Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Naa Wɔjamɔhe Lɛ!

Naa Wɔjamɔhe Lɛ!

“Owe lɛ he hiɛdɔɔ lɛ baaye mi.”YOHANE 2:17.

LALAI: 127, 118

1, 2. (a) Nɛgbɛ Yehowa tsuji ni hi shi yɛ blema lɛ já lɛ yɛ? (b) Te Yesu nu he tɛŋŋ yɛ Yehowa sɔlemɔwe ni yɔɔ Yerusalem lɛ he? (d) Mɛni he wɔbaasusu yɛ nikasemɔ nɛɛ mli?

NYƆŊMƆ tsuji ni hi shi yɛ blema kɛ mɛi ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ fɛɛ yɛ hei ni amɛjáa Nyɔŋmɔ yɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, eeenyɛ efee akɛ Habel ma afɔleshaa latɛ, ni no nɔ eshã afɔlei yɛ ehã Yehowa. (1 Mose 4:3, 4) Noa, Abraham, Isak, Yakob, kɛ Mose fɛɛ mamɔ afɔleshaa latɛi. (1 Mose 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; 2 Mose 17:15) Yehowa kɛɛ Israelbii lɛ ni amɛfee kpeebuu. (2 Mose 25:8) Sɛɛ mli lɛ, efã amɛ ni amɛma sɔlemɔwe. (1 Maŋtsɛmɛi 8:27, 29) Be ni Nyɔŋmɔ webii lɛ ku amɛsɛɛ kɛjɛ nomŋɔɔ mli yɛ Babilon lɛ, amɛkpe yɛ kpeehei daa. (Marko 6:2; Yohane 18:20; Bɔfoi 15:21) Kristofoi ni hi shi yɛ blema lɛ kpe yɛ mɛi ashĩai amli. (Bɔfoi 12:12; 1 Korintobii 16:19) Ŋmɛnɛ lɛ, Yehowa webii ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ kpeɔ yɛ Maŋtsɛyeli Asai akpei nyɔŋmai abɔ ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ amli kɛkaseɔ Yehowa he nii, ni amɛjáa lɛ.

2 Be ni Yesu yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, ebuɔ Yehowa sɔlemɔwe ni yɔɔ Yerusalem lɛ waa. Bɔ ni Yesu sumɔɔ sɔlemɔwe lɛ hã ekaselɔi lɛ kai nɔ ko ni lalatsɛ lɛ wie, akɛ: “Owe lɛ he hiɛdɔɔ lɛ eye mi.” (Lala 69:10; Yohane 2:17) Akɛ Maŋtsɛyeli Asai tsuuu nii tamɔ bɔ ni akɛ sɔlemɔwe ni yɔɔ Yerusalem lɛ tsu nii lɛ. No hewɔ lɛ, yɛ shishinumɔ ko naa lɛ, wɔnyɛŋ wɔtsɛ Maŋtsɛyeli Asa ko “Yehowa shĩa.” (2 Kronika 5:13; 33:4) Fɛɛ sɛɛ lɛ, esa akɛ wɔbu hei ni wɔkpeɔ yɛ kɛjáa Yehowa lɛ waa. Yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ, wɔbaasusu Biblia mli shishitoo mlai komɛi ahe. Shishitoo mlai nɛɛ baaye abua wɔ ni wɔna bɔ ni esa akɛ wɔfee wɔnii wɔhã kɛ́ wɔtee Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ, bɔ ni esa akɛ wɔkura jɛmɛ, kɛ nɔ ni wɔbaanyɛ wɔfee kɛye wɔbua ni aná shika kɛmamɔ Maŋtsɛyeli Asai. *—Kwɛmɔ shishigbɛ niŋmaa lɛ.

NƆ NI WƆBAANYƐ WƆFEE KƐTSƆƆ AKƐ WƆHIƐ SƆƆ WƆKPEEI LƐ

3-5. Mɛni ji Maŋtsɛyeli Asa? Ni te esa akɛ wɔnu he tɛŋŋ yɛ wɔkpeei lɛ ahe?

