1. Wa’ faso Nkunga 15:1-5 lenda sadisa beto?

 NA DISOLO yina lutaka, beto longokaka ti ntangu muntu ke kukipesaka na Yehova mpe ke kulisaka kindiku ya ngolo na yandi, yandi lenda vanda nzenza na tenta ya yandi. Kasi yinki beto me bonga kusala samu na kuvanda nzenza ya yandi? Nkunga 15 ke na pesaka mvutu na kyuvu yayi. Nkunga 15:1-5 ke zonzaka: “O Yehova, nani lenda vanda nzenza na tenta ya nge? Nani lenda zinga na mongo ya nge ya santu? Muntu yina ke tambulaka na kukwikama nyonso, yina ke salaka mambu ya mbote, mpe yina ke tubaka matsyeleka na ntima ya yandi. Yandi ke vuninaka ve bantu bamambu na ludimi ya yandi, yandi ke salaka ve mpangi ya yandi ata dyambu mosi ya yimbi, mpe yandi ke tubaka ve mambu ya luvunu samu na bandiku ya yandi. Yandi ke mangaka konso muntu yina ba ke vwezaka, kasi yandi ke kumisaka bantu yina ke waka Yehova boma. Yandi ke lungisaka nsilulu ya yandi, ata kana ya kele yimbi samu na yandi. Yandi ke defisaka ve mbongo ya yandi samu na kubaka ya kulutila, mpe yandi ke ndimaka ve madeso ya bana samu na kuzonzila yimbi ya muntu yina me sala yimbi ve. Muntu yina ke salaka mambu yayi ke ningana ve ata fioti.” Ya ke mpe na zonzilaka beto yinki beto me fwana kusala samu na kuvanda na kindinku ya ngolo na Nzambi.

2. Ntangu ya nkaka, na yinki Davidi vanda kanisa ntangu yandi zonzilaka tenta ya Yehova?

² Nkunga 15 ke bandaka na byuvu yayi: ‘O Yehova, nani lenda vanda nzenza na tenta ya nge? Nani lenda zinga na mongo ya nge ya santu?’ (Nku. 15:1) Ntangu Davidi vanda zonzila “tenta” ya Yehova, ya lenda vanda ti yandi vanda kanisa na tabernacle, yina vandaka na Gibeoni. Mpe ntangu yandi zonzilaka ‘mongo ya santu’ ya Nzambi, ntangu ya nkaka yandi vanda kanisa na mongo ya Sioni yina vandaka na Yeruzalemi na bakilometre mingi na sude ya Gibeoni. Davidi yidikaka tenta samu na kutula sanduku (arche) ya luwawanu kuna tii ntangu ba zola tunga tempelo.​—2 Sa. 6:17.

3. Samu na yinki beto me bonga kulongoka Nkunga 15? (Tala mpe kizizi.)

 ³ Bantu ya Izraele nyonso ve vanda salaka na tabernacle, mpe kaka ndambu vandaka na luve ya kukota kisika vandaka sanduku ya luwawanu. Kasi, bisadi ya Yehova nyonso ya kukwikama yina kumaka mpe bikanaka bandiku ya yandi, vandaka na luve ya kuvanda banzenza na tenta ya yandi. Ya ke kima yina beto nyonso ke na nsatu ya kusala. Nkunga 15, ke zonzilaka mwa bifu yina beto me fwana kukulisa samu na kubikana kaka bandiku ya Yehova.

