1. Bukin tera ngkai ti kona ni kakabwaiaaki man rinanoan Taian Areru 15:1-5?

 TI REIAKINNA n te kaongora are mai mwaina ae a kona ana toro Iehova aika katabua maiuia n riki bwa iruwa n ana umwanrianna ni kaikonaki, n aroia ni karikirakea aia iraorao ae kaan ma ngaia. Ma ti na kangaa ni kona n tau ni karekea te reitaki anne? E maroroakinaki taekan anne n Taian Areru 15. (Wareka Taian Areru 15:1-5.) Iai n te areru aei reirei aika manena aika kona ni buokira ni kaanira riki ma te Atua.

2. Tera ae e bae ni kaira te tia areru are Tawita bwa e na mwanewea ana umwanrianna Iehova?

² E moanaki Taian Areru 15 ma te titiraki aei: “Iehova, antai ae e na riki bwa te iruwa n am umwanrianna? Antai ae e na maeka n am maunga ae tabu?” (TaiAre. 15:1) Ngke e mwanewea ana “umwanrianna” Iehova te tia areru are Tawita tao e bae n iaiangoa te umwanrianna ae tabu, are mena i Kibeon i nanon tabeua te tai. E mwanewea naba Tawita ana “maunga ae tabu” te Atua, tao e kananonaa Tion are i Ierutarem. E katea ikanne Tawita te umwanrianna tao tabeua te maire i maiakini Kibeon bwa nnen te ati ni berita, ni karokoa te tai are e a kateaki iai te tembora.—2Tam. 6:17.

3. Bukin tera bwa ti riai n ota n Taian Areru 15? (Nora naba te taamnei.)

³ Ni koauana, a aki kariaiakaki angiina I-Iteraera ni beku n te umwanrianna ae tabu, ao tii tabeman aika kona n rin n te umwanrianna are e kawakinaki iai te ati ni berita. Ma a bane ni kona ana toro Iehova aika kakaonimaki n riki bwa iruwa n ana umwanrianna ni kaikonaki, n aroia n riki ao n teimatoa n riki bwa raoraona. Anne te bwai ae ti bane n tangiria. E kaotaki n Taian Areru 15 aroaro tabeua aika ti riai ni karikirakei ao ni kaotiotii bwa ti aonga n teimatoa n riki bwa raoraon Iehova.

 NAKONAKO N AKI BURE AO KAKARAOA AE ETI

4. Ti kangaa n ataia ae e bati riki ae kainnanoia Iehova mairoura nakon tii te bwabetito? (Itaia 48:1)

⁴ E kabwarabwaraaki raoraon te Atua n Taian Areru 15:2 bwa bon te aomata ae “nakonako n aki bure, ae e kakaraoa ae eti.” E oti n te taeka ae “nakonako” ao “kakaraoa” te mwakuri ae reitinako karaoana. Ma ti boni kona n “nakonako n aki bure”? Eng. Akea te aomata ae kororaoi, ma e na taraira Iehova bwa ti “nakonako n aki bure” ngkana ti kabanea ara konaa n ongeaba irouna. N te tai are ti katabua iai maiura nakon te Atua ao ni bwabetitoaki, ti a moana iai mwanangara ma te Atua. N taai ake a karakinaki n te Baibara, ao ti noria bwa e aki katauaki temanna n riki bwa ana iruwa Iehova, tii ibukina bwa ngaia kaain te natannaomata are Iteraera. Iai tabeman aika wetea Iehova ma tiaki “n te koaua ao n te raoiroi.” (Wareka Itaia 48:1.) Ma a riai I-Iteraera aika tangiria ni kan riki bwa ana iruwa Iehova, n reiakin ana kaetieti ao ni kakairi iai. N aron anne, karekean akoara iroun te Atua ni boong aikai, e kainnanoaki ae bati riki mairoura nakon tii te bwabetito ao n ikoikotaki ma kaain te ekaretia ni Kristian. Ti riai n teimatoa ni “kakaraoa ae eti.” Ti na kangaa ni karaoa anne?

