XIHONDZO XO RINDZA xa January 1, 1914, xi te: “Ha tshemba leswaku Lembe ra 1914 ri ta swi veka erivaleni leswaku ku ta va ni vuyelo lebyinene eka ntirho wo chumayela hi Ntiyiso ku tlula lembe rin’wana ni rin’wana ra Ntshovelo.” Lembe leri Swichudeni swa Bibele a swi chumayela ha rona ku ringana makume ya malembe ri hetelele ri fikile naswona a swi tirha hi matimba entirhweni wo chumayela. Hikwalaho ka matshalatshala lama endliweke hi Swichudeni swa Bibele lembe rero, vanhu va timiliyoni va twe switshembiso leswi nga eBibeleni. Kambe vanhu van’wana va angule hi ndlela leyi hambaneke.

Eku sunguleni ka 1914, xin’wana xa swiendlakalo swa madzolonga xi endleke eUnited States laha ku feke vavanuna, vavasati ni vana. Vatirhi va le migodini ya malahla va terekile laha mindyangu ya vona yi hlongoriweke etindlwini leti lawuriwaka hi khampani kutani va boheka ku ya tshama ematendeni. Hi April 20, ku sungule ku baleseriwa ematendeni lama nga ekusuhi na Ludlow, le Colorado. Matende ya vatirhi va le migodini ma hisiwile. Exifundzheni hinkwaxo vatirhi va le migodini lava hlundzukeke va rihisele hi ku dlaya varindzi vo tala va khampani. Ku rhumeriwe vuthu leswaku ri ya lawula xiyimo.

EYuropa, xiyimo a xi nyanye no tlurisa. Hi June 28, loko Gavrilo Princip, Muserb wa le Bosnia, loyi a nga ni malembe ya 19, a duvule Ndhuna-nkulu Francis Ferdinand wa le Austria, u hoxe xandla eka Nyimpi yo Sungula ya Misava. Loko lembe ri hela, se a yi tiviwa tanihi Nyimpi Leyikulu leyi hlaseleke tiko hinkwaro ra Yuropa.

Ku nga khathariseki tinyimpi leti a ti ya ti nyanya, Swichudeni swa Bibele swi khutazane ku hisekela ntirho wo chumayela. Ntsombano wo sungula wa vanhu va Xikwembu eAfrika Dzonga wu khomiwe ro sungula hi April 10. Nhlohlorhi ya lava veke kona eNtsombanweni lowu a ku ri 34. William W. Johnston u tsale a ku: “Hakunene a hi ri ‘ntlhambinyana.’ Hi khuvule hafu ya [lava veke kona] . . . eNtsombanweni. Vamakwerhu va nhungu va xisati ni vamakwerhu va nhungu va xinuna va tinyiketele hi nkhuvulo hilaha Yesu a leriseke hakona.” Hi siku ro hetelela ra ntsombano, lava a va ri kona va vulavule hi ndlela leyinene yo ndlandlamuxa ntirho wa vona wo chumayela eAfrika Dzonga. Namuntlha, ku ni vahuweleri vo tshembeka vo tlula 90 000 eAfrika Dzonga lava nyikelaka xitiyisekiso malunghana ni ku humelela ka “ntlhambinyana” wolowo.

Hi June 28, 1914, hi siku leri Ndhuna-nkulu Ferdinand a duvuriweke ha rona, Swichudeni swa Bibele swi hlengeletane  eClinton, Iowa, le U.S.A. Eka ntsombano wolowo, hi June 30, A.  H. MacMillan u te: “Loko hi lava ku kuma mikateko hi fanele hi hambeta hi endla ku rhandza ka Xikwembu hi ku hiseka, hi ya ensin’wini hilaha hi nga kotaka hakona hi chumayela rungula ra ntshovelo emisaveni.”

