24-زەرتتەۋ ماقالاسى
24-ٵن ەحوبانىڭ تاۋىنا كەلىڭدەر!
ەحوبانىڭ شاتىرىندا ماڭگى قوناق بولىڭىز!
«ۋا، ەحوبا، سەنىڭ شاتىرىڭدا كىم قوناق بولا الادى؟» (ٴزاب. 15:1).
نەگىزگى وي
ەحوبانىڭ دوسى بولىپ قالا بەرۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەكتىگىن جانە ونىڭ دوستارىنا قالاي قاراۋىمىز كەرەكتىگىن كورەمىز.
1. ٴزابۇر 15:1—5 تارماقتاردى قاراستىرعانىمىز نەگە ماڭىزدى؟
الدىڭعى ماقالادان بىلگەنىمىزدەي، ەحوبانىڭ باعىشتالعان قىزمەتشىلەرى، ياعني جاقىن دوستارى ونىڭ شاتىرىندا قوناق بولا الادى. وسىنداي ەرەكشە قارىم-قاتىناسقا لايىقتى بولۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن ٴزابۇر 15-تاراۋدان كورەمىز (ٴزابۇر 15:1—5 وقىڭىز). ٴزابۇر جىرشىسى ەحوبامەن جاقىن دوس بولۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەكتىگىن جازعان.
2. ٴداۋىت ەحوبانىڭ شاتىرى جايلى ايتقاندا، نەنى ويدا تۇتقان بولۋى مۇمكىن؟
2 ٴزابۇردىڭ 15-تاراۋى مىناداي سوزدەرمەن باستالادى: «ۋا، ەحوبا، سەنىڭ شاتىرىڭدا كىم قوناق بولا الادى؟ كيەلى تاۋىڭدا كىمنىڭ تۇرۋىنا بولادى؟» (ٴزاب. 15:1). بۇل تارماقتا ٴداۋىت ەحوبانىڭ «شاتىرى» دەگەندە، گيبەوندا ۋاقىتشا تۇرعان كيەلى شاتىردى ويدا تۇتسا كەرەك. ٴداۋىت ەحوبانىڭ «كيەلى تاۋى» جايلى دا ايتقان. بالكىم، ول گيبەوننىڭ وڭتۇستىگىنەن 10 شاقىرىمداي جەردە ورنالاسقان سيون تاۋىنا مەڭزەگەن بولۋى مۇمكىن. سول جەردە ٴداۋىت شاتىر قويدىرىپ، عيباداتحانا سوعىلعانعا دەيىن كەلىسىم ساندىعىن سوندا ساقتاعان (سام. 2-ج. 6:17).
3. نەگە ٴبىز ٴزابۇر 15-تاراۋدى ٴتۇسىنىپ العىمىز كەلەدى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
3 ارينە، يسرايلدىكتەردىڭ كوبىسىنە كيەلى شاتىردا قىزمەت ەتۋگە مۇلدەم بولمايتىن. ال كەلىسىم ساندىعى تۇرعان شاتىرعا تىپتەن ساناۋلى ادام كىرەتىن. ٴبىراق ەحوبانىڭ بەينەلى شاتىرىندا ونىڭ ادال قىزمەتشىلەرىنىڭ ٴبارى قوناق بولا العان. بۇل ٷشىن تەك قۇدايدىڭ دوسى بولىپ قالا بەرۋ كەرەك-ٴتىن. ٴبىزدىڭ دە بار قالايتىنىمىز — وسى. ٴزابۇر 15-تاراۋدا ەحوبامەن دوس بولىپ قالۋ ٷشىن بويىمىزدا قانداي قاسيەتتەر دامىتۋىمىز كەرەكتىگى ايتىلعان.
