1. ¿Imanaqtinmi Jesús ancha kusisqa kasharqan? (Kay paginapi dibujota qhaway.)

JESUSMI qatikuqninkunata kacharqan Diospa gobiernonmanta willamunankupaq. Ichaqa judío religionmanta umallikunan paykuna contra kasharqanku, chaymi mana facilchu karqan. Chay umallikunaqa hatun escuelakunapin estudiarqanku imaymanatataqmi yacharqankupas. Paykunaqa carpinterota hinallan Jesusta qhawarichiyta munarqanku, qatikuqninkunatataq mana educasqa común runakunata hinalla (Mar. 6:3; Hech. 4:13). Chaychá Jesusqa ima hinallaña suyasharqan predicasqankumanta kutimunankuta. Kusisqa kutimusqankuta rikuspataq anchata kusikurqan. Religionmanta umallikunaña, supaykunaña contrankupi hatarirqanku chaypas paykunaqa Jesuspa kamachisqantan ruwamurqanku. Ichaqa, ¿iman yanaparqan mana manchakuspa kusisqalla predicamunankupaq? (Leey Lucas 10:1, 17-21.)

2. a) ¿Imanaqtinmi Jesús qatikuqninkunata nirqan “wawakuna hina” kasqankuta? b) ¿Iman Jesuspa qatikuqninkunata yanaparqan Diospa yachachikuyninkunata entiendenankupaq?

² Jesusmi Jehová Diosta nirqan: “Yayáy, hanaq pachapipas kay pachapipas munaychakuqmi kanki. Kay  yachaykunatan yachayniyoqkunamanta yuyayniyoqkunamantawan pakaykurqanki, hinaspan wawakuna hina kaqkunaman sutˈincharqanki. Chaymi graciasta qoyki. Arí, Yayáy, chay hinatapunin munarqanki”, nispa (Mat. 11:25, 26). ¿Imanaqtinmi Jesús qatikuqninkunata nirqan “wawakuna hina” kasqankuta? Humilde kasqankuraykun. Paykunaqa wawakuna hinan yachachisqata uyarikuqku, manan judío umallikuna hinachu yachayniyoqman tukuqkuna karqanku (Mat. 18:1-4). Judío umallikunaqa hatunchakuq kasqankuraykun Saqraq yuyaychasqan karqanku, chaymi Diospa yachachikuyninkunata mana entienderqankuchu. Jesuspa qatikuqninkunan ichaqa humilde kasqankurayku entienderqanku, Jehová Dios santo espiritunwan yanapasqanrayku.

3. ¿Imatan kay estudiopi yachasun?

³ Jesusqa anchatan kusikun Jehová Dios humilde runakunaman sasa entiendena yachachikuykunata facil-llata yachachisqanmanta. Ichaqa, ¿kaqllachu Jehová Dios kunan tiempopipas humilde runakunaman yachachishan? Arí, payqa manan cambianchu. ¿Imaynapin chayta yachanchis? ¿Imaynatan Jehová Dios sasa entiendena yachachikuykunata humilde runakunaman yachachishan? Chaykunatan kay estudiopi yachasun.

4. ¿Imaraykun fácil entiendenapaq Qhawaq revistamanta agradecekunku?

⁴ Diospa llaqtanqa kay qhepa watakunapin aswan fácil entiendenallata yachachishan. ¿Imakunatan chaypaq ruwarqan? Kinsamanta yachasun. Hukninmi fácil entiendenapaq Qhawaq revista, chayqa huñunakuypi estudianapaq Qhawaq revistanchismanta huk Qhawaq revistan. * Chay revistan yanapashan pisillata leey yachaqkunata, huk simita yachashaqkunatapas. Wawakunapas mana sasachakuspallan chaypi kaq yachachikuykunata entiendenku, chaymi tayta-mamakuna ancha kusisqa kashanku chay revistawan. Huk cristianan willakun huñunakuypi mana manchakuspalla tapuykunaman kutichisqanta fácil entiendenapaq Qhawaq revistaq yanapasqanrayku. Chayraykun askha familiakuna agradecekuspanku cartakunata apachimurqanku.

