1, 2. a) Mmiaba kayi ivua bantu ba Yehowa ba kale bamutendelela? b) Mmunyi muvua Yezu umvua bua ntempelo wa Yehowa uvua mu Yelushalema? c) Mmalu kayi atuakonkonona mu tshiena-bualu etshi?

BANTU ba Nzambi ba kale bavua ne miaba ya kutendelela Nzambi, nansha ba lelu kabidi badi nayi. Tshilejilu, pavua Abele mulambule Yehowa milambu, uvua mua kuikala muibake tshioshelu. (Genese 4:3, 4) Noa, Abalahama, Izaka, Yakoba ne Mose bavua benze bioshelu. (Genese 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Ekesode 17:15) Yehowa uvua muambile bena Isalele bua kuibaka ntenta wa tshitendelelu. (Ekesode 25:8) Pashishe, wakalua kubambila bua kuibaka ntempelo. (1 Bakelenge 8:27, 29) Pakumbuka bantu ba Nzambi mu bupika mu Babilona, bavua ne tshibidilu tshia kudisangisha mu nsunagoga. (Mâko 6:2; Yone 18:20; Bienzedi 15:21) Bena Kristo ba kale bavua badisangishila mu nzubu ya bena Kristo nabu. (Bienzedi 12:12; 1 Kolinto 16:19) Lelu, bantu ba Yehowa pa buloba bujima badi badisangishila mu Nzubu ya Bukalenge binunu bia bungi mudibu balonga malu a Yehowa ne bamutendelela.

² Yezu uvua unemeka bikole ntempelo wa Yehowa uvua mu Yelushalema. Dinanga divua Yezu nadi bua ntempelo diakavuluija bayidi bende mêyi a mu Musambu aa: ‘Lukunukunu lua ku nzubu webe luakundia.’ (Musambu 69:9; Yone 2:17) Nzubu  wa Bukalenge ki ‘nnzubu wa Yehowa’ bu muvua ntempelo uvua mu Yelushalema to. (2 Kulondolola 5:13; 33:4) Kadi tudi ne bua kunemeka miaba yetu ya ntendelelu bikole. Mu tshiena-bualu etshi, netukonkonone mêyi manene a mu Bible adi atuleja mutudi ne bua kuenza malu patudi ku Nzubu yetu ya Bukalenge, mutudi mua kuyitabalela ne kufila makuta bua kuyibaka. *​—Tangila note.

3-5. Nzubu wa Bukalenge ntshinyi? Tudi ne bua kumona bisangilu bietu mushindu kayi?

³ Nzubu wa Bukalenge ke muaba munene udi bantu badisangishila bua kutendelela Yehowa. Bisangilu ndipa dia kudi Nzambi, bidi bituambuluisha bua kukolesha malanda etu nende. Mu bisangilu bietu, bulongolodi buende budi butukankamija ne butupesha buludiki butudi nabu dijinga. Ndiakalenga dinene bua mudi Yehowa ne Muanende batubikila bua kudia ku “mêsa a Yehowa” lumingu luonso. (1 Kolinto 10:21) Katuena ne bua kupua muoyo ne: dibikila edi ndia pa buadi to.

⁴ Yehowa udi utuleja patoke ne: mmusue bua tuikale tubuela mu bisangilu bua kumutendelela ne kukankamijangana. (Bala Ebelu 10:24, 25.) Bu mutudi tunemeka Yehowa, katuakupumbisha bisangilu bua malu adi kaayi ne mushinga to. Tudi tuleja mutudi ne dianyisha bua bisangilu bietu patudi tubilongolola ne bikale ne dijinga dikole dia kufilamu mandamuna.​—Musambu 22:22.

⁵ Mushindu utudi tuenza malu mu bisangilu bietu ne utudi tutabalela Nzubu yetu ya Bukalenge udi uleja mutudi tunemeka Yehowa bikole. Tudi basue bua bienzedi bietu bitumbishe dîna dia Yehowa didi difunda ku Nzubu wa Bukalenge.​—Fuanyikija ne 1 Bakelenge 8:17.

6. Mmalu kayi adi bantu bambe bua Nzubu yetu ya Bukalenge ne bua bantu badi badisangishilamu? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu.)

