1, 2. (a) Kosimbu pi afendeli va Yehova va enda oku u fendelela? (b) Nye Yesu a kuatele vutima catiamẽla konembele ya Yehova ko Yerusalãi? (c) Nye tu konomuisa vocipama cilo?

 AFENDELI va Suku vo kosimbu kuenda vo koloneke vilo, va siata oku kuata ovitumãlo vioku fendelela Suku. Ulandu wa Havele u lekisa okuti eci a eca ocilumba ku Yehova, citava okuti wa tungile utala. (Efetikilo 4:3, 4) Noha, Avirahama, Isake, Yakoba kuenda Mose, vosi yavo va tungile utala. (Efetikilo 8:20; 12:7; 26:25; 35:1; Etundilo 17:15) Yehova wa sapuilile va Isareli oco va tunge otavernakulu. (Etundilo 25:8) Noke, wa ecele kokuavo olonumbi vioku tunga onembele. (1 Olosoma 8:27, 29) Eci afendeli va suku va tiuka kumandekua ko Bavulono, va enda oku lingila olohongele viavo volosunangonga. (Marko 6:2; Yoano 18:20; Ovilinga 15:21) Akristão vatete va enda oku lingila olohongele viavo volonjo. (Ovilinga 12:12; 1 Va Korindo 16:19) Koloneke vilo afendeli va Yehova voluali luosi, va siata oku lingila olohongele viavo Volonjango vialua Viusoma, muna va lilongisa ovina viatiamẽla ku Yehova kuenda oku u fendela.

² Yesu wa lekisile esumbilo liocili vonembele ya Yehova yo ko Yerusalãi. Ocisola Yesu a lekisile vonembele, ca ivaluisa olondonge viaye olondaka viukualosamo wa popia hati: “Ombili yo konjo yove ya ndia.” (Osamo 69:9; Yoano 2:17) Onjango Yusoma, ka yi  sokisiwa ‘lonjo ya Yehova’ ndeci ca kala onembele ko Yerusalãi. (2 Asapulo 5:13; 33:4) Pole, tu sukila oku lekisa esumbilo liocili povitumãlo vietu viefendelo. Vocipama cilo, tu konomuisa olonumbi vimue Viembimbiliya vi tu longisa ovituwa tu sukila oku lekisa eci tu kala Vonjango Yusoma, ndomo tu yi tata, kuenda ndomo tu eca ekuatiso lietu oco vi tungiwe. a—Tala etosi pombuelo yemẽla.

3-5. Onjango Yusoma yi lomboloka nye, kuenda tu tenda ndati olohongele vietu?

³ Onjango Yusoma ocitumãlo cimue omanu va pondola oku liongoluila oco va fendele Yehova. Olohongele, ombanjaile yimue ya tunda ku Suku, kuenda vi tu kuatisa oku pamisa ukamba wetu laye. Kolohongele vietu, ocisoko caye ca siata oku tu ĩha evetiyo kuenda olonumbi tu sukila. Tu kuete esumũlũho lioku lalekiwa la Yehova kumue Lomõlaye oco tu lie ‘komesa ya Yehova’ olosemana viosi. (1 Va Korindo 10:21) Omo liaco, tu sukila oku ivaluka okuti, elaleko liaco li kuete esilivilo lilikasi.

⁴ Yehova o tu sapuila okuti tu sukila oku endaenda kolohongele oco tu u fendele kuenda oku livetiya pokati la vakuetu. (Tanga Va Heveru 10:24, 25.) Omo okuti tua sumbila Yehova, ka tu yongola oku pumba olohongele, pole, ka tu endi lika nda kuli cimue ci tu tateka. Tu lekisa lika okuti tua sanjukila olohongele vietu, nda tu lipongiya ciwa, kuenda tu tẽlisa olonepa vietu.​—Osamo 22:22.

⁵ Ovituwa tu lekisa kolohongele vietu, kuenda ndomo tu tata Olonjango vietu Viusoma, ovio vi eca uvangi nda tua sumbila Yehova. Tu yongola okuti ovituwa vietu vi eca esivayo konduko ya Yehova okuti ya siata oku molẽha ndondimbukiso Vonjango Yusoma.​—Sokisa lelivulu 1 Olosoma 8:17.