5. Tera ae nanonaki n te ongeaba iroun Iehova ni bwaai ni kabane?

⁵ I matan Iehova ao e bati riki ae nanonaki n te “nakonako n aki bure” ao ‘kakaraoan ae eti’ nakon tii te katoatai ni kaakaea te taromauri. (1Tam. 15:22) Ti riai ni kakorakoraira n ongeaba iroun te Atua n iterani maiura nako, ao n taai naba ake ti tiku iai n tii ngaira. (TaeRab. 3:6; TeMin. 12:13, 14) E kakawaki bwa ti na kataia n ongeaba iroun Iehova ni bwaai naba aika taraa n aki kakawaki. Karaoan anne, e oti iai bwa ti tangiria ma nanora ni koaua ao ibukin anne e a tangirira riki.—Ioa. 14:23; 1Ioa. 5:3.

6. Ni kaineti ma Ebera 6:10-12, tera ae kakawaki riki nakon ara mwakuri ni kakaonimaki ake ti karaoi n taai aika nako?

 ⁶ E rangi ni kakaitau Iehova ni baike ti karaoi ibukina n taai aika nako. Ma ti aki kona n teimatoa n riki bwa iruwa n ana umwanrianna Iehova tii man ara mwakuri ni kakaonimaki n taai aika nako. E kamatataaki raoi aei n Ebera 6:10-12. (Warekia.) E aki mwanuokin ara mwakuri aika raraoi ake n taai aika nako Iehova. Ma e tangirira bwa ti na teimatoa n taromauria ma nanora ni koaua “ni karokoa te toki.” E na bon riki bwa raoraora n aki toki “ngkana e aki bwara nanora.”—IKar. 6:9.

TATAEKINA TE KOAUA I NANOM

7. Tera ae nanonaki n tataekinan te koaua i nanora?

⁷ E riai n “tataekina te koaua i nanona” te aomata ae kan riki bwa te iruwa n ana umwanrianna Iehova. (TaiAre. 15:2) E aki tii nanonaki n aei bwa ti na aki kewe. E tangirira Iehova bwa ti na bwabwaina te koaua ni bwaai ni kabane aika ti taekin ao ni karaoi. (Ebera 13:18) E kakawaki aei ibukina “bwa e riribaa te aomata ae mwamwanaa te aba Iehova, ma e kaan ana iraorao ma akana raoiroi.”—TaeRab. 3:32.

8. Tera te aroaro ae ti riai n rarawa nako iai?

⁸ Aomata aika ‘tataekina te koaua i nanoia’ a aki bakaaea te ongeaba n ana tua te Atua i mataia aomata, ma bon taan urutua ngaiia ngkana akea ae noriia. (Ita. 29:13) A rarawa n riki bwa taani mwamwanaa te aba. E kona te aomata ae mwamwanaa te aba n iangoia bwa a aki raoiroi ana tua Iehova. (Iak. 1:5-8) E bae n aki ongeaba iroun Iehova ni bwaai aika e iangoi bwa a taraa n aki kakawaki. Ao ngkana e taraa n ae akea kangaanga aika riki imwin ana aki ongeaba, e na bae ni kaungaaki bwa e na urui riki ana tua te Atua ao e na aki uaana ana taromauri. (TeMin. 8:11) Ma ngaira ti kani bwabwaina te koaua ni bwaai ni kabane.

9. Tera reireiara mani moani kaitiboon Iesu ma Natanaera? (Nora naba te taamnei.)

⁹ Ti kona n reiakina kakawakini bwabwainan te koaua mani moani kaitiboon Iesu ma Natanaera. Ngke e kaira raoraona ae Natanaera  teuare Biribo bwa e na kaitiboo ma Iesu, ao iai te bwai ae kamimi ae riki. E ngae ngke e bon tuai man nonora Natanaera Iesu, ma e taku: “Ao bon taraa tibun Iteraera ni koaua ae akea te babakanikawai irouna.” (Ioa. 1:47) E koaua ae e iangoiia taan rimwina Iesu bwa a bwabwaina te koaua, ma e bon okoro aron Natanaera ni bwabwaina te koaua. E aki naba kororaoi Natanaera n ai arora. Ma e bon aki mwamwanaa te aba ao e bwabwaina te koaua ni bwaai ni kabane. E anaaki nanon Iesu n anne ao e kamoamoaa Natanaera iai. Ai tamaroara ngkana e kona Iesu n nora naba anne iroura!