5. ¿Ima allinkunan revisasqa Bibliapi kashan?

⁵ Hinaspapas 2013 watapin 5 octubre killapi revisasqa Biblianchis inglés simipi lloqsimurqan, chay Biblian aswan fácil entiendenapaq hinalla kashan. * Pisi simikunallawanmi yachachishan,  ichaqa kaqllan yachachikuyninqa kashan. Chaypaq qhawarisun Job 10:1 textota, ñawpa Bibliapiqa 27 simikunan chay textopi karqan kunantaq 19 simikunalla. Proverbios 8:6 textopitaq 20 simikuna karqan kunantaq 13 simikunalla, chaymi aswan allinta entiendekun. Askha watakunaña Diosta serviq akllasqa cristianon nirqan: “Chay mosoq Bibliapin leerqani Jobpa vidanmanta, hinan mana haykˈaq entiendesqayta hinaraq entienderuni”, nispa. Chay hinatan huk iñiqkunapas nirqanku.

6. ¿Ima ninkin Mateo 24:45-47 textopi mosoq yachachikuymanta?

⁶ Chaymantapas Diospa llaqtanqa aswan allintan entiendeshan Bibliapi wakin textokunata. Hukninmi Mateo 24:45-47 texto, chayta allinta entiendespan 15 julio 2013 Qhawaq revistanchispi willakamurqan “allin yuyayniyoq huntˈaq kamachiqa” umalliq tˈaqa kasqanta. Nillarqantaqmi ‘wasinpi kamachikunaqa’ akllasqa cristianokuna, wak ovejakunapiwan kasqankuta. Paykunan huntˈaq kamachimanta chaskikunku Diospa yachachikuyninkunata (Juan 10:16). Ñoqanchisqa anchatan kusikunchis chay yachachikuykunata entiendespa, hukkunamanpas yachachispa. Yachallasuntaq imakunapiwanmi Jehová Dios facil-lla yachachisqanta.

7, 8. ¿Bibliapi mayqen willakuykunan hamuq tiempopi kaqkunata representarqan?

⁷ Watakunaq pasasqanman hinan Diospa llaqtanqa Bibliapi wakin willakuykunaq imachus yachachisqanta astawan entiendespa cambiamurqanku. Ñawpaqpiqa Bibliapi yaqa llapa willakuykunatan nirqanchis hamuq tiempopi huntˈakunanpaq kasqanta, hukkunata representasqantapas. Jesús kikinpunin wakinmanta willarqan. Hukninmi karqan challwaq wiksanpi 3 pˈunchay Jonaspa pasasqan, chaymi representarqan Cristo 3 pˈunchay wañuy pachapi kananta (leey Mateo 12:39, 40).

⁸ Apóstol Pablopas willarqanmi Abraham Agarwan hukllachasqa kasqanqa Jehová Dios Israel llaqtawan hukllachasqa kasqanwan tupasqanta, Abraham Sarawan hukllachasqa kasqantaq Jehová Dios hanaq pachapi familianwan hukllachasqa kasqanwan tupasqanta (Gál. 4:22-26). Willallarqantaqmi kamachikuy simipi wakin runakunapas, hukkunapas hamuq tiempopi kaqkunata representasqanta; wakinmi Dioswan tupana karpa, templo, hucha pampachay pˈunchay, uma sacerdote (Heb. 9:23-25; 10:1). Chaykunata estudiaspa entiendeqtinchismi iñiyninchis astawanraq yapakun.  Chhaynaqa, ¿Bibliapi llapa willakuykunachu hamuq tiempopi kaqkunata representan?

9. ¿Imaynatan ñawpaqpi entienderqanchis Nabotmanta willakuyta?

