1, 2. 1) ¿Kanke kiueyichiuayayaj toTeotsij uejkajkia? 2) ¿Kenijkatsa kiitayaya Jesús nopa teokali tlen Jerusalén? 3) ¿Tlake tikixtomasej ipan ni tlamachtili?

TOTEOTSIJ itekipanojkauaj nochipa kipixtokej kampa tlaueyichiuaj. Uelis Abel kimakak tlakajkaualistli Jehová ipan se tlaixpamitl (Gén. 4:3, 4). Noé, Abraham, Isaac, Jacob uan Moisés nojkia kichijkej tlaixpamitl (Gén. 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Éx. 17:15). Jehová nojkia kiniljuik israeleuanij ma kichiuakaj se kali kampa kiueyichiuaskiaj (Éx. 25:8). Uan teipa kinnauatik ma kichiuakaj se teokali (1 Rey. 8:27, 29). Kema israeleuanij kiskej Babilonia, pejkej monechikouaj ipan sinagogas (Mar. 6:2; Juan 18:20; Hech. 15:21). Uan kema itstoyaj nopa achtoui Cristo itokilijkauaj monechikouayayaj ipan se akajya ichaj (Hech. 12:12; 1 Cor. 16:19). Ipan ni tonali, tijueyichiuaj toTeotsij ipan tlauel miak Kali kampa mosentiliaj Jehová iTlajtoltemakauaj, tlen onka ipan nochi Tlaltipaktli.

² Jesús tlauel kitlepanitayaya nopa teokali tlen Jerusalén. Kema itokilijkauaj kiitakej Jesús tlauel kiikneliyaya nopa teokali, kiilnamijkej tlen kiijtoua se salmo: “Tlauel nikiknelik mochaj kejuak eliskia se tlitl tlen nechyoltlatik” (Sal. 69:9, TNM; Juan 2:17, TNM). Nopa kali kampa timosentiliaj amo “Jehová ichaj” kej eliyaya nopa teokali tlen Jerusalén (2 Crón. 5:13; 33:4, TNM). Moneki tijtlepanitasej nopa kali pampa nopaya tijueyichiuaj toTeotsij. Ipan ni tlamachtili tikitasej Biblia  kiijtoua kenijkatsa timonejnemiltisej ipan kali kampa timosentiliaj, kenijkatsa tijmaljuisej uan kenijkatsa uelis titlapaleuisej ma mochiua sekinok kali. * (Xijpoua nopa nota.)

3-5. 1) ¿Tlake tijchiuaj ipan nopa kali kampa timosentiliaj? 2) ¿Kenijkatsa kinamiki ma tikitakaj kema timonechikouaj?

³ Ipan kali kampa timosentiliaj nochipa tijueyichiuaj Jehová. Ni se tlamantli tlen tlauel ipati katli toTeotsij techmaka, pampa techpaleuia tlauel kuali timouampojchijtosej iuaya, uan pampa kiampa Jehová itlanechikol techyolchikaua uan techyakana. Tlen techmachtiaj ipan tlanechikoli eliskia kejuak tlakualistli tlen Jehová uan Jesús techmakaj sejse chikueyi. Tlauel tijpatiitaj pampa techtlaneuij ma titlakuakaj ‘ipan ininmesa’ (1 Cor. 10:21).

⁴ Jehová techiljuia ipan Biblia moneki timonechikosej uan kiampa uelis tijueyichiuasej uan timoyolchikauasej ininuaya sekinok (xijpoua Hebreos 10:24 uan 25). Pampa tijtlepanitaj Jehová tijnekij nochipa timonechikosej, uan san kema tlauel monekis amo tiasej. Kema timokualchijchiuaj uan kiampa uelis titlanankilisej ipan tlanechikoli, tijnextiaj tijtlaskamatiliaj Jehová (Sal. 22:22).

⁵ Tlaj kuali timonejnemiltisej ipan tlanechikoli uan tijmaljuisej nopa kali kampa timosentiliaj, tijnextisej tijtlepanitaj toTeotsij. Tijnekij katli techitaj kenijkatsa timonejnemiltiaj ma kiueyichiuakaj Jehová itoka, tlen nesi ijkuilijtok ipan miak kali kampa timosentiliaj (nojkia xikita 1 Reyes 8:17).

