1, 2. (a) Eaa te piri anga o te tu tiratiratu kia Iehova e te kopae anga i te piri atu ki te au tauetono anga o teianei ao? (Akara i te tutu mua o teia atikara.) (e) Te tiratiratu ra te manganui o te au tangata ki teaa, inara eaa te ka tupu mai?

KARE te au tavini o Iehova e piri atu e e o atu ki roto i te au maro anga te ka akatakake i te tangata, mei te akaepaepaanga enua, te iti tangata, me kore te au peu. No teaa ra? No to tatou inangaro ia Iehova, to tatou tu tiratiratu e te akarongo kiaia. (1 Ioane 5:3) Noatu eaa te ngai e noo nei tatou me kore noea mai tatou, ka aru tatou i te au turanga o te Atua. E puapinga atu te tu tiratiratu kia Iehova e ki tona Patireia i tetai ua atu apinga. (Mataio 6:33) Ko te tumu teia i rauka ai ia tatou i te tuatua e ‘kare tatou i to teianei ao.’​—E tatau ia Ioane 17:11, 15, 16; Isaia 2:4.

² E maata te au tangata i roto i teianei ao te tiratiratu ra ki to ratou enua, kopu tangata, peu, e ki tetai pupu tipoti. Te mea mii ra, kua akatupu teia i te maataanga ia ratou kia taemoemo me kore kia makitakita i tetai e tetai, e i tetai au taime e tamate ana i te aronga tiratiratu o te tua patoi. Noatu e kare tatou e piri atu ana ki roto i teia au tauetono anga, ka takino te reira ia tatou e  to tatou ngutuare tangata, e penei ka tupu te kino kia tatou no te tu tau kore. E māmā ua i te piri atu ki tetai tua me rave te au kavamani i te au ikianga tau kore, no te mea kua anga te Atua ia tatou kia kite me te tau ra tetai au mea e me kare. (Genese 1:27; Deuteronomi 32:4) Eaa toou manako me tupu mai tetai mea tau kore? Ka piri atu ainei koe e me kare?

3, 4. (a) Eaa ra tatou kare e piri atu ki roto i te au tauetono anga? (e) Eaa ta tatou ka uriuri mai i roto i teia atikara?

³ E maata te au tangata e piri ana ki roto i te au tauetono anga no te mea kua akakite te au kavamani kia ratou e ko teia ta te au tangata meitaki o te enua ka rave. Inara ka aru tatou ia Iesu. No reira kare tatou e o atu ki roto i te angaanga poritiki, e te tamaki. (Mataio 26:52) Kare te au Kerititiano mou e manako e e meitaki atu tetai tuanga o to Satani ao i tetai. (2 Korinetia 2:11) Kare rava tatou e piri atu ki tetai ua atu tauetono anga o teianei ao.​—E tatau ia Ioane 15:18, 19

⁴ No te mea e tu apa to tatou, penei ka manako ekoko tatou i tetai au tangata e tuke rai mei ia tatou. (Ieremia 17:9; Ephesia 4:22-24) I roto i teia atikara, ka apii tatou i tetai au kaveinga te ka tauturu ia tatou kia patoi pakari e te autu atu i taua au tu manako ra te akatakake ra i te au tangata. Ka uriuri katoa tatou akapeea tatou me tiratiratu ki te Patireia na te terenianga ia tatou kia manako mei ia Iehova rai raua ko Iesu.

5, 6. Ia Iesu i te enua nei, eaa tona manako no runga i te pupu tangata tukeke, no teaa ra?

⁵ Me kite mai koe e e ngata kia kore e piri atu, e ui kia koe uaorai e, ‘Eaa ra ta Iesu ka rave?’ Ia Iesu i te enua nei, te tupu ra te au tauetono anga e te manamanata i rotopu i te iti tangata Iudea, Galilea, e Samaria. Akamanako ana i tetai au akaraanga. Kare te ngati Iuda e to Samaria e tuatua ana ki tetai e tetai. (Ioane 4:9) Kare te Pharisea e te Sadukea e āriki ana i tetai e tetai no runga i te au mea e manganui. (Angaanga 23:6-9) Kua manako te ngati Iuda tei apii ana i te Ture e e meitaki atu ratou i te aronga kare i apii ana i te reira. (Ioane 7:49) E kua makitakita te au tangata i te aronga koʼi tero e to Roma. (Mataio 9:11) Inara kare a Iesu i piri atu ana ki teia au tauetono anga. Noatu e e paruru ua ana aia i te tuatua mou no runga ia Iehova e kua kite aia e e iti tangata akaperepere to Iseraela no te Atua, kare rava aia i apii ana i tana au pipi e e meitaki atu ratou i tetai ke. (Ioane 4:22) Mari ra kua apii aia ia ratou kia inangaro i te au tangata ravarai.​—Luka 10:27.