3 Maŋtsɛyeli Asa lɛ ji he titri ni mɛi kpeɔ yɛ kɛjáa Yehowa. Wɔkpeei srɔtoi lɛ ji nikeenii ni jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ, ni amɛyeɔ amɛbuaa wɔ koni wekukpaa ni yɔɔ wɔ kɛ lɛ teŋ lɛ mli awa. Yehowa asafo lɛ kɛ hewalɛwoo kɛ gbɛtsɔɔmɔ ni he hiaa wɔ lɛ hãa wɔ yɛ kpeei ashishi. Eji hegbɛ kpele ni wɔná akɛ Yehowa kɛ e-Bi lɛ fɔ̃ɔ wɔ nine daa otsi ni wɔbaye nii yɛ “Yehowa okpɔlɔ lɛ” he. (1 Korintobii 10:21) Esaaa akɛ wɔbuɔ ninefɔ̃ɔ nɛɛ akɛ nɔ ko flɛflɛ.

4 Yehowa ekɛɛ wɔ faŋŋ akɛ, eesumɔ ni wɔya asafoŋ kpeei koni wɔjá lɛ ni wɔwowoo wɔhe hewalɛ. (Kanemɔ Hebribii 10:24, 25.) Akɛni wɔbuɔ Yehowa hewɔ lɛ, esaaa akɛ wɔfolɔɔ asafoŋ kpeei amli, ja nɔ ni ba wa. Kɛ́ wɔkase nibii ni abaayasusu he yɛ asafoŋ kpeei ashishi lɛ jogbaŋŋ, ni wɔkɛ wɔhe wo mli lɛ, no tsɔɔ akɛ wɔhiɛ sɔɔ wɔkpeei lɛ.Lala 22:23.

5 Bɔ ni wɔfeɔ wɔnii yɛ kpeei ashishi, kɛ bɔ ni wɔkuraa wɔ-Maŋtsɛyeli Asai lɛ, hãa anaa kɛji wɔbuɔ Yehowa loo wɔbuuu lɛ. Bei pii lɛ, aŋmaa Yehowa gbɛ́i yɛ Maŋtsɛyeli Asai ahe, no hewɔ lɛ wɔmiisumɔ ni wɔfee nibii ni baahã mɛi ajie egbɛ́i lɛ yi.—Okɛto 1 Maŋtsɛmɛi 8:17 lɛ he.

6. Mɛni mɛi ewie yɛ wɔ-Maŋtsɛyeli Asai lɛ kɛ mɛi ni kpeɔ yɛ jɛmɛ lɛ ahe? (Kwɛmɔ mfoniri ni yɔɔ nikasemɔ lɛ shishijee lɛ.)

6 Kɛ́ wɔyɛ bulɛ kɛhã wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ, mɛi naa. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, nuu ko ni yɔɔ Turkey lɛ wie akɛ: “Be ni mitee Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ lɛ, miná bɔ ni jɛmɛ tse kɛ bɔ ni ato nibii ahe gbɛjianɔ jogbaŋŋ lɛ he miishɛɛ waa. Mɛi ni yɔɔ jɛmɛ lɛ ahesaamɔ yɛ hiŋmɛi nɔ, amɛhiɛ yɛ ŋmɔlɔŋmɔlɔ, ni amɛkɛ miishɛɛ ŋa mi. Eta mitsuiŋ waa.” Nuu lɛ bɔi asafoŋ kpeei lɛ fɛɛ baa, ni etsɛɛɛ ni abaptisi lɛ. Yɛ maŋ ko ni yɔɔ Indonesia lɛ nɔ lɛ, nyɛmimɛi lɛ fɔ̃ nine amɛtsɛ amɛkutsoŋbii, amralo ni kwɛɔ nakai maŋ lɛ nɔ lɛ, kɛ amraloi krokomɛi ni amɛbakwɛ Maŋtsɛyeli Asa hee ni ama ahã amɛ lɛ. Amralo ni kwɛɔ maŋ lɛ nɔ lɛ ná bɔ ni ama tsũ lɛ jogbaŋŋ, kɛ abɔɔ fɛfɛo ni afee yɛ he lɛ he miishɛɛ waa. Ewie akɛ: “Bɔ ni asa nɛɛ he tse lɛ tsɔɔ akɛ nyɛheɔ Nyɔŋmɔ nɔ nyɛyeɔ waa.”