6. ¿Tlake kiijtojtokej se keskij maseualmej kema kiitstokej nopa kali kampa timosentiliaj? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl.)

⁶ Maseualmej kiitaj kenijkatsa tlauel tijtlepanitaj nopa kali kampa timosentiliaj. Se tlakatl katli eua Turquía kiijtok tlauel kipaktik kema kiitak nopa kali amo sokiyo uan kuali kikualtlajtlalijtoyaj nochi. Nojkia kipaktik pampa nochi kuali moyoyontijtoyaj uan kema kitlajpalouayayaj kiixuetskiliyayaj. Pejki monechikok nochipa uan teipa moatsonpoliuiltik. Kema ne Indonesia kichijkej se yankuik kali, toikniuaj kintlanejkej ma kiitatij nopa kali katli mochantijtoyaj nechka, nopa tlanauatijketl uan sekinok tekichiuanij. Nopa tlanauatijketl tlauel kipaktik pampa kuali kichijtoyaj uan yejyektsi nesiyaya kampa xochitoktoyaj. Kiijtok pampa nopa kali amo sokiyo eltoya kinextiyaya nelnelia tijchiuaj tlen titlamachtiaj.

7, 8. ¿Kenijkatsa tijnextiaj tijtlepanitaj Jehová ipan kali kampa timosentiliaj?

⁷ Jehová techtlaneui ma timonechikokaj, uan ya techiljuia kenijkatsa timoyoyontisej uan timonejnemiltisej nopaya. Yeka moneki tijchiuasej san tlen kinamiki. Maske amo moneki tijnekisej tijchiuasej nochi xitlauak, amo kinamiki tijchiuasej kej kema tiitstokej tochaj. Jehová kineki tojuantij uan katli tikintlaneuij kuali ma tijyolmatikaj ipan kali kampa timosentiliaj. Uan amo tijnekij tijchiuasej tlen ika tijnextiskiaj amo titlatlepanitaj. Yeka kema timonechikouaj amo san kej ueli timoyoyontiaj, amo titetlajkuiljuiliaj ika toteléfono, amo tikamanaltij, amo titlakuaj  yon tikijij se tlenijki kema tlamachtiaj toikniuaj. Uan tetajmej kiniljuiaj ininkoneuaj amo ma motlalokaj yon ma mauiltikaj kampa timosentiliaj (Ecl. 3:1).

⁸ Ipan kali kampa timosentiliaj tijueyichiuaj Jehová uan techmachtiaj tlen ya, yeka nopaya amo titlanamakaj yon titlakouaj (nojkia xikita Nehemías 13:7 uan 8). Kema Jesús kinitak se keskij tlanamakayayaj ipan teokali, tlauel kualanki uan kinkixtik (Juan 2:13-17).

9, 10. 1) ¿Tlake kichiuaj Jehová itlajtoltemakauaj uan kiampa uelij tlapaleuiaj ma mochiua kali kampa timosentiliaj? 2) ¿Keski kali mochijtok ika ni tekitl? 3) ¿Tlake kichijtok Jehová itlanechikol uan kiampa kichijtokej miak kali ipan tlanechikoli kampa amo kipixtokej miak tomij?

⁹ Ipan nochi Tlaltipaktli, miakej Jehová itlajtoltemakauaj tlauel tekitij kema kichiuaj kali kampa timosentiliaj. Inijuantij kiitaj kenijkatsa nesis se kali, kichiuaj, kinkualchijchiuaj uan amo tlainamaj. Ipan 15 xiuitl tlen panotok kichijtokej makuili kali ipan se tonali. Yeka mochijtok kipano 28,000 kali.