6. Nye omanu va popia catiamẽla Kolonjango vietu Viusoma kuenda komanu va siata oku enda kolohongele viaco? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.)

⁶ Eci tu lekisa esumbilo Kolonjango Viusoma, omanu vakuavo va pondola oku ci limbuka. Ulume umue wo kofeka yo Turkia wa popia hati: “Nda komõha calua eci nda mola ndomo Onjango Yusoma ya yelisiwa, kuenda ndomo ovina viongotiyiwa ciwa. Omanu va kalamo va wala uwalo wa sunguluka haivo va sanjuka, kuenda va ndi lama locisola. Kuenje ca ndi komõhisa calua.” Noke, ulume waco wa fetika oku endanda kolohongele viosi kuenje eci pa pita otembo yimue wa papatisiwa. Volupale lumue vofeka yo Indonesia, vamanji va lalekele nguluvulu yolupale luaco kumue la vakalei vamue, oco va tale Onjango Yusoma yokaliye. Nguluvulu yaco wa komõha calua poku mola ndomo ya tungiwa, kuenda ocumbo colonelẽho ca posoka. Kuenje wa popia hati: “Oku yelisiwa Kuonjango yilo Yusoma, ku tiamisiwila kekolelo liene liocili.”

7, 8. Tu lekisa ndati esumbilo ku Yehova nda tu kasi Vonjango Yusoma?

⁷ Omo okuti Yehova eye wa siata oku tu laleka oco tu ende kolohongele, wa kapako uwalo wetu kuenda ovituwa tu lekisa. Omo liaco, tu yuvuli ovituwa ka via sungulukile. Ndaño okuti ka tu kisikiwa uwalo umue kolohongele vietu, pole, ka tu sukila oku wala uwalo umue ka wa sungulukile. Yehova o yongola okuti etu kumue lomanu vana tu laleka, tu lianja Vonjango Yusoma. Pole, ka tu yongola oku lekisa ekambo liesumbilo kolohongele vietu. Eli olio esunga lieci tu sukilila oku yuvula uwalo ka wa sungulukile kolohongele. Vokuenda kuolohongele tu sukilavo oku yuvula oku tumisa asapulo amue  votelefone, oku sapela, oku lia, ale oku nyua.Olonjali vi sukila oku longisa omãla vavo oco ka va ka lupuke ale oku papalela Vonjango Yusoma.​—Ukundi 3:1.

⁸ Eci Yesu a mola omanu va kala oku landisila ovina vonembele ya Suku, wa kuata onyeño yalua, kuenje wa va tundisamo. (Yoano 2:13-17) Tua siata oku fendela Yehova Volonjango vietu Viusoma, kuenda oku lilongisa ovina viatiamẽla kokuaye. Omo liaco, ka ca sungulukile oku sapela ovina viatiamẽla kolomĩlu osimbu tu kasi Vonjango Yusoma.​—Sokisa lelivulu lia Nehemiya 13:7, 8.

9, 10. (a) Afendeli va Yehova va siata oku tunga ndati Olonjango Viusoma, kuenda onima yipi va siata oku tambula? (b) Ocisoko ca Yehova ca siata oku kuatisa ndati vamanji vana okuti ka va kuete epondolo lioku tunga Onjango yavo Yusoma?

⁹ Afendeli va Yehova kolofeka viosi, va siata oku talavaya calua kupange woku tunga Olonjango Viusoma. Vamanji vana va lieca olumue okuti ka va fetiwa, va siata oku linga esokiyo ndomo Olonjango Viusoma vi tungiwa, kuenda oku vi semũlula. Omo liaco, vokuenda kueci ci soka 15 kanyamo a sulako, voluali luosi mua tungiwa 28.000 Kolonjango Viusoma via posoka. Eci ci lekisa okuti eteke leteke kua siata oku tungiwa Olonjango 5 Viusoma.

¹⁰ Ocisoko ca Yehova ca siata oku nõla vamanji va lieca olumue kuenda oku eca olombanjaile vioku kuatisa kupange woku tunga Olonjango Viusoma kolofeka vina ku sukila ekuatiso. Tu kuãi onumbi Yembimbiliya yi lekisa okuti, vana va kuete va pondola oku kuatisa vana ka va kuete. (Tanga 2 Va Korindo 8:13-15.) Onima yipi va siata oku tambula? Kua siata oku tungiwa Olonjango vialua Viusoma oco vi kuatise vamanji vana okuti ka va kuete epondolo lioku feta olombongo viaco.