Wɔnifeemɔi baanyɛ atsɔɔ akɛ wɔbuuu Nyɔŋmɔ (Kwɛmɔ kuku 7, 8)

7, 8. Kɛ́ wɔyakpe yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ lɛ, mɛni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ wɔbuɔ Yehowa?

7 Yehowa ji mɔ ni fɔ̃ɔ wɔ nine akɛ wɔbakpe yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ. No hewɔ lɛ kɛ́ wɔmiiya jɛmɛ lɛ, esa akɛ wɔhesaamɔ afee nɔ ni yɔɔ hiŋmɛi nɔ, ni wɔba wɔjeŋ jogbaŋŋ. Eyɛ mli akɛ wɔwooo wɔhe mlai babaoo yɛ bɔ ni esa akɛ wɔba wɔjeŋ wɔhã kɛ́ wɔtee Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ lɛ he moŋ, shi yɛ nakai beiaŋ nɔŋŋ lɛ, wɔfeee wɔnii kɛkɛ tamɔ nɔ ni nɔ ko kɔɔɔ wɔhe eko. Yehowa miisumɔ ni wɔ kɛ mɛi ni wɔfɔ̃ɔ amɛ nine kɛbaa Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ lɛ ahe ajɔ amɛ. Shi no etsɔɔɔ akɛ wɔbaanyɛ wɔfee nɔ fɛɛ nɔ ni wɔsumɔɔ yɛ jɛmɛ. No hewɔ lɛ, esaaa akɛ wɔwoɔ atadei ni ewo muji, shĩa atadei, loo ekrokomɛi ni tamɔ nakai kɛbaa Asa lɛ nɔ, ni esaaa akɛ wɔkɛ tɛs mɛseji majeɔ mɛi, wɔwieɔ, wɔyeɔ nii, loo wɔnuɔ nii yɛ asafoŋ kpeei ashishi. Agbɛnɛ hu, esa akɛ fɔlɔi ahã amɛbii ale akɛ, ajooo foi yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ, ni ashwɛɛɛ yɛ jɛmɛ.Jajelɔ 3:1.

8 Be ni Yesu na ni mɛi miihɔ̃ɔ nii yɛ Nyɔŋmɔ sɔlemɔwe lɛ, emli fu, ni eshwie amɛ kɛje jɛmɛ. (Yohane 2:13-17) Wɔjáa Yehowa yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ, ni wɔkaseɔ ehe nii yɛ jɛmɛ. No hewɔ lɛ, esaaa akɛ wɔyeɔ jara yɛ jɛmɛ.—Okɛto Nehemia 13:7, 8 lɛ he.

WƆYEƆ WƆBUAA KƐMAMƆƆ MAŊTSƐYELI ASAI

9, 10. (a) Mɛɛ gbɛjianɔ Yehowa webii lɛ eto kɛhã Maŋtsɛyeli Asai amaamɔ? Ni mɛni ejɛ mli kɛba? (b) Mɛni Yehowa asafo lɛ feɔ kɛyeɔ buaa asafoi ni bɛ shika ni amɛkɛbaama Maŋtsɛyeli Asa lɛ?

9 Yehowa webii ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ gboɔ deŋme waa yɛ Maŋtsɛyeli Asai ahe. Nyɛmimɛi jɛɔ amɛsuɔmɔ mli amɛkɛ amɛhe hãa tswaa kɛhã Maŋtsɛyeli Asai ahe woji ahe nitsumɔ, amɛmaa, kɛ amɛsaamɔ. Enɛ hewɔ lɛ, yɛ afii 15 ni eho nɛɛ amli lɛ, wɔmamɔ Maŋtsɛyeli Asai fe 28,000 yɛ jeŋ fɛɛ, ni tsɔɔ akɛ kɛ́ aja mli pɛpɛɛpɛ lɛ, amaa Maŋtsɛyeli Asai 5 gbi fɛɛ gbi.

