EXOBINTALÁB 24
AJATLÁB 24 Subamos a la montaña de Jehová
Ku jilkʼon abal etsʼey tin kʼimáʼ a Jehová
«Jehová, ¿jitaʼ in éjtowal ka kʼwajiy ta kʼimáʼ?» (SAL. 15:1).
JAWAʼ NEʼETS KI EXÓBNAʼ
Tejéʼ neʼets ki exóbnaʼ jantʼoj kwaʼal ki tʼajaʼ abal ki áynanchij ki jaʼúbnaʼ a Jehová ani jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal ku neʼdhaxin alwaʼ kʼal in jaʼúbchik.
1. ¿Jaleʼ ti neʼets tu ku lej tólmiy an Salmo 15:1-5?
BAN exobintaláb axi ti watʼey semana, i tsuʼuw abal patal axi in pidhaʼits in ejatal a Jehová, in éjtowal kin jaʼúbnaʼ. Tam i tʼajál nixéʼ pel ejtíl max u jílkʼonal tu kʼwajíl kʼal Jajáʼ. Pero, ¿jantʼiniʼ ti éjtowal ki jaʼúbnaʼ? Ti Salmo 15 i elál an tokʼtsixtaláb. Tanáʼ i elál i exobchixtaláb axi tu tólmiyal ku utey más kʼal a Jehová (ka ajiy Salmo 15:1-5).
2. ¿Jantʼoj walám kʼwajatak in tsálpayal a David tam tin uluw «in kʼimáʼ a Jehová»?
2 An capítulo 15 in kʼál a Salmos u tujél antsanáʼ: «Jehová, ¿jitaʼ in éjtowal ka kʼwajiy ta kʼimáʼ? ¿Jitaʼ neʼets kin ejtow ka kʼwajiy ta tsʼenil axi tʼokat» (Sal. 15:1). Tam ti a David in uluw an kaw «in kʼimáʼ a Jehová», walám kʼwajatak in tsálpayal kʼal an tabernáculo axi kʼwajatak ti Gabaón. A David jayej kawin tin kwéntaj jun i tsʼén axi tʼokat, walám kʼwajatak ti kaw tin kwéntaj a Sion, axi kʼwajat ti Jerusalén. Utat ti Gabaón, a David in tsʼejkaʼ jun i tsakam atáj abal ka punuwat an arca del pacto pero talbél tsʼejkáj jun i atáj más púlik (2 Sam. 6:17).
3. ¿Jaleʼ ti alwaʼ ki exóbnaʼ an Salmo 15? (Ka tsuʼuw jayej an imagen).
3 Yan i israelitas yab jaykʼiʼ in ejtow ka tʼójon ban tabernáculo, nibal ka otsits ban atáj juʼtáj ti kʼwajatak dhayach an arca del pacto. Pero patal jajáʼchik in éjtowalak kin jaʼúbnaʼ a Jehová ani antsanáʼ ejtíl max u jílkʼonalak ti kʼwajíl tin kʼimáʼ a Jehová. Jayetsej i léʼ ki tʼajaʼ. Ti Salmo capítulo 15, a David in uluw jantʼoj in tomnál ki tʼajaʼ abal ki áynanchij ki jaʼúbnaʼ a Jehová.
An israelitas in éxbayalak alwaʼ jantʼiniʼ tin bájuwal jun i atikláb ka kʼwajiy tin kʼimáʼ a Jehová. (Ka tsuʼuw an párrafo 3).
KU XEʼTSIN TʼOKAT TIN WAL A JEHOVÁ ANI KI TʼAJAʼ JAWAʼ TEKEDH
4. ¿Jaleʼ ti exlál abal yab expidh i yéjenchal ki pidhaʼ i ejatal a Jehová ani ku pujan? (Isaías 48:1).
