaʼ chë ma kan ta nkʼatzin nuʼän riʼ. Chrij riʼ, taq nutzʼët chë majun ta kʼayewal xrïl rma ma xnmaj ta tzij, rkʼë jbʼaʼ ma xtxiʼij ta chik riʼ xtuʼän ri ma ütz ta. Rma riʼ, taq xtrajoʼ xtyaʼ chik jmul rqʼij Dios, xa xtqʼalajin chrij chë xa kaʼiʼ rpaläj (Ecl. 8:11). Ye kʼa röj ma nqajoʼ ta nqatzʼük tzij rkʼë jontir ri yeqaʼän.

9. ¿Achkë nqatamaj qa chrij ri xbʼanatäj taq Jesús xtamaj rwäch Natanael? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

⁹ Kan kowan nkʼatzin chë röj kantzij nqtzjon, achiʼel nqatzʼët rkʼë ri xbʼanatäj chpan ri qʼij taq Jesús xtamaj rwäch Natanael. Taq Felipe xkʼwaj äl Natanael rkʼë rchë nutamaj rwäch Jesús, kʼo jun xbʼanatäj ri kan kowan rqʼij. Tapeʼ Jesús majun bʼëy rtzʼeton ta Natanael, ryä xuʼij: «Titzʼetaʼ, jun israelita ri ma nutzʼük ta tzij» (Juan 1:47). Kantzij na wä chë Jesús rtaman wä chë ri nkʼaj chik rtzeqelbʼëy kantzij yetzjon, ye kʼa ryä xtzʼët chë ri naʼoj riʼ más wä xqʼalajin chrij Natanael. Tapeʼ Natanael xa kʼo qa mak chrij, ryä majun ta xrewaj chkiwäch ri nkʼaj chik. Jesús xtzʼët ri naʼoj riʼ chrij, rma riʼ xuʼij che rä chë kan ütz ri najin nuʼän. ¡Kan kowan jaʼäl xa ta Jesús nkowin chqä nuʼij ya riʼ chqij röj!

10. ¿Achkë rma nkʼatzin nqaqʼät qiʼ rkʼë ri yeqaʼij? (Santiago 1:26).

¹⁰ Kʼïy chkë ri naʼoj nqïl chpan ri Salmo 15, rkʼwan riʼ rkʼë qanaʼoj nqaʼän kikʼë ri nkʼaj chik. Salmo 15:3 nuʼij chë ri winäq ri nkʼul rma Jehová pa rachoch, «ma nutzʼük ta tzij chkij ri nkʼaj chik, majun ta itzelal nuʼän chkë chqä ma itzel ta ntzjon chkij ramigos». We nqatzʼük tzij chqä nqtzjon itzel chkij ri nkʼaj chik, ma xa xuʼ ta xkeqatzʼlaʼ ryeʼ, xa xtuʼän chqä chë ma xtqkowin ta xtq·ok pa rachoch Jehová (taskʼij rwäch Santiago 1:26).

11. ¿Achkë nbʼanatäj kikʼë ri nkitzʼük tzij chkij ri nkʼaj chik chqä ma nkiyaʼ ta qa rbʼanik riʼ?

¹¹ Ri salmista xtzjon chrij jun winäq ri ma nutzʼük ta tzij chkij ri nkʼaj chik. Ye kʼa ¿achkë rma jun winäq nutzʼük tzij chrij jun chik? Ryä nuʼän riʼ rma nrajoʼ chë ri nkʼaj chik itzel  nkitzʼët ri winäq riʼ. Ri cristianos ri nkiʼän riʼ chqä ma nkiyaʼ ta qa rbʼanik, yeʼelesäx qa pa congregación (Jer. 17:10).

12, 13. ¿Ajän (jampeʼ) rkʼë jbʼaʼ xa yë ri ma ütz ta xtqatzjoj chkij qamigos? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

¹² Salmo 15:3 nuʼij chqä chë ri winäq ri kʼo pa rachoch Jehová, «majun ta itzelal nuʼän chkë ri nkʼaj chik chqä ma itzel ta ntzjon chkij ramigos». ¿Achkë rbʼanik rkʼë jbʼaʼ xa nqtzjon itzel chkij qamigos?