ٴداۋىتتىڭ كۇندەرىندە يسرايلدىكتەر ەحوبانىڭ شاتىرىندا قوناق بولۋدىڭ نە ەكەنىن وڭاي ەلەستەتە العان (3-ابزاستى قاراڭىز)
تۋرا جولمەن جۇرەدى، ٵردايىم دۇرىس نارسەنى ىستەيدى
4. ەحوبا بىزدەن تەك شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتۋدى عانا تالاپ ەتپەيتىنىن قايدان بىلەمىز؟ (يشايا 48:1)
4 ٴزابۇر 15:2 دە ەحوبانىڭ دوستارى «تۋرا جولمەن جۇرەتىنى، ٵردايىم دۇرىس نارسەنى ىستەيتىنى» ايتىلعان. «جۇرەتىن»، «ىستەيتىن» دەگەن سوزدەر ۇزدىكسىز ارەكەتكە نۇسقايدى. ٴبىراق ٴبىز «ٵردايىم دۇرىس نارسەنى» ىستەي الامىز با؟ ٴيا. ەشبىر ادام كەمەلدى ەمەس، ٴبىراق ەحوباعا مويىنسۇنۋعا بار كۇشىمىزدى سالساق، ول ٴبىزدى «ٵردايىم دۇرىس نارسەنى ىستەيتىن» ادام دەپ قاراستىرادى. نەگىزى، قۇدايعا باعىشتالىپ، شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتۋ — قۇدايمەن دوس بولۋدىڭ باستاماسى عانا. كيەلى كىتاپ زامانىندا دا ادامنىڭ يسرايل حالقىنا جاتقانى ونىڭ مىندەتتى تۇردە ەحوبانىڭ بەينەلى شاتىرىندا قوناق بولعانىن بىلدىرمەگەن. ويتكەنى كەيبىرەۋلەر قۇدايعا سيىنامىز دەگەنمەن، «مۇنى شىندىق ٵرى ادىلدىكپەن ىستەمەيتىن» (يشايا 48:1 وقىڭىز). ەحوبانىڭ قوناعى بولۋدى شىن كوڭىلمەن قالاعان يسرايلدىك ونىڭ تالاپتارىن ٴبىلىپ، ورىنداۋ كەرەك بولعان. تۋرا سولاي، بۇگىندە دە ەحوبانىڭ ىقىلاسىنا يە بولۋ ٷشىن شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەنىمىز، قاۋىممەن ارالاسقانىمىز جەتكىلىكسىز. ٴبىز «تۋرا جولمەن ٴجۇرىپ، ٵردايىم دۇرىس نارسەنى ىستەي» بەرۋىمىز كەرەك. بۇل نەنى بىلدىرەدى؟
5. بارلىق جاعدايدا ەحوباعا مويىنسۇنۋ دەگەن نەنى بىلدىرەدى؟
5 «تۋرا جولمەن ٴجۇرۋ»، «ٵردايىم دۇرىس نارسەنى ىستەۋ» دەگەن جۇيەلى تۇردە قاۋىم كەزدەسۋلەرىنە بارۋدان دا كوپ نارسەنى قامتيدى (سام. 1-ج. 15:22). ٴبىز ٶمىرىمىزدىڭ ٵربىر سالاسىندا، ٴتىپتى جالعىز قالعان كەزدە دە، قۇدايعا مويىنسۇنۋعا بار كۇشىمىزدى سالۋىمىز كەرەك (ناق. س. 3:6؛ ۋاع. 12:13، 14). ٴتىپتى كىشىگىرىم بولىپ كورىنگەن ىستە دە ەحوباعا مويىنسۇنۋعا تىرىسقانىمىز اسا ماڭىزدى. سوندا ەحوبانى شىن جاقسى كورەتىنىمىزدى كورسەتەمىز، ٵرى ەحوبا دا ٴبىزدى ودان سايىن جاقسى كورىپ كەتەدى (جوح. 14:23؛ جوح. 1-ح. 5:3).
6. ەۆرەيلەرگە 6:10—12 تارماقتارعا ساي، بۇرىنعى يگى ىستەرىمىزبەن شەكتەلمەۋ نەگە ماڭىزدى؟
6 ەحوبا ٴبىزدىڭ بۇرىندا اتقارعان يگى ىستەرىمىزدى قاتتى باعالايدى. ٴبىراق ەحوبانىڭ شاتىرىندا قوناق بولىپ قالا بەرۋ ٷشىن، بۇرىندا جاساعان يگى ىستەرىمىز جەتكىلىكسىز. بۇنى ەۆرەيلەرگە 6:10—12 تارماقتاردان (وقىڭىز) انىق كورەمىز. ەحوبا ٴبىزدىڭ جاساعان يگى ىستەرىمىزدى ەشقاشان ۇمىتپايدى. ٴبىراق ول قىزمەتىمىزدى «سوڭىنا دەيىن» ىنتا-جىگەرمەن اتقارعانىمىزدى قالايدى. ەگەر «شارشاپ قالماساق»، ول ٴبىزدى ىقىلاسىنا بولەپ، بىزبەن ماڭگى دوس بولادى (عال. 6:9).
