Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

ICALO CA SIERRA LEONE NE CA GUINEA

2002-2014 Ukushinta na Lelo (Ulubali 2)

2002-2014 Ukushinta na Lelo (Ulubali 2)

Ukwafwa ba Nkomamatwi

Ukulingana ne fyo bafwailisha, abantu nalimo 3,000 ukushinta kuli 5,000 mu Sierra Leone ni bankomamatwi, e lyo mu Guinea namo mwine bengi sana. Nomba apo Yehova ‘afwaya ukuti abantu abalekanalekana bakapusuke,’ bushe aba musango yu kuti basambilila shani icine?—1 Tim. 2:4.

Ilyo ba Michelle Washington, bamishonari abapwisha Isukulu lya ku Gileadi bafikile mu Sierra Leone mu 1998, batile: “Ine na bena mwandi ba Kevin batutumine ku cilonganino ukwali bankomamatwi 4 abaleisa mu kulongana. Apo nalishibe ululimi lwa American Sign Language, nalefwaya ukubafwa. Aba ku musambo balinjitile ku kupilibwila bankomamatwi pa kulongana kwa muputule no kwa bushiku bumo kabili ifilonganino fya mupepi balifishibishe pali uku ukupekanya. Na kabili, iofeshi lyapekenye amasukulu pa kuti bakasabankanya abalefwaya ukwafwa bankomamatwi, babasambilishe ululimi lwa bankomamatwi. Twatampile ukulafwaya bankomamatwi mu bwikashi kabili twalebasambilisha Baibolo. Ilyo aba mu bwikashi bamwene ifyo twalebombesha ukwafwa bankomamatwi, balitutashishe. Lelo te bonse abatemenwe umulimo twalebomba. Shimapepo uwaleyafwa bankomamatwi abebele ukuti ifwe twali ‘bakasesema ba bufi.’ Kabili asokele abantu ne ndupwa shabo ukuti bafwile ukutaluka kuli ifwe. Bamo abebele ukuti nga balaumfwa kuli ifwe akaleka ukubapeela indalama. Bankomamatwi abashatwishibe bakonkele ifyo shimapepo abebele, lelo abatwishibe bwino tabakonkele ifyo abebele kabili basalilepo ukusambilila icine no kubatishiwa balibatishiwe.”

Katulande pali Femi: Afyelwe fye nkomamatwi kabili pa kumfwana na bantu aleeshako fye panono ukubomfya iminwe. Tacetekele umuntu nangu umo, maka maka abantu abomfwa, e lyo alemona kwati abantu tabamutemwa. Lyena atampile ukusambilila Baibolo na bamunyinefwe abalesambilisha abantu ululimi lwa bankomamatwi. E fyo atampile no kulongana lyonse, atendeka no kusambilila ululimi lwa bankomamatwi. Femi alilundululwike no kubatishiwa abatishiwa, pali ino nshita alomfwa bwino sana ukusambilishako abantu icine.

Ba Femi, (ku kulyo) baleimba ulwimbo lwa Bufumu

Mu July 2010, ibumba ilyalesambilisha American Sign Language, lyalipangile icilonganino. E lyo mu Bo na mu Conakry namo mwaliba amabumba ya lulimi lwa bankomamatwi.

Abapiina, Lelo “Abakankaala mu Citetekelo”

Baibolo ilondolola ukuti, Abena Kristu ba kubangilila abengi bali abapiina. Umutumwa Yakobo alembele ati: “Bushe Lesa tasalile abo ici calo cimona ukuti bapiina pa kuti babe abakankaala mu citetekelo?” (Yako. 2:5) Ukucetekela muli Yehova kwaliletela bakasabankanya ba mu Sierra Leone na mu Guinea icisansamushi ne subilo.

Icitetekelo cilalenga indupwa ishingi isha ba Nte abengi abapiina mu mishi ukulasunga indalama pa myeshi iingi pa kuti fye bakasangwe ku kulongana kwa citungu. Bamo balalima ifya kulya pa kuti bakashitishemo indalama sha kwendela. Abantu 20 ukushinta kuli 30 balanina mu fimbayambaya ifinono umo batitikana sana, mulakaba, mulaba ulukungu e lyo na mapampu sana, kabili pa kuti bayefika balapoosa nalimo amaawala 20 no kucilapo. E lyo bambi abaishile mu kulongana baleenda intamfu ishitali sana. Munyinefwe umo atile: “Pa kuti tuyefika mu kulongana, twaendele amakilomita 80 ninshi natusenda ne nkonde ishingi sana. Kabili pa kuti ifipe fyangukeko na pa kuti tukwateko indalama sha kuninina icimbayambaya intamfu iyasheleko, twalishitishepo inkonde shimo.”