TAMBULA NA KUKWIKAMA NYONSO MPE SALA MAMBU YA MBOTE

4. Wa’ faso beto me zaba ti samu na kuvanda ndiku ya Yehova beto zola suka ve kaka na kuzwa mbotokolo? (Izaya 48:1)

⁴ Nkunga 15:2 ke zonzilaka ndiku ya Nzambi mutindu “muntu yina ke tambulaka na kukwima nyonso, yina ke salaka mambu ya mbote.” Banzonzolo ‘kutambula’ mpe ‘kusala’ zola kulakisa bamambu yina beto me fwana kusala ntangu nyonso. Kasi beto lenda ‘tambula kwandi na kukwikama nyonso?’ Ee. Ata ti beto ke bantu ya masumu, na meso ya Yehova, beto lenda ‘tambula na kukwikama nyonso,’ kana beto sala bangolo ya kutumama na yandi. Ntangu beto ke kukipesaka na Nzambi mpe ke kuzwaka mbotokolo, ya ke mutindu beto me banda nzyetolo na Nzambi. Na ntama ya vandaka ve ni kuvanda muntu ya Izraele vanda salaka ti muntu vanda nzenza ya Yehova. Ba ya nkaka vanda bokilaka Nzambi, kasi ba vanda salaka ve yawu “na matsyeleka mpe na lunungu.” Izaya 48:1 (NWT) ke zonzaka: “Beno kuwa mambu yayi, O yinzo ya Yakobi, beno bantu yina ba ke bokilaka na nkumbu ya Izraele, mpe yina me katuka na bamaza ya Yuda, beno bantu yina ke zengaka ndefi na nkumbu ya Yehova, mpe yina ke bokilaka Nzambi ya Izraele, ata ya kele ve na tsyeleka mpe na lunungu.” Na kuvanda nzenza ya Yehova, bana ya Izraele vanda longokaka luzolo ya yandi mpe kusala yawu. Mutindu mosi mpe, na kuvanda ndiku ya Yehova beto zola suka ve kaka na kuzwa mbotokolo mpe kuvanda mbangi ya Yehova. Beto me fwana kutatamana ‘na kusala mambu ya mbote.’ Wa’ faso kusala yawu?

5. Yinki zola zonza kutumama na Nzambi na mambu nyonso?

 ⁵ Na Nzambi, ‘kutambula na kukwikama nyonso’ mpe ‘kusala mambu ya mbote’ ke ve kaka kukwenda ntangu nyonso na balukutakanu (1 Sa. 15:22) Beto me fwana kutumama na Nzambi na nyonso yina beto ke salaka na luzingu ya beto, ata ntangu beto ke beto mosi. (Bin. 3:6; Lon. 12:13, 14) Kutumama na Nzambi ke mfunu mingi ata na bamambu ya fioti. Kusala yawu ke lakisa ti beto ke zolaka yandi, mpe yandi ke zola beto ya kulutila.​—Yoa. 14:23; 1 Yoa. 5:3.

6. Mutindu me lakisa yawu Baebre 6:10-12, yinki me lutila mfunu na bamambu nyonso ya mbote yina beto salaka na ntama?

⁶ Yehova ke sepelaka na yina beto salaka samu na yandi na ntama. Kasi bamambu ya mbote yina beto salaka na ntama zola zonza ve ti beto ke bikana kaka nzenza na tenta ya Yehova. Ni yina Baebre 6:10-12 ke zonzaka: “Nzambi kele ya kudedama. Yandi lenda kuzimbana ve kisalu ya beno mpe luzolo yina beno lakisaka mpe yina beno ke na kulakisa dyaka na nkumbu ya yandi na kusadisa bantu ya [santu]. Kasi beto ke na kuzola ti konso muntu na kati ya beno tatamana na kusala mutindu yina tii na nsuka, samu ti kivuvu yina kele na beno vwanda ya kulunga. Na yina, beno vwanda ve bantu ya kulemba. Kasi beno landa kifwanusu ya bayina na kiminu mpe mvibudulu [ntima ya yinda] ke kuzwaka bima yina Nzambi pesaka nsilulu.” Yehova ke zimbanaka ve bamambu ya mbote yina beto salaka na ntama. Kasi yandi ke na nsatu ti beto tatamana na kusadila yandi na ntima ya beto nyonso “tii na nsuka.” Yandi ke vanda ndiku ya beto ntangu nyonso “kana beto lemba ve.”​—Gal. 6:9.

ZONZA MATSYELEKA NA NTIMA YA NGE

7. Yinki zola zonza kuzonza matsyeleka na ntima ya beto nyonso?

⁷ Muntu yina zola kuvanda nzenza ya Yehova, me fwana ‘kutuba matsyeleka na ntima ya yandi.’ (Nku. 15:2) Ya ke sukaka ve kaka na kuzonza ti nge ke vunaka ve. Yehova ke na nsatu ti beto vanda bantu ya matsyeleka na nyonso yina beto ke zonzaka mpe ke salaka. (Ebr. 13:18) Ya ke mfunu, ‘samu Yehova ke mangaka muntu ya luvunu, kasi yandi ke salaka kindiku ya ngolo na bantu ya mbote.’​—Bin. 3:32.