10 Kɛ́ ehe bahia ni ama Maŋtsɛyeli Asa yɛ he ko lɛ, Yehowa asafo lɛ jɛɔ onia ni wɔtsuɔ lɛ mli ehãa shika ní akɛma, ni ehalaa mɛi ni amɛyaye amɛbua. Wɔkɛ Biblia mli shishitoo mla ni kɛɔ akɛ, esa akɛ mɛi ni yɔɔ pii lɛ aye abua mɛi ni ehia amɛ lɛ tsuɔ nii. (Kanemɔ 2 Korintobii 8:13-15.) Mɛni ejɛ mli kɛba? Amamɔ Maŋtsɛyeli Asai babaoo ahã asafoi ni bɛ shika ni amɛkɛbaama eko lɛ.

11. Mɛni nyɛmimɛi komɛi wieɔ kɛ́ ama Maŋtsɛyeli Asa hee ahã amɛ? Ni te no hãa onuɔ he tɛŋŋ?

11 Nyɛmimɛi ni yɔɔ asafo ko mli yɛ Costa Rica lɛ ŋma akɛ: “Kɛ́ wɔdamɔ wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ hiɛ lɛ, efeɔ wɔ tamɔ nɔ ni wɔmiila! Wɔnaa kpɛɔ wɔhe. Asa lɛ yɛ fɛo, ni emaa kɛ ehe nitsumɔi krokomɛi lɛ fɛɛ he gbii kpaanyɔ pɛ! Yehowa jɔɔmɔ, gbɛjianɔ ni esafo lɛ eto, kɛ wɔnyɛmimɛi lɛ ayelikɛbuamɔ ji nɔ ni ehã wɔná asa nɛɛ. Wɔjamɔhe nɛɛ ji nikeenii ko ni jara wa ni Yehowa kɛhã wɔ. Ehãa wɔmii shɛɔ wɔhe waa.” Kɛ́ wɔnu ni wɔnyɛmimɛi lɛ miida Yehowa shi yɛ nɔ ni efee ehã amɛ lɛ he lɛ, wɔmii shɛɔ wɔhe waa. Ni eŋɔɔ wɔnaa akɛ aamamɔ Maŋtsɛyeli Asai aahã wɔnyɛmimɛi ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ. Eyɛ faŋŋ akɛ, Yehowa miijɔɔ gbɛjianɔ ni ato kɛhã Maŋtsɛyeli Asai amaamɔ lɛ nɔ, ejaakɛ kɛ́ ama asai lɛ agbe naa nɔŋŋ lɛ, mɛi babaoo bafataa nyɛmimɛi lɛ ahe yɛ asafoŋ kpeei lɛ ashishi kɛkaseɔ Yehowa he nii.Lala 127:1.

12. Mɛni obaanyɛ ofee kɛye obua koni anyɛ amamɔ Maŋtsɛyeli Asai?

12 Mɛni obaanyɛ ofee kɛye obua koni anyɛ amamɔ Maŋtsɛyeli Asai? Obaanyɛ okɛ ohe ahã kɛ́ aamamɔ Maŋtsɛyeli Asai. Ni wɔ fɛɛ wɔbaanyɛ wɔtsu onia koni aná shika kɛmamɔ Maŋtsɛyeli Asai. Kɛ́ wɔfee nɔ fɛɛ nɔ ni wɔbaanyɛ kɛfi nitsumɔ nɛɛ sɛɛ lɛ, wɔbaaná miishɛɛ ni jɛɔ nɔhãmɔ mli kɛbaa lɛ eko, ni nɔ ni fe fɛɛ lɛ, ebaawo Yehowa hiɛ nyam. Wɔkaseɔ Nyɔŋmɔ tsuji ni hi shi yɛ blema, ni jɛ amɛtsui fɛɛ mli amɛtsu onia kɛfi gbɛjianɔ ni ato kɛhã jamɔhei amaamɔ lɛ sɛɛ lɛ.2 Mose 25:2; 2 Korintobii 9:7.

WƆSAA MAŊTSƐYELI ASA LƐ NƆ

13, 14. Mɛɛ Biblia mli shishitoo mlai hãa wɔnaa akɛ esa akɛ wɔhã wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ atse ni efee falefale?

