Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Nanchi ‘Mwatemwa Bakwenu Byonka byo Mwitemwa Anweba Bene’ Nyi?

Nanchi ‘Mwatemwa Bakwenu Byonka byo Mwitemwa Anweba Bene’ Nyi?

“Wafwainwa kutemwa mukwenu byonka byo witemwa obe mwine.”—MATEO 22:39.

NYIMBO: 73, 36

1, 2. Binembelo bimwesha byepi amba butemwe bwanema?

BUTEMWE kyo kyubilo kikatampe kya Yehoba Lesa. (1 Yoano 4:16) Kilengwa kyanji kitanshi, aye Yesu Kilishitu, waikele myaka yavula na Shanji mwiulu ne kufunda amba Yehoba Lesa uji na butemwe. (Kolose 1:15) Yesu wamwesha butemwe bwa uno mutundu mu bwikalo bwanji bonse, kimye kyo ajinga mwiulu ne pano pa ntanda. Onkao mambo, twashiinwa kuba’mba Yehoba ne Yesu bakalamanga mu jishinda ja butemwe.

2 Muntu umo byo aipwizhe Yesu pa mukambizho mukatampe, Yesu waambile’mba: “‘Wafwainwa kutemwa Yehoba Lesa wobe na muchima wobe yense, ne na mweo wobe yense ne na maana obe onse.’ Uno ye mukambizho mukatampe kabiji ye mutanshi. Wa bubiji wapasha uno, ke uno: ‘Wafwainwa kutemwa mukwenu byonka byo witemwa obe mwine.’”—Mateo 22:37-39.

3. ‘Mukwetu’ ye ñanyi?

3 Kyanema kumwesha butemwe ku bantu bonse. Yesu waambile’mba twafwainwa kutemwa Yehoba ne bakwetu. Pano ‘mukwetu’ ye ñanyi? Inge kya kuba tuji mu masongola, mukwetu wa pa muchima ke mwinakwetu. Balongo ne banyenga mu kipwilo nabo ke bakwetu, kuvwangakotu ne bantu bo tutaana mu mwingilo. Mu uno mutwe, tusakufunda byo twakonsha kumwesha butemwe ku bakwetu.

TEMWAI BENAKWENU

4. Masongola akonsha kwikala byepi a lusekelo nangwa kya kuba twi bambulwa kulumbuluka?

4 Yehoba walengele Adama ne Evwa ne kwibaleta pamo. Ano o ajinga masongola atanshi. Lesa wakebelenga’mba bekale na masongola a lusekelo ne kuyuzha ntanda na baana babo. (Ntendekelo 1:27, 28) Pano bino, byo bakaine kukookela Yehoba, lusekelo lwapwile mu masongola abo, kabiji bundengamambo ne lufu byakumbene kwi atweba bonse. (Loma 5:12) Nangwa byonkabyo, masongola akonsha kwikala a lusekelo ne mu ano moba. Yehoba, yenka Watendekeshe masongola, wapana lujimuno lwawama mu Baibolo ku banabalume ne banabakazhi.—Tangai 2 Timoti 3:16, 17.

Yehoba ukeba mulume kwikala mutwe uji na butemwe

5. Butemwe bwanema byepi mu masongola?

5 Baibolo umwesha’mba butemwe bwanema bingi pa kuba’mba bantu bekale na lusekelo. Abino byo byo kyafwainwa kwikala ne mu masongola. Mutumwa Paulo walumbulwile butemwe bwa kine byo aambile’mba: “Butemwe butekanya ne kuba lusa. Butemwe kechi buba kichima ne. Kechi bwitota ne, kechi bwilundumika ne, kechi buba bya bumvu ne, kechi bukeba bintu bibuwamina abo bwine ne, kechi buzhingila ne. Kechi buvuluka kintu kyatama ne. Kechi busekela pa bintu byabula koloka ne, bino busekela na bya bukine. Buvweta pa bintu byonse, bwitabila bintu byonse, buketekela bintu byonse, buchinchika bintu byonse. Butemwe kechi bupwa ne.” (1 Kolinda 13:4-8) Inge twalanguluka pa byambo bya kwa Paulo ne kwibingijisha, twakonsha kwikala na lusekelo mu masongola.

Baibolo witumwesha bya kwikala bulongo mu masongola (Monai mafuka 6, 7)

6, 7. (a) Baibolo waambapo amba ka pa mutwe wa kisemi? (b) Mwanamulume mwina Kilishitu wafwainwa kulama byepi mukazhanji?