4 Ti Salmo 15:2 in ulal abal in jaʼúbchik a Jehová xeʼets tʼokat tin wal Jajáʼ ani in tʼajál jawaʼ tekedh. Tejéʼ u eyendháb an kaw «xeʼets» ani «tʼajál». Axéʼ xi kaw u eynal abal jantʼoj axi etsʼey kʼwajat ti tʼajnal ani yab u koydhab. Pero, ¿walám chubax i éjtowal ku xeʼtsin tʼokat tin wal a Jehová? Aníts. Belits abal u wálbidh, max etsʼey ki tsápnanchij ki bélkaʼ a Jehová, Jajáʼ neʼets tu ku tsuʼuw ejtíl max u tʼokat. Ki pidhaʼ i ejatal a Jehová ani ku pujan játs jawaʼ kʼaʼál kwaʼal ki tʼajaʼ abal ki jaʼúbnaʼ. Ti biyál, jun i atikláb yab in jaʼubnálak a Jehová expidh kom pelak i israelita. Talchik i israelitas in ulalak abal in kʼakʼnálak a Jehová, pero yab in tʼajálak jawaʼ tekedh (ka ajiy Isaías 48:1). Jitaʼchik chubax in léʼak kin kʼakʼnaʼ a Jehová kwaʼalak kin exóbnaʼ jantʼoj u kónchinalak kin tʼajaʼ ani kwaʼalak kin bélkaʼchik. Jayetsej in tomnál ki tʼajaʼ xowéʼ ta kʼicháj. Yab expidh kwaʼal ki pidhaʼ i ejatal a Jehová ani ku pujan, kwaʼal ki áynanchij ki tʼajaʼ jawaʼ tekedh. ¿Jantʼoj jats axi kwaʼal ki tʼajaʼ?
5. ¿Jantʼoj jats ku xeʼtsin tʼokat tin wal a Jehová ani ki tʼajaʼ jawaʼ tekedh?
5 Jun i atikláb axi in tsápnanchal ka xeʼtsin tʼokat tin wal a Jehová ani kin tʼajaʼ jawaʼ tekedh, yab expidh u kʼalel semana ti semana kʼal an tamkuntaláb (1 Sam. 15:22). Kwaʼal ki tsápnanchij ki tʼajaʼ jawaʼ tekedh chudhél chudhél, belits max yab jitaʼ tu tsuʼtal (Prov. 3:6; Ecl. 12:13, 14). Jayej kwaʼal ki bélkaʼ a Jehová, belits max i tsálpayal abal pel jantʼoj axi yab lej exbadh. Max ki tʼajaʼ antsanáʼ neʼets ki tejwamédhaʼ abal i kʼanidhál a Jehová ani Jajáʼ jayej neʼets tu ku kʼanidhaʼ más (Juan 14:23; 1 Juan 5:3).
6. Antsanáʼ jantʼiniʼ tin ulal Hebreos 6:10-12, ¿walám yabáts in yéjenchal ku kʼwajiy putudh kʼal a Jehová, kom i tʼajaʼits ti biyál?
6 A Jehová in pidhál yan in jalbíl an tʼojláb axi i tʼajámal ma ti biyál, pero yab expidh jats jawaʼ neʼets ka eyan abal ki áynanchij ku kʼwajiy tin kʼimáʼ a Jehová. Antsanáʼ tu tejwamél kʼal jawaʼ in ulal Hebreos 6:10-12 (ka ajiy). A Jehová yab jaykʼiʼ neʼets kin ukʼchiy patal an tʼojláb axi i tʼajámal ti biyál, pero jayej in léʼ abal ki áynanchij ki tʼojonchij abal etsʼey. Max yab ku tsekej ki tʼajaʼ jawaʼ tekedh, neʼets ki ejtow ki jaʼúbnaʼ a Jehová abal etsʼey (Gál. 6:9).
KI KOʼOY AN CHUBAXTALÁB MA TI ICHÍCH
7. ¿Jaleʼ ti lej exbadh ki uluw an chubaxtaláb ma ti ichích?