13 Yehowa yɛ krɔŋkrɔŋ, ehe tse, ni efeee enii basabasa. Enɛ hewɔ esa akɛ wɔhã wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ atse ni efee falefale lɛ. (Kanemɔ 1 Korintobii 14:33, 40.) Kɛ́ wɔjamɔ, wɔsusumɔi, kɛ wɔnifeemɔi ahe tse, shi wɔhiɛɛɛ wɔhe falefale lɛ, wɔnyɛŋ wɔkɛɛ akɛ wɔyɛ krɔŋkrɔŋ tamɔ Yehowa.Kpojiemɔ 19:8.

14 Kɛ́ wɔhã wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ tse ni efee falefale lɛ, wɔnáa ekãa kɛfɔ̃ɔ mɛi nine kɛbaa wɔkpeei lɛ ashishi. Kɛ́ wɔtee shiɛmɔ lɛ, wɔkɛɔ mɛi akɛ abaasaa shikpɔŋ lɛ nɔ fɛfɛo. No hewɔ lɛ kɛ́ amɛna ni wɔsaa wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ fɛfɛo lɛ, amɛbaana akɛ wɔhiɔ shi yɛ nɔ ni wɔkɛɔ amɛ lɛ naa. Amɛbaana akɛ Nyɔŋmɔ ni wɔjáa lɛ yɛ krɔŋkrɔŋ ni ehe tse, ni ebaahã shikpɔŋ lɛ fɛɛ atsɔ paradeiso fɛfɛo.Yesaia 6:1-3; Kpojiemɔ 11:18.

15, 16. (a) Mɛni hewɔ jeee be fɛɛ be eyɔɔ mlɛo akɛ abaahã Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ atse lɛ? Shi mɛni hewɔ esa akɛ wɔhã jɛmɛ atse be fɛɛ be lɛ? (b) Mɛɛ gbɛjianɔ ato kɛhã nyɛ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ saamɔ? Ni mɛɛ hegbɛ wɔ fɛɛ wɔyɔɔ?

15 He ni mɔ ko yɔɔ loo bɔ ni atsɔse lɛ ahã lɛ baanyɛ aná jwɛŋmɔ ni ehiɛ yɛ falefalefeemɔ he lɛ nɔ hewalɛ. Mɛni hewɔ? Mɛi komɛi yɛ ni he ni amɛyɔɔ lɛ, mulu yɛ jɛmɛ waa. Ekolɛ awoko gbɛjegbɛi lɛ anɔ, ni ŋmɔtɔ yɛ jɛmɛ. Hei komɛi hu yɛ ni anáaa nu, samala, kɛ nibii krokomɛi ni esa akɛ mɔ aná ni ekɛhiɛ ehe falefale lɛ. Shi ekɔɔɔ he eko he ni wɔyɔɔ, loo bɔ ni mɛi ni yɔɔ wɔkutso lɛ mli lɛ naa falefalefeemɔ amɛhãa lɛ, esa akɛ wɔhã wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ atse ni efee falefale be fɛɛ be, ejaakɛ jɛmɛ wɔjáa Yehowa yɛ.5 Mose 23:14.

16 Kɛ́ wɔmiitao ni wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ atse lɛ, belɛ esa akɛ ato jɛmɛ saamɔ lɛ he gbɛjianɔ jogbaŋŋ. Esa akɛ asafoŋ onukpai lɛ ato gbɛjianɔ kɛhã asa lɛ nɔ saamɔ, ni amɛkwɛ ni be fɛɛ be lɛ, asafo lɛ aná nibii ni he baahia kɛhã jɛmɛ saamɔ. Kɛ́ be shɛ kɛhã jɛmɛ saamɔ lɛ, esa akɛ amɛto nitsumɔ lɛ he gbɛjianɔ jogbaŋŋ, koni akashi eko. Asa lɛ nɔ nitsumɔi lɛ ekomɛi yɛ ni esa akɛ atsu he nii be fɛɛ be ni abaaya asafoŋ kpeei. Shi ekomɛi hu yɛ ni ehe ehiaaa ni afee lɛ nakai. Eji hegbɛ ni wɔná akɛ wɔ fɛɛ wɔbaaye wɔbua kɛsaa Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ.