⁹ Qhawarisun 1 Reyes 21:1-16 textopi Ahabmanta Jezabelmantawan willakuyta. Reina Jezabelqa Nabot-ta wañuchinankupaqmi kamachirqan, chay hinapi uvas chakranwan qhepakunanpaq. 1932 watapin Qhawaq revista nirqan Ahabpas Jezabelpas Saqrata runankunatawan representasqanta, hinaspapas Nabotqa Jesustan representarqan, Nabot-ta wañuchisqankutaq Jesusta wañuchisqankuta. 1961 watapin ichaqa inglés simipi “Sutiyki chˈuyanchasqa kachun” nisqa libronchispi huk hinamantañataq chay willakuyta yachachikurqan. Nirqanmi Nabotqa akllasqa cristianokunata representasqanta, Jezabeltaq pantasqa religionkunata, Nabot-ta qatiykachasqankutaq akllasqa cristianokunata qatiykachasqankuta. Chaykunawanmi Diospa siervonkunaqa iñiyninkuta astawan yaparqanku. Kay tiempopin ichaqa huk hinamanta yachachikushan, ¿imarayku?

10. a) ¿Imaynatan huntˈaq kamachi aswan allinta yachachishan? b) ¿Imatan qelqanchiskuna astawan yachachishan?

¹⁰ Bibliamanta wakin willakuykuna  ñawpa qelqanchiskunapi lloqsimusqanqa manan allintachu entiendekuq, sasa yuyanataqmi karqan. Hinaspapas manan sutˈitachu entiendeq kanchis imaynata chay willakuy yanapawasqanchista. ¿Imarayku? Chay willakuyta hamuq tiempopi huntˈakunanpaq tupachiyta munasqanchisrayku. Ichaqa, tiempoq pasasqanman hinan Jehová Diosqa huntˈaq kamachita yanaparqan aswan allinta yachachinanpaq. Chayraykun kunanqa ima willakuytapas hamuq tiempopi huntˈakunanpaq Biblia nillaqtin sutˈinchakun. Hinaspapas qelqanchiskunapin chay willakuykunamanta astawan yachachishan iñiyninchispi qaqa kananchispaq, aguantananchispaq, Diosta astawan munakunanchispaq ima. *

11. a) ¿Imaynatan kunan entiendenchis Nabotmanta willakuyta? b) ¿Imatan Nabotmanta yachasunman? c) ¿Imaraykun qelqanchiskunapi manaña nishutachu lloqsimun Bibliamanta willakuykunaq imachus representasqan? (Qhaway 15 paginapi “Leeqkunaq tapukusqan” nisqata.)

¹¹ Chhaynaqa, ¿imaynatan kunan entiendenchis Nabotmanta willakuyta? Paytaqa wañuchisqaku Diospaq huntˈaq sonqo kasqanraykun, manan Jesusta otaq akllasqa cristianokunata representasqanraykuchu. Autoridadniyoq runaña pay contra hatarirqan chaypas Diostan kasukurqan (Núm. 36:7; 1 Rey. 21:3). ¿Imatan Nabotmanta yachasunman? Autoridadkunaña qatiykachawaqtinchispas Nabot hinan Diosta kasukunanchis (leey 2 Timoteo 3:12). Chaytaqa lliwmi entiendenchis, manan sasa yuyanachu, sutˈitataqmi reparanchis imachus ruwananchista. Chaymi iñiyninchispi yanapawanchis.

12. a) ¿Bibliamanta lliw willakuykunachu yachachiwanallanchispaq kashan? b) ¿Iman cristianokunata yanapawanchis Bibliapi sasa yachachikuykunata entiendenanchispaq? (Willakuyta qhaway.)