7 Salmo 15:2 in ulal abal a Jehová in léʼ abal in jaʼúbchik axi u kʼwajíl tin kʼimáʼ, etsʼey kin uluw an chubaxtaláb ma tin ichích. Axéʼ xi kaw tu exóbchal abal yab kwaʼal tu janamkáw, pero jayej abal etsʼey kwaʼal ki tsápnanchij ki tʼajaʼ jawaʼ tekedh juʼtámakits ku kʼwajiy (Heb. 13:18). Lej exbadh ki tʼajaʼ ti kwéntaj axéʼ, kom a Jehová «in atʼál jitaʼchik in tʼajál jawaʼ kidháb, pero in kulbetnál kin jaʼúbnaʼ jitaʼchik in tʼajál jawaʼ tekedh» (Prov. 3:32).
8. ¿Jantʼoj jats axi yab in tomnál ki tʼajaʼ?
8 An atiklábchik axi in kwaʼal an chubaxtaláb ma tin ichích yab in tsinkál jantʼiniʼ in ey. In tsápnanchal kin tʼajaʼ jawaʼ tekedh juʼtámakits ka xeʼtsin ani jayej tam kʼwajat kwetém (Is. 29:13). Max wawáʼ ki tsinkaʼ jantʼiniʼ i ey, exomits i tʼajál jantʼoj axi a Jehová yab in kulbetnál. ¿Jantʼiniʼ ti awits jun i atikláb kin bajuw kin tʼajaʼ jantʼoj axi kidháb? Max kin tujchij kin tsalpay abal a Jehová in lej watʼkʼanchal kʼal jun i abatnaxtaláb axi tu pidhál (Sant. 1:5-8). Talbél yabáts neʼets kin léʼnaʼ kin bélkaʼ a Jehová kʼal jantʼoj axi in tsálpayal abal yab lej exbadh. Ani tam kin tsuʼuw abal yab jantʼoj watʼey, walám ka tujey kin tʼajaʼ jun i walabtaláb axi más púlik. Tam kin tʼajaʼits patal axéʼ, an kʼakʼnaxtaláb axi in pidhál a Jehová yabáts tal ma tin ichích (Ecl. 8:11). Wawáʼ yab i léʼ ki tʼajaʼ nixéʼ, i léʼ ki tsápnanchij ki tʼajaʼ jawaʼ tekedh juʼtámakits ku xeʼtsin.
9. ¿Jantʼoj i exobnál kʼal jawaʼ in uluw a Jesús tam tin exlaʼ a Natanael? (Ka tsuʼuw jayej an imagen).
9 Lej exbadh abal yab ki koʼoy i kidháb tsalap ti ichích. Antsanáʼ ti tejwaʼ kʼal jawaʼ watʼey tam ti a Jesús in exlaʼ a Natanael. Tam ti a Felipe in neʼdhaʼ a Natanael abal kin exlaʼ a Jesús, a Jesús in uluw jantʼoj lej kʼijidh tin kwéntaj a Natanael, belits abal yabak jaykʼiʼ in tsuʼúmal. Jajáʼ in uluw: «Ka tʼajaʼ ti kwéntaj jun i inik axi yab in kwaʼal i kidháb tsalap tin ichích» (Juan 1:47). A Jesús in exlálak abal axi más in aykolil in tsápnanchalak kin tʼajaʼ jawaʼ tekedh, pero in tʼajaʼ ti kwéntaj abal a Natanael antsanáʼits in ey. A Natanael pelak jun i inik wálbidh, pero yab in kwaʼalak i kidháb tsalap tin ichích, jaxtám yab in kwaʼalak jantʼoj kin tsinkaʼ. A Jesús in lej jikʼpaʼ jantʼiniʼ in ey a Natanael ani in uchaʼ abal lej alwaʼ kom antsanáʼ in tʼajál. Wawáʼ i léʼak max a Jesús jayetsej kin tsalpay tin kwéntaj wawáʼ.