WƆKURAA WƆMAŊTSƐYELI ASA LƐ

17, 18. (a) Mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ bɔ ni Yehowa tsuji ni hi shi yɛ blema lɛ kura sɔlemɔwe lɛ amɛhã lɛ mli? (b) Mɛni hewɔ esa akɛ wɔkura wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ jogbaŋŋ?

17 Agbɛnɛ hu, kɛ́ nɔ ko fite yɛ wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ he lɛ, wɔsaa. Nakai pɛpɛɛpɛ Yehowa tsuji ni hi shi yɛ blema lɛ fee. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ni Yehoash yeɔ Yuda nɔ maŋtsɛ lɛ, maŋbii lɛ tsu onia kɛhã sɔlemɔwe lɛ kuramɔ. Maŋtsɛ lɛ fã osɔfoi lɛ ni amɛkɛ shika lɛ asaa sɔlemɔwe lɛ he fɛɛ he ni abaana akɛ ekumɔ lɛ. (2 Maŋtsɛmɛi 12:4, 5) No sɛɛ nɔ ni fe afii 200, be ni Maŋtsɛ Yosia yeɔ nɔ lɛ, atsu onia kɛsaa sɔlemɔwe lɛ hei ni ekumɔ lɛ.Kanemɔ 2 Kronika 34:9-11.

18 Nitsumɔhe Nine Ajinafoi Akui komɛi eyɔse akɛ, yɛ amɛmaji lɛ amli lɛ, mɛi nyɛɛɛ amɛkura tsũi kɛ nibii jogbaŋŋ. Eeenyɛ efee akɛ, mɛi ni yɔɔ maji nɛɛ anɔ lɛ ateŋ mɛi babaoo leee bɔ ni asaa nibii ni efite. Aloo ekolɛ amɛbɛ shika ni amɛkɛbaasaa. Shi kɛ́ nɔ ko fite yɛ wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ he, ni wɔsaaa lɛ, efeŋ fɛo dɔŋŋ, ni mɛi baayɔse enɛ. Enɛ baagbe Yehowa gbɛ́i lɛ he guɔ. Yɛ no najiaŋ lɛ, kɛ́ wɔfee nɔ fɛɛ nɔ ni wɔbaanyɛ kɛkura wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ, ebaahã mɛi ajie Yehowa yi, ni ehaŋ afite onia ni wɔnyɛmimɛi lɛ etsu lɛ.

Esa akɛ wɔhiɛ wɔ-Maŋtsɛyeli Asa lɛ falefale ni wɔkura lɛ jogbaŋŋ (Kwɛmɔ kuku 16, 18)

19. Mɛni obaanyɛ ofee kɛtsɔɔ akɛ obuɔ he ni ojáa Yehowa yɛ lɛ waa?

19 Ajɔɔ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ ahã Yehowa, no hewɔ lɛ jeee mɔ ko loo asafo ko nɔŋ. Biblia shishitoo mlai ni wɔsusu he yɛ nikasemɔ nɛɛ mli lɛ baaye abua wɔ ni wɔhiɛ asɔ he ni wɔjáa Nyɔŋmɔ yɛ lɛ. Akɛni wɔbuɔ Yehowa hewɔ lɛ, wɔbaa wɔjeŋ jogbaŋŋ kɛ́ wɔyakpe yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ. Wɔjɛɔ wɔtsuiŋ wɔtsuɔ onia, koni aná shika ni akɛmamɔ Maŋtsɛyeli Asai, ni wɔbɔɔ mɔdɛŋ wɔkuraa Maŋtsɛyeli Asa lɛ, ni wɔhãa jɛmɛ feɔ falefale. Enɛ fɛɛ tsɔɔ akɛ wɔmiikase Yesu, ni wɔbuɔ he ni wɔjáa Yehowa yɛ lɛ waa.Yohane 2:17.

^ kk. 2 Nikasemɔ nɛɛ wieɔ Maŋtsɛyeli Asai ahe. Shi shishitoo mlai ni yɔɔ mli lɛ kɔɔ Kpee Asai kɛ hei krokomɛi ni ajáa Yehowa yɛ lɛ hu ahe.