6 Yehoba ye watongola wafwainwa kwikala mutwe wa kisemi. Paulo walumbulwile amba: “Nakeba namba muyuke’mba, mutwe wa mwanamulume yense ye Kilishitu; kabiji mutwe wa mwanamukazhi ye mwanamulume; kabiji mutwe wa Kilishitu ye Lesa.” (1 Kolinda 11:3) Pano bino, Yehoba ukeba mulume kwikala mutwe uji na butemwe, kechi wakanama ne. Yehoba uji na lusa kabiji ye Mutwe wabula kwitemwa. Na mambo a kino, Yesu wanemeka buntangi bwa Lesa bwa butemwe. Waambile amba: “Natemwa Batata.” (Yoano 14:31) Yesu kechi wakonsha kwamba bino inge kya kuba Yehoba wamumanyikanga ne.

7 Nangwa kya kuba mwanamulume ye mutwe wa mukazhanji, Baibolo wamwambila kunemeka mukazhanji. (1 Petelo 3:7) Mwanamulume wakonsha kuba byepi bino? Wakonsha kulanguluka pa bikeba mukazhanji ne kwibinemeka. Baibolo waamba’mba: “Anweba banabalume, temwainga bakazhi benu, byonkatu ne Kilishitu byo atemenwe kipwilo ne kwipana mwine na mambo a akyo.” (Efisesa 5:25) Kine, Yesu wapaine bumi bwanji na mambo a baana banji ba bwanga. Inge mulume uji na butemwe nobe Yesu, mukazhanji kikamupelela kumutemwa ne kumunemeka ne kunemeka byo afuukula.—Tangai Titusa 2:3-5.

TEMWAI BALONGO NE BANYENGA

8. Twafwainwa kumonanga byepi balongo betu ne banyenga?

8 Lelo jino, bantu bavula kuzhokoloka ntanda yonse bapopwela Yehoba. Bano ke balongo betu ne banyenga. Twafwainwa kwibamonanga byepi? Baibolo wamba’mba: “Twibobilenga bonse byawama, kikatakata bakwetu ba mu lwitabilo.” (Ngalatiya 6:10; tangai Loma 12:10.) Mutumwa Petelo wanembele’mba “kukookela bukine” kwafwainwa kwitulengela “kutemwa balongo.” Kabiji Petelo waambijile bena Kilishitu bakwabo amba: “Kyakila pa byonse, itemwishai anwe bene na bene.”—1 Petelo 1:22; 4:8.

9, 10. Mambo ka bantu ba Lesa o bakwatankena?

9 Jibumba jetu ja ntanda yonse japusanako na mabumba akwabo. Mambo ka? Mambo twatemwa bingi balongo betu ne banyenga. Kyakilamo kunema, na mambo a kuba twatemwa Yehoba ne kukookela mizhilo yanji, aye witukwasha na bulume bwakila bonse, ko kuba’mba mupashi wazhila. Mupashi wa Lesa witukwasha kukwatankana bingi mu bulongo bwetu bwa ntanda yonse.—Tangai 1 Yoano 4:20, 21.

10 Paulo waambilepo bingi amba bena Kilishitu bafwainwa kwikala na butemwe byo anembele’mba: “Vwalai muchima wa kifyele, wa lusa, wa kwipelula, wakooka ne wa butekanye. Itekenyainga anwe bene na bene ne kwilekelako mambo umvwe umo uji na mambo na mukwabo. Byonkatu Yehoba byo emulekejileko mambo, ne anweba byo byo mwafwainwa kubanga. Bino kyakila pa bino byonse, vwalai butemwe, mambo butemwe bukwatankanya bantu bulongo.” (Kolose 3:12-14) Tusanta bingi kuba’mba butemwe, bonka “bukwatankanya bantu bulongo,” buji mukachi ketu nangwa kya kuba twafuma kwapusana pusana.