11. Nye vamanji vamue va popia catiamẽla Konjango yavo yokaliye Yusoma, kuenda nye o yevite vutima?

¹¹ Vamanji vamue vekongelo lio kofeka yo Kosta Rika va soneha ndoco: “Eci tu talama kovaso Yonjango Yusoma, tu kala ndu okuti tu kasi oku lota onjoi! Ka ca lelukile oku tava kovina viaco. Momo, Onjango yetu ya posoka calua ya malusuiwa oku tungiwa vokuenda kuoloneke ecelãla! Upange waco wa lingiwa lesumũlũho lia Yehova, esokiyo liaco lia lingiwa locisoko caye, kuenda ekuatiso lia vamanjetu va soliwe. Ocitumãlo caco cefendelo ombanjaile yimue yi kuete esilivilo lia velapo Yehova a tu ĩha. Tu kuete esanju lialua omo liombanjaile yaco.” Tua siata oku kuata esanju lialua poku yeva vamanji va eca olopandu ku Yehova omo liovina a va lingila. Tu kuetevo esanju lialua omo okuti vamanji vosi voluali va pondola oku kuata Onjango yavo Yusoma. Ocili okuti, Yehova o kasi oku sumũlũisa upange woku tunga Olonjango Viusoma, momo noke yoku tungiwa Kuonjango yimue Yusoma, omanu valua va fetika oku endaenda kolohongele oco va lilongise ovina viatiamẽla ku Yehova.​—Osamo 127:1.

12. O pondola oku kuatisa ndati kupange woku tunga Olonjango Viusoma?

¹² O pondola oku kuatisa ndati  kupange woku tunga Olonjango Viusoma? Citava okuti o lieca olumue oco o kuatise kupange waco. Vosi yetu tu pondola oku eca olombanjaile violombongo oco vi fetiwe koku tunga Olonjango Viusoma. Eci tu likolisilako koku kuatisa kupange waco, tu kuata esanju li tunda koku eca, kuenda tu eca esivayo ku Yehova. Tu kuãi ongangu yafendeli va Suku vo kosimbu okuti va lekisile onjongole yoku eca olombanjaile oco vi kuatise koku tungiwa kuovitumãlo viavo viefendelo.​—Etundilo 25:2; 2 Va Korindo 9:7.

13, 14. Nye tua lilongisa Vembimbiliya catiamẽla koku amamako oku yelisa Onjango yetu Yusoma loku ongotiya ciwa ovina?

¹³ Yehova Suku wa lipua, kuenda o kola. Yehova hayeko Suku yombuanja. Eli olio esunga lieci tu sukilila oku yelisa Onjango yetu Yusoma, kuenda oku ongotiya ciwa ovina. (Tanga 1 Va Korindo 14:33, 40.) Oco tu kale omanu va kola nda Yehova, ka tu sukila lika oku liyelisa kefendelo lietu, kovisimĩlo, kuenda kovituwa vietu, pole, tu sukilavo oku li yelisa ketimba.​—Esituluilo 19:8.

¹⁴ Nda tua amamako oku yelisa ciwa Onjango yetu Yusoma loku ongotiya ciwa ovina, tu sanjukila oku laleka omanu oco veye kolohongele vietu. Kuenje, omanu va pondola oku limbuka okuti, tua kapako ovina tua siata oku kunda viatiamẽla koluali luokaliye lua yela. Noke va ka limbukavo okuti, tu kasi oku fendela Suku umue wa lipua haeye o kola okuti, o ka pongolola ongongo yilo oco yi linge yokaliye haiyo ya posoka.​—Isaya 6:1-3; Esituluilo 11:18.

15, 16. (a) Momo lie pamue ka ca lelukile oku yelisa Onjango Yusoma? Momo lie tu sukilila oku yi yelisa? (b) Oku yelisiwa Kuonjango yene Yusoma kua siata oku sokiyiwa ndati, kuenda esumũlũho lipi omunu lomunu pokati ketu a kuete?

