Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Gyihova Le Ɛlɔlɛ Nyamenle

Gyihova Le Ɛlɔlɛ Nyamenle

“Nyamenle le ɛhulolɛ.”1 DWƆN 4:8, 16.

EDWƐNE: 18, 91

1. Nyamenle subane titili a le boni, na kɛzi ɛhye maa ɛte nganeɛ ɛ?

BAEBOLO ne ka kile yɛ kɛ “Nyamenle le ɛhulolɛ.” (1 Dwɔn 4:8) Duzu a ɛhye kile a? Ɛhulolɛ anzɛɛ ɛlɔlɛ ɛnle Gyihova subane ngɛnlɛma ne anu ko ala. Ɔle ye subane titili. Ɔnlɛ ɛlɔlɛ ala. Ɔle ɛlɔlɛ. Ɔfa ɛlɔlɛ a ɔyɛ debie biala a. Nea kɛzi ɔyɛ yɛ fɛ kɛ ɛlɔlɛ hanle Gyihova ɔmaanle ɔbɔle ewiade nee ninyɛne mɔɔ ngoane wɔ nu la a!

2. Anwodozo boni a Nyamenle ɛlɔlɛ ne maa yɛnyia a? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.)

2 Gyihova le atiakunlukɛnlɛma yɛɛ ɔdwenle ye abɔdeɛ nwo kpalɛ. Ɛlɔlɛ mɔɔ ɔlɛ ɔmaa yɛ la maa yɛnyia anwodozo kɛ asetɛnla mɔɔ ɔkpondɛ kɛ alesama nyia la bara nu wɔ ye mekɛ kpalɛ nu. Ɛhye bamaa menli mɔɔ bɛtie ye la anyia nɔhalɛ anyelielɛ. Kɛ neazo la, ɔlua ɛlɔlɛ ti, Gyihova ɛhile “kenle mɔɔ ɔbalua sonla ne mɔɔ yedu ye yezie ɛkɛ ne la anwo zo yeabua aleɛabo amra kɔsɔɔti ndɛne a.” Ahenle zɔhane a le Gyisɛse Kelaese. (Gyima ne 17:31) Yɛlɛ anwodozo kɛ ɔbabua ndɛne ɛhye. Alesama mɔɔ yɛ tieyɛ la banyia kenle bie mɔɔ yɛ anyelielɛ la dahuu.

MƆƆ TETEDWƐKƐ ƐMAA YELA ALI LA

3. Saa Nyamenle ɛngulo alesama a, anrɛɛ kɛzi ɛbɛlabɔlɛ ne bayɛ ɛ?

3 Saa tɛ Nyamenle subane titili mɔɔ yemɔ a le ɛlɔlɛ la a, anrɛɛ kɛzi alesama kenle bie bayɛ ɛ? Anrɛɛ Seetan, nyamenle atisesebɛ ne, bava ye tumi ne amaa alesama yeamaa bɛanlea bɛ nwo zo. (2 Kɔlentema 4:4; 1 Dwɔn 5:19; kenga Yekile 12:9, 12.) Saa Gyihova ɛngulo yɛ a, anrɛɛ yɛ nwo bayɛ anwunvɔne kenle bie!

4. Nzɔne ati a Gyihova maanle adenle ɔmaanle bɛdele ye tumililɛ ne anwo atua ɛ?

4 Mɔɔ Seetan dwazole tiale Nyamenle tumililɛ ne la, ɔmaanle yɛ awovolɛ mɔɔ bɛlimoa la noko dele atua. Ɔmaanle edwɛkɛ rale adenle mɔɔ Nyamenle lɛ kɛ Anwuma Nee Aze Belemgbunli la anwo. Seetan hanle kɛ ɔbahola yeanlea yɛ nwo zo kpalɛ yeadɛla Nyamenle. (Mɔlebɛbo 3:1-5) Gyihova ze nrɛlɛbɛ la ati, yemaa Seetan mekɛ ekyii kɛ ɔnlea kɛ saa mɔɔ yeha la le nɔhalɛ a. Mɔɔ ɛvi nu ɛra la ɛmaa yela ali kɛ alesama anzɛɛ Seetan ɛnrɛhola ɛnrɛnlea yɛ nwo zo kpalɛ.