⁶ Eaa ra a Iesu kare i manako ana e e teitei atu tetai pupu tangata i tetai? No to raua manako ko tona Metua no runga i te au tangata. Kua anga mai a Iehova i te au tangata kia akaki i te enua ki te au iti tangata tukeke. (Genese 1:27, 28) Kare a Iehova e Iesu e manako ana e e meitaki atu tetai iti tangata, tetai enua, me kore tetai reo i tetai atu. (Angaanga 10:34, 35; Apokalupo 7:9, 13, 14) Ka anoanoia tatou kia aru i to raua akaraanga apa kore.​—Mataio 5:43-48.

7, 8. (a) Ko teea tua ta tatou ka turuturu, e no teaa ra? (e) Eaa ta tatou ka akamaara no runga i te akatikatika anga o te au manamanata o te tangata?

 ⁷ Eaa ra tatou kare e turuturu i tetai tutara me kore kavamani tangata? No te mea te turuturu nei tatou i to Iehova tua. Koia to tatou Tutara. I roto i te kainga i Edene, kua karanga a Satani e kare ko Iehova te tutara meitaki atu no te tangata. Te inangaro ra a Satani i te au tangata kia irinaki e e meitaki atu tana au ravenga i ta te Atua. Kua akatika mai a Iehova ia tatou kia iki e ko teea tua ta tatou ka inangaro i te turuturu. Akapeea ra koe? Te akarongo ra ainei koe kia Iehova no te mea te irinaki ra koe e e meitaki atu tana au ravenga i taau? Te irinaki papu ra ainei koe e ko tona Patireia anake ua te ka akatikatika i to tatou au manamanata? Me kore te manako ra ainei koe ka puapingaia te tangata me tutara ia ratou uaorai e kare ratou e anoano i te Atua?​—Genese 3:4, 5.

⁸ Ei akaraanga, me ui mai tetai tangata e eaa toou manako no runga i tetai pupu poritiki, pupu patoitoi, me kore tetai atu akaaerenga mei te reira rai, akapeea koe me pau atu? Penei te tau ua ra te manako o tetai au pupu e te inangaro ra ratou i te tauturu i te tangata. Inara kua kite tatou e ko to Iehova Patireia anake ua te ka rauka i te akatikatika i te au manamanata o te au tangata e te takore atu i te au tu tau kore ravarai. Ka aru katoa tatou i te au aratakianga a Iehova i roto i te putuputuanga, e kare te tangata tataki tai e rave i tana e manako ra e e meitaki atu. Ko te tumu tera i taokotai ei te putuputuanga.

9. Eaa te manamanata o tetai au Kerititiano i te anere mataiti mua, e eaa ta ratou e anoano ra kia rave?

⁹ I te anere mataiti mua, kua taumaro tetai au Kerititiano i Korinetia ki tetai e tetai te tuatua anga e: “No Paulo au; e no Apolo au; e no Kepha au; e no te Mesia au.” Te kite anga a Paulo i teia, kua poitirere tikai aia. E manamanata kino tikai teia, no te mea te takinoia ra te turanga au o te putuputuanga. No reira kua ui aia ki tona au taeake e te au tuaine e: “Kua mavete aina te Mesia?” Kua ako atu a Paulo ia ratou e: “E te au taeake, te ako atu nei au ia kotou i te ingoa o to tatou Atu ra o Iesu Mesia, e ei tuatua okotai ta kotou ravarai, e auraka ei pae ke i roto ia kotou na; kia kapiti marie ra kotou ma te ngakau okotai e te manako okotai.” Ka tau katoa te reira i teia tuatau. Auraka rava e akatupu i te pae ke i roto i te putuputuanga.​—1 Korinetia 1:10-13; e tatau ia Roma 16:17, 18

10. Kua akamaara atu a Paulo i te au Kerititiano no runga i teaa, e eaa ta tatou i apii mai no runga i te reira?

¹⁰ Kua akamaara a Paulo ki te au Kerititiano akatainuia e tei runga i te rangi to ratou ngai, e auraka ratou e akamou i te manako ki runga i te au mea o “teianei ao”.[transpose?] (Philipi 3:17-20) * (Akara i te tataanga rikiriki i raro ake.) Te riro ra te aronga akatainuia ei komono no te Atua e Karaiti. Me aere tetai komono ki tetai enua ke, kare aia e piri atu ki te au manamanata e te angaanga poritiki i reira. Mei te reira katoa, kare e tau no tetai tangata akatainuia kia o atu ki roto i te au manamanta e  te au angaanga poritiki o teianei ao. (2 Korinetia 5:20) Ko te aronga e manakonakoanga to ratou i te noo i te enua nei e tuatau ua atu, ka tiratiratu ratou ki te Patireia e kare ratou e piri atu ki te au tauetono anga o teianei ao.