A Jesús in uluw abal a Natanael pelak jun i inik axi yab in kwaʼal i kidháb tsalap tin ichích. ¿Walám jayetsej kin uluw a Jesús tin kwéntaj wawáʼ? (Ka tsuʼuw an párrafo 9).
10. ¿Jaleʼ ti kwaʼal ki lej tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ i ulal? (Santiago 1:26).
10 Yan i tsalap axi kʼwajat ban Salmo capítulo 15 u eynal abal ku neʼdháxin más alwaʼ kʼal axi más. Salmo 15:3 in ulal abal jitaʼchik u kʼwajíl tin kʼimáʼ a Jehová yab in tomnál ka xeʼtsin kin bukʼuw i janamtaláb tin kwéntaj axi más. Yab in tomnál kin odhnaʼ in at juntal ani yab kwaʼal kin kawiliy axi más. Max yab ki eyendhaʼ tekedh i káwintal, neʼets ki lej odhnaʼ axi más ani a Jehová yab neʼets tu ku batsʼuw tin kʼimáʼ (ka ajiy Santiago 1:26).
11. ¿Jantʼoj neʼets ka watʼey kʼal jitaʼchik kin áynanchij kin bukʼuw i janamtaláb tin kwéntaj axi más? (Ka tsuʼuw jayej an imagen).
11 An salmista kawin tin kwéntaj jitaʼchik in odhnál axi kʼeʼat kʼal jawaʼ in ulal. Axéʼchik xi atikláb in bukʼuwal i janamtaláb tin kwéntaj axi kʼeʼatchik. Jitaʼchik kin áynanchij kin tʼajaʼ antsanáʼ, neʼets ka kaldháj ti tamkuntaláb (Jer. 17:10).
12, 13. Ka olnaʼ jaleʼ ti kwaʼal ki lej tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ i ulal. (Ka tsuʼuw jayej an imagen).
12 Salmo 15:3 jayej tu ólchal abal jitaʼchik u kʼwajíl tin kʼimáʼ a Jehová yab in tomnál kin odhnaʼ axi más nibal kin kawiliy. ¿Jantʼiniʼ i éjtowal ki exlaʼ max kʼwajat i kawíliyal jitaʼ?
13 Max yab ki tʼajaʼ ti kwéntaj, awits ki uluw jantʼoj axi yab chubax tin kwéntaj jun i epchal, ani antsanáʼ exomits i kawíliyal. Ki tsalpay kʼal axéʼ xi ox i tʼiplab. Jun i epchal mimláb yabáts neʼets kin áynanchij ti precursora. Jun i tomkinél yabáts in áynanchal ti tolmix ti Betel ani u olnáb ti tamkuntaláb abal jun i epchal yabáts neʼets kin áynanchij ti ókʼnom. Tam ka watʼey nixéʼ, walám neʼets ki léʼnaʼ ki ólnaʼ jawaʼ i tsálpayal ani neʼets ki léʼnaʼ ki tʼilchij axi más. Pero, ¿walám in tomnál ki tʼajaʼ nixéʼ? Imbáj, kom wawáʼ yab i exlál jaleʼ ti watʼey nixéʼ. Ki tʼilaʼ abal jitaʼchik u kʼwajíl tin kʼimáʼ a Jehová yab in odhnál in at juntal ani yab in kawíliyal.
Kwaʼal ki lej tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ i ulal, kom yab i léʼ ki kawiliy jitaʼ. (Ka tsuʼuw an párrafos 12 ani 13).
KI JAʼÚBNAʼ JITAʼCHIK IN KʼAKʼNÁL A JEHOVÁ
14. ¿Jantʼiniʼ ti neʼets ki exlaʼ max yab in tomnál ki junkuw jun i atikláb?