¹² Chhaynaqa, ¿Bibliamanta lliw willakuykunachu yachachiwanallanchispaq kashan? Manan. Wakinqa hamuq tiempopi imapas sucedenantan willashan. Qelqanchiskunan ichaqa mana nishutañachu chaymanta willawanchis, astawanqa willawanchis imaynata chay willakuykunaman hina kawsananchistan, imaynatan chay willakuy tupan huk willakuywan chaytawan. Chaypaq yapamanta rimasun Nabotmanta. Nabotpa wañusqanqa Jesustan yuyarichiwanchis, payqa wañunankaman Nabot hina huntˈaq sonqo karqan. Hinaspapas akllasqa cristianokuna, wak ovejakunapas Nabot hinan wañunankukama huntˈaq sonqollataq karqanku. Chaykunan rikuchiwanchis  Jehová Diosqa facilta entiendenanchispaq yachachiwasqanchista. *

13. ¿Jesuspa ima yachachikuyninkunatan facil-llata kunan entiendenchis?

¹³ Imawanpas comparaspa otaq ejemplokunata churaspa yachachiyqa yanapawanchismi sasa entiendena yachachikuykunata facil-llata willanapaq. Hinaspapas sonqonchismanmi chayan, piensachiwanchistaqmi. Jesuspas chay hinatan yachachiq (Mat. 13:34). Tiempoq pasasqanman hinan qelqanchiskunapi Jesuspa wakin yachachikuyninkuna fácil entiendenapaq hina sutˈinchakamurqan. Hukninmi 1 julio 2008 watamanta Qhawaq revistanchis, chaypin allinta entienderqanchis levaduramanta, mostaza muhumanta, challwa hapˈina mallamantawan. Chaykunan sutˈita rikuchiwanchis Diospa gobiernonmanta rimashasqanta, imaynata askha runakunata Diosta servinankupaq yanapasqantapas.

14. a) ¿Imaynatan ñawpa tiempopi Samaria llaqtayoq runamanta willakuyta entienderqanchis? b) ¿Imaynatan kunan tiempopi chay willakuyta entiendenchis?

¹⁴ Jesuspa wakin willakuyninkunaqa hamuq tiempopi huntˈakunanpaqmi karqan, wakintaq yachachiwanchis imaynata kawsananchispaq. Ichaqa, ¿imaynatan yachasunman ima willakuychus hamuq tiempopi huntˈakunanpaq kasqanta ima willakuytaqsi yachachikuylla kasqanta? Jehová Diospa yanapayninwanmi, paymi pisi-pisimanta entiendechiwashanchis. Chaypaq yachasun Samaria llaqtayoq runamanta willakuyta (Luc. 10:30-37). ¿Imaynatan ñawpa tiempopi entienderqanchis? 1924 watapi Qhawaq revistan willarqan Samaria llaqtayoq runaqa Jesusta representasqanta, Jerusalenmanta Jericó llaqtaman haykuq ñantaq huchayoq runakunaq ñanninta representasqanta, Adanpa tiemponmantapacha aswan millayman runakuna tukupusqankurayku. Chay willakuypi suwakunataq hatun comerciantekunata, empresakunata representasqanta; sacerdotewan levita runawantaq pantasqa religionkunata representasqanta. Kunanqa manan chay hinatañachu entiendenchis. Aswanpas chay willakuyqa yachachiwanchis runakunata ama juzganapaqmi, huk llaqtamantaña kaqtinkupas Diosta reqsinankupaq yachachinanchis kasqanta. Maytan kusikunchis chhayna yachachikuykuna astawan sutˈinchakusqanmanta.

15. ¿Imamantan qatimuq estudiopi yachasun?

¹⁵ Jesusmi willallarqantaq 10 sipaskunamanta (Mat. 25:1-13). ¿Imaynatan Jesús munarqan tukukuy pˈunchaykunapi chay willakuyta entiendenanchista? Chay willakuypi, ¿tukuy ima kaqkunachu imatapas representan? Icha, ¿imayna kawsananchispaq yachachikuyllachu? Chaykunata qatimuq estudiopi yachasun.