10. Bukin tera bwa ti riai n rarawa ni kabongana buaka te bwaintituaraoi ae te taetaenikawai? (Iakobo 1:26)

¹⁰ Angiini kaetieti ake a karinanaki n Taian Areru 15, a irekereke ma arora nakoia tabemwaang. E kaotaki n Taian Areru 15:3 bwa te iruwa n ana umwanrianna Iehova e bon “aki uarao n newena, ao e aki karaoa ae buakaka nakon raona n aomata, ao e aki kabwainrangia raoraona.” Ngkana ti kabongana buaka ara taetaenikawai n aaro akanne, ti kona ni kammarakiia iai tabemwaang ao n aki tau n riki bwa iruwa n ana umwanrianna Iehova.—Wareka Iakobo 1:26.

11. Tera te uarao, ao tera ae riai ni karaoaki nakoia taan uarao aika aki rairi nanoia?

¹¹ E katerea raoi te tia areru taekan te uarao. Tera te uarao? Bon te rongorongo ae kairua ae kona ni kabuakakaa taekan temanna. A kamwawaaki man te ekaretia ni Kristian taan uarao aika aki rairi nanoia.—Ier. 17:10.

12-13. N aaro raa ae ti kona iai ni kabwainrangia raoraora n tiaki nanora? (Nora naba te taamnei.)

¹² Ti kauringaki naba n Taian Areru 15:3 bwa e aki kakaraoa ae buakaka nakoia raona n aomata ana iruwa Iehova, ao e aki naba kabwainrangia raoraona. N te aro raa ae ti kabwainrangia iai raoraora?

¹³ Ti kona ni kabwainranga temanna n tiaki nanora, ngkana ti kabuta te rongorongo ae aki raoiroi. N te katoto: (1) e aikoa beku ni  kabwanina ana tai te tari te aine temanna, (2) a aikoa beku n te Betaera te taanga teuana, ke (3) e aikoa beku bwa te unimwaane ke te tabonibai te tari te mwaane temanna. E na raoiroi ngkana ti a katautaua naba bukin rikini bitaki akanne ao ni manga tataekinna nakoia tabemwaang? E kona ni bati bukin te bitaki anne ae ti aki ataia. Ma te iruwa n ana umwanrianna Iehova, e bon “aki karaoa ae buakaka nakon raona n aomata, ao e aki kabwainrangia raoraona.”

KARINEIA AKANA MAAKA IEHOVA

14. Kabwarabwaraa bwa a na kangaa n “rarawa nakoia te koraki aika rangi ni buakaka” ana iruwa Iehova.

¹⁴ E taekinaki n Taian Areru 15:4 bwa e “rarawa nakoia te koraki aika rangi ni buakaka” raoraon Iehova. Ti na kangaa n ataia bwa e rangi ni buakaka temanna? Ngkai aomata ngaira aika ti aki kororaoi, ti aki kona n ataia bwa e rangi ni buakaka temanna ke e aki. Bukin tera? Ti kona n tatangiriia tabeman ibukin aroaroia tabeua, ao ni kakai ebu irouia tabeman. Ma ti riai n tii rarawa nakoia aomata aika e taraiia Iehova bwa a “rangi ni buakaka.” (1Kor. 5:11) A nanonaki naba iai te koraki aika kakaraoa te bure n aki kan rairi nanoia, aika kamatauningaa ara onimaki ao ara koaua, ke aika kataia n uruana ara iraorao ma Iehova.—TaeRab. 13:20.

15. Tera te anga teuana ae ti karineia iai “te koraki aika maaka Iehova”?

¹⁵ Imwin anne ao e manga taekinaki n Taian Areru 15:4 bwa ti na karineia “te koraki aika maaka Iehova.” Ngaia are ti kakaaei aanga aika ti na kaotiota iai akoaia ao karineaia raoraon Iehova. (IRom 12:10) N te aro raa? Te anga teuana ane e oti n Taian Areru 15:4, ae taekinaki iai bwa te iruwa n ana umwanrianna Iehova “e kakororaoa ana berita, e ngae ngke e na ruanikai iai.” A boni kona ni maraki tabemwaang ngkana ti aki kakororaoi ara berita. (Mat. 5:37) N te katoto, e kantaningaiia ana iruwa bwa a na kakororaoa aia taetae ni bau n aia mare. E kukurei naba ngkana a kakorakoraia kaaro ni kakororaoi aia berita nakoia natiia. Ti kairaki n tangiran te Atua ao raora n aomata bwa ti na kakororaoa ara taeka n aron are ti konaa.