“Photo-Drama of Creation,” leyi katsaka tinkulumo ta Bibele leti rhekhodiweke ni vuyimbeleri leyi nga ni tisilayidi ta mihlovo-hlovo kun’we ni swifaniso leswi tshukatshukaka, yi tlangiwe ro sungula eDorobeni ra New York hi January 11, 1914. Loko yi tlangiwa ro sungula ku te vanhu va 5 000 naswona vanhu vo tala va tlherisiwile hikwalaho ka ku pfumaleka ka ndhawu.

Xihondzo xo Rindza xi te: “Swi teke malembe mambirhi ku lunghiselela “Photo-Drama of Creation,” hambiswiritano a yi nga si lunghekela ku tlangiwa ro sungula hi January.” Eku sunguleni ka lembe ra 1914, vamakwerhu va antswise swilo swo hlayanyana eka “Photo-Drama.” Hi xikombiso, va engetele xingheniso lexi eka xona ku vulavulaka Charles Taze Russell, laha a swi vekeke erivaleni leswaku yi humesiwe hi vamani.

“Photo-Drama” yi tlangiwe hi nkarhi wun’we emadorobeni yo tlula 80. Hi July 1914 se a yi fike eGreat Britain, laha yi tlangiweke etindlwini leti taleke hi vanhu eGlasgow ni le London. Hi September yi fike eDenmark, Finland, Jarimani, Sweden ni le Switzerland. Hi October, se a yi fike eAustralia ni le New Zealand. Vanhu vo tlula timiliyoni ta kaye va vone “Photo-Drama” hi lembe ro sungula ra ku humesiwa ka yona.

Kopi ha yin’we ya “Photo-Drama” a yi katsa tisilayidi ta madzana, swifaniso swo tala leswi tshukatshukaka ni tirhekhodo to tala. A swi durha ku humesa tikopi ta yona naswona nkarhi na nkarhi loko yi tlangiwa a ku laveka ntlawa wa vamakwerhu va xinuna ni va xisati lava nga ni ntokoto. Hikwalaho ka sweswo, “Photo-Drama” leyi heleleke yi tlangiwe swinene emadorobeni lamakulu. Leswaku yi fika ematiko-xikaya, Swichudeni swa Bibele swi tlhele swi humesa swiyenge swinharhu swo koma swa “Photo-Drama.” Xiyenge xin’wana a xi tiveka tanihi “Eureka Drama Y,” lexi a xi katsa tisilayidi leti nga ni mihlovo leti fambisanaka  ni tinkulumo leti rhekhodiweke ta Bibele ni vuyimbeleri. Xiyenge xin’wana lexi tivekaka tanihi “Eureka Drama X” ni xin’wana xo koma swinene lexi vitaniwaka “Eureka Family Drama,” a swo yingiseriwa kunene, swi ri hava tisilayidi kumbe swifaniso leswi tshukatshukaka. EUnited States, vanhu vo tlula 70 000 va vone xiyenge xa “Eureka Drama” eku heleni ka 1914, ku nga si hela ni tin’hweti ta mune xi humesiwile.

Loko ntirho wo kombisa vanhu “Photo-Drama” wa ha ri wuntshwa ni ku tsakisa, Swichudeni swa Bibele swi xiye leswaku ku ni maendlelo man’wana ya ku chumayela lawa a swi fanele swi ma tirhisa. Papila ra Charles Taze Russell leri a ri tsaleleke makhalipotiya hinkwawo lawa sweswi ma vitaniwaka maphayona ri te: “Ntirho wa maphayona i wa nkoka eku endleni ka vadyondzisiwa. Hikwalaho ka sweswo hi khutaza Makhalipotiya leswaku ma nga wu ngheneli ntirho wo kombisa vanhu Photo-Drama . . . Vamakwerhu van’wana va xisati ni va xinuna, lava tshembekeke eka Hosi . . . va nga endla ntirho wo fambisa Drama.”

