Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Milakgtaxtut, lakatsuwa wi

Milakgtaxtut, lakatsuwa wi

«Akxni nchu natsukuy lay yuma nkatuwaj, katalakayawatit, na kaukxilhtit nkatalhman, sampi wa mintalakgtaxtunkan, lakatsuwa wij.» (LUC. 21:28)

TAKILHTLIN: 49, 43

1. ¿Tuku lalh kJerusalén kata 66? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo.)

KKATA 66, chatum soldado xalak Roma tiku xwanikan Floro, kgalhalh lhuwa tumin ktemplo xalak Jerusalén. Judíos lu sitsikgolh chu wa xlakata kamakgnikgolh lhuwa soldados, nialh tapakgsiniputunkgolh tamapakgsin xalak Roma. Nipara akgtutu papaʼ titaxtulh, Cestio Galo, mapakgsina xalak Roma, limilh 30,000 soldados chu stiliwililh kachikin. Judíos tiku xlakatayakgo tamapakgsin tatsekgkgolh ktemplo. Kaj lakapala soldados chinkgolh kxkilhtin patsaps. Latamanin xalak kachikin lu xpekuamakgolh. Komo anta xtitawila, ¿la xmakgkatsi?

2. 1) Akxni kstalaninanin Cristo xʼakxilhkgolh pi kstiliwilikanit Jerusalén, ¿tuku xlitlawatkan xwanit? 2) ¿La xʼamakgolh taxtukgo kkachikin?

2 Lhuwa kata xtsankga, Jesús kamakatsinilh kstalaninanin tuku xʼama la. Kawanilh: «Akxni naukxilhatit Jerusalén limakstuka nkgamputum ntropa, wa nalikatsiyatit mpi wa xlisputni chinitta. Pus wa nchu nti wilakgolh nawan kxatiyat Judea, katsalakgolh; kalaksipijni nkankgolh; chi nchu wa nti ntanumakgo [kJerusalén, TNM], kataxtunikgolh» (Luc. 21:20, 21). Xlakata kachikin kstiliwiliwikgonit soldados ¿la xʼamakgo taxtukgo? Jesús xlichuwinanit pi lisputni xʼamaka malakgachokgokan ni lhuwa kilhtamaku (Mat. 24:22). Chu wa uma tuku lalh. Kaj xalan, soldados xalak Roma titapanukgolh kJerusalén. Uma tlawalh pi kstalaninanin Cristo tlan xkgalhakgaxmatkgolh Jesús chu xtsalakgolh kkasipijni. * Kkata 70, soldados xalak Roma taspitparakgolh kJerusalén chu masputukgolh. Pero putum tiku kgalhakgaxmatkgolh Jesús lakgtaxtukgolh.

3. 1) ¿Tuku natitaxtuyaw nialh makgas? 2) ¿Tuku nalichuwinanaw kʼuma artículo?

3 Nialh makgas nachuna natitaxtuyaw. ¿Tuku natitaxtuyaw? Wa «ntlanka takatsanajwat» nema kaj lakapala natsuku. Kalakapastakwi pi tuku kawanilh Jesús kstalaninanin xlakata tuku xʼama akgspula Jerusalén chu tuku xlitlawatkan xwanit, na xkilhchanima tuku nala kkinkilhtamakujkan (Mat. 24:3, 21, 29). Kxapulana siglo, kstalaninanin Cristo tiku ni makgatsankgananikgolh Dios, lakgtaxtukgolh akxni masputuka Jerusalén. Chu kkinkilhtamakujkan, «lhuwa tachixkuwitat» nalakgtaxtukgo akxni namasputukan xkakilhtamaku Satanás (kalikgalhtawakga Apocalipsis o Revelación 7:9, 13, 14). Komo lakgtaxtuputunaw, lu xlakaskinka naʼakgatekgsaw tuku wan Biblia pi nala xlakata uma. Kʼuma artículo nalichuwinanaw tuku nialh makgas nala chu tuku natalakaskin natlawayaw.

LA NATSUKU LANKA TAKATSANAJWAT

4. ¿La natsuku lanka takatsanajwat?

4 Lanka takatsanajwat nalitsuku akxni nakamasputukan putum nixaxlikana takanajla. Biblia kalimapakuwi umakgolh nixaxlikana takanajla, «wa xatlanka Babilonia, wa xtsi [tiku stakgo xmaknikan, TNM]» (Apoc. 17:5-7). ¿Tuku xlakata katamalakxtumi la chatum puskat tiku sta xmakni? Xlakata xpulalinanin umakgolh takanajla makgatsankgananikgonit Dios. Ni tatayakgo Jesús chu xTamapakgsin, wata wa tatayakgo mapakgsinanin xalak katiyatni. Nachuna, lakgmakgankgonit lhuwa tamasiy xalak Biblia xlakata tlakg nakgalhikgo limapakgsin. Xtakakninkan xataxkajwani, ni xtachuna la tiku kalaksakkanit naʼankgo kʼakgapun (2 Cor. 11:2; Sant. 1:27; Apoc. 14:4). Pero, ¿tiku namasputu putum nixaxlikana takanajla? Biblia wan pi wa «nkgankaw akgalokgot» nema kgalhi tantum lanka chu lipekuanit «animal» xaspinini. Uma lanka animal wa kilhchanima Naciones Unidas, chu kgankaw akgalokgot kilhchanima putum mapakgsinanin tiku tatayakgo Naciones Unidas. Biblia wan pi Jehová natlawa pi umakgolh mapakgsinanin kamasputukgolh putum nixaxlikana takanajla (kalikgalhtawakga Apocalipsis 17:3, 16-18).

5, 6. ¿Tuku xlakata katsiyaw pi akxni nakamasputukan nixaxlikana takanajla ni putum katinikgolh tiku anta tapakgsikgo?

5 Akxni nakamasputukan nixaxlikana takanajla, ¿nanikgo putum tiku anta tapakgsikgo? Ni. ¿La likatsiyaw? Xlakata Biblia lichuwinanit pi makgapitsi pulalinanin xla takanajla lamakgolhku nawan, chu nalimasiyaputunkgo pi nikxni makgtapakgsikgolh knixaxlikana takanajla. Wa xkilhchanima palakachuwina Zacarías akxni lichuwinalh tuku xʼama wan tiku xtapakgsilh knixaxlikana takanajla: «“Akit ni palakachuwina. Akit chatum chixku tiku chananan kkapukuxtun, xlakata chatum chixku xalak katiyatni kintamawalh akxni kgawasaku xakwanit”. Chu wi tiku nawani: “¿Tiku kgaxinitan kmimakni?”. Chu xla nawan: “Wa tuku kintlawanikgolh kxchik tiku lu xkimpaxkikgo”» (Zac. 13:4-6).

6 ¿Tuku naʼakgspula xkachikin Dios akxni chuna nala? Jesús wa pi komo «wa yama nkilhtamaku, ni xmaktsuwikaj, [nitiku] tachixkuwitat xlakgtaxtulh. Wampi wa xpalakata ntalaksaknin, wa yuma nkilhtamaku namaktsuwikan» (Mat. 24:22). Kxapulana siglo, lanka takatsanajwa nema xlakgmima Jerusalén talakgachokgolh. Uma tlawalh pi tlan xtsalakgolh «ntalaksaknin», o tiku xʼamakgolh ankgo kʼakgapun. Kkinkilhtamakujkan na wi tuku xtachuna nala. Jehová ni katimastalh talakaskin pi mapakgsinanin nakamasputukgo tiku naʼankgo kʼakgapun. Xlakata nakamakgtaya xkachikin, natlawa pi tuku nalitsuku lanka takatsanajwat katalakgachokgolh. Akxni titaxtunita nawan uma tuku nalitsuku lanka takatsanajwat, tlan natawilapara kakilhtamaku kaj ni makgas.

KILHTAMAKU NEMA XATUWA CHU AKXNI NAMALAKGAXOKGENANKAN

7, 8. 1) Akxni natalakgachokgo kaj ni makgas lanka takatsanajwat, ¿tuku natalakaskin natlawayaw? 2) Ama kilhtamaku, ¿tuku xlakata tanu la nalinaw kilatamatkan chu ni chuna la amakgapitsin?

7 Akxni kamasputukanitta nawan nixaxlikana takanajla, natalakaskin nalimasiyayaw komo xlikana paxkiyaw Jehová. Lhuwa latamanin naputsakgo tamakgtay «kxlakgstipanin laktlanka chiwix» kkasipijni, uma kilhchanima, tuku lakchixkuwin lakkaxwilikgonit kkakilhtamaku (Apoc. 6:15-17, Hua Xasasti Talaccaxlan, TXS, 1999). Pero akinin naputsayaw xtamakgtay Jehová. ¿Kililakpuwanatkan pi kaj xalan lhuwa latamanin kskujni Jehová nalitaxtukgo? Ni. Anta kJerusalén akxni talakgachokgolh lanka takatsanajwat, tlakg lhuwa judíos ni kstalaninanin Cristo litaxtukgolh. Pero tiku kstalaninanin Cristo xwankgonit kgalhakgaxmatnankgolh chu taxtukgolh kkachikin. Nachuna nala akxni nialh katikatlawanika tuku nitlan nixaxlikana takanajla, tlakg lhuwa latamanin ni katitanukgolh kxaxlikana takanajla. Pero kskujnin Jehová natalakaskin nalimasiyayaw pi paxkiyaw Jehová chu katatayayaw tiku kalaksakkanit naʼankgo kʼakgapun (Mat. 25:34-40).

Talakaskin nalimasiyayaw pi paxkiyaw Jehová chu katatayayaw tiku kalaksakkanit naʼankgo kʼakgapun

8 ¿Tuku nala ama kilhtamaku? Ni liwana katsiyaw. Pero max lu tuwa tuku natitaxtuyaw chu max natalakaskin wi tuku namakgxtakgaw. Kstalaninanin Cristo xalak Jerusalén makgxtakgkgolh xchikkan chu tuwa tuku titaxtukgolh xlakata xlakgtaxtukgolh (Mar. 13:15-18). Wa xlakata akstu kakinkakgalhskinkan: «¿Klismanima la uku ni lhuwa tuku nakkgalhi? ¿Tlan naktlawa putum tuku natalakaskin xlakata ni nakmakgatsankganani Jehová?». Kalakpuwanti pi ama kilhtamaku kaj akinin nakakninaniyaw ki Dioskan, maski kalalh tuku nala, chuna la tlawalh palakachuwina Daniel (Dan. 6:10, 11).

«Lisputni» chinita nawan

9, 10. 1) ¿Tuku tamakatsin nalichuwinanaw akxni lama nawan lanka takatsanajwat? 2) ¿Tuku natlawakgo kintalamakgasitsinkan?

9 Akxni lama nawan lanka takatsanajwat, nialh katilichuwinaw «xalakwan xalaksasti tamakatsin xla xtamapakgsin Dios». Titaxtunita nawan uma kilhtamaku. «Lisputni» chinita nawan (Mat. 24:14TNM). Ni katipekuaw, namakatsininanaw tuku nakaʼakgspula latamanin. Max namakatsininanaw pi amakaja masputukan xkakilhtamaku Satanás. Apocalipsis 16:21 wan pi latamanin naliʼakxilhkgo uma tamakatsin xtachuna laklanka chijit chu nawanikgo Dios laklixkajnit tachuwin.

10 Akxni kintalamakgasitsinkan nakgaxmatkgo uma tliwakga tamakatsin, ¿tuku natlawakgo? Ezequiel lichuwinalh tuku xʼamakgo lakpuwankgo laklanka kachikinin tiku kalimapakuwikan Gog xalak Magog: «Nakan talatlawa tiyat nema ni lanka kachikin chu kalakgwan wi. Nakkalakgmin tiku nitu litaʼakglhuwimakgolh, nitu kamakgapekuan, xputumkan ni kgalhikgo xpatsaps, chu nitu xtalayaw chu xmalakcha». Chuna la wa Ezequiel, Gog nakatatlawaputun guerra kskujnin Dios chu nakamakgkgalhanamputun, xlakata nakaʼakxilha la «akgtum kachikin nema kakitiyakanit klhuwa laklanka kachikinin, akgtum kachikin nema maʼakgstokgwilima tuku xtapalh chu tuku natapakgsini, tiku wilakgo xlakitat katiyatni» (Ezeq. 38:10-12). Kskujnin Dios natawilakgo «xlakitat katiyatni», uma wamputun pi putum latamanin naʼakxilhkgo pi xlakan ni xtachuna amakgapitsi. Laklanka kachikin nialh katitayanilh chu nakatlawaniputun guerra tiku kalaksakkanit chu tiku kamakgtayakgo.

11. 1) ¿Tuku kilikatsitkan xlakata la nakgantaxtutilha tuku wankanit pi nala klanka takatsanajwat? 2) Akxni kintalamakgasitsinkan naʼakxilhkgo tuku natasiya, ¿tuku natlawakgo?

11 ¿Tuku nala alistalh? Biblia wan pi lhuwa tuku nala, pero ni wan la nakgantaxtutilha. Max wi tuku akxtum nakgantaxtu. Akxni Jesús lichuwinalh xlisputni xkakilhtamaku Satanás, wa: «Wi tuku natasiya kchichini chu kpapaʼ chu kstaku, chu kkatiyatni lu napekuankgo laklanka kachikinin, xlakata ni nakatsikgo tuku natlawakgo xlakata la makasanan pupunu chu la taʼakgayawa, chu lakchixkuwin nataxlajwanikgo [o nalakgawitikgo] xlakata lu pekuamakgolh nawan chu xlakata tuku nakalakgmin latamanin xalak katiyatni; xlakata xlitliwakga akgapun natalakchiki. Chu ama kilhtamaku naʼakxilhkgo xKgawasa chixku taʼaktamachi nawan kpuklhni chu lhuwa litliwakga nalimin chu lilanka» (Lucas 21:25-27TNM; kalikgalhtawakga Marcos 13:24-26). ¿Tuku uma nema «natasiya»? ¿Kilhchanima pi xlikana naʼakxilhaw tuku natasiya kʼakgapun? Kilikgalhkgalhitkan xlakata nakatsiyaw. Pero maski ni katsiyaw tuku kilhchanima uma tuku natasiya, liwana katsiyaw pi kintalamakgasitsinkan lu napekuankgo akxni naʼakxilhkgo uma.

Ni kilipekuanatkan xlakata katsiyaw pi Jehová nakinkalakgmaxtuyan (Kaʼakxilhti párrafos 12 chu 13)

12, 13. 1) ¿Tuku natlawa Jesús akxni «lhuwa litliwakga nalimin chu lilanka»? 2) ¿Tuku natlawakgo kskujnin Dios uma kilhtamaku?

12 ¿Tuku natlawa Jesús akxni «lhuwa litliwakga nalimin chu lilanka»? Nakamaxki tuku kalakgchan tiku ni makgatsankgananikgonit Dios chu nakamalakgaxokge tiku makgatsankgananikgonit (Mat. 24:46, 47, 50, 51; 25:19, 28-30). ¿La natlawa? Jesús kinkawaniyan: «Na akxni namin Xkam nchixku, na[li]min xlipaks xlikakni, chu xlipaks xʼangeles xasantujlanin; akxni nchu natawilay kxlaktawilh xlitlanka xpumapakgsin. Na paks natamakgstokkgoy kxlakatin [Jesús] xlipaks nchixkuwin; na namapapitsikgoy nchatunu amakgapitsin, xtachuna lantla matanujkgoy [borregos kxlakgstipan cabras, TNM] wa nti xmapuchwanina. Na anta kxpakgstakat nawiliy wa [borregos, pero wa cabras, TNM], anta nawiliy kxpakgxuki» (Mat. 25:31-33). Uma wamputun pi Jesús nakaputsanani putum latamanin. Komo naʼakxilha pi chatum lataman makgatsankgananinit Dios, cabra nalitaxtu chu namasputu putum kilhtamaku. Pero komo naʼakxilha pi chatum lataman ni makgatsankgananinit Dios, borrego nalitaxtu chu namaxki talakaskin nalatama putum kilhtamaku (Mat. 25:46).

13 Biblia wan pi akxni cabras nakatsikgo pi nakamasputukan, «natsukukgoy tasakgoy» (Mat. 24:30). ¿Tuku natlawakgo tiku xatalaksakni chu amakgapitsi kskujnin Dios? Natlawakgo tuku wa Jesús: «Akxni nchu natsukuy lay yuma nkatuwaj, katalakayawatit, na kaukxilhtit nkatalhman, sampi wa mintalakgtaxtunkan, lakatsuwa wij nawan» (Luc. 21:28).

NAMAKGXKGAKGANANKGO KTAMAPAKGSIN

14, 15. 1) ¿Tuku nala akxni aku matsukinit nawan guerra Gog xalak Magog? 2) ¿Tuku kilhchanima Biblia akxni wan pi Jesús «namamakgstokkgoy xtalaksanin»?

14 ¿Tuku nala akxni Gog xalak Magog matsukinita nawan guerra xlakata namasputuputun xkachikin Dios? Biblia wan pi Jesús «namalakgachakgoy xangeles, namamakgstokgkgoy xtalaksanin xlikatlanka nkatuxawat, chu asta ntani nkikgatsputa akgapun» (Mar. 13:27; Mat. 24:31). ¿Kilhchanima uma pi akxniku nakalaksakkan tiku naʼankgo kʼakgapun? Ni. ¿O wamputun pi xatalaksakni tiku lamakgolhku nawan kKatiyatni aku namakglhtinankgo xaʼawatiya sello ama kilhtamaku? Na ni wa kilhchanima. Xlakata uma xaʼawatiya sello aku makglhtinankgonita nawan akxni nina tsuku nawan lanka takatsanajwat (Mat. 13:37, 38; Apoc. 7:1-4). Wa xlakata, ¿tuku kilhchani Biblia akxni wan pi Jesús «namamakgstokgkgoy xtalaksanin»? Wamputun pi Jesús nakamaxki tuku kalakgchan tiku xatalaksakni nema lamakgolhku nawan kKatiyatni chu alistalh nakalin kʼakgapun (1 Tes. 4:15-17; Apoc. 14:1). Uma chuna nala akxni aku matsukinit nawan guerra Gog xalak Magog (Ezeq. 38:11). Alistalh, chuna la lichuwinalh Jesús «xatlan chixkuwin, namakgaxkgakganankgoy xtachuna nchichini, anta kxtapakgsin xTlatkan» (Mat. 13:43). *

15 Lhuwa latamanin lakpuwankgo pi akxni nataspita Jesús xlakata namapakgsinan kKatiyatni tlan naʼakxilhaw chu lakpuwankgo pi Jesús nakalin kʼakgapun putum xmaknikan. ¿Wa uma tuku nakaʼakgspula tiku xatalaksakni nema lamakgolhku kKatiyatni? Ni, xlakata Biblia masiya pi akxni nataspita ni katiliʼakxilhwi kilakgastapukan. Wan pi namin «[k]puklhni anta nkakgapun» chu wan pi «natasiya akgtum [limasiyan, TNM] xla xKgawasa» chixku (Mat. 24:30). Biblia na wan pi «xlipaks wantu lakgsputa lantla nkimaknikan wantu kgalhi liwa [...] nila lakgchankgoyacha kʼagapun». Wa xlakata, ¿la nakalinkan kʼakgapun tiku xatalaksakni nema lamakgolhku kKatiyatni? Uma tuku pulana nala xpalakatakan chuna la wan Biblia: «Paks namakglhtinanaw xasasti kimaknikan wantu nakinkamaxkikanan. Yuma wantu kkawaniyan nakgantaxtuy akxni awata namakasanan trompeta, wampi kaj akgtum lakapala wantu nalay» (kalikgalhtawakga 1 Corintios 15:50-53TXS, 1999). * (Kalikgalhtawakga nota.) Xatalaksakni tiku ni namakgatsankgananikgo Dios nema lamakgolhku nawan kKatiyatni, kaj lakapala akxtum nakalinkan kʼakgapun kxmaknikan xaʼespiritual.

16, 17. ¿Tuku pulana nala xlakata tlan natamakgaxtokga Cordero?

16 Akxni wilakgochata nawan 144,000 kʼakgapun, ¿tlantiya natamakgaxtokga Cordero? (Apoc. 19:9.) Ni. Wi atanu tuku pulana nala. Kalakapastakwi pi Gog namasputuputun xkachikin Dios akxni lamakgolhku nawan xatalaksakni unu Katiyatni (Ezeq. 38:16). ¿Tuku natlawayaw akxni Gog nakinkamasputuputunan? Biblia wan: «Wixin ni katitlawatit guerra la uku. Katayatit niku kalakgchanan, kaks katayatit chu kakxilhtit la Jehová nakalakgmaxtuyan». Chu na wan: «Ni kapekuantit chu ni kalhpipitit» (2 Crón. 20:17). Chuna la akxilhwi, akxni Gog nina makgas matsukunit nawan guerra xlakata nakamasputuputun xkachikin Dios, xatalaksakni tiku lamakgolhku nawan kKatiyatni nakalinkan kʼakgapun. ¿Tuku nala alistalh? Apocalipsis 17:14 wan pi xtalamakgasitsin xkachikin Dios «natalatlawakgo» Borrego. Pero uma texto na wampara pi «na wa nti ntawilakgo, [...], chu na talaksakkgonit» na nakatlajakgo. Wa xlakata Jesús chu 144,000 mapakgsinanin xalak kʼakgapun nalakgmaxtukgo xkachikin Dios kKatiyatni.

17 Guerra xla Armagedón namalanki xasanto xtukuwani Jehová (Apoc. 16:16). Wa tiku cabras nalitaxtukgo nakamasputukan. Nialh katiʼanalh tuku nitlan kKatiyatni chu tiku litapakuwikgo lhuwa tachixkuwitat, nalakgtaxtukgo. Akxni titaxtunitta nawan Armagedón akxniku tlan natamakgaxtokga Cordero, chuna la lu stlan likgalhsputa libro xla Apocalipsis (Apoc. 21:1-4). * (Kalikgalhtawakga nota.) Jehová nakapaxki chu nakamaxki lhuwa tuku tlan tiku nalatamakgo kKatiyatni. Lu lakaskinaw pi kachilha uma lu stlan kilhtamaku (kalikgalhtawakga 2 Pedro 3:13).

18. Xlakata katsiyaw tuku nala nialh makgas, ¿tuku kilitlawatkan?

18 Xlakata katsiyaw pi nialh makgas nakgantaxtu putum uma, ¿tuku kilitlawatkan? Apóstol Pedro kinkawaniyan pi kalilakpuwaw la kililinatkan kilatamatkan. Talakaskin pi ni namaxkajwaniyaw kilatamatkan, napaxkiyaw Dios chu ni namakgatsankgananiyaw chu putum kilhtamaku kalakapastakwi pi nialh makgas namin «xkilhtamaku Dios». Pedro na wa: «Ntu nkgalhkgalhipatit yuma nkatuwaj, xatapaxkinin, kana wixin fuerzaj katlawanitit ni tu ntalakgalhin ntilitatakgsniyatit akxni namin, chu na ni nakgalhiyatit ntu nalitamakglhtupiyatit [o nitu nalixkajwananatit], wampi wata kaj nalamakgapaxuwayatit» (2 Ped. 3:11, 12, 14). Wa xlakata kakakninaniw Jehová chu ni kalixkajwanaw ni xaxlikana tamasiy chu katatayaw mapakgsina tiku namapanu taʼakglhuwit, Jesucristo.

^ párr. 15 Tiku xatalaksakni nema lamakgolhku nawan ama kilhtamaku unu kkatiyatni ni katikatalinka xmaknikan kʼakgapun (1 Cor. 15:48, 49). Max nachuna nakaʼakgspula xmaknikan la xmakni Jesús.

^ párr. 17 Salmo 45 wan pi mapakgsina pulana tlawa guerra chu alistalh tamakgaxtokga. Uma na kinkamakgtayayan naʼakgatekgsaw la nakgantaxtutilha tuku lichuwinankanit.