16. Tera te anga riki teuana ae ti kona iai ni karineia raoraon Iehova?

¹⁶ Te anga riki teuana ae ti kona iai ni karineia raoraon Iehova, ngkana ti akoakoiia iruwa ao n tituaraoi. (IRom 12:13) Ngkana ti kakarekea ara tai ma taari n te onimaki ti a buokaki iai ni kakorakoraa reitakira i marenara ao ma Iehova. Irarikin anne, ti kakairi iroun Iehova ngkana ti akoakoiia iruwa.

TEIMATOA N INAOMATA MAN TANGIRAN TE MWANE

17. Bukin tera bwa e taekinaki taekan te mwane n Taian Areru 15?

¹⁷ Ti warekia ae ana iruwa Iehova e “aki kakatangomwane n ana mwane ma ni bakaonna, ao e aki butimwaea te bwai ni kamaraato bwa e na kaitaraa te aomata ae akea ana bure.” (TaiAre. 15:5) Bukin tera bwa e taekinaki taekan te mwane n te areru ae kimototo aei? Ibukina bwa iaiangoan te mwane n te aro ae e aki riai e kona ni kammarakiia tabemwaang ao n uruana ara reitaki ma te Atua. (1Tim. 6:10) N taai ake a karakinaki n te Baibara, ao iai tabeman aika aonikaia tariia aika maiu ni kainnano, n aroia ni kabuburaa bakaon aia katangomwane nakoia. Iai naba tabeman taani moti aika butimwaei bwaai ni kamaraato ao ni motiki taekaia aomata aika akea aia bure, n te aro ae e aki riai. E riribai Iehova aeka ni mwakuri aikai.—Etek. 22:12.

18. Baikara titiraki aika kona ni buokira n tuoira ni kaineti ma iangoan te mwane? (Ebera 13:5)

 ¹⁸ E raoiroi bwa ti na tuoira ni kaineti ma iangoan te mwane. Titirakiniko ni kangai: ‘I kabatiaa iaiangoan te mwane ao te bae I kona ni kabooa iai? Ngkana I tangomwane, I baenikai ni kabwaraa ibukina bwa I iangoia ae e bon aki kainnanoa te mwane te aomata are I tangoa ana mwane? I namakinna ae I kakawaki riki ibukina bwa iai au mwane, ao e kangaanga bwa N na tituaraoi? I motiki taekaia taari n te onimaki bwa a mataai ni kanibwaibwai, tii ibukina bwa iai aia mwane? I karekeia raoraou aika kaubwai ao I aki rangi n tatabeakinia aika maiu ni kainnano?’ Ti a tia ni karekea te kakabwaia ae rianako ae te riki bwa ana iruwa Iehova. Ti kona ni kawakina te kakabwaia anne, n arora n teimatoa n inaomata man tangiran te mwane. E na bon aki kaaki taekara Iehova ngkana ti karaoa anne!—Wareka Ebera 13:5.

E TANGIRIIA RAORAONA IEHOVA

19. Bukin tera ngkai e tangirira Iehova bwa ti na karaoi bwaai ni kabane aika n te Areru 15?

¹⁹ E motikaki te Areru 15 ma te berita aei: “Ane e karaoi baikai ao e na aki kaingingaki.” (TaiAre. 15:5) E a oti ikai bukina ae tangirira iai Iehova bwa ti na karaoi bwaai ni kabane aika n te areru aei. E tangirira Iehova bwa ti na kukurei. Ngaia are e anganira te kairiri ae ti na kakabwaiaaki ao ni kamanoaki iai.—Ita. 48:17.

20. Tera ae a kona n ingainga nako iai ana iruwa Iehova?

²⁰ A ingainga ana iruwa Iehova nakon te tai ae tamaroa n te tai ae imwaira. A nang rin taani kabiraki aika kakaonimaki n ‘taabo ni maeka aika mwaiti’ ake e katauraoi Iesu ibukia i karawa. (Ioa. 14:2) Ao naake a kantaningaa te maiu n te aonnaba a ingainga nakon te baere e beritanaki n Te Kaotioti 21:3. Ti boni bane n namakinna ae ti rangi ni karineaki ngkai ti karekea ana kakao Iehova ae te riki bwa raoraona ao iruwa n ana umwanrianna n aki toki!