جۇرەگىندە شىندىقتى ايتادى
7. «جۇرەگىمىزدە شىندىقتى ايتۋ» دەگەن نەنى بىلدىرەدى؟
7 ەحوبانىڭ شاتىرىندا قوناق بولعىسى كەلەتىن ادام «جۇرەگىندە شىندىقتى ايتۋ» كەرەك (ٴزاب. 15:2). بۇل وتىرىك ايتپاۋدى عانا بىلدىرمەيدى. ەحوبا ٴبىزدىڭ بارلىق جاعىنان شىنشىل، ادال بولعانىمىزدى قالايدى (ەۆر. 13:18). بۇنى ەسكەرگەنىمىز اسا ماڭىزدى. «ويتكەنى ەحوبا ارامزا ادامنان جەركەنەدى، شىنشىل اداممەن جاقىن دوس بولادى» (ناق. س. 3:32).
8. ٴبىز نەدەن اۋلاق بولۋىمىز كەرەك؟
8 «جۇرەگىندە شىندىقتى ايتاتىندار» جۇرتتىڭ كوزىنشە قۇدايعا مويىنسۇناتىنداي بولىپ كورىنىپ، ال جالعىز قالعاندا قۇداي زاڭدارىن بۇزىپ جۇرمەيدى (يشايا 29:13). ولار الداۋدان، قۋلىققا بارۋدان اۋلاق. ويتكەنى قۋلىق-سۇمدىققا باراتىن، جۇرەگىندە ارامدىق ويلايتىن ادام قۇدايدىڭ كەيبىر زاڭدارىنىڭ دۇرىستىعىنا كۇماندانا باستاۋى مۇمكىن (جاق. 1:5—8). ونداي ادام اسا ماڭىزدى ەمەس بولىپ كورىنگەن ىستەردە ەحوباعا مويىنسۇنباي قويۋى مۇمكىن. مۇنىڭ سالدارىن بىردەن كورمەگەن جاعدايدا، قۇداي زاڭدارىن بۇزىپ، ودان دا سوراقى ىستەرگە بارۋى مۇمكىن. بۇنداي ادام قۇدايعا قىزمەت ەتىپ ٴجۇرمىن دەپ ويلاسا دا، ەحوبا ونىڭ عيباداتىن قابىل المايدى (ۋاع. 8:11). سوندىقتان دا ٴبىز بارلىق جاعىنان ادال ٵرى شىنشىل بولعىمىز كەلەدى.
9. ناتانايىلمەن بولعان جاعدايدان نە تۇيەمىز؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
9 اقجۇرەك بولۋدىڭ جانە شىنايىلىقتىڭ ماڭىزدىلىعىن ناتانايىلمەن بولعان جاعدايدان كورەمىز. ٴفىلىپ ٶزىنىڭ دوسى ناتانايىلدى يساعا الىپ كەلدى. سول كەزدە يسا ناتانايىلدى ٴبىرىنشى رەت كورىپ تۇرسا دا، ول جايلى مىناداي كەرەمەت سوزدەر ايتتى: «مىناۋ — شىنىمەن قۋلىق-سۇمدىعى جوق يسرايلدىك» (جوح. 1:47). ارينە، يسانىڭ بارلىق شاكىرتى شىنشىل بولعان. ٴبىراق ول ناتانايىلدىڭ بويىنان ەرەكشە شىنايىلىقتى بايقاعان. ناتانايىل ٴبىز سياقتى كەمەلسىز ادام بولسا دا، ونىڭ بويىندا جاساندىلىقتىڭ، ەكىجۇزدىلىكتىڭ ۇشقىنى دا بولماعان. يسا ونىڭ وسى قاسيەتىنە ٴتانتى بولىپ، ماقتاعان. يسانىڭ ٴبىزدى دە تۋرا وسىلاي ماقتاعانىن قالاماس پا ەدىك؟!
