1, 2. (a) Zumhawktlak tein umnak cu Khrihfa hna caah zeicah a biapit? Mah cu khoikalei hmanh ṭanlonak he zeitindah aa pehtlaih? (A hramthawknak hmanthlak zoh.) (b) Mi tampi nih zeidah an ṭanh, mah ruangah zeidah a chuak kho?

KHRIHFA hna caah zumhawktlak tein um le khoikalei hmanh ṭanlo cu a biapi tuk. Zeicah? Jehovah sin aa pumpemi vialte nih amah dawt awk, zumhawktlak tein um awk le nawlngaih awkah bia kan i kam. (1 Johan 5:3) Khoika i a ummi kan si ah siseh, zei bantuk nunphung a ngeimi kan si ah siseh Pathian phunglam zulh kha kan duh. Jehovah le a Pennak cungah zumhawktlak tein um cu zei thil nakhmanh in a biapi deuh. (Matt. 6:33) Zumhawktlak tein um kan duh caah hi vawlei dohnak hna ah kan i tel lo.—Johan 17:11, 15, 16 rel; Isa. 2:4.

² Tuchan ah mi tampi cu an ram, an miphun, an nunphung asiloah zaanglente celhnak phu cung hmanhah zumhawktlak tein an um. Mah ruangah pakhat le pakhat i zuamnak, i huatnak le a caan ah thahnak tiang hmanh a chuak. Cu bantuk buaibainak hna ah kannih cu kan i tel lo nain kanmah le kan chungkhar kha a kan hnorsuan khawh i a ding lo tukmi thil kan tong  kho. Pathian nih a ding, ding lo hngalh khawhnak he a kan ser caah cozah nih a ding loin biakhiahnak an tuah tikah kapkhat lei ah kan ṭang kho. (Gen. 1:27; Deut. 32:4) A ding lomi thil pakhat na hmuh tikah zeitindah na um? Khoikalei hmanh ṭan loin na um maw asiloah kapkhat lei ah dah na ṭan?

3, 4. (a) Buaibainak a um tikah zeicah khoikalei hmanhah kan ṭan lo? (b) Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

³ Mi tampi cu ramkhellei buaibainak a um tikah kakhatkhat ah an ṭang. Zeicatiah cutin tuah awkah cozah nih tha an pek hna caah a si kho men. Asinain a hmaanmi Khrihfa hna nih cun cutin kan tuah lo. Ramkhellei ah kan i tel lo i raldohnak zongah kan i tel lo. (Matt. 26:52) A hmaanmi Khrihfa hna nih Satan vawlei ah aa telmi pakhatkhat cu a dang nakin a ṭha deuh tiah an ruat lo. (2 Kor. 2:11) Hi vawlei buaibainak hna ah zeiti lam hmanhin kan i tel lo.—Johan 15:18, 19 rel.

⁴ Kannih cu mitling lo kan si caah kanmah he nunphung le sining aa dangmi hna cungah a ṭhalomi lungput kan ngei kho. (Jer. 17:9; Efe. 4:22-24) Minung a kan ṭhencheutertu cu bantuk lungput hna doh awk le tei khawh awkah a kan bawmmi Baibal phunglam hna hi capar ah kan i ruah hna lai. Pathian Pennak cung zumhawktlak tein um awkah kan chiaṭha thleidannak lungthin zeitindah kan cawnpiak khawh ti zong kan i ruah hna lai.

5, 6. Jesuh vawleicung a um lioah miphun dangdang hna kha zeitindah a hmuh hna, zeicah?

⁵ Khoikalei hmanh ṭan lo awkah naa harh ahcun ‘Jesuh siseh law zeidah a tuah lai?’ tiah i hal. Jesuh vawleicung a um lioah Judea, Galilee le Samaria mi hna karlak ah buaibainak le lung i khah lonak a rak um. Tahchunhnak cheukhat hi zohhmanh. Judah mi le Samaria mi hna cu pakhat le pakhat an i chawn lo. (Johan 4:9) Farasi mi le Sadusi mi cu thil tampi ruangah an lung aa khat lo. (Lam. 23:6-9) Phungbia a cawng mi Judah mi hna nih a cawng lomi hna kha zei ah an rel hna lo. (Johan 7:49) Mi tampi nih ngunkhuai khawltu le Rom mi hna kha an huat hna. (Matt. 9:11) Asinain Jesuh cu mah buaibainak hna ah aa tel lo. Jehovah kong biatak kha a kilven i Israel mi cu Pathian thimmi miphun an si ti a hngalh ko nain Israel mi cu a dang miphun nakin nan ṭha deuh tiah zeitikhmanh ah a zultu hna kha a cawnpiak bal hna lo. (Johan 4:22) Mah canah mi vialte kha dawt dingah a cawnpiak hna.—Luka 10:27.