Gyihova ambɔ alesama kɛ bɛnlea bɛ nwo mɔɔ bɛngyia ye adehilelɛ nwo a

5. Nzɔne a alesama tetedwɛkɛ ɛmaa yela ali a?

5 Ɛnɛ, ɛzɛkyelɛ ala a ewiade ne ɛlɛsɛkye a. Wɔ ɛvolɛ 100 mɔɔ ɛze ɛhɔ la, bɛhu menli mɔɔ bo mgbe 100 wɔ konle nu. Baebolo ne ka “awieleɛ mekɛ ne” anwo edwɛkɛ kɛ: “Amumuyɛma nee adalɛma bahɔ zolɛ amaa bɛ ti ayɛ se kpalɛ.” (2 Temɔte 3:1, 13) Eza Baebolo ne ka kɛ: “O [Gyihova], meze kɛ sonla ɔdaye ɔnlɛ ɔ nwo; sonla ɔdaye ɔnlɛ ye ngoane zo tumi.” (Gyɛlɛmaya 10:23) Tetedwɛkɛ ɛmaa yela ali kɛ zɔhane edwɛkɛ ne le nɔhalɛ. Gyihova ambɔ alesama kɛ bɛnlea bɛ nwo mɔɔ bɛngyia ye adehilelɛ nwo a.

6. Nzɔne ati a Nyamenle ɛmaa amumuyɛyɛlɛ nwo adenle a?

6 Amumuyɛyɛlɛ mɔɔ Gyihova ɛmaa nwolɛ adenle mekɛ bie la ɛmaa yela ali kɛ ye tumililɛ ne ala a bahola aboa yɛ a. Kenle bie, Nyamenle bazɛkye amumuyɛma amuala. Yemɔ anzi, saa awie dwazo tia ɛlɔlɛ nu mɔɔ Nyamenle ɛlɛfi ali tumi la a, ɔbayɛ nwolɛ debie ɛkɛ ne ala. Ɔbahola yeagyinla alesama tetedwɛkɛ zo yeazɛkye atuadelɛma ndɛndɛ. Bɛnrɛmaa amumuyɛyɛlɛ nwo adenle bieko ɛlɛ.

KƐZI NYAMENLE ƐLA YE ƐLƆLƐ NE ALI Ɛ?

7, 8. Kɛzi Gyihova ɛla ye ɛlɔlɛ ne ali ɛ?

7 Gyihova ɛla ye ɛlɔlɛ kpole ne ali wɔ ndenle dɔɔnwo azo. Dwenle kɛzi anwuma nee aze le kpole na ɔle kɛnlɛma la anwo nea. Yɛlɛ nwɔlɔra ekpunli mgbe mgbe dɔɔnwo, na nwɔlɔra nee pelanet mgbe mgbe a wɔ ekpunli ko biala anu a. Wɔ ekpunli ne mɔɔ yɛ ewiade ne wɔ nu la anu, nwɔlɔra ne mɔ anu ko a le sɛnzɛne ne. Saa sɛnzɛne ne ɛnle nu a, ngoane ɛnrɛhola ɛnrɛdɛnla azɛlɛ ye azo. Abɔdeɛ ɛhye mɔ kɔsɔɔti kile kɛ Gyihova a le yɛ Bɔvolɛ a, na bɛmaa yɛnwu ye subane mɔɔ le kɛ ye tumi, nrɛlɛbɛ nee ɛlɔlɛ la. Nɔhalɛ, “sumunli kɛ Nyamenle bɔle ewiade la yɛɛ ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔye ye su kpalɛ ne mɔɔ yɛ nye ɛnnwu ye la wienyi yeahile sonla a. Ninyɛne ɛhye mɔ a le ye damɛnlangoate tumi ne nee ye nyamenleyɛlɛ ne.”Wulomuma 1:20.

Debie biala mɔɔ Gyihova bɔle ye wɔ azɛlɛ ye azo la boa alesama nee nane nane

8 Gyihova bɔle azɛlɛ ne kɛ ngoane ɛdɛnla zo. Debie biala mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo la boa nane nane nee alesama. Nyamenle yɛle awuke kɛnlɛma maanle alesama kɛ bɛdɛnla nu, na ɔmaanle bɛ adwenle nee nwonane mɔɔ di munli amaa bɛadɛnla aze dahuu. (Kenga Yekile 4:11.) Eza “ɔmaa abɔdeɛ kɔsɔɔti aleɛ; ɔluakɛ ye ɛhulolɛ kpundii ne wɔ ɛkɛ dahuu.”Edwɛndolɛ 136:25.

9. Gyihova le ɛlɔlɛ Nyamenle ɛdeɛ, noko nzɔne a ɔkyi a?

9 Gyihova le ɛlɔlɛ Nyamenle, noko ɔkyi ɛtane. Kɛ neazo la, Edwɛndolɛ 5:4-6 ka Gyihova anwo edwɛkɛ kɛ: “Ɛnle Nyamenle mɔɔ anye die amumuyɛ nwo a . . . Ɛkyi ɛtaneyɛvoma amuala.” Eza ɔkyi ‘basabasayɛlɛma nee adalɛma.’