14 Salmo 15:4 in ulal abal in jaʼúbchik a Jehová yab in júnkuwal jitaʼchik in tʼajál jawaʼ yab alwaʼ. Pero, ¿jantʼiniʼ i éjtowal ki exlaʼ max chubax kidháb jawaʼ kʼwajat in tʼajál jun i atikláb? Kwaʼal ki lej tʼajaʼ ti kwéntaj jaleʼ ti tsálpayal abal yab tekedh jawaʼ in tʼajál nixéʼ xi atikláb. Walám i tsálpayal antsanáʼ kom wawáʼ jats axi yab i kulbetnál jantʼiniʼ in ey, pero jajáʼ walám yab exom in tʼajál jantʼoj kidháb. Axi yab in tomnál ki junkuw pel an atiklábchik axi a Jehová yab in bátsʼuwal tin bichówil (1 Cor. 5:11). Talchik kʼal axéʼ xi atikláb jats jitaʼchik in tʼajámal jun i walabtaláb ani in áynanchal kin tʼajaʼ. Jayej an atiklábchik axi tu pojkál kom i kʼakʼnál a Jehová ani jitaʼchik in exál tu ku owmedhaʼ kʼal Jajáʼ (Prov. 13:20).
15. ¿Jantʼiniʼ i tejwamedhál abal i kʼanidhál jitaʼchik in tʼójonchal a Jehová?
15 Salmo 15:4 jayej tu ólchal abal in tomnál ki junkuw jitaʼchik in kʼakʼnál a Jehová. Jaxtám in tomnál ki tʼajaʼ tu alwaʼ inik kʼal jajáʼchik ani ki kʼakʼnaʼ (Rom. 12:10). ¿Jantʼiniʼ ti éjtowal ki tʼajaʼ? Salmo 15:4 in ulal abal in tomnál ki tsápnanchij ki putuw jawaʼ i ulúmal, belits max i atsʼál abal kʼibat. Max yab ki putuw jawaʼ i ulal, walám ma neʼets ki odhnaʼ kʼeʼatchik (Mat. 5:37). Jun i tʼiplab, a Jehová in léʼ abal axi tómkidh yab kin kʼibchij in tomkíl, Jajáʼ In léʼ abal kin putuwchik in káwintal. Jayej in léʼ abal an tatalábchik kin putuw kʼal jawaʼ in uchamal in tsakámil. Wawáʼ i lej kʼanidhál a Jehová ani an atiklábchik, jaxtám i lej tsápnanchal ki putuw kʼal jawaʼ i ulal.
16. ¿Jantʼoj más i éjtowal ki tʼajaʼ abal ki kʼakʼnaʼ in jaʼúbchik a Jehová?
16 ¿Jantʼoj más i éjtowal ki tʼajaʼ abal ki kʼakʼnaʼ in jaʼúbchik a Jehová? I éjtowal ki kániychik ti kʼimáʼ ani ki tsʼejwaliy kʼal jawaʼ i kwaʼal (Rom. 12:13). Max ki junkuw más an epchalchik, neʼets ki bajuw ki jaʼúbnaʼchik ani jayej neʼets ki jaʼúbnaʼ a Jehová. Max ki tʼajaʼ antsanáʼ , exom i nitsʼbiyal a Jehová, kom Jajáʼ jayej tu batsʼúmal kʼal in kulbétal tin bichówil.
YAB KI KʼAʼINCHIJ AN TUMÍN
17. ¿Jaleʼ ti an Salmo 15 tu ólchal abal kwaʼal ki lej tʼajaʼ ti kwéntaj kʼal an tumín?