Butemwe ne lukwatankano byo biyukisha Bakamonyi ba kwa Yehoba amba baana ba bwanga ba kwa Kilishitu ba kine, Lesa bo abena kwingijisha kusapwila mambo awama a Bufumu ntanda yonse

11. Jibumba ja Lesa jiyukanyikilwa ku ka?

11 Butemwe bwa kine ne kukwatankana kwa bakalume ba Yehoba bibayukisha’mba bo baji na bupopweshi bwa kine. Yesu waambile’mba: “Kino kyo kyo bakayukilako bonse amba mwi baana bami ba bwanga, umvwe mwitemwa anwe bene na bene.” (Yoano 13:34, 35) Kabiji mutumwa Yoano wanembele’mba: “Baana ba Lesa ne baana ba Diabola bayukanyikilwa mu kino: Yense ubula kuba byaoloka kechi ye wa kwa Lesa ne, kyo kimotu ne yewa wabula kutemwa mulongo wanji. Mambo ano o mambo o mwaumvwine ku ntendekelo, amba twafwainwa kwitemwa atwe bene na bene.” (1 Yoano 3:10, 11) Butemwe ne lukwatankano byo biyukisha Bakamonyi ba kwa Yehoba amba baana ba bwanga ba kwa Kilishitu ba kine, Lesa bo abena kwingijisha kusapwila mambo awama a Bufumu ntanda yonse.—Mateo 24:14.

KUKONKANYA “JIBUMBA JIKATAMPE”

12, 13. Ba mu “jibumba jikatampe” babena kuba ka ano moba, kabiji ki ka kyo bakebobila katataka?

12 Bakalume ba Yehoba bavula baji mu “jibumba jikatampe” jafuma mu byalo byapusana pusana, kabiji batundaika Bufumu. “Bo boba bafuma mu malwa akatampe, kabiji bachapa minkukumba yabo ne kwiitokesha mu mashi a Mwana Mukooko” kupichila mu kwitabila kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu. Ba mu “jibumba jikatampe” batemwa Yehoba ne Mwananji, kabiji bapopwela Yehoba “mute ne bufuku.”—Lumwekesho 7:9, 14, 15.

13 Katatakatu Lesa akonaune ino ntanda yatama mu kimye kya “malwa akatampe.” (Mateo 24:21; tangai Yelemiya 25:32, 33.) Bino Yehoba ukazhikijila bantu banji ne kwibatangijila mu ntanda ipya mambo wibatemwa. Kwesakana na byo alayile myaka nobe 2,000 yapitapo, “ukashimuna mipolo yonse ku meso abo, ne lufu, mabingo, kujila ne misongo kechi bikekalako jibiji ne.” Nanchi mukebesha kwikala mu Paladisa kimye kikafumapo bubi, buyanji ne lufu nyi?—Lumwekesho 21:4.

14. Jibumba jikatampe jabaya byepi?

14 Ku ntendekelo ya moba a kupelako mu 1914, kwajingatu bakalume ba Lesa bacheche. Na mambo a kutemwa bakwabo ne na bukwasho bwa mupashi wazhila wa Lesa, jino jibumba jicheche ja balongo ne banyenga bashingwa jasapwijilenga mambo awama a Bufumu nangwa kya kuba bapichilenga mu makatazho. Ki ka kyafumamo? Lelo jino, jibumba jikatampe ja bantu baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda myaka ne myaka jibena kukonkana. Bakamonyi bafika ku 8,000,000 mu bipwilo byakila pa 115,400 kuzhokoloka ntanda yonse, kabiji babena kuvujilakotu. Kya kumwenako, Bakamonyi ba katataka kukila pa 275,500 bo babatizhiwe mu mwaka wa mwingilo wa 2014. Kino kijitu nobe bantu 5,300 babatizhiwenga pa mulungu pa mulungu.

15. Bantu bavula bomvwa byepi mambo awama lelo jino?

15 Kituletela bingi lusekelo pa kumona bantu bavula byo baumvwa mambo awama a Bufumu. Lelo jino, mabuku etu alumbulula Baibolo aji mu milaka kukila pa 700. Kyamba kya Usopa ye magazini ye basampanya bingi mwaya ntanda. Uno magazini upulintwa kukila pa 52,000,000 pa ñondo pa ñondo, mu milaka 247. Kabiji buku wetu ye tufunjishamo bantu Baibolo wa kuba’mba Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba ka? watuntululwa mu milaka kukila pa 250. Pa kino kimye, bapulinta ano mabuku kukila pa 200,000,000.

16. Mambo ka jibumba ja Yehoba o jatwajijila na kukoma?

16 Jibumba jetu jatwajijila na kukoma na mambo a kuba tuji na lwitabilo mwi Lesa kabiji twaswa amba Baibolo ke Mambo anji anembelwe na lutangijilo lwa mupashi wanji. (1 Tesalonika 2:13) Nangwa kya kuba Satana witushikwa ne kwitumanyika, twatwajijila kwiyowa mapesho a Yehoba.—2 Kolinda 4:4.