8. Wapi ndyatulu beto me bonga kulosa?

⁸ Ba yina ke ‘tubaka matsyeleka na ntima ya bawu’ ke tumamaka ve na Nzambi kaka na mantwala ya bantu, kasi mpe na mansweki. (Iza. 29:13) Ba ke bumbaka ve nani ba kele. Muntu yina ke  bumbaka nani yandi kele lenda banda kukanisa ti misiku ya Yehova ke simbaka ve na mambu nyonso. (Zaki 1:5-8) Yandi lenda banda kudyata bamambu ya Yehova yina yandi ke na talaka ti ya ke ve mfunu. Kana na meso yandi, yimbi yina yandi ke na salaka me natina ve yandi bampasi, ya lenda nata yandi na kusala dyaka yimbi ya kulutila. Yandi lenda kanisa ti yandi ke na sadilaka kaka Yehova, kasi Nzambi ke na sepelaka ata fioti ve na lusambu ya yandi. (Lon. 8:11) Na yawu, beto me bonga kuvanda bantu ya matsyeleka na mambu nyonso.

9. Yinki beto lenda longoka na yina salamaka mbala ya ntete yina Yesu kutanaka na Natanaele? (Tala mpe kizizi.)

⁹ Beto lenda longoka mfunu ya kuvanda bantu yina ke zonzaka matsyeleka na yina salamaka ntangu Yesu na Natanaele kutanaka mbala ya ntete. Mambu ya ngitukulu salamaka ntangu Filipe nataka Natanaele na kukutana na Yesu. Ata ti ya vandaka mbala ya ntete Yesu kutana na Natanaele, yandi zonzaka: “Beno tala, muntu ya tsyelika ya Isayeli. Ata dyambu ya luvunu kele na yandi.” (Yoa. 1:47) Yesu vanda sosa ve kuzonza ti bilandi ya yandi ya nkaka vandaka ve bantu ya matsyeleka, kasi yandi talaka ti ya Natanaele vandaka ya kulutila. Faso beto, Natanaele vandaka muntu ya masumu. Kasi, yandi vanda bumbaka ve kimuntu ya yandi ya kati. Yandi vandaka muntu ya pwelele na nyonso. Na yawu, yandi sepelisaka Yesu mpe ya nataka Yesu na kusiika yandi. Ya ke vanda bweso kana Yesu tala beto mpe mutindu mosi!

10. Samu na yinki beto me fwana kusala keba na mutindu ya kusadila yinwa ya beto? (Zaki 1:26)

¹⁰ Nkunga 15 ke zonzilaka bamambu na yina me tadila faso ya kubakila bantu ya nkaka. Nkunga 15:3 ke lakisaka ti nzenza ya Yehova ke ‘vuninaka ve bantu bamambu na ludimi ya yandi, yandi ke salaka ve mpangi ya yandi ata dyambu mosi ya yimbi, mpe yandi ke tubaka ve mambu ya luvunu samu na bandiku ya yandi.’ Kusadila yinwa ya beto na mutindu ya yimbi lenda talisa bampangi mpasi mingi mpe ya lenda sala ti beto vanda dyaka ve banzenza na tenta ya Yehova.​—Zaki 1:26 ke zonzaka: “Kana muntu ke na kukanisa ti yandi ke sambilaka ya tsyelika, kasi yandi zaba ve kukutika yinwa ya yandi, yandi ke na kuvunama, mpe kusambila ya yandi kele mpamba.”

11. Yinki lenda kumina muntu yina ke na kifu ya kuvuninaka bampangi bamambu mpe ke na zolaka ve kubika yawu?

 ¹¹ Nkunga ke zonzilaka kuvunina bantu bamambu, kifu yina lenda bebisa nkumbu ya muntu. Ba lenda basisa muntu na kimvuka, kana yandi ke na kifu yayi mpe ke na zolaka ve kusoba.—Yer. 17:10.

12-13. Wapi yina ke mwa bamambu yina lenda nata beto na kubebisa nkumbu ya bandiku ya beto? (Tala mpe kizizi.)

¹² Nkunga 15:3 ke bambulaka beto mpe ti banzenza ya Yehova ke salaka ve bampangi bamambu ya yimbi mpe ke zonzaka ve bamambu ya luvunu na nkumbu ya bandiku ya bawu. Wa’ faso beto lenda bebisa nkumbu ya bampangi ya beto?