¹⁰ Biblia kiijtoua katli kipiaj miak moneki kinpaleuisej katli amo kipiaj miak (xijpoua 2 Corintios 8:13-15). Yeka, ipan Jehová itlanechikol kintekimakaj toikniuaj katli kinekij tlapaleuisej ika nochi ininyolo uan kuali kitekiuiaj nopa tomij tlen titemakaj kema kichiuaj kali kampa moneki. Yeka tijchijtokej miak kali kampa amo kipixtokej miak tomij.

11. 1) ¿Tlake kiijtojkej se keskij toikniuaj kema kichijkej se yankuik kali kampa mosentiliaj? 2) ¿Kenijkatsa tijyolmati kema timoyoliljuia tlen kiyolmatij toikniuaj?

¹¹ Ipan chikueyi tonali, ne Costa Rica kichijkej se kali kampa mosentiliskiaj. Toikniuaj kiijtouaj tlauel kinektoyaj ma mochiua nopa kali. Tlauel kitlaskamatiliaj Jehová, itlanechikol uan toikniuaj. Tlauel yolpaktokej pampa kinmakatok ni tlamantli tlen tlauel ipati. Nochi tiyolpakij kema toikniuaj kitlaskamatiliaj Jehová kema kinpaleuia. Uan tlauel techpaktia kema toikniuaj katli itstokej ipan nochi Tlaltipaktli kipixtokej se kali kampa mosentiliaj. Nesi Jehová kiteochijtok nopa tekitl kema kichiuaj nopa kali, pampa kema mochiua se yankuik kali, miakej peuaj monechikouaj pampa kinekij momachtisej tlen Jehová (Sal. 127:1).

12. ¿Kenijkatsa uelis titlapaleuisej ma mochiua sekinok kali?

¹² ¿Kenijkatsa uelis titlapaleuisej ma mochiua sekinok kali? Sekij uelis titlapaleuisej kampa mochiuas se kali, uan nochi uelis titemakasej tomij tlen ika kikouasej tlen motekiuis. Tlaj tijchiuasej kampeka titlapaleuisej, tlauel tiyolpakisej uan tijueyichiuasej toTeotsij. Tijnekij tijchijtosej kej uejkajkia kichijkej toTeotsij itekipanojkauaj. Inijuantij temakakej tomij ika  miak pakilistli uan kiampa kichijkej kali kampa kiueyichijkej Jehová (Éx. 25:2; 2 Cor. 9:7).

13, 14. ¿Kenke kiijtoua Biblia moneki amo sokiyojtos nopa kali kampa timosentiliaj uan kuali ma tijtlajtlalijtokaj nochi?

¹³ Jehová tlatsejtseloltik uan amo sokiyo, uan amo kipaktia ma tlasemanto. Yeka moneki nochipa amo sokiyo ma elto kampa timosentiliaj uan kuali ma tijtlajtlalijtokaj nochi (xijpoua 1 Corintios 14:33 uan 40). Tlaj tijnekij tielisej titlatsejtseloltikej kej Jehová, moneki timoyoliljuisej, timonejnemiltisej uan tijueyichiuasej ika tlen amo sokiyo. Uan totlakayo nojkia moneki eltos amo sokiyo (Apoc. [Rev.] 19:8).

¹⁴ Tlaj nochipa eltos amo sokiyo kampa timosentiliaj, uelis amo tipinauasej tikintlaneuisej maseualmej ma monechikokaj touaya. Uan inijuantij uelis kiitasej nelnelia tijnekij tiitstosej ipan se yankuik Tlaltipaktli tlen amo sokiyo. Nojkia kiitasej tijueyichiuaj se toTeotsij tlen tlatsejtseloltik katli kichiuas Tlaltipaktli se yejyektsi xochimili (Is. 6:1-3; Apoc. 11:18).

15, 16. 1) ¿Kenke kemantika ouij tijchiuasej ma elto amo sokiyo kampa timosentiliaj? 2) ¿Kenke moneki eltos amo sokiyo nopa kali? 3) ¿Kema titlachpanaj uan titlapajpakaj kampa timosentiliaj? 4) ¿Tlake uelis tijchiuasej nochi?