17 An Salmo capítulo 15 in áynanchal kin uluw abal jitaʼchik u kʼwajíl tin kʼimáʼ a Jehová yab in matiyal i tumín abal kin atanchij más, nibal in bátsʼuwal i tumín abal kin odhnaʼ axi kʼeʼatchik (Sal. 15:5). Axéʼ an capítulo lej wéʼ i versículos in chiʼdhál, pero tu ólchal abal yab kwaʼal ki kʼaʼinchij an tumín. ¿Jaleʼ? Kom max yab ki tʼajaʼ ti kwéntaj, neʼets ki kʼaʼinchij an tumín, neʼets ki koʼoy i kʼibataláb kʼal axi más ani ma awits ku owméj kʼal a Jehová (1 Tim. 6:10). Ti biyál, waʼatsak i atikláb axi in matiyalak i tumín abal kin atanchij más ani jayej waʼatsak i jueces axi in bátsʼuwalak i tumín abal kin odhnaʼ axi kʼeʼatchik. Pero a Jehová yab in kulbetnálak abal ka tʼajan nixéʼ (Ezeq. 22:12).
18. ¿Jantʼoj in tomnál ki tsalpay ti kwetémtal kʼal tin kwéntaj an tumín? (Hebreos 13:5).
18 In tomnál ki lej tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼoj i tsálpayal tin kwéntaj an tumín. Ejtíl, ki tʼajaʼ ti kwetémtal axéʼ an konowixtaláb: «¿Etsʼeyits kʼwajat tin tsalpax kʼal an tumín ani kʼal jawaʼ u léʼ ku tsʼaʼiy? ¿U wichbál dhubat jun i tumín axi in matinchat, o in owel ku wichbaʼ kom u tsálpayal abal yab in yéjenchal? ¿U atsʼál abal nanáʼ más in exbadh kom u kwaʼal i tumín? ¿U atsʼál kʼibat ku bínaʼ jawaʼ u kwaʼal? ¿U tsálpayal abal an epchalchik axi tumínladh éxpidhits in tʼojnal ti atlom? ¿U júnkuwal expidh axi in kwaʼalchik i tumín?». Pel jun i lablixtaláb lej púlik ki ejtow ku kʼwajiy tin kʼimáʼ a Jehová, jaxtám yab i léʼ ki kʼaʼinchij an tumín kom nixéʼ in éjtowal tu ku owmedhaʼ kʼal a Jehová. Max wawáʼ ki belaʼ kʼal a Jehová, Jajáʼ yab jaykʼiʼ neʼets tu ku jilaʼ (ka ajiy Hebreos 13:5).
A JEHOVÁ IN KʼANIDHÁL IN JAʼÚBCHIK
19. ¿Jaleʼ ti a Jehová in léʼ abal ki putuw kʼal patal jawaʼ in ulal an Salmo 15?
19 Tin taltal an capítulo 15 axi ti Salmos, kʼwajat axéʼ xi kaw: «Jitaʼchik kin putuw kʼal patal axéʼ, etsʼey neʼets ka beletnáj» (Sal. 15:5). Kʼal axéʼ xi kaw i éxbayal abal patal jawaʼ a Jehová tu konchal ki tʼajaʼ játs abal ku kʼwajiy kulbél. Jaxtám tu exóbchal jantʼoj kwaʼal ki tʼajaʼ abal Jajáʼ tu ku béletnaʼ ani tu ku lábliy (Is. 48:17).
20. ¿Jantʼoj tam lablixtaláb neʼets kin batsʼuw jitaʼchik u kʼwajíl tin kʼimáʼ a Jehová?
20 Patal jitaʼchik u kʼwajíl tin kʼimáʼ a Jehová in aychalej kin batsʼuw más yan i lablixtaláb. An takudhchik neʼets ka kʼalej ti éb, kom a Jesús in uluw abal tiwaʼ neʼets kin tʼojojonchij juʼtáj ka ulits (Juan 14:2). Ani patal axi ka jilkʼon ti kʼwajíl tejéʼ ti tsabál neʼets kin batsʼuw yan i alwaʼtaláb, antsanáʼ jantʼiniʼ tin ulal Apocalipsis 21:3. I atsʼál u lej kulbél kom a Jehová tu batsʼúmal jantʼiniʼ in jaʼúb ani neʼets ki ejtow ku jilkʼon tin kʼimáʼ abal etsʼey.
AJATLÁB 39 Un buen nombre ante Dios
