Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Hama ia Mivu ia Utuminu ua Nzambi!

Hama ia Mivu ia Utuminu ua Nzambi!

“O Nzambi ia paze a mi bhane ioso ia uabha i mua bhindamena phala mu tene kubhanga o vondadi iê.”JIHEBELEU 13:21.

MIMBU: 136, 14

1. Mu ukunji uê kiebhi Jezú kia londekesa kuila, ua bhanene valolo iavulu ku Utuminu ua Nzambi? Jimbulula.

JEZÚ mu ukunji uê ua uabhele kuzuela ia lungu ni Utuminu ua Nzambi. Kioso kiexile mu ixi, Jezú ua beta kota kuzuela ia lungu ni Utuminu ua Nzambi. Mu kubhanga o ukunji uê, muéne ua tumbula o kizuelu Utuminu, mu 100 a ji veji ndenge. Sé phata, Jezú ua bhanene valolo iavulu ku Utuminu ua Nzambi.Tanga Matesu 12:34.

2. Athu akuxi evu o kitumu kia Jezú kio soneke mu divulu dia Matesu 28:19, 20? Mukonda diahi tu banza kiki?

2 Mu kubhita kathangana kioso kia mu fukununa, Jezú ua diongeka ni kibuka kia 500 a athu ndenge. (1 Kolindo 15:6) Nange mu kiônge kiki, muene mua bhana Jezú, o kitumu kia ku bokela o athu “akua jixi joso.” Kieji bhonza kubhanga o kikalakalu kiki. * (Tala ku luiji.) Muéne ua a tangela kuila, o kikalakalu kia kuboka kieji suluka katé “ku dizubhilu dia mundu.” Kioso ki u boka o njimbu iambote lelu, ua mu kuatekesa kukumbidila o kikanenu kiki.—Matesu 28:19, 20.

3. Iebhi o ima itatu iene mu tu kuatekesa kuboka o njimbu iambote?

3 Kioso kia bhana o kitumu kia kuboka, Jezú uambe: “Ngà [ka] kala ni enu.” (Matesu 28:20) Mu kiki, Jezú ua kanena o akaiedi’ê kuila, ueji kuendesa o kikalakalu kia kuboka, ni kuila, ueji ku a kuatekesa kuboka ku mundu uoso. Jihova uala ué n’etu. Muéne ua tu bhana o ‘ima ioso ia uabha,’ phala ku tu kuatekesa kuboka. (Jihebeleu 13:20, 21) Mu milongi íii, tua-nda di longa ia lungu ni ima itatu ia uabha, ia tu kuatekesa kuboka: (1) o jifalamenda jene mu tu bhana, (2) o maukexilu u tuene mu tula o njimbu, ni (3) kikuatekesu kiene mu tu bhana, phala ku longa kiambote. Kia dianga, tua-nda di longa o jifalamenda ji tuene mu boka na-ju mu 100 ia mivu.

JIFALAMENDA JENE MU TU KUATEKESA KUBOKA

4. Kiebhi o jifalamenda javulu jene mu tu kuatekesa kubhanga o kikalakalu kietu kia kuboka?

4 Jezú ua sokesa o njimbu ia Utuminu ni mbutu io kune mu ididi iavulu. (Matesu 13:18, 19) Phala kudima o díbhia ni di kale polondo, o kidimakaji ki kalakala ni jifalamenda javulu. Kiene ki bhita ué n’etu. Sobha ietu ua tu bhana jifalamenda javulu, phala kukuatekesa o athu kuxikina o njimbu i tua tudila. Saí jifalamenda, ja tu kuatekesa ngó kathangana kófele. Maji o jifalamenda ja mukuá, ja mu tu kuatekesa hanji. Né kiki, o jifalamenda joso ja tu kuatekesa kubandekesa o uhete uetu ua ku longa.

O kamukanda kaka, ka kuatekesa athu avulu kumateka kuboka

5. O kamukanda ka kuboka, ihi? Kiebhi kia kexile mu kalakala ni kamukanda kaka?

5 Ku muvu ua 1933, o aboki a mateka kukalakala ni kamukanda ka kuboka. O kamukanda kaka, ka kuatekesa athu avulu kumateka kuboka. O kamukanda ka tolele, maji kexile ni njimbu ia Bibidia. Saí ithangana, akexile mu bhanga kamukanda kamúkua, ka kexile ni njimbu ia ubhe. Kioso kia boko ni kamukanda kaka, phange Erlenmeyer, ua kexile ngó ni dikuinhi dia mivu. Muéne uambe: “Tua kexile mu mateka kiki: ‘Nga ku dióndo tanga o njimbu íii.’ Kioso o muthu kia zubha kutanga, tu mu bhana divulu.”

6. O kamukanda ka kuatekesa o jiphange kubhanga ihi?

6 O kamukanda ka kuboka ka kuatekesa o jiphange mu maukexilu avulu. Mu kifika, saí jiphange akexile ni jisonhi. Ene a mesenene kuboka, maji kejidile o kima kia tokalele kuzuela. O jiphange jamukuá ka kexile ni uôma. Ni lusolo luoso, ene akexile mu zuela o ima ioso ia mesenene, maji ka kexile mu zuela ni kuxila. O kamukanda ka kuboka, ka kuatekesa o jiphange joso kutula o njimbu mu ukexilu uambote.

7. Ibhidi iahi ia bhiti na-iu o jiphange a boko ni kamukanda?

7 Saí bhabha, kia bhonzele kuboka ni kamukanda. O Phange ia muhatu a mu ixana Grace Estep, uambe: “