TEMWAINGA BAKWENU KIMYE KYONSE

17, 18. Yehoba ukeba’mba tumonenga byepi bantu babula kumupopwela?

17 Bantu batambwila mambo o tusapwila mu mashinda apusana pusana. Bamo bateleka inge tubena kwibasapwila, bino bakwabo bashikwa mambo o tusapwila. Yehoba ukeba’mba twibamonenga byepi aba babula kumupopwela? Nangwa kya kuba bakana kutambwila mambo etu, twafwainwa kulondela lujimuno lwa mu Baibolo. Waamba’mba: “Byambo byenu kimye kyonse bikale na bibusa kabiji byalungwamo mukele, kuba’mba muyuke byo mwafwainwa kukumbula muntu yense.” (Kolose 4:6) Kimye kyonse kyo tubena kulwila bintu byo twaitabilamo, twafwainwa kuba bino “na kukooka muchima ne na mushingi mukatampe” mambo twatemwa bakwetu.—1 Petelo 3:15.

18 Nangwa kya kuba bantu bazhingila ne kukana mambo etu, tumwesha bakwetu butemwe ne kulondela byaubanga Yesu. Yesu “byo bamubilenga mwenga, aye kechi wibobilenga mwenga ne. Byo amanaminenga, kechi wachinyishenga bamumanyikilenga ne.” Pakuba Yesu waketekejile mwi Yehoba. (1 Petelo 2:23) Onkao mambo, kimye kyonse twafwainwa kwipelula ne kulondela lujimuno lwa kuba’mba: “Kange mushinkanyenga kibi pa kibi kikwabo nangwa matuka pa matuka akwabo ne. Bino bapeshainga.”—1 Petelo 3:8, 9.

Twafwainwa kutemwa balwanyi betu nangwa kya kuba babena kwitumanyika

19. Twafwainwa kuba byepi na balwanyi betu?

19 Kwipelula kwitukwasha kukookela jifunde janema bingi japaine Yesu. Walumbulwile’mba: “Anweba mwaumvwine byo baambile kala amba: ‘Wafwainwa kutemwa mukwenu ne kushikwa mulwanyi wobe.’ Pakuba amiwa nemwambila namba: Temwainga balwanyi benu ne kulombelako boba bemumanyika, pa kuba’mba mwikale baana ba Shenu wa mwiulu, mambo aye usamisha kyeya pa bantu bonse babi ne bawama, kabiji unokesha mvula pa bonse baoloka ne babula koloka.” (Mateo 5:43-45) Byo tuji bakalume ba Lesa, twafwainwa kutemwa balwanyi betu nangwa kya kuba babena kwitumanyika.

20. Twayuka byepi amba bantu bonse pano pa ntanda bakatemwa Lesa ne bakwabo? (Monai kipikichala kitanshi.)

20 Kimye kyonse, twafwainwa kumweshanga’mba twatemwa Yehoba ne bakwetu. Nangwa kya kuba bantu babena kwitukanya ne kukanya mambo etu, twibakwasha inge paji byo bakajilwa. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Kechi mwikale na nkongole na muntu nangwa umo ne, poso kwitemwa anwe bene na bene; mambo awa watemwa mukwabo wafikizha mizhilo. Mambo mizhilo yanembwa yaamba’mba, ‘Kechi wafwainwa kuba bukende ne, kechi wafwainwa kwipayañana ne, kechi wafwainwa kwiba ne, kechi wafwainwa kukumbwa ne,’ ne mikambizhotu ikwabo, yapwila mu bino byambo bya kuba’mba: ‘Wafwainwa kutemwa mukwenu byonka byo witemwa obe mwine.’ Muntu uji na butemwe kechi uba mukwabo kyatama ne; onkao mambo, butemwe bo bufikizha mizhilo.” (Loma 13:8-10) Mu ino ntanda yatama, yaabenamo, muji bukapondo kabiji ibena kulamwa na Satana, bakalume ba Lesa bamwesha butemwe bwa kine ku bakwabo. (1 Yoano 5:19) Yehoba byo akonauna Satana ne bandemona banji ne ntanda yanji yatama, butemwe bukakumbana pano pa ntanda ponse. Kikawama bingi bantu bonse pano pa ntanda byo bakatemwa Yehoba ne bakwabo.