⁶ Jesuh nih miphun pakhat cu a dang miphun nakin a ṭha deuhmi in zeicah a hmuh hna lo? Amah le a Pa nih minung an hmuh hnaning ruangah a si. Jehovah nih miphun tampi in vawlei khahter awkah minung kha a ser. (Gen. 1:27, 28) Cucaah Jehovah le Jesuh nih miphun, ram asiloah holh pakhat cu a dang nakin a ṭha deuh tiah an ruat lo.  (Lam. 10:34, 35; Biat. 7:9, 13, 14) Jehovah le Jesuh kha kan i zohchunh hna awk a si.—Matt. 5:43-48.

7, 8. (a) Aho lei ah dah kan ṭan, zeicah? (b) Minung tonmi buaibainak tawnghthamnak kong he aa tlaiin zeidah kan i cinken awk a si?

⁷ Zei bantuk minung uktu asiloah cozah hmanh kha zeicah kan bawmh hna lo? Jehovah lei ah kan ṭan caah a si. Anih cu a kan Uktu a si. Jehovah cu minung caah uktu ṭha bik a si lo tiah Eden dum ah Satan nih a ti. Satan nih Pathian thil tining nakin amah thil tining cu a ṭha deuh tiah zumhter a kan duh. Aho lei ah dah kan ṭan lai ti kha Jehovah nih kanmah tein biakhiahnak nawl a kan pek. Nangtah aho sinah dah na ṭan lai? Jehovah thil tining cu nangmah thil tining nakin a ṭha deuh ti na zumh caah Jehovah nawl na ngaihmi maw a si? Pathian Pennak lawng nih kan tonmi buaibainak hna a tawnghtham khawh ti kha na zum maw? Asiloah Pathian tel loin mi nih hlawhtling tein an i uk kho lai tiah na ruat maw?—Gen. 3:4, 5.

⁸ Tahchunhnak ah, mi pakhat nih ramkhellei party asiloah ramkhellei ah a cawlcangmi phu pakhat kong he aa tlaiin na ruahnak aan hal tikah zeitindah na leh lai? Phu cheukhat cu lungthin tak tein mi bawmh a duhmi an si men ko lai. Asinain Jehovah Pennak lawng nih minung tonmi buaibainak hna a tawnghtham khawh i dinlonak vialte a hloh khawh ti kha kan hngalh. Cun pakhat cio nih a ṭha bik tiah ruahmi ningin si loin Khrihfabu hmangin Jehovah pekmi lamhruainak kha kan zulh. Cucaah Khrihfabu ah lungrualnak a um.

9. Kumzabu pakhatnak i Korin Khrihfabu ah zei buaibainak dah a um, Paul nih zeitindah ruahnak a cheuh hna?

⁹ Kumzabu pakhatnak ah Korin khua i Khrihfa cheukhat cu pakhat le pakhat bia an i al i hitin an ti: “‘Kannih cu Paul a ṭanhmi kan si,’ . . . ‘Kannih cu Apollo a ṭanhmi kan si,’ . . . ‘Kannih cu Piter a ṭanhmi kan si,’ . . . ‘Kannih cu Khrih a ṭanhmi kan si.’” Paul nih mah kong kha a theih tikah a lau tuk. Mah nih Khrihfabu daihnak kha a hrawh khawh caah ṭih a nung tukmi buaibainak a si. Cucaah Paul nih unau pawl kha “Khrih cu a cheuh in nan i cheu dih” tiah a ti hna. Cun hitin ruahnak a cheuh hna: “Ka u le ka nau hna, kan Bawipa Jesuh Khrih min in kaan nawl hna: nan dihlak in pakhat le pakhat lungnge tein um tuah u, i ṭhen hlah u. Lungthin khat, ruahnak khat in um u.” Tuchan zongah cutin a si. Khrihfabu ah zei bantuk ṭhencheunak hmanh a um awk a si lo.—1 Kor. 1:10-13; Rom 16:17, 18 rel.