11, 12 (a) Eaa te au tu ta tatou ka kopae me te inangaro ra tatou kia vai tiratira tu ki te Patireia o te Atua? (e) Eaa to tetai tuaine manako no runga i tetai au tangata, e eaa tei tauturu iaia kia taui?

¹¹ I roto i te maata anga o te tuanga o teianei ao, te manako ra te au tangata e e pirianga puapinga to ratou ki te aronga te aiteite ra to ratou tupu anga, au peu, e te reo. Maata te taime e akaparau ana ratou i te ngai no reira mai ratou. Inara auraka tatou e akatika i teia au tu kia akakeu ia tatou. Mari ra, ka taui tatou i to tatou aerenga manako e ka tereni i to tatou akava ngakau kia kore e piri atu ki roto i te reira au angaanga. Akapeea tatou me rave i teia?

¹² Ei akaraanga, kua anauia a Mirjeta * (akara i te tataanga rikiriki i raro ake) i roto i te enua tei kapikiia ana e ko Yugoslavia. I roto i te ngai i mamaata mai ei aia, te makitakita ra te au tangata i te iti tangata Serbia. Te apii anga aia no runga ia Iehova, kua kite mai aia e kare a Iehova e akaperepere ana i tetai iti tangata i runga ake i tetai e te inangaro ra a Satani i te au tangata kia makitakita i tetai e tetai. No reira kua tauta pakari aia i te taui i tona aerenga manako. Inara te akamataanga te tamaki i rotopu i te au pupu enua tukeke i te ngai e noo ra aia, kua akamata akaou a Mirjeta i te manako ekoko no runga i te iti tangata Serbia. Kare katoa aia e inangaro i te tutu atu kia ratou. Kua kite aia e e tarevake teia, no reira kua pati akatenga aia kia Iehova kia tauturu mai iaia kia kore e manako akapera. Kua pati katoa aia kia Iehova kia tauturu mai iaia i te painia. Kua tuatua a Mirjeta e: “Kua kite mai au e kua riro te akamou anga i te manako ki runga i te angaanga orometua ei tauturu tikai iaku. I roto i te angaanga orometua, kua tauta au i te aru i te tu aroa o Iehova, e kua kite mai au e kua ngaro toku manako ekoko.”

13. (a) Eaa tei tupu kia Zoila, e akapeea aia i te ariu atu anga? (e) Eaa ta tatou i apii mai mei te akaraanga o Zoila?

¹³ E tuaine a Zoila no Mexico mai tei neke atu ki Europa. I roto i tana putuputuanga, te vaira tetai au taeake e te au tuaine no tetai tuanga ke o Latin America. Kua akakite a Zoila e kua aviri mai tetai pae ia ratou i te ngai no reira mai aia, to te reira au peu e te au imene. Kua riri aia, no reira kua pure aia kia Iehova kia tauturu mai iaia kia kore aia e riri akaou. Akapeea tatou me ariu atu me tei roto tatou i tona turanga? Te tauta nei rai tetai au taeake e te au tuaine i te akatere i to ratou manako ngakau me rongo ratou i te au tuatua kino no runga i te ngai no reira mai rtou. No reira kare rava tatou e inangaro i te tuatua me kore i te rave i tetai au mea te ka akateitei atu i tetai pupu tangata mei tetai. Kare tatou e inangaro i te akatupu i te pae ke i roto i te putuputuanga me kore i tetai ua atu ngai.​—Roma 14:19; 2 Korinetia 6:3.