ٴفىلىپ دوسى ناتانايىلدى يساعا اكەلگەندە، يسا ونىڭ قۋلىق-سۇمدىعى جوق ادام ەكەنىن ايتتى. ٴسىزدى دە سونداي ادام دەۋگە بولا ما؟ (9-ابزاستى قاراڭىز)
10. ەحوبا سيلاعان سويلەۋ قابىلەتىن تەرىس قولدانۋدان نەگە اۋلاق بولۋىمىز كەرەك؟ (جاقىپ 1:26)
10 ٴزابۇر 15-تاراۋداعى تالاپتاردىڭ كوبىسى وزگەلەرمەن قارىم-قاتىناسىمىزعا قاتىستى. ٴزابۇر 15:3 تە ەحوبانىڭ شاتىرىنداعى قوناقتار «تىلىمەن ەشكىمگە جالا جاپپايتىنى، وزگەنىڭ الا ٴجىبىن اتتامايتىنى، دوستارىن دا داتتامايتىنى» ايتىلادى. ال ەگەر ٴتىلىمىزدى وسىلاي بۇرىس قولدانساق، وزگەلەردىڭ جۇرەگىن جارالايمىز جانە ەحوبانىڭ شاتىرىندا قوناق بولۋعا لايىقسىز بولىپ قالامىز (جاقىپ 1:26 وقىڭىز).
11. جالا جابۋ دەگەن نە جانە جالا جاپقان ادام وكىنبەسە نە بولادى؟
11 ٴزابۇر جىرشىسى جالا جابۋدى بولەك اتاپ وتكەن. ال جالا جابۋ دەگەن نە؟ بۇل بىرەۋدىڭ ابىرويىن توگۋ ٷشىن وتىرىك ايتۋدى بىلدىرەدى. جالا جاپقان ادام ىسىنە وكىنبەسە، ول قاۋىمنان شىعارىلادى (ەرم. 17:10).
12، 13. قانداي جاعدايلاردا ٴبىز دوستارىمىزدى داتتاپ قويۋىمىز مۇمكىن؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
12 ٴزابۇر 15:3 تە ەحوبانىڭ قوناقتارى وزگەنىڭ الا ٴجىبىن اتتاماۋى جانە دوستارىن داتتاماۋى كەرەكتىگى دە ايتىلادى. بۇل نەنى بىلدىرەدى؟
13 كەيدە ٴبىز ٶزىمىز اڭداماي، وزگەلەر جايلى جاعىمسىز سوزدەر ايتۋىمىز مۇمكىن. مىسالى، مىناداي جاعدايلاردى الايىق: 1) ايەل باۋىرلاس ىزاشارلىق قىزمەتىن توقتاتتى؛ 2) ٴبىر ەرلى-زايىپتىنىڭ بەتەلدەگى قىزمەتى اياقتالدى؛ 3) ەر باۋىرلاس بۇدان بىلاي اقساقال نە قىزمەت كومەكشىسى بولىپ قىزمەت ەتپەيدى. وسىنداي جاعدايلاردا نە ٷشىن بۇلاي بولعانىن انىقتاۋعا تىرىسىپ جانە سوعان قاتىستى ٶز پىكىرىمىزدى باسقالارعا ايتىپ جۇرسەك، بۇل دۇرىس بولا ما؟ ٴبىز بۇل وزگەرىستەرگە سەبەپ بولعان جايتتاردى مۇلدەم بىلمەۋىمىز مۇمكىن عوي. ۇمىتپايىق، ەحوبانىڭ قوناقتارى «وزگەنىڭ الا ٴجىبىن اتتامايدى، دوستارىن دا داتتامايدى»، ياعني وزگەلەرگە جاماندىق جاساپ، ولار جايلى جاعىمسىز سوزدەر ايتپايدى.
