Doorgaan naar inhoud

Doorgaan naar inhoudsopgave

Honderd jaar geleden — 1914

Honderd jaar geleden — 1914

„WIJ geloven dat het jaar 1914 grotere mogelijkheden van dienst voor de Waarheid zal bieden dan enig voorgaand jaar van de Oogst”, schreef The Watch Tower van 1 januari 1914. Het jaar waarnaar de Bijbelonderzoekers decennia lang hadden uitgezien was eindelijk aangebroken, en ze waren hard aan het werk in de dienst. Als resultaat van de inspanningen van de Bijbelonderzoekers dat jaar hoorden miljoenen mensen over de Bijbelse beloften. Maar de inspanningen van de wereld om hen heen gingen een heel andere richting uit.

De wereld wordt gewelddadiger

Begin 1914 kostte een van de gewelddadigste gebeurtenissen in de stakingsgeschiedenis van de Verenigde Staten mannen, vrouwen en kinderen het leven. Stakende mijnwerkers en hun gezinnen waren uit hun woning gezet, die eigendom was van de onderneming, en ze waren gedwongen in tentenkampen te wonen. Op 20 april kwam het in het tentenkamp bij Ludlow (Colorado) tot een schietpartij. Het tentenkamp van de mijnwerkers werd in brand gestoken. Overal in het gebied namen woedende mijnwerkers wraak door veel bewakers die in dienst waren van de onderneming te doden. De hulp van het leger werd ingeroepen om de orde te herstellen.

In Europa was de toestand veel en veel erger. Toen Gavrilo Princip, een negentienjarige Bosnische Serviër, op 28 juni het schot afvuurde dat aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk van het leven beroofde, was dat de vonk waardoor de Eerste Wereldoorlog ontbrandde. Tegen het eind van het jaar was Europa in de Grote Oorlog gewikkeld, zoals hij toen werd genoemd.

Congressen beklemtonen de prediking

Terwijl de onrust in de wereld toenam, moedigden de Bijbelonderzoekers elkaar aan ijverig te zijn in de prediking. Het allereerste congres van Gods volk in Zuid-Afrika begon op 10 april. Het hoogtepunt aan aanwezigen was 34. „We vormden echt een heel ’kleine kudde’”, schreef William Johnston. „We dompelden bijna de helft van [de aanwezigen op] het (...) Congres onder. Acht zusters en acht broeders symboliseerden hun wijding op de door de Heer voorgeschreven manier.” Op de laatste dag van het congres bespraken de congresgangers hoe het predikingswerk in Zuid-Afrika het beste bevorderd kon worden. Nu vormen de ruim 90.000 trouwe verkondigers in Zuid-Afrika een bewijs voor het succes van die ’kleine kudde’.

Op 28 juni 1914, de dag waarop aartshertog Ferdinand werd doodgeschoten, kwamen de Bijbelonderzoekers bijeen in Clinton (Iowa, VS). Op dat congres zei A.H. MacMillan op 30 juni: „Als we onze beloning willen ontvangen, moeten we actief bezig blijven met het doen van de wil van God, zo veel mogelijk in de dienst staan om de wereld de oogstboodschap te brengen.”

Het „Photo-Drama” trekt miljoenen belangstellenden

Het „Photo-Drama der Schepping”, een productie die bestond uit filmbeelden en kleurendia’s met synchroon lopende Bijbellezingen en muziek op grammofoonplaten, ging op 11 januari 1914 in New York in première. Die eerste vertoning werd door vijfduizend personen bijgewoond en veel mensen moesten wegens gebrek aan ruimte weggestuurd worden.

De vervaardiging van het „Photo-Drama der Schepping” had twee jaar geduurd maar het „was ternauwernood klaar voor de eerste vertoning in januari”, schreef The Watch Tower. In de eerste helft van 1914 brachten de broeders een aantal verbeteringen in het „Photo-Drama” aan. Ze voegden er bijvoorbeeld een inleidend filmpje aan toe met een gesynchroniseerd commentaar door Charles Taze Russell waarin duidelijk werd gemaakt wie het had geproduceerd.

Op het hoogtepunt was het „Photo-Drama” gelijktijdig in wel tachtig steden te zien. In juli 1914 had het Groot-Brittannië bereikt, waar het in Glasgow en Londen stampvolle zalen trok. In september speelde het „Photo-Drama” in Denemarken, Duitsland, Finland, Zweden en Zwitserland. In oktober had het Australië en Nieuw-Zeeland bereikt. In het eerste jaar zagen in totaal ruim negen miljoen mensen het „Photo-Drama”.