¹³ Kʼo mul rkʼë jbʼaʼ ma nqanaʼ ta taq yë ri ma ütz ta nqatzjoj chrij jun qachʼalal. Tqaquʼ rij ya reʼ: 1) jun qachʼalal ixöq nuyaʼ qa rprecursorado, 2) jun kʼlaj qachʼalal yeʼel pä pa Betel o 3) nyaʼöx rtzjol chë jun qachʼalal ma ukʼwäy bʼey ta chik o ma toʼonel ta chik. ¿Ütz komä nqaʼän qa chqawäch röj chë qataman achkë rma xbʼanatäj ya riʼ y nqatzjoj chkë nkʼaj chik ri nqaquʼ chrij riʼ? Rkʼë jbʼaʼ ma qataman ta jontir ri xbʼanatäj. Y ma tqamestaj ta chë ri winäq ri kʼo pa rachoch Jehová «majun ta itzelal nuʼän chkë ri nkʼaj chik chqä ma itzel ta ntzjon chkij ramigos».

TQAYAʼ KIQʼIJ RI NKIXIʼIJ KIʼ CHWÄCH JEHOVÁ

14. ¿Achkë rbʼanik nutamaj jun winäq ri kʼo pa rachoch Jehová achkë winäq «kan itzel kinaʼoj» chqä nkʼatzin ma nukʼwaj ta riʼ kikʼë?

¹⁴ Salmo 15:4 nuʼij chë ramigo Jehová «ma nukʼwaj ta riʼ kikʼë ri kan itzel kinaʼoj». Ye kʼa ¿achkë rbʼanik nqatamaj achkë winäq «kan itzel kinaʼoj»? Rma xa kʼo qa mak chqij, ma ütz ta nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij ri nqaquʼ röj. ¿Achkë rma? Rma röj kan jaʼäl nqanaʼ nqakʼwaj qiʼ kikʼë winäq ri nqä chqawäch kinaʼoj, ye kʼa ri winäq ri ma nqä ta chqawäch kinaʼoj, rkʼë jbʼaʼ ma xtqakʼwaj ta qiʼ kikʼë. Rma riʼ más ütz nqayaʼ qʼij chë yë Jehová nbʼin chqë achkë winäq kan itzel kinaʼoj (1 Cor. 5:11). Chkikojöl ryeʼ ye kʼo ri nkiʼän ri ma ütz ta chqä ma nkitzolij ta kiʼ che rä kimak, ri yetzjon itzel chrij ri nqanmaj chqä ri nkajoʼ nkitzʼlaʼ qachbʼilanïk rkʼë Jehová (Prov. 13:20).

15. ¿Achkë jun rbʼanik nqayaʼ kiqʼij «ri nkixiʼij kiʼ chwäch Jehová»?

¹⁵ Ye kʼa Salmo 15:4 nuʼij chqë chë nkʼatzin nqayaʼ kiqʼij «ri nkixiʼij kiʼ chwäch Jehová». Rma riʼ, nqakanuj rbʼanik rchë ütz qanaʼoj nqaʼän kikʼë ramigos Dios chqä ma nqaqasaj ta kiqʼij (Rom. 12:10). ¿Achkë jun rbʼanik nqkowin nqaʼän riʼ? Salmo 15:4 nuʼij chë ri winäq ri kʼo pa rachoch Jehová «ronojel mul nuʼän ri nutzüj tapeʼ majun ta utzil nrïl ryä». We röj ma nqaʼän ta ri nqaʼij chkë ri nkʼaj chik, rkʼë jbʼaʼ xa xtqayaʼ bʼis pa kan (Mat. 5:37). Jun tzʼetbʼäl. Jehová nrajoʼ chë ri kʼlan taq winäq nkiʼän ri xkiʼij chkiwäch taq xekʼleʼ. Chqä nrajoʼ chë ri teʼej tataʼaj nkitäj kiqʼij rchë nkiʼän ri nkitzüj chkë kalkʼwal. Rma nqajoʼ Dios chqä yeqajoʼ ri nkʼaj chik, nqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqaʼän ri nqaʼij.

16. ¿Achkë chik jun rbʼanik nqayaʼ kiqʼij ramigos Jehová?

¹⁶ Jun chik rbʼanik nqayaʼ kiqʼij ramigos Dios, ya riʼ yeqakʼül pa qachoch chqä ütz qanaʼoj nqaʼän kikʼë (Rom. 12:13). Taq yeqaskʼij qachʼalal rchë nqjeʼ kikʼë, más jnan nuʼän qawäch kikʼë ryeʼ chqä rkʼë Jehová. Y ma xuʼ ta riʼ, taq röj nqaʼän riʼ nqakʼän qanaʼoj chrij Jehová.

MA TBʼÄ TA QAN CHRIJ RI PÄQ

17. ¿Achkë rma ntzjöx rij päq chpan ri Salmo 15?