بىرەۋ جايلى جاعىمسىز اڭگىمە ايتىپ قويۋ وپ-وڭاي، ٴتىپتى اڭگىمەمىز جالا جابۋعا ۇلاسىپ كەتۋى مۇمكىن (12، 13-ابزاستاردى قاراڭىز)
ەحوبادان قورقاتىنداردى سيلايدى
14. ەحوبانىڭ قوناقتارى «جەكسۇرىن ادامدى ەش جاراتپايدى» دەگەن نەنى بىلدىرەدى؟
14 ٴزابۇر 15:4 تە ەحوبانىڭ دوستارى «جەكسۇرىن ادامدى ەش جاراتپايتىنى» ايتىلعان. بۇل سوزدەر نەنى بىلدىرەدى؟ كەمەلسىز بولعاندىقتان، ٴبىز كىمنىڭ جەكسۇرىن، كىمنىڭ جەكسۇرىن ەمەستىگىن انىقتاي المايمىز. ارينە، ٴبىز بىرەۋلەردىڭ مىنەزىن ۇناتىپ، ولارعا تارتىلىپ جاتامىز. ال كەيبىرەۋلەر قيتىعىمىزعا ٴتييۋى مۇمكىن. ٴبىراق ٴبىز تەك ەحوبا «جەكسۇرىن» دەپ سانايتىن ادامداردان عانا اۋلاق ٴجۇرۋىمىز كەرەك (قور. 1-ح. 5:11). مۇنداي ادامدارعا ەش وكىنبەستەن جامان ىستەرمەن اينالىساتىن، نانىم-سەنىمدەرىمىزدى قۇرمەتتەمەيتىن جانە رۋحاني كۇيىمىزدى السىرەتۋگە تىرىساتىندار جاتادى (ناق. س. 13:20).
15. «ەحوبادان قورقاتىنداردى سيلاۋدىڭ» ٴبىر جولى قانداي؟
15 ٴزابۇر 15:4 تە تاعى «ەحوبادان قورقاتىنداردى سيلاۋىمىز» كەرەكتىگى ايتىلادى. وسى تارماققا ساي، ٴبىز ەحوبانىڭ دوستارىنا مەيىرىمدىلىك پەن قۇرمەت تانىتۋدىڭ جولدارىن ىزدەيمىز (ريم. 12:10). ونىڭ ٴبىر جولى، تارماقتا ٵرى قاراي ايتىلعانداي، ەحوبانىڭ دوستارى «وزىنە زالال كەلسە دە، ۋادەسىنەن تايماۋ» كەرەك. بەرگەن ۋادەمىزدى بۇزساق، وزگەلەردىڭ جۇرەگىن اۋىرتامىز (مات. 5:37). مىسالى، ەحوبا ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ٴبىر-بىرىنە بەرگەن ۋادەلەرىنەن تايماي ٶمىر سۇرگەندەرىن قالايدى. اتا-انالار دا بالالارىنا بەرگەن ۋادەلەرىن ورىنداۋعا بارىنشا تىرىسسا ەكەن دەيدى. قۇدايدى جانە وزگەلەردى سۇيگەندىكتەن، ٴبىز سوزىمىزدە تۇرۋعا بار كۇشىمىزدى سالامىز.
16. ەحوبانىڭ دوستارىن سيلاۋدىڭ تاعى ٴبىر جولى قانداي؟
16 ەحوبانىڭ دوستارىن سيلاۋدىڭ تاعى ٴبىر جولى — ولارعا قوناقجايلىلىق پەن جومارتتىق تانىتۋ (ريم. 12:13). باۋىرلاستارمەن ارالاسىپ، بىرگە ۋاقىت وتكىزسەك، ولارمەن دە، ەحوبامەن دە دوستىعىمىز نىعايادى. وعان قوسا، وسىلاي ٴبىز قوناقجاي قۇدايىمىز ەحوباعا ەلىكتەيتىنىمىزدى كورسەتەمىز.
اقشاقۇمار بولماي ٶمىر سۇرەدى
17. ٴزابۇر 15-تاراۋدا اقشا تۋرالى نە ٷشىن ايتىلعان؟
17 ەحوبانىڭ قوناقتارى «ٶسىم الۋ ٷشىن قارىزعا اقشا بەرمەيدى، كىناسىزدى ايىپتاۋ ٷشىن پارا المايدى» (ٴزاب. 15:5). وسىنداي قىپ-قىسقا تاراۋدا اقشا تۋرالى نەگە ايتىلعان؟ اقشاعا دەگەن كوزقاراسىمىز دۇرىس بولماسا، وزگەلەردى رەنجىتىپ الۋىمىز مۇمكىن جانە ەحوبامەن دە دوستىعىمىز بۇزىلادى (ٴتىم. 1-ح. 6:10). كيەلى كىتاپ زامانىندا كەيبىرەۋلەر ٶسىم الۋ ماقساتىندا كەدەي باۋىرلارىنا قارىزعا اقشا بەرگەن. سونداي-اق كەيبىر تورەشىلەر پارا الىپ، جازىقسىز ادامداردى ايىپتاپ، ادىلەتسىز شەشىمدەر شىعارعان. بۇنداي ىستەر ەحوبا ٷشىن جەركەنىشتى (ەزەك. 22:12).