AMUMUYƐYƐLƐ AWIELEƐ ƐBIKYE

10, 11. (a) Nzɔne a bado amumuyɛma a? (b) Nyilalɛ boni a alesama mɔɔ bɛyɛ tieyɛ la banyia a?

10 Wɔ ye mekɛ kpalɛ nu, Gyihova baye amumuyɛyɛlɛ avi ewiade amuala ɔluakɛ ɔle ɛlɔlɛ Nyamenle yɛɛ ɔkyi ɛtane. Nyamenle Edwɛkɛ ne bɔ ɛwɔkɛ kɛ: “Bɛbaminli amumuyɛma abo zo; na bɛdabɛ mɔɔ bɛ rɛle wɔ [Gyihova] anu la bava azɛlɛ ne. Ɔnrɛhyɛ biala ɛnee amumuyɛnli ne abo zo ɛminli.” Gyihova kpɔvolɛma ‘baminli kɛ esike la.’Edwɛndolɛ 37:9, 10, 20.

11 Nyamenle Edwɛkɛ ne eza bɔ ɛwɔkɛ kɛ: “Tenlenema bava azɛlɛ ne ayɛ bɛ ɛdeɛ, na bɛadɛnla zolɛ dahuu.” (Edwɛndolɛ 37:29) Alesama mɔɔ bɛdi nɔhalɛ la anye balie “bɛ ɛkpazilɛ nwo.” (Edwɛndolɛ 37:11) Nzɔne ati ɔ? Ɔluakɛ mekɛ biala yɛ ɛlɔlɛ Nyamenle ne yɛ debie kpalɛ maa ye nɔhalɛ azonvolɛ. Baebolo ne ka kile yɛ kɛ: “Ɔbakyikyi bɛ nye anwo monle. Ewule ɛnle ɛkɛ bieko, monle ɛnle ɛkɛ, nyane ɛnle ɛkɛ, ɛzunlɛ ɛnle ɛkɛ ne bieko. Ɔluakɛ alumua ninyɛne ne mɔ ɛze ɛhɔ.” (Yekile 21:4) Nea kenle bie mɔɔ yɛ anyelielɛ mɔɔ alesama mɔɔ yɛ tieyɛ na bɛkile Nyamenle ɛlɔlɛ ne anwo anyezɔlɛ la banyia a!

12. Menli mɔɔ “di boɛ” la a le nwane mɔ?

12 Baebolo ne ka kile yɛ kɛ: “Nea sonla ne mɔɔ di boɛ, na nea tenlenenli ne, ɔluakɛ anzonudwolɛ sonla lɛ ɔ bo zo amra. Na bɛbazɛkye mɛladonlɛma, amumuyɛma ɛnrɛnyia bɛ bo zo amra.” (Edwɛndolɛ 37:37, 38) “Sonla ne mɔɔ di boɛ” la nwu Gyihova nee ɔ Ra ne na ɔyɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ. (Kenga Dwɔn 17:3.) Ɔdie ɔdi kɛ “ewiade nee nuhua atiakunluwɔzo ninyɛne ne mɔ amuala bapɛ nu aze, na sonla ne mɔɔ yɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ la de aze dahuu.” (1 Dwɔn 2:17) Kɛmɔ ewiade awieleɛ ne ɛbikye la ati, ɔwɔ kɛ yɛfa yɛ ‘rɛle yɛwula Gyihova anu na yɛdua ye adenle ne anu.’Edwɛndolɛ 37:34.