¹⁵ Kemantika ouij tijchiuasej ma elto amo sokiyo nopa kali pampa amo nochi sanse kiitaj se itstos amo sokiyo. Sekij itstokej kampa onka miak tlaltejpoktli uan sokitl. Sekij amo kipiaj miak atl o tlen ika tlachpanasej o tlapajpakasej. Uan kej techiskaltijtokej nojkia kichiua amo sanse ma tikitakaj ni tlamantli. Maske maseualmej amo moiljuiaj tlaj tlauel ipati tiitstosej amo tisokiyojkej, moneki eltos amo sokiyo  nopa kali kampa timosentiliaj uan kuali tijtlajtlalijtosej nochi. ¿Kenke? Pampa nopaya tijueyichiuaj Jehová (Deut. 23:14).

¹⁶ Tlaj tijnekij nopa kali kampa timosentiliaj amo sokiyo ma elto, moneki nochipa titlachpanasej uan titlapajpakasej. Ueuejtlakamej kiijkuilouaj tlen moneki mochiuas uan kitlachiliaj tlaj onka nochi tlen motekiuis. Uan kiniljuiaj toikniuaj tlake kichiuasej uan kiampa uelis kuali tlachpanasej uan tlapajpakasej ipan nochi nopa kali. Se keski tlamantli uelis mochiuas teipa kema tlamis sejse tlanechikoli, uan sekinok amo monekis mochiuas nochipa. Nochi uelis titlapaleuisej kema tlachpanasej uan tlapajpakasej kampa timosentiliaj.

17, 18. 1) ¿Tlake techmachtia tlen uejkajkia kichijkej Jehová itekipanojkauaj? 2) ¿Kenke moneki tijchiuasej kuali ma elto nopa kali kampa timosentiliaj?

¹⁷ Uejkajkia, Jehová itekipanojkauaj kichiuayayaj kuali ma elto nopa teokali. Nopa tlanauatijketl Jehoás kinnauatik nopa sacerdotes tlen Judá ma kikualchijchiuakaj nopa teokali ika nopa tomij tlen temakatoyaj judeaeuanij (2 Rey. 12:4, 5). Kema ya panotoya kipano 200 xiuitl, nopa tlanauatijketl Josías nojkia kitekiuik nopa tomij tlen temakatoyaj israeleuanij tlen ika kikualchijchijki nopa teokali (xijpoua 2 Crónicas 34:9-11). ¿Tlake techmachtia ni? Moneki nojkia tijmaljuisej uan tijkualchijchiuasej nopa kali kampa timosentiliaj.

¹⁸ Ipan sekij kali Betel kiitstokej kenijkatsa ipan nopa altepemej amo kikualchijchiuaj nopa kali yon tlen onka nopaya. Kemantika pampa amo kimatij kenijkatsa kichiuasej o pampa amo kipiaj tomij tlen ika kikualchijchiuasej. Tlaj amo tijkualchijchiuasej nopa kali kema monekis, ika yolik nempolijtias. Uan katli kiitasej moiljuisej amo kuali tlen tijchiuaj. Yeka moneki tijchiuasej kampeka tijkualchijchiuasej nopa kali. Kiampa tijueyichiuasej Jehová uan kuali tijtekiuisej nopa tomij tlen toikniuaj temakaj.

19. ¿Tlake uelis tijchiuas uan kiampa tijnextis tijtlepanita nopa kali kampa timosentiliaj?

¹⁹ Nopa textos tlen tikitakej ipan ni tlamachtili techpaleuia tijtlepanitasej nopa kali kampa timosentiliaj. Ma tikilnamikikaj nopa kali Jehová iaxka, amo se maseuali o se tlanechikoli. Tlaj tijtlepanitaj Jehová, tijtlepanitasej tlanechikoli uan nopa kali kampa timosentiliaj. Nojkia titemakasej tomij ika pakilistli tlen ika kichiuasej kali uan tijchiuasej kampeka amo sokiyo ma elto uan tijkualchijchiuasej. Yeka, ma tijchiuakaj kej Jesús uan ma tijnextikaj tijtlepanitaj nopa kali kampa tijueyichiuaj Jehová (Juan 2:17).