 Hi January 1914, nhlayo ya makhalipotiya a yi ri 850. Eku heleni ka lembe rero, vavuri volavo va evhangeli lava hisekaka va fambise tikopi to tlula 700 000 ta Studies in the Scriptures. Xihondzo xo Rindza xi bumabumele makhalipotiya ni ku khutaza vahlayi va xona leswaku va “vulavula na wona hi marito lama khutazaka; hikuva minkarhi yin’wana xiyimo xa ma tikela.”

Swichudeni swin’wana swa Bibele swi fambise swiphephana hi tindzimi to tala. Hi 1914, swi fambise tikopi to tlula 47 wa timiliyoni ta The Bible Students Monthly ni swiphephana swin’wana!

Ntirho wa Swichudeni swa Bibele wu xiyiwile. A swi chumayela erivaleni naswona eminhlanganweni ya swona a ku ngheniwa mahala. Un’wana wa vafundhisi va kereke ya Vujagana u te: “Ku nga ri khale vanhu va ta ehleketa leswaku i xidyoho ku amukela minhlengo naswona hina hi ta hanya hi yini? Mufundhisi Russell u ta endla leswaku hinkwerhu ka hina hi heleriwa hi ndhuma.”

Swichudeni swa Bibele a swi kholwa leswaku “minkarhi ya Vamatiko,” leyi ku vulavuriweke ha yona eka Luka 21:24 (King James Version), a yi ta hela kwalomu ka October 1, 1914. Loko October yi ri ekusuhi, swi ye swi ku langutela hi mahlo-ngati ku hela ka minkarhi ya vamatiko. Swichudeni swin’wana swa Bibele a swi khoma khadi ro hlayela masiku ku endlela leswaku swi fungha siku rin’wana ni rin’wana leri hundzaka. Swo tala a swi ehleketa leswaku a swi ta ya etilweni hi siku rero.

Hi mixo wa October 2, 1914, Makwerhu Russell u nghene ekamareni ro dyela eka rona eBethele kutani a tivisa ndyangu wa Bethele a ku: “Minkarhi ya Vamatiko yi herile; nkarhi wa ku fuma ka tihosi ta misava se wu fike emakumu.” Van’wana va lava a va ri kona va swi xiyile leswaku marito wolawo a ma sekeriwe eka risimu 171 leri a ri ri ebukwini ya vona ya tinsimu ya Hymns of the Millennial Dawn. Ku sukela hi 1879, Swichudeni swa Bibele a swi ri karhi swi yimbelela leswaku “Minkarhi ya Vamatiko yi le kusuhi ni ku hela,” kambe marito wolawo a ma nga ha ri ntiyiso, tanihi leswi Minkarhi ya Vamatiko kumbe “nkarhi  lowu vekiweke wa matiko” a wu herile. (Luka 21:24) Hi ku famba ka nkarhi, buku ya hina ya tinsimu yi kombise ku cinca loku ka nkoka.

Loko lembe ri hela, Mfumo wa Mesiya wu simekiwe wu tiya etilweni naswona Swichudeni swin’wana swa Bibele a swi ehleketa leswaku ntirho wa swona a wu herile. A swi nga swi tivi leswaku a swi ri ekusuhi ni ku nghena enkarhini wa ndzingo ni ku sefiwa. Ndzimana ya lembe ya 1915 a yi ku “Xana mi nga swi kota ku nwa eka xinwelo lexi ndzi nga ta nwa eka xona?” leyi sekeriweke eka Matewu 20:22. “Xinwelo” lexi Yesu a a vulavula ha xona a xi katsa miringo leyi a ta langutana na yona kukondza a fa. Swichudeni swa Bibele a swi ri ekusuhi ni ku langutana ni miringo, evandlheni ni le ka vanhu va misava. Ndlela leyi a swi ta angula ha yona eka miringo yoleyo a yi ta kombisa leswaku swi tshembeke ku fikela kwihi eka Yehovha.