NYAMENLE ƐLƆLƐ MƆƆ TƐLA BIALA

13. Nyamenle ɛlɔlɛ mɔɔ tɛla biala la a le boni?

13 Yɛnli munli ɛdeɛ, noko yɛbahola yɛadie Nyamenle. Eza yɛbahola yɛ nee Gyihova anyia agɔnwolɛvalɛ mɔɔ anu mia ɔlua Gyisɛse ɛkpɔnelɛ afɔlebɔlɛ ne mɔɔ ɔle Nyamenle ɛlɔlɛ mɔɔ tɛla biala la azo. Gyihova a vale ɛkpɔnedeɛ ne maanle a, amaa alesama mɔɔ yɛ tieyɛ la anyia ɛtanefakyɛ mɔɔ bɛnwu bieko a. (Kenga Wulomuma 5:12; 6:23.) Gyisɛse vale mekɛ tendenle lile nɔhalɛ maanle Nyamenle wɔ anwuma, yemɔti Gyihova nyianle ɔ Ra ne anu anwodozo kɛ ɔbali nɔhalɛ wɔ azɛlɛ ye azo noko. Kɛ Selɛ mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ la, mekɛ mɔɔ Gyihova nwunle kɛ ɛtaneyɛvoma ɛlɛmaa ɔ Ra ne anwu nyane la, ɔyɛle ye nyane somaa. Noko, Gyisɛse vale nɔhalɛlilɛ gyinlanle adenle mɔɔ Nyamenle lɛ di tumi la anzi, na ɔhilele kɛ alesama mɔɔ di munli la bahola ali nɔhalɛ amaa Nyamenle wɔ tɛnlabelɛ mɔɔ anu yɛ se bɔbɔ la anu.

Ɛlɔlɛ ti, Nyamenle zoanle ɔ Ra ne (Nea ɛdendɛkpunli 13)

14, 15. Nzɔne a Gyisɛse ewule ne ɛyɛ ɛmaa alesama a?

14 Wɔ sɔnea mɔɔ anu yɛ se bɔbɔ la anu, Gyisɛse lile nɔhalɛ na ɔgyinlanle nwolɛ adenle mɔɔ Gyihova lɛ di tumi la anzi. Ɔwɔ kɛ ɔyɛ yɛ fɛ kɛ Gyisɛse luale ye ewule ne azo duale ɛkpɔnedeɛ ne la, ɔluakɛ ɔbamaa alesama anyia adenle adɛnla aze dahuu wɔ Nyamenle ewiade fofolɛ ne anu! Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hanle zɔhane ɛlɔlɛ ne mɔɔ Gyihova nee Gyisɛse luale ɛkpɔnedeɛ ne azo lale ye ali la anwo edwɛkɛ kɛ: “Mekɛ mɔɔ ɛnee moalɛ ɛwie bɔkɔɔ la, Kelaese wule manle bɛdabɛ mɔɔ bɛnze Nyamenle la wɔ mekɛ mɔɔ Nyamenle ɔdaye ɔhyehyɛle la anu. Ɔyɛ se kɛ awie kɛwu kɛmaa tenlenenli. Ɔyɛ a bie kɛhulo kɛ ɔkɛwu ɔkɛmaa sonla kpalɛ bɔbɔ ɛdeɛ, noko Nyamenle ɛhile kɛ ɔsi ɔkulo yɛ la, na yemɔ a le kɛ, mɔɔ ɛnee yɛtɛda nwo yɛtɛde ɛtaneyɛlɛma la, Kelaese wule manle yɛ!” (Wulomuma 5:6-8) Ɛzoanvolɛ Dwɔn hɛlɛle kɛ: “Kɛ Nyamenle zile hilele kɛ ɔkulo yɛ la ɛne: ɔzoanle ɔ Ra kokye ne wɔ ewiade ye anu, amaa ɔlua ɔ nwo zo yɛanyia ngoane. Ɛhulolɛ kɛ de la ɛne: tɛ yɛmɛ a yɛhulole Nyamenle a, yemɔ a ɔhulole yɛ na ɔzoanle ɔ Ra ne kɛ ɔrayɛ yɛ ɛtane ne mɔ anwo mgbɔdalɛdeɛ, amaa ɔlua ɔ nwo zo bɛava yɛ ɛtane ne mɔ bɛahyɛ yɛ.”1 Dwɔn 4:9, 10.

15 Gyisɛse hanle kɛ: “Nyamenle hulole ewiade amra kpole kpalɛ la ati yɛɛ ɔvale Ɔ Ra kokye ne ɔmanle a, amaa awie biala mɔɔ kɛlie ye kɛli la anwu na yeanyia ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ.” (Dwɔn 3:16) Ɔyɛle Gyihova nyane kpalɛ, noko ɔvale ɔ Ra ne ɔmaanle kɛ ɛkpɔnedeɛ. Ɛhye maa yɛnwu kɛzi ɔkulo alesama la. Na zɔhane ɛlɔlɛ ne badɛnla ɛkɛ dahuu. Pɔɔlo hɛlɛle kɛ: ‘Meze ye wienyi kɛ ewule o, ngoane o, Nyamenle soanvolɛma o, anzɛɛ awozinli nu tumivolɛma biala, wɔ ɛnɛ edwɛkɛ mɔɔ bazi anzɛɛ kenlebie ɛdeɛ mɔɔ bara la anu, yɛɛ tumi anzɛɛ debie biala ɛnle ewiade ye anu, anwuma anzɛɛ azɛlɛ ti anu, anzɛɛ ewiade ye anu debie biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ kɛhola kɛkpɔkye yɛ kɛvi Nyamenle ɛhulolɛ ne mɔɔ ɔlua yɛ Awulae Kelaese Gyisɛse anwo zo yɛnyia ye la anwo.’Wulomuma 8:38, 39.