18. اقشاعا دەگەن كوزقاراسىمىزدى تەكسەرۋگە قانداي سۇراقتار كومەكتەسەدى؟ (ەۆرەيلەرگە 13:5)
18 ٴبىز ٶزىمىزدىڭ اقشاعا دەگەن كوزقاراسىمىزدى تەكسەرىپ تۇرعانىمىز ماڭىزدى. مىسالى، مىناداي سۇراقتار جايلى ويلانىڭىز: «اقشا تۋرالى، يا بولماسا نە ساتىپ الاتىنىم تۋرالى قانشالىقتى ٴجيى ويلايمىن؟ بىرەۋدەن قارىز السام، «ونىڭ كۇنى وسى اقشاعا قاراپ قالعان جوق قوي» دەپ، قايتارماي ٴجۇرىپ الامىن با؟ اقشام بولعانى ٷشىن ٶزىمدى وزگەلەردەن ارتىق سانايمىن با؟ وزگەلەرگە ەش قينالماي جومارتتىق تانىتا الامىن با؟ باقۋاتتى باۋىرلاستاردى دۇنيەقۇمار ادامدار دەپ سانايمىن با؟ باي باۋىرلاستارمەن دوستاسىپ، ال تۇرمىسى قاراپايىم باۋىرلاستارعا نەمكەتتى قارايمىن با؟» ەحوبانىڭ شاتىرىندا قوناق بولۋ كەرەمەت مارتەبە بولعاندىقتان، ودان ايىرىلىپ قالماس ٷشىن، ٵرى قاراي دا اقشاقۇمار بولماي ٶمىر سۇرە بەرۋىمىز كەرەك. سوندا ەحوبا ٴبىزدى ەشقاشان تاستامايدى! (ەۆرەيلەرگە 13:5 وقىڭىز).
ەحوبا دوستارىن جاقسى كورەدى
19. ەحوبانىڭ بىزگە تالاپتار قويۋىنىڭ باستى سەبەبى نەدە؟
19 ٴزابۇر 15-تاراۋ «وسىنىڭ بارىنەن اۋلاق جۇرەتىن ادام نىق تۇرىپ، ەش شايقالمايدى» دەگەن سوزدەرمەن اياقتالادى (ٴزاب. 15:5). بۇل سوزدەر ەحوبانىڭ بىزگە تالاپتار قويۋىنىڭ باستى سەبەبى نەدە ەكەنىن كورسەتەدى. ول ٴبىزدىڭ باقىتتى بولعانىمىزدى قالايدى. سوندىقتان دا بىزگە پايدالى بولاتىن، ٴبىزدى قورعايتىن نۇسقاۋلار بەرەدى (يشايا 48:17).
20. ەحوبانىڭ قوناقتارىن قانداي بولاشاق كۇتىپ تۇر؟
20 ەحوبانىڭ شاتىرىنداعى قوناقتاردى جارقىن بولاشاق كۇتىپ تۇر. مايلانعان ادال ماسىحشىلەر كوكتە يسا دايىنداپ قويعان «ورىندارىن» يەمدەنەدى (جوح. 14:2). ال جەردە ٶمىر سۇرۋگە ۇمىتتەنەتىندەر ايان 21:3 تەگى ۋادەنىڭ ورىندالعانىن كورەدى. ەحوبا بارىمىزگە ٶز شاتىرىندا ماڭگى قوناق بولۋعا مۇمكىندىك بەرىپ، ٴارقايسىسىمىزدى زور قۇرمەتكە بولەدى!
39-ٵن قۇداي الدىندا جاقساتقا يە بولايىق!