⁶ Patudi tuleja kanemu bua Nzubu yetu ya Bukalenge, bantu bakuabu badi bamona bualu ebu. Tshilejilu, muntu kampanda wa mu ditunga dia Turquie wakamba ne: “Mankenda ne bulongame bimvua mumone ku Nzubu wa Bukalenge bivua binkemeshe bikole. Bantu bavua bavuale bimpe, bikale ne musangelu ne bangela muoyo ne disanka. Bualu ebu buakankemesha bikole menemene.” Muntu eu wakatuadija kubuela mu bisangilu bionso, matuku makese yeye kutambula. Mu tshimenga kampanda tshia mu ditunga dia Indonésie, bana betu bavua babikile bena mutumba babu, mutangidi wa tshimenga ne banene bakuabu ba mbulamatadi bua kulua mu dibanjija dia Nzubu wabu wa Bukalenge mupiamupia. Mutangidi wa tshimenga wakakema bua buimpe bua Nzubu eu, bua mushindu uvuabu bamuibake ne bua buimpe bua lupangu. Wakamba ne: “Mankenda a nzubu eu adi aleja munudi ne ditabuja dilelela.”

7, 8. Mmunyi mutudi tuleja ne: tudi tunemeka Yehowa patudi ku Nzubu wa Bukalenge?

⁷ Yehowa ke udi utulomba bua kubuela mu bisangilu, ne udi utabalela tshimuenekelu tshietu ne malu atudi tuenzamu. Nunku katuena ne bua kunekesha to. Katutu tukolesha ne tuela mikenji bua tshilumbu tshia mvuadilu to, ne kabidi katutu tulengulula tshimuenekelu tshietu to. Bushuwa, Yehowa mmusue bua tuetu ne bantu batudi tubikila mu Nzubu wa Bukalenge tudiumvue bimpe patudimu. Kadi katuena basue kupanga kuleja kanemu bua bisangilu bietu mu mushindu kayi wonso to. Ke bualu kayi katuena tuvuala bibi anyi tufundilangana mesaje, tuyukila, anyi tudia ne tunua patudi mu bisangilu to.  Baledi badi ne bua kulongesha bana babu bua kabikadi banyemakana anyi banaya mu Nzubu wa Bukalenge to.​—Muambi 3:1.

⁸ Pavua Yezu mumone bantu bapana bintu mu ntempelo wa Nzambi, wakafiika munda ne kubipataye. (Yone 2:13-17) Mu Nzubu yetu ya Bukalenge, tutu tutendelela Yehowa ne tulonga malu ende. Nunku ki mbimpe kuakula bua malu a makuta patudi ku Nzubu wa Bukalenge to.​—Fuanyikija ne Nehemiya 13:7, 8.

9, 10. a) Mmunyi mudi bantu ba Yehowa bafika ku dibaka Nzubu ya Bukalenge? Mbipeta kayi bidi bimueneke? b) Mmunyi mudi bulongolodi bua Yehowa buambuluishe bisumbu bivua kabiyi ne mushindu wa kudibakila Nzubu wa Bukalenge?

⁹ Bantu ba Yehowa pa buloba bujima badi benza mudimu mukole bua kuibaka Nzubu ya Bukalenge. Bena budisuile badibu kabayi bafuta batu benza plan ya nzubu eyi, bayibaka ne bayakajilula. Ke bualu kayi mu bidimu 15 bishale ebi, tudi bibake Nzubu ya Bukalenge mimpe mipite pa 28 000 pa buloba bujima, mmumue ne: Nzubu ya Bukalenge mitue ku 5 dituku dionso.

¹⁰ Bulongolodi bua Yehowa butu butuma bena budisuile ne butula makuta bua kuibaka Nzubu ya Bukalenge muaba wonso udibu nayi dijinga. Tudi tulonda dîyi dinene dia mu Bible dia ne: badi ne bia bungi badi mua kuambuluisha badi kabayi nabi. (Bala 2 Kolinto 8:13-15.) Mbipeta kayi bidi bimueneke? Mbibakile bisumbu bivua kabiyi ne mushindu Nzubu ya Bukalenge ya bungi.