Elk exemplaar van het „Photo-Drama” bestond uit honderden dia’s, een groot aantal filmrollen en tientallen grammofoonplaten. De productie van de kopieën was duur en voor elke vertoning was een ervaren ploeg broeders en zusters nodig. Daarom werd het complete „Photo-Drama” voornamelijk in grote steden vertoond. Om de mensen buiten de steden te bereiken, produceerden de Bijbelonderzoekers ook drie verkorte versies van het „Photo-Drama”. Eén versie, het „Eureka Drama Y” geheten, bevatte gekleurde dia’s in combinatie met Bijbellezingen en muziek op grammofoonplaten. De andere versies, het „Eureka Drama X” en het veel kortere „Eureka Family Drama”, waren alleen audio, zonder dia’s of filmbeelden. In de Verenigde Staten hadden meer dan 70.000 mensen tegen het eind van 1914 een versie van het „Eureka Drama” gezien of gehoord, nog geen vier maanden nadat het voor het eerst was vertoond.

Colporteurs en vrijwilligers doen mee aan de prediking

Hoewel het werk met het „Photo-Drama” nieuw en interessant was, beseften de Bijbelonderzoekers dat andere vormen van het predikingswerk hun eerste prioriteit waren. In een brief van Charles Taze Russell aan alle colporteurs, nu pioniers genoemd, stond: „Wij kennen geen tak van dienst die in deze Oogsttijd meer vruchten afwerpt. Daarom raden wij Colporteurs af aan het werk met het Photo-Drama mee te gaan doen (...) Andere broeders en zusters, die even loyaal zijn aan de Heer (...), kunnen bij het Drama-werk dienen.”

In januari 1914 bedroeg het aantal colporteurs 850. In de loop van het jaar verspreidden die ijverige evangeliepredikers ruim 700.000 exemplaren van Studies in the Scriptures. The Watch Tower gaf van „warme belangstelling” voor de colporteurs blijk en moedigde de lezers aan „woorden van aanmoediging tot hen te spreken; want hun pad is niet altijd bezaaid met bloemen zonder doornen.”

Andere Bijbelonderzoekers verspreidden traktaten in tientallen talen. In 1914 verspreidden ze ruim 47 miljoen exemplaren van The Bible Students Monthly en andere traktaten!

Het werk van de Bijbelonderzoekers bleef niet onopgemerkt. Hun prediking gebeurde in het openbaar en hun bijeenkomsten waren gratis. Een predikant van de christenheid klaagde: „Straks gaan de mensen nog denken dat het een misdaad is om een collecte te houden, en waar blijven we dan? Pastor Russell bezorgt ons allemaal een slechte naam.”

Het einde van de tijden der heidenen

De Bijbelonderzoekers geloofden dat „de tijden der heidenen”, waarover in Lukas 21:24 (Statenvertaling) wordt gesproken, omstreeks 1 oktober 1914 zouden eindigen. Naarmate oktober dichterbij kwam, nam de spanning toe. Sommige Bijbelonderzoekers hadden zelfs een ’aftelkaart’ bij zich, zodat ze elke voorbije dag konden afvinken. Velen dachten dat ze op die datum naar ’gene zijde van het voorhangsel’ oftewel naar de hemel geroepen zouden worden.

Op de ochtend van 2 oktober 1914 stapte broeder Russell de eetzaal van Bethel binnen en liet de Bethelfamilie weten: „De tijden der heidenen zijn geëindigd; hun koningen hebben hun dag gehad.” Sommige aanwezigen zullen die woorden herkend hebben; ze waren gebaseerd op lied 171 uit hun liederenbundel Hymns of the Millennial Dawn. Sinds 1879 hadden de Bijbelonderzoekers gezongen „De tijden der heidenen lopen ten eind”, maar die woorden gingen niet meer op omdat de tijden der heidenen of „de bestemde tijden der natiën” echt geëindigd waren (Luk. 21:24). Na verloop van tijd was die belangrijke verandering in onze liederenbundels terug te zien.

Sommigen gebruikten de „Zijt getrouw tot den dood”-aftelkaart omdat ze vastbesloten waren tot het einde trouw te blijven

Tegen het eind van het jaar was het Messiaanse Koninkrijk stevig bevestigd in de hemel, en sommige Bijbelonderzoekers dachten dat hun werk gedaan was. Ze hadden er geen flauw idee van dat er een periode van beproeving en zifting voor de deur stond. De jaartekst voor 1915 was „Kunt gij Mijn beker drinken?”, gebaseerd op Mattheüs 20:22 in de King James Version. De „beker” waar Jezus op doelde, sloeg onder meer op de beproevingen waarvoor hij tot zijn dood zou komen te staan. Ook de Bijbelonderzoekers zouden al gauw met beproevingen te kampen krijgen, zowel van binnen als van buiten hun eigen gelederen. Hun reactie op die beproevingen zou hun loyaliteit aan Jehovah bewijzen.