10. Paul nih chiti thuhmi Khrihfa hna kha zeidah ralrin a pek hna, mah in zeidah kan cawn khawh?

¹⁰ Chiti thuhmi Khrihfa hna cu vancung rammi an si caah “vawleicung thil” i lungthin chiah lo awkah Paul nih ralrin a pek hna. (Fil. 3:17-20) * Chiti thuhmi hna cu Pathian  le Khrih a aiawhmi lamsialtu an si. Lamsialtu pakhat cu rian pek a sinak ram i buaibainak le ramkhellei ah aa tel lo. Cu bantukin chiti thuhmi hna cu hi vawlei buaibainak le ramkhellei ah an i tel ding a si lo. (2 Kor. 5:20) Vawlei ruahchannak a ngeimi hna zong Pennak cungah zumhawktlak tein an um i hi vawlei buaibainak hna ah an i tel lo.

11, 12. (a) Pathian Pennak cung zumhawktlak tein um kan duh ahcun zei lungput dah kan hrial awk a si? (b) Unaunu pakhat cu mi cheukhat cungah zei bantuk lungput dah a rak ngeih, a lungput thlen awkah zeinihdah a bawmh?

¹¹ Vawleicung hmun tampi ah mi cu anmah he nunphung, sining le holh aa lomi hna kha an tlaihchan deuh hna. An chuahkehnak hmun kha an i uanthlar pi tuk tawn. Kannih cu cu bantuk lungput hna kha kan i hnorsuanter ding a si lo. Mah canah kan ruahning thlen le kan chiaṭha thleidannak lungthin cawnpiak a hau. Mah lawngah zei bantuk thil sining hmanhah khoikalei hmanh ṭan loin kan um kho lai. Cu a si ah kan chiaṭha thleidannak lungthin cu zeitindah kan cawnpiak lai?

¹² Tahchunhnak ah, Mirjeta * cu Yugoslavia tiah auhmi ram ah a chuakmi a si. Cuka mi hna nih Serbia mi kha an huat hna. Mirjeta nih Jehovah kong a hngalh tikah Pathian nih miphun pakhat kha a dang nakin a ṭha deuh tiah a ruat lo ti le Satan nih cun pakhat le pakhat i hua hna seh ti a duh ti kha a hun hngalh. Cucaah a lungput thlen awkah fakpi in aa zuam. Asinain a umnak hmun ah miphun pakhat le pakhat ral an i doh tikah Serbia mi kha a hun huat ṭhan hna. Anmah sinah phungchim hmanh a duh lo. Mah cu a ṭhalo ti a hngalh caah a lungput thlen khawh awkah Jehovah sinah thla a cam. Hmaikal rian thawk khawh awk zongah ka bawm tiah thla a cam. Mirjeta nih hitin a chim: “Phungchim rian ah lungthin pek cu a ṭha bikmi bawmtu a si. Phungchim rian ah Jehovah dawtnak kaa zohchunh tikah a ṭhalomi ka lungput kha duhsah duhsah in ka hloh khawh.”

13. (a) Zoila nih zeidah a ton, zeitindah a lehrulh? (b) Zoila sinin zeidah kan i cawn khawh?

¹³ Zoila timi unaunu cu Mexico in Europe ah aa ṭhial. An Khrihfabu ah Latin America i hmun dangin a rami unau zong an um ve. An lak i cheukhat nih Zoila i a ram, nunphung le hla hna kha capo ah an seih tikah Zoila cu a thin a hung. Cucaah an cungah a thin a hun nakhnga lo ka bawm tiah Jehovah sinah thla a cam. Kannih tah Zoila bantuk thil sining kan ton ahcun zeitindah kan lehrulh lai? Unau cheukhat cu an ram kong a chiatnaklei in an chimmi an theih tikah thinhun lo awkah an i sum a hau men lai. Cucaah miphun pakhat cu a dang nakin a ṭha deuh ti a lawhtermi zei bia hmanh chim asiloah tuah kan duh lo. Khrihfabu ah asiloah khoika hmanhah ṭhencheunak a chuahtertu si kan duh lo.—Rom 14:19; 2 Kor. 6:3.