11. Ntshinyi tshidi bamue bana betu bambe bua Nzubu wabu wa Bukalenge mupiamupia? Mmunyi muudi umvua bua bualu ebu?

¹¹ Bana betu ba mu tshisumbu kampanda tshia mu Costa Rica bakafunda ne: “Patudi tuimana kumpala kua Nzubu wa Bukalenge, tutu tumona anu bu tshilota. Bidi bitupitshila! Bavua bajikije kuibaka Nzubu wetu muimpe eu yonso mujima mu matuku 8 tshianana! Bivua bienzeke nunku ku diambuluisha dia Yehowa, mushindu uvua bulongolodi buende bulongolole malu ne dikuatshisha dia bana betu bananga. Muaba wa ntendelelu eu udi bushuwa dipa dia mushinga mukole didi Yehowa mutupeshe. Bua nzubu eu, tudi ne disanka diyila ne panshi.” Bidi bituenza disanka dia bungi patudi tumvua mudi bana betu ba balume ne ba bakaji bela Yehowa tuasakidila bua tshidiye mubenzele. Tudi ne dijinga dia ne: bana betu bonso ba pa buloba bujima bapete wabu Nzubu wa Bukalenge. Bidi bimueneka patoke ne: Yehowa udi ubenesha mudimu wa dibaka Nzubu ya Bukalenge, bualu diakamue padibu bajikija kuyibaka, bantu bakuabu ba bungi batu batuadija kubuela mu bisangilu bua kulonga malu a Yehowa.​—Musambu 127:1.

12. Mmunyi muudi mua kuambuluisha mu dibaka dia Nzubu ya Bukalenge?

¹² Mmunyi muudi mua kuambuluisha mu dibaka dia Nzubu ya Bukalenge? Udi mua  kuenza mudimu eu bu mudisuile. Tuetu bonso tudi mua kufila makuta bua kusumba bintu bia kuibaka nabi Nzubu ya Bukalenge. Patudi tudienzeja bua kuambuluisha bua mudimu eu kuyawu kumpala, tudi tupeta disanka dia kufila, ne bualu bua mushinga mukole budi ne: tudi tutumbisha Yehowa. Tudi tuidikija tshilejilu tshia bantu ba kale bavua ne dijinga dikole dia kufila bintu biabu bua kuibaka miaba ya bobu kutendelela Nzambi.​—Ekesode 25:2; 2 Kolinto 9:7.

13, 14. Ntshinyi tshidi Bible wamba tshidi tshituleja ne: tudi ne bua kulama Nzubu wetu wa Bukalenge bimpe ne mankenda?

¹³ Yehowa nNzambi mukezuke ne wa tshijila. Udi Nzambi wa bulongame. Ke bualu kayi tudi ne bua kulama Nzubu wetu wa Bukalenge bimpe ne mankenda. (Bala 1 Kolinto 14:33, 40.) Bua tuetu kuikala bakezuke ne ba tshijila bu Yehowa, tudi ne bua kulama ntendelelu wetu, meji etu, bienzedi bietu ne mibidi yetu bikezuke.​—Buakabuluibua 19:8.

¹⁴ Patudi tulama Nzubu wetu wa Bukalenge bimpe ne mankenda, bidi bituenza disanka bua kubikila bantu mu bisangilu bietu. Bantu nebamone ne: tudi bulelela tutumikila malu atutu tuyisha bua bulongolodi bupiabupia buikala bukezuke. Nebamone kabidi ne: tudi tutendelela Nzambi wa tshijila ne mukezuke wikala mua kuvuija buloba ebu mparadizu mulenga.​—Yeshaya 6:1-3; Buakabuluibua 11:18.

15, 16. a) Bua tshinyi kabitu misangu yonso bipepele bua kulama Nzubu wa Bukalenge ne mankenda? Bua tshinyi tudi ne bua kumulama ne mankenda? b) Mmunyi mudibu balongolole bua kulama Nzubu wenu wa Bukalenge ne mankenda? Yonso wa kutudi udi ne diakalenga kayi?