NYAMENLE BELEMGBUNLILILƐ NE ƐLƐDI TUMI

16. Mɛzaya Belemgbunlililɛ ne a le duzu, na nwane a Gyihova ɛkpa ye kɛ ɔle zolɛ Belemgbunli a?

16 Nyamenle arane ne, Mɛzaya Belemgbunlililɛ ne di daselɛ kɛ amgba Gyihova kulo alesama. Adenle boni azo? Gyihova ɛkpa Gyisɛse Kelaese mɔɔ ɔkulo alesama na ɔfɛta kɛ ɔdi Belemgbunli la dɛbadɛba. (Mrɛlɛbulɛ 8:31) Nyamenle ɛkpa menli 144,000 kɛ bɛ nee Kelaese ɛli tumi wɔ anwuma. Saa bɛdwazo bɛ a, bɛ rɛle ɛnrɛvi anwubielɛ mɔɔ ɛnee bɛlɛ kɛ menli la. (Yekile 14:1) Mɔɔ Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la, Belemgbunlililɛ ne ala a ɔhanle nwolɛ edwɛkɛ a, na ɔhilehilele ye ɛdoavolɛ ne mɔ kɛ bɛyɛ asɔne a, bɛha kɛ: “Yɛ Ze mɔɔ wɔ anwuma: Wɔ duma nwo ɛde; Wɔ belemgbunlililɛ ɛrɛla; Bɛyɛ Wɔ ɛhulolɛdeɛ wɔ azɛlɛ ye azo, Kɛmɔ bɛyɛ ye wɔ anwuma lɔ la.” (Mateyu 6:9, 10) Yɛ nye la kɛ bɛbabua nzɛlɛlɛ ɛhye mɔ wɔ mekɛ mɔɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne bamaa alesama anyia nyilalɛ dɔɔnwo la!

17. Ngakyile boni a wɔ Gyisɛse tumililɛ nee alesama ɛdeɛ ne anu a?

17 Ngakyile kpole wɔ ɛlɔlɛ nu mɔɔ Gyisɛse bavi ali tumi nee alesama ɛdeɛ ne anu. Alesama tumililɛ ɛmaa bɛho na bɛhu menli mgbe dɔɔnwo. Noko yɛ Belemgbunli Gyisɛse kulo yɛ kpalɛ, eza ɔsukoa Nyamenle subane ngɛnlɛma ne, titili ye ɛlɔlɛ ne. (Yekile 7:10, 16, 17) Gyisɛse hanle kɛ: “Bɛdabɛ mɔɔ bɛzo ɛnlomboɛ na bɛvɛ la, bɛ muala bɛrɛla me nwo ɛke, na menwɔmaa bɛ ɛnwomenlelielɛ. Bɛva me gyɛnvayile ne bɛdo bɛ kɔme zo na bɛzukoa mɔɔ meyɛ la, ɔluakɛ mele bɛtɛɛ, yɛɛ memmemaa me nwo zo, na bɛ ɛkɛla ne mɔ anwo kɛdɔ bɛ. Ɔluakɛ me gyɛnvayile ne le felafela, yɛɛ bɔlɛ mɔɔ mebava meazoa bɛ la ɛnyɛ ɛnlomboɛ.” (Mateyu 11:28-30) Ɛwɔkɛ kɛnlɛma boni ɛne!

18. (a) Ɔvi 1914 mɔɔ ba la, boni a ɛlɛkɔ zo a? (b) Nzɔne a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ bieko anu a?

18 Baebolo ne kile kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne bɔle ɔ bo kɛ ɔdi tumi wɔ anwuma wɔ 1914. Ɔvi mekɛ zɔhane mɔɔ ba la, bɛlɛboɔboa menli mɔɔ bɛ nee Gyisɛse bali tumi wɔ anwuma yɛɛ “menli pemgbenleamgbe” ne mɔɔ bɛbanyia ngoane wɔ ewiade ɛhye awieleɛ ne anu bɛahɔ ewiade fofolɛ ne anu la anloa. (Yekile 7:9, 13, 14) Kɛzi menli pemgbenleamgbe ɛhye dodo ɛyɛ ɛ? Duzu a Nyamenle kpondɛ kɛ bɛyɛ a? Edwɛkɛ bieko babua kpuya ɛhye mɔ.