¹³ Kuzonzila bamambu ya yimbi na nkumbu ya mpangi ke faso ya kubebisa nkumbu ya yandi. Na kifwani: 1) mpangi mosi ya kento ke dyaka ve mupasuli-nzila, 2) bampangi mosi ya kukwela, kisalu ya bawu na Betele me zengana, to 3) mpangi mosi ya bakala ke dyaka ve kuluntu to kisadisi na kimvuka. Ya ke vanda kwandi mbote na kukanisa na bamambu yina ntangu ya nkaka, me sala ti bamambu soba samu na bampangi yayi mpe kuzonzila yawu na bampangi ya nkaka? Ya lenda vanda ti beto zaba ve bamambu mingi yina me sala ti bamambu soba samu na bampangi yayi. Beto zimbana ve ti, nzenza ya tenta ya Yehova “ke salaka ve mpangi ya yandi ata dyambu mosi ya yimbi, mpe yandi ke tubaka ve mambu ya luvunu samu na bandiku ya yandi.”

ZITISA BA YINA KE WAKA YEHOVA BOMA

14. Zonzila wapi mutindu banzenza ya Yehova ke mangaka “konso muntu ya yimbi.”

¹⁴ Nkunga 15:4 ke zonzaka ti ndiku ya Yehova “ke mangaka konso muntu yina ba ke vwezaka.” Wa’ faso beto lenda zaba ti muntu yayi ba me vweza to ti yandi ke muntu ya yimbi? Samu ti beto ke bantu ya masumu, beto ke ve ya kulunga samu na kuzonza ti muntu yayi kele muntu ya yimbi. Samu na yinki? Beto ke zolaka bantu yina ke na bifu yina beto ke zolaka, mpe beto ke zolaka ve mingi bantu yina ke na bifu yina beto ke zolaka ve. Na yawu, beto me bonga kumanga kaka ba yina Yehova “ke vwezaka.” (1 Ko. 5:11) Na kati ya yawu ke na ba yina ke salaka bamambu ya yimbi mpe ke balulaka ve ntima, ba yina ke zitisaka ve bamambu yina beto ke kwikilaka, to ba yina ke sosaka kubebisa kindiku ya beto na Yehova.​—Bin. 13:20.

15. Wapi yina ke mosi ya bafaso ya kuzitisa ‘ba yina ke waka Yehova boma?’

¹⁵ Nkunga 15:4 me zonza na beto na kuzitisa “ba yina ke waka Yehova boma.” Ni na yawu beto ke sosaka bafaso ya kulakisa bawu ntima ya mbote mpe buzitu. (Rom. 12:10) Wa’ faso? Mosi ya bafaso ke ni mutindu Nkunga 15:4 ke lakisaka yawu, muntu yina Yehova me bokila na tenta ya yandi “ke lungisaka nsilulu ya yandi, ata kana ya kele yimbi samu na yandi.” Ya ke lwalisaka bampangi ntangu beto ke zitisaka ve bansilulu ya beto. (Mat. 5:37) Na kifwani, Yehova ke vingilaka ti kento na bakala yina ke ya kukwela zitisa nsilulu yina ba salaka. Yandi ke sepelaka mpe ntangu bibuti ke salaka bangolo samu na kuzitisa nsilulu yina ba salaka na bana ya bawu. Luzolo ya beto na Nzambi mpe na bampangi ke nataka beto na kuzitisa bansilulu yina beto ke salaka bawu.

16. Wapi yina ke faso ya nkaka ya kuzitisa bandiku ya Yehova?

¹⁶ Kuyamba bandiku ya Nzambi mpe kukabula bawu, ke faso ya nkaka ya kulakisa ti beto ke zitisaka bawu. (Rom. 12:13) Kulutisa ntangu na bawu ke sala ti kindiku ya beto na bawu mpe na Yehova kula. Beto me lunga ve kusala yawu kaka na balukutakanu to na kisalu ya beto ya kusamuna. Ntangu beto ke yambaka bampangi, beto ke landaka kifwani ya Yehova.