¹⁵ Bantu batu ne mmuenenu mishilangane bua tshilumbu tshia mankenda. Bua tshinyi? Bidi mua kuikala bua mushindu udibu babakoleshe. Bamue mbasombele miaba idi lupuishi anyi miaba idi njila ne bintu bia bukoya ne bitotshi. Bakuabu kabena ne mâyi makumbane anyi manga a kukolopa nawu. Kadi, nansha tuetu basombele muaba kayi ne nansha bantu ba muaba utudi bamona tshilumbu tshia mankenda mushindu kayi, tudi ne bua kulama Nzubu wetu wa Bukalenge bimpe ne mankenda. Mmuaba utudi tutendelela Yehowa.​—Dutelonome 23:14.

 ¹⁶ Tuetu basue bua Nzubu wetu wa Bukalenge ikale ne mankenda, tudi ne bua kulongolola malu bimpe. Mbimpe bakulu benzele tshisumbu programe wa dilama Nzubu wa Bukalenge ne mankenda, ne benze bua kuikale manga a dikolopa nawu ne bintu bia kuenza nabi mudimu. Bakulu badi ne bua kulongolola kabidi mudimu bua wenzeke bimpe. Kutu imue midimu ya kuenza ku ndekelu kua bisangilu bionso bua kushiya Nzubu wa Bukalenge ne mankenda, kadi mikuabu itu yenzeka panyima pa matuku. Tuetu bonso tudi ne diakalenga dia kuenza mudimu bua kulama Nzubu wa Bukalenge ne mankenda.

17, 18. a) Mushindu uvua bantu ba Yehowa balama ntempelo udi utulongesha tshinyi? b) Bua tshinyi tudi ne bua kulama Nzubu wetu wa Bukalenge bimpe?

¹⁷ Tudi kabidi tulama Nzubu wetu wa Bukalenge bimpe patudi tulongolola tshintu tshionso tshidi tshinyanguka. Ke tshivua batendeledi ba Yehowa ba kale benze pabu. Tshilejilu, mu bukokeshi bua Yehoasha mukalenge wa Yuda, bantu bakafila makuta mu ntempelo. Mukalenge wakalomba bakuidi bua kuangata makuta au bua kulongolola miaba yonso ivua minyanguke ku ntempelo. (2 Bakelenge 12:4, 5) Bidimu bipite pa 200 pashishe, Mukalenge Yoshiya wakangata kabidi mapa avuabu bafile mu ntempelo bua kumulongolola.​—Bala 2 Kulondolola 34:9-11.

¹⁸ Bena mu imue Komite ya filiale mbamone ne: bana betu ba mu matunga adibu kabena ne tshibidilu tshia kulama Nzubu ya Bukalenge ne bintu bidimu bimpe to. Pamuapa, bana betu bakese ba mu matunga aa ke badi bamanye mua kuenza mudimu eu. Anyi kabena mua kuikala ne makuta makumbane a kusumba nawu bintu bua kuyilongolola to. Kadi tuetu katuyi tulongolola Nzubu wetu wa Bukalenge padibi bikengela, neanyanguke bikole ne bantu bakuabu nebamone pabu bualu ebu. Kakufila bumanyishi buimpe kudi bantu ba muaba au to. Kadi tuetu bonso tuenza muetu muonso bua kulama Nzubu wetu wa Bukalenge bimpe, tudi tutumbisha Yehowa ne katuena tunyanga makuta avua bana betu bafile to.

19. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua kuleja ne: tudi tunemeka muaba utudi tutendelela Yehowa?

¹⁹ Nzubu wa Bukalenge nnzubu udibu balambule Yehowa. Ki ngua muntu anyi wa tshisumbu kampanda to. Anu bu mutudi bakonkonone mu tshiena-bualu etshi, mêyi manene a mu Bible neatuambuluishe bua kuikala ne mmuenenu muimpe bua muaba utudi tutendelela Nzambi. Bua kuleja ne: tudi tunemeka Yehowa, tudi ne bua kuikala ne kanemu bua bisangilu bietu ne bua Nzubu wa Bukalenge. Tudi ne disanka dia kufila makuta bua kuibakabu Nzubu ya Bukalenge, ne tudi tuenza muetu muonso bua kuyitabalela ne kuyilama ne mankenda. Anu bu Yezu, tudi tuleja mutudi ne tshisumi ne kanemu bua muaba utudi tutendelela Yehowa.​—Yone 2:17.