¹⁷ Ri Salmo 15 nuʼij chik chë ri winäq ri kʼo pa rachoch Jehová «ma nukʼutuj ta ral päq chkë ri nkʼaj chik taq nuqäj rrajil chkë, y ma nuyaʼ ta qʼij chë ntoj pa rqʼaʼ rchë nutzʼlaʼ ri winäq ri majun ta rmak» (Sal. 15:5). ¿Achkë rma ntzjöx rij ri päq chpan re koʼöl salmo reʼ? Rma röj rkʼë jbʼaʼ kan chaq bʼaʼ nbʼä qan chrij ri päq. We xtbʼanatäj ya riʼ qkʼë, rkʼë jbʼaʼ xa xkeqatzʼlaʼ ri nkʼaj chik chqä xtchaʼ chiʼ qachbʼilanïk rkʼë  Dios (1 Tim. 6:10). Pa kiqʼij qa ri winäq ri yertzjoj le Biblia, ye kʼo jojun yewaʼ wä chkij kichʼalal ri majun ta kirajil, rma taq nkiqäj wä kirajil chkë nkikʼutuj wä ral päq chkë. Chqä ye kʼo wä jueces ri ntoj pa kiqʼaʼ rchë yekitzʼlaʼ winäq ri majun ta kimak. Jehová kan itzel nutzʼët taq nbʼan ya riʼ (Ezeq. 22:12).

18. ¿Achkë kʼutunïk ütz nqaquʼ kij? (Hebreos 13:5).

¹⁸ Röj ütz nqaquʼ achkë rbʼanik nqatzʼët ri päq. Rchë nqaʼän riʼ, ütz nqaquʼ kij re kʼutunïk reʼ: «¿Xuʼ päq nquʼ o achkë nwajoʼ nlöqʼ? We nqäj päq che rä jun chik winäq, ¿ma ntöj ta yän che rä rma nquʼ chë ma nkʼatzin ta che rä? ¿Nnaʼ wiʼ rma kʼo nrajil? ¿Kʼayewal nuʼän chi nwäch yispan? ¿Nquʼ rïn chkë jontir qachʼalal ri kʼo kirajil bʼenäq kan chrij päq? ¿Nqä chi nwäch yinok kamigos ri kʼo kirajil ye kʼa ma ke riʼ ta nbʼän kikʼë ri majun ta kʼo kikʼë?». Röj qlon jun nüm spanïk rma yoj kʼo chpan rachoch Jehová. ¡Tqatjaʼ qaqʼij rchë ma nq·el ta äl chpan! Tqachajij qiʼ rchë ma nbʼä ta qan chrij ri päq, rchë ke riʼ Jehová majun bʼëy xtqryaʼ ta qa (taskʼij rwäch Hebreos 13:5).

JEHOVÁ YERAJOʼ RAMIGOS

19. ¿Achkë rma Jehová yeryaʼon ri pixaʼ chqë ri nqïl chpan ri Salmo 15?

¹⁹ Ri Salmo 15 nkʼis kikʼë re tzij reʼ: «Ri winäq ri ke riʼ nuʼän, majun ta jun xtslon rchë» (Sal. 15:5). Kikʼë re tzij reʼ, ri salmista nrajoʼ nuʼij chqë chë Jehová yeryaʼon re pixaʼ reʼ rma nrajoʼ chë röj kiʼ qakʼuʼx nqaʼän. Rma riʼ nukʼüt chqawäch achkë nkʼatzin nqaʼän rchë ryä kiʼ rkʼuʼx nuʼän qkʼë chqä rchë nqrchajij (Is. 48:17).

20. ¿Achkë jaʼäl kʼaslemal kiyoʼen ri ye kʼo pa rachoch Jehová?

²⁰ Ri ye kʼo pa rachoch Jehová ri kan nkiʼän ri nuʼij ryä, kʼo jun ütz kʼaslemal kiyoʼen apü. Ri qachʼalal ri yechaʼon, xtyaʼöx kikʼaslemal chlaʼ chkaj ri akuchï Jesús rbʼanon chik rbʼanik akuchï ütz yejeʼ wä (Juan 14:2). Ri nkʼaj chik cristianos xtyaʼöx kikʼaslemal aweʼ chwäch Rwachʼlew chqä xtkitzʼët achkë rbʼanik xtbʼanatäj ri nuʼij Apocalipsis 21:3. ¡Kan jun nüm spanïk chqawäch röj ri xqskʼïx rma Jehová rchë xq·ok ramigos! ¡Röj nqkowin ronojel mul nqjeʼ pa rachoch ryä!