Bali mu cimbayambaya baleya ku kulongana kwa citungu

Na kabili, pa mulandu wa citetekelo bakasabankanya abengi tabafwaya ukukuukila ku fyalo ifikankaala. Munyinefwe Emmanuel Patton uwapwishishe Isukulu lya Bamunyina Abashimbe atile: “Twalicetekela ukuti Yehova akatupeela ifyo tukabila. Apo twikala mu calo umo aba kubila pa Bufumu bacepa cisuma nga nshi, tulamona ukuti umulimo wesu walicindama sana.” (Mat. 6:33) Pali ino nshita, ba Emmanuel ni baeluda, kabili bena na bena mwabo ba Eunice, balabombesha mu mulimo wa kwa Yehova. E lyo pa kuti indupwa shingatwalilila ukuba ishaikatana no kuba isha kosa mu kupepa, imitwe ya ndupwa imo, taifwaya ukukukila ku fyalo fimbi. Munyinefwe Timothy Nyuma uwali painiya waibela kabili uwalebombelako mu muputule, atile: “Nalikeene incito iyali no kulalenga ndesha ulupwa lwandi pa nshita iikalamba. Ine no mwina mwandi twalisambilishe abana besu fwe bene ukucila ukubatuma ukuya mu kulasungwa na bantu bambi.”

Bamunyinefwe na ba nkashi bamo balalanga icitetekelo ilyo bashipikisha amafya ayalekanalekana mu kubomba imilimo ya kwa Lesa. Ba Kevin Washington abo tulandilepo kale batile: “Mu nshita ya kwikala pa ng’anda pa mulandu wa mafya no kulabomba imilimo iishacindama, Abena Kristu abengi bapingulapo ukulashimikila no kulabomba imilimo ya cilonganino. Ku ca kumwenako, bamo balalwalilila e lyo uko baba takwaba ne fipatala nangu inshila shimbi ishakupokelamo imiti nga fintu kumbi kwaba. Bambi balabombesha sana pa kuti fye beshibe ukubelenga no kulemba. Nga ca kuti lyonse ndasuusha munyinefwe nga alanda ilyashi, mfwile ukuyipusha nati: ‘Nga ca kuti ndabomba incito, e lyo limbi ndalwalilila, limbi nalikwata ubwafya bwa menso, nshakwata na makalashi, nshakwata ne mpapulo ishingi e lyo na malaiti nayo nshakwata, bushe kuti nalanda nga filya ulya alandile?’”

Ifi e fyo ifintu fyaba ku babwananyina bamo mu Sierra Leone na mu Guinea, lelo balabombela Yehova ne nsansa. Nga filya fine Abena Kristu ba kubangilila baali, nabo bene balalanga ukuti babomfi ba kwa Lesa ‘ilyo baleshipikisha ifingi, mu macushi, mu kukabila, . . . nangu bamoneka kwati bapiina, balalenga abengi ukuba abakankaala, nangu ca kuti bamoneka kwati tabakwata kantu, balikwata fyonse.’—2 Kor. 6:4, 10.

Ukutwalilila Ukuba Abashipa

Pa myaka 90 iyapitapo, ba Alfred Joseph na ba Leonard Blackman batile, “inshita ya kuseepa” mu Sierra Leone yalifikile. (Yoh. 4:35) Ilyo papitile imyaka 35, ninshi ba Manuel Diogo bali ku Guinea balembele abati: “Kuno abantu balafwaya sana ukusambilila.” Pali ino nshita, abantu ba kwa Yehova mu fyalo fyonse fibili balishininkisha ukuti abantu abengi bali no kukutika ku mbila nsuma.

Mu 2012, abantu 3,479 mu Guinea e balisangilwe ku Cibukisho, iyi mpendwa yali iikalamba sana ukucila pa mpendwa ya bakasabankanya mu calo conse. Mu Sierra Leone namo, bakasabanya baba 2,030, lelo abasangilwe ku Cibukisho baali 7,854, iyi yali ni mpendwa iikalamba sana ukucila pali bakasabankanya. Ba Winifred Remmie bapainiya baibeela abaali ne myaka 93 kabili abakokola sana mu cine nabo balisangilweko ku Cibukisho. Bena na bena mwabo ba Lichfield baile ku Sierra Leone mu 1963. Pa numa ya kubomba imyaka 60 mu mulimo wa nshita yonse, balitwalilile ukubomba bupainiya bwaibela. Ba Winifred batile: “Takwali nangu umo uwaletontonkanya ukuti mu Sierra Leone kuti mwaba aba bwananyina abakosa sana mu fya kwa Lesa. Nangu ca kuti ndi mukote, ncili ndefwaya ukulabombako uyu mulimo.” *

Inte sha kwa Yehova mu Sierra Leone na mu Guinea bomfwa fye cimo cine nga filya ba Winifred baleumfwa. Nga filya imiti iyaba mu mbali ya milonga ya menshi imoneka, e fyo bafwaya ukuba mu mulimo wa kwa Yehova. (Amalu. 1:3) Pa mulandu wa maka ya kwa Yehova, bakatwalilila ukubila pe subilo line line ilya kulubuka “ku busha bwa kubola no kuba abana ba kwa Lesa.”—Rom. 8:21.

Aba mu Komiti ya Musambo, ukufuma ku kuso: Ba Collin Attick, ba Alfred Gunn, ba Tamba Josiah, na ba Delroy Williamson

^ par. 16 Ba Winefred Remmie bafwile ilyo ili ilyashi lyalelembwa.