14. Eaa te ka tauturu ia koe kia manako no runga i te au tangata mei ta Iehova rai e manako ra?

¹⁴ Kua kite tatou katoatoa e te taokotai ra te au tavini o Iehova ei iti tangata okotai, no reira auraka tatou e manako e e teitei atu tetai enua i tetai. Inara penei ka riro toou ngutuare tangata e toou oa i te akakeu ia koe kia inangaro i te ngai no reira mai koe. E  penei i tetai au taime te manako ekoko ra rai koe no runga i te tangata o tetai pa enua, au peu, au reo, me kore te au iti tangata. Eaa te ka tauturu ia koe kia taui? E akamanako oonu i to Iehova manako no runga i te au tangata te akatietie ra i to ratou enua me kore te manako ra e e meitaki atu ratou i tetai ke. E rave i tetai atu au kimikimianga no runga i teia tumu manako i te tuatau o taau uaorai apii me kore i te akamori anga a te ngutuare. E oti, e pati kia Iehova kia tauturu mai ia koe kia manako mei iaia rai no runga i te au tangata.​—E tatau ia Roma 12:2.

15, 16 (a) Akapeea tetai aronga me ariu mai ki to tatou akara anga tuke? (e) Akapeea te au metua me tauturu i ta ratou tamariki kia vai tiratiratu kia Iehova?

¹⁵ Te inangaro ra tatou i te tavini ia Iehova ma te akava ngakau meitaki, no reira i tetai au taime ka akara anga tuke rai tatou ki to tatou au oa angaanga, au oa apii, te au tangata tupu, me kore te au kopu tangata. (1 Petero 2:19) Te akamatakite maira a Iesu ia tatou e ka makitakitaia mai tatou e tetai ke no to tatou akara anga tuke. E akamaara e ko te maata anga o te aronga e patoi maira ia tatou kare ratou i kite i te Patireia o te Atua. No reira kare ratou i mārama eaa i puapinga ai kia tiratiratu tatou ki te Patireia kare ki te au kavamani tangata.

¹⁶ Kia tiratiratu tatou kia Iehova, ka akarongo tatou iaia noatu eaa ta te au tangata ka rave me kore ka tuatua mai kia tatou. (Daniela 3:16-18) Penei ka ngata i te au mapu tikai kia akara anga tuke rai mei tetai ke. E te au  metua, e tauturu i ta kotou tamariki kia mataku kore i roto i te apii. Penei te mataku ra taau tamariki kia kore e akangateitei i te reva e kia kore e piri atu ki te au akaepaepa anga enua. I te tuatau o te akamorianga a te ngutuare, ka rauka ia koe i te apii i to Iehova manako no runga i teia au mea. E apii ia ratou akapeea me akamārama i ta ratou e irinaki ra ma te taka meitaki e te akangateitei. (Roma 1:16) E me ka tau e tauturu atu i taau tamariki na te tuatua anga ki to ratou au puapii e te akamarama anga kia ratou i ta tatou e irinaki ra.

17. Eaa te tu manako ta tatou ka kopae e no teaa ra?

¹⁷ E mataora ana tatou i te au kai, te reo, te au ngai manea, e te au peu o te ngai i tupu mai ei tatou. Inara te manako ra ainei tatou e e meitaki atu ta tatou e reka ra i ta tetai au tangata ke? Te inangaro maira a Iehova ia tatou kia mataora i te au mea tukeke tana i anga. (Salamo 104:24; Apokalupo 4:11) No reira eaa ra tatou ka maro ei e e meitaki atu tetai ravenga i ta tetai atu?

18. Eaa ra i riro ei ei mea meitaki no tatou kia manako atu i tetai ke mei ta Iehova e manako ra?

¹⁸ Te inangaro maira a Iehova i te au tu tangata ravarai kia apii no runga iaia, kia akamori iaia, e kia ora e tuatau ua atu. (Ioane 3:16; 1 Timoteo 2:3, 4) No reira me te tuke ra te au manako o te au taeake ki to tatou, ka akarongo puareinga ua tatou kia ratou, me te āriki maira a Iehova i to ratou au manako. Me akapera tatou, ka meitaki to tatou oraanga e te mataora e ka taokotaiia tatou ki to tatou au taeake e te au tuaine. Mei ta tatou i uriuri mai ana, no to tatou tu tiratiratu kia Iehova e ki tona Patireia, kare tatou e piri atu ki te au tauetono anga o teianei ao. Te rikarika ra tatou i te tu akaparau e te tu taemoemo i roto i to Satani ao. Te rekareka nei tatou e kua apii mai a Iehova ia tatou kia inangaro i te au e kia akaaka te ngakau! Te manako ra tatou mei te tata taramo rai tei tuatua e: “I na oki, te meitaki e te mataora, kia noo katoa te au taeake ma te tau tikai!”​—Salamo 133:1.