¹⁵ Omanu va kuete ovisimĩlo via litepa viatiamẽla koku yelisa ovina. Momo lie? Momo, va pindisiwa lolonjila via litepa. Omanu vamue va kasi kovitumãlo kuli oneketela yalua, ale atapalo aco a liña kuenda a kuete olonata. Omanu vakuavo ka va kuete ovava, ale ovina vioku yelisa. Pole, cikale okuti tu kasi kovitumãlo vina okuti omanu vaco va  kuete ocituwa coku yelisa ovina ale sio, pole, tusukila oku amamako oku yelisa Onjango yetu Yusoma loku ongotiya ciwa ovina. Momo Onjango Yusoma ocitumãlo cimue tua siata oku fendelela Yehova.​—Esinumuĩlo 23:14.

¹⁶ Nda tu yongola okuti Onjango yetu Yusoma yi yelisiwa, tu sukila oku kuata ocituwa coku ongotiya ciwa ovina. Akulu vekongelo va sukila oku linga esokiyo liwa, kuenda oku kũlĩhĩsa nda Vonjango Yusoma muli ovina viosi vioku yelisa. Akulu vekongelo va kuetevo ocikele coku sokiya ndomo upange waco u lingiwa. Kuli ovina vimue vi sukila oku yelisiwa kesulilo liohongele, pole, vikuavo vi yelisiwa lika olonjanja vimue. Vosi yetu tu kuete esumũlũho lioku yelisa Onjango yetu Yusoma.

17, 18. (a) Nye tu pondola oku lilongisa ndomo afendeli va Yehova vo kosimbu va enda oku tata onembele? (b) Momo lie tu sukilila oku tata ciwa Onjango yetu Yusoma?

¹⁷ Tu pondolavo oku tata ciwa Onjango yetu Yusoma poku semũlula ovina via nyõleha. Afendeli va Yehova kosimbu va endavo oku linga upange waco. Ovolandu a lekisa okuti, vokuenda kuviali wa Soma Yehoasi wo ko Yuda, omanu va enda oku eca olombanjaile violombongo oco vi kuatise vonembele. Kuenje, soma wa tumile ovitunda oco olombongo via eciwa vi kuatise koku semũlula ovina via nyõleha vonembele. (2 Olosoma 12:4, 5) Eci pa pita ci pitahãla 200 kanyamo, Soma Yosiya wa kuatisiwavo lolombanjaile oco a fete kupange woku semũlula onembele.​—Tanga 2 Asapulo 34:9-11.

¹⁸ Ovimunga vimue Viakulu vo ko Betele via siata oku limbuka okuti, omanu va kasi volofeka viavo ka va siatele oku tata ciwa olonjo via tungiwa, ale ovimalẽho vioku tunga. Citava okuti omanu va kasi volofeka viaco ka va kũlĩhĩle ndomo va sukila oku linga upange waco. Ale pamue ka va kuete olombongo vioku feta upange woku semũlula ovina via nyõleha. Pole, nda ka tu semũlula Onjango yetu Yusoma, yi fetika oku nyõleha, kuenje omanu va ci limbuka. Kuenje, ka ceci uvangi uwa kokuavo. Pole, nda tu likolisilako oku tata ciwa Onjango yetu Yusoma, tu eca esivayo ku Yehova, kuenda ka tu pesela olivova olombanjaile violombongo vamanji va siata oku eca.

19. Nye o sukila oku linga oco o lekise esumbilo kocitumãlo wa siata oku fendelela Yehova?

¹⁹ Onjango Yusoma onjo yimue ya tumbikiwa ku Yehova. Pole, ka ya tiamẽlele komunu umue, ale kekongelo limue. Ndomo tua konomuisa vocipama cilo, olonumbi Viembimbiliya vi tu kuatisa oku kuata ocituwa ca sunguluka catiamẽla kocitumãlo tua siata oku fendelela Suku. Omo okuti tua sumbila Yehova, tu lekisa esumbilo kolohongele vietu kuenda Konjango Yusoma. Tu kuete esanju lialua lioku eca olombanjaile violombongo oco vi kuatise koku tunga Olonjango vialua Viusoma, kuenje tu likolisilako oku vi tata kuenda oku amamako oku vi yelisa. Tu lekisa ombili kuenda esumbilo kocitumãlo tua siata oku fendelela Yehova, ndeci Yesu a linga.​—Yoano 2:17.