KUBWA VE NA MUTAMBU YA LUZOLO YA MBONGO

17. Samu na yinki Nkunga 15 ke na zonzilaka mambu ya mbongo?

¹⁷ Nzenza ya Yehova “ke defisaka ve mbongo ya yandi samu na kubaka ya kulutila, mpe yandi ke ndimaka ve madeso ya bana samu na kuzonzila yimbi ya muntu yina me sala ve yimbi.” (Nku. 15:5) Samu na yinki awa yandi ke na zonzilaka mambu ya mbongo? Kana beto vanda na luzolo ya mbongo,  beto lenda talisa bampangi mpasi mpe kubebisa kindiku ya beto na Yehova. (1 Tim. 6:10) Na ntangu ya Biblia, bantu ya nkaka vanda talaka kaka bansatu ya bawu. Ni na yawu, ntangu ba vanda defisaka mbongo na bantu yina vandaka ve na yawu, ba vanda vingilaka ba vutula bawu ya kulutila yina ba pesaka. Dyaka, bazuzi ya nkaka vanda ndimaka madeso ya bana samu na kusemba na faso ya yimbi ba yina me sala ve mambu ya yimbi. Yehova ke yiinaka ba yina ke salaka bamambu ya mutindu yayi.​—Ezk. 22:12.

18. Wapi byuvu lenda sadisa beto na kuzaba faso ya beto ya kutadila mbongo? (Baebre 13:5)

¹⁸ Ya ke mbote na kutalaka faso ya beto ya tadilaka mbongo. Nge lenda yufula: ‘Makanisi ya munu ke vandaka kwandi ntangu nyonso na mbongo, mpe na yinki mu lenda sumba, kana mu ke na yawu? Kana muntu me defisa munu mbongo, mu ke talaka kwandi ti yandi ke ve na nsatu ya yawu mpe ya ke nataka kwandi munu na kubaka ntangu samu na kuvutula mbongo ya ngana? Ntangu mu ke vandaka na mbongo, mu ke kumaka kwandi na lulendo mpe ya ke vandaka kwandi mpasi na munu na kukabula na bampangi? Mu ke kanisaka kwandi ti kaka ni bampangi yina ke na mbongo mingi lenda vanda na luzolo ya mbongo? Mu ke kwandi muntu yina ke salaka kindiku na ba yina ke na mbongo mingi mpe mu ke talaka kwandi ba yina ke ve na yawu kaka faso yina?’ Kukanisa na byuvu yayi ke mfunu mingi samu na kuvanda banzenza na tenta ya Yehova. Samu na kubumba kindiku ya beto na Yehova, beto me fwana kutatamana na kusala bangolo samu na kubwa ve na mutambu ya luzolo ya mbongo. Ya ke sala ti Yehova bika beto ata fyoti ve!​—Baebre 13:5 ke zonzaka: “Beno fwana kuvwanda ve na nkadulu ya kuzola mbongo. Beno yangalala na bima yina ke na beno, samu ti yandi mosi Nzambi tubaka: ‘Mu ke yambula nge ve. Mu ke bika nge ve.’”

YEHOVA KE ZOLAKA BANDIKU YA YANDI

19. Samu na yinki Yehova zola ti beto sadila bamambu nyonso yina ke na Nkunga 15?

¹⁹ Nkunga 15 ke manisaka na nsilulu yayi: “Muntu yina ke salaka mambu yayi ke ningana ve ata fioti.” (Nku. 15:5) Ya ke na lakisaka samu na yinki Yehova zola ti beto sadila malongi yayi. Yehova ke na nsatu beto vanda na kilengi. Na yawu, ntangu beto ke sadila bamambu yayi, ya ke natina beto bambote mpe Yehova ke bumba beto.​—Iza. 48:17.

20. Wapi bambote banzenza ya Yehova ke kuzwa?

²⁰ Banzenza ya Yehova yina yandi ke ndimaka ke kuzwa bambote mingi. Bakristo yina ba tulaka mafuta ke zinga na zulu kisika yina Yesu bongisaka samu na bawu. (Yoa. 14:2) Ba yina ke na kivuvu ya kuzinga awa na ntoto ke tala kulungana ya nsilulu yina ke na Luzabusu 21:3. Ya tsyeleka, ya ke bweso ya nene samu na beto nyonso na kuvanda bandiku ya Yehova mpe banzenza na tenta ya yandi samu na ntangu nyonso!