14. Jehovah nih minung a hmuh hna ningin hmuh ve awkah zeinihdah aan bawmh khawh?

¹⁴ Jehovah salle cu miphun pakhat bantukin kan lung aa rual caah miphun pakhat asiloah ram pakhat cu a dang nakin a ṭha deuh timi ruahnak kan ngeih awk a si lo. Asinain na chungkhar le na pawngkammi  hna ruangah miphun ṭanhnak na hun ngei kho. Cucaah ram, nunphung, holh asiloah miphun aa dangmi hna cungah a caan ah a ṭhalomi lungput na ngei rih men lai. Na lungput i thlen awkah zeinihdah aan bawmh khawh? Miphun a ṭanhmi hna le mi thleidan a hmangmi hna kha Jehovah nih zeitindah a hmuh hna ti kha ṭha tein ruat. Mah kong kha pumpak Baibal hlathlainak asiloah chungkhar pumhnak ah tam deuh in hlathlai. Cun Jehovah nih minung a hmuh hna ningin hmuh ve awkah Jehovah sinah bawmhnak hal.—Rom 12:2 rel.

15, 16. (a) Jehovah cungah zumhawktlak tein kan um caah midang nih zeitindah an kan lehrulh khawh? (b) Jehovah cung zumhawktlak tein um awkah an fale kha nulepa nih zeitindah an bawmh khawh hna?

¹⁵ Jehovah kha a thiangmi chiaṭha thleidannak lungput he biak kan duh. Cucaah kan rianṭuanṭi hawi, sianginn kaiṭi hawi, innpa asiloah kan chungkhat pawl he a caan ah kan i thleidang tuk ko lai. (1 Pit. 2:19) Midang he kan i thleidan caah a huat hmanh an in huat hna lai tiah Jesuh nih ralrin a kan pek. A kan ralchantu tam deuh cu Pathian Pennak kong an hngal lo ti kha i cinken. Cucaah minung cozah si loin Pathian Pennak cungah zumhawktlak tein um cu zeicah a biapit tuk ti kha an hngalthiam lo.

¹⁶ Jehovah cung zumhawktlak tein um khawh awkah midang nih zeitin an chim, an tuah hmanhah Jehovah nawl kan zulh awk  a si. (Dan. 3:16-18) Kan dihlak in minung ṭihnak kan ngei kho men. Asinain a hleiin mino caah midang he i thleidan cu a har men lai. Nulepa hna, nan fale kha sianginn ah ralṭhatnak an ngeih nakhnga bawm hna u. Nan fale nih alan hmai i kun asiloah miphun in tuahmi puai hna i i tel lo awkah al kha an ṭih men lai. Mah thil hna Jehovah nih zeitindah a hmuh ti kha chungkhar pumhnak ah hlathlaiṭi u. An zumhnak kong kha fiang tein le upatnak in fianter khawh awkah cawnpiak hna u. (Rom 1:16) A herh ahcun an sayate sinah kan zumhnak kong kha chim hna u.

17. Zei bantuk lungput dah kan hrial ding a si, zeicah?

¹⁷ Kan ṭhannak hmun i rawl, holh, fing le tlang le nunphung hna kha kan tlaihchan tawn. Asinain kanmah ta hi midang ta nakin a ṭha deuh timi lungput kha kan hrial awk a si. Jehovah nih a sermi thil vialte kha i lawmhpi hna seh ti a kan duh. (Salm 104:24; Biat. 4:11) Cucaah pakhatkhat kha a dang nakin a ṭha deuh tiah zeicah kan chim khawh lai?

18. Jehovah hmuh ningin midang hmuh cu zeicah a ṭhat?

¹⁸ Jehovah nih mi vialte nih ka kong hngal hna seh, ka bia hna sehlaw zungzal in nung hna seh ti a duh. (Johan 3:16; 1 Tim. 2:3, 4) Cucaah unau pawl ruahnak cu kan ruahnak he aa dan hmanhah Jehovah duhnak he aa ralkah lo paohah cun lungtho tein kan ngaihpiak hna lai. Cutin kan tuah ahcun lunglawmhnak in kan khat lai i unau pawl he lungrual tein kan um kho zungzal lai. Kan cawn cang bantukin Jehovah le a Pennak cung zumhawktlak tein kan um caah vawlei buaibainak hna ah khoikalei hmanhah kan ṭang lo. Satan vawlei i porhlawtnak le i zuamnak kha kan huat. Daihnak duh awk le i toidor awkah Jehovah nih a kan cawnpiak caah kan i lawm tuk. “Unaurual i rem tein khuasakṭi hi zeitluk in dah a ṭhat i a nuamh” tiah a chimmi salm caṭialtu pa bantukin daihnak lungput ngeih awkah bia khiak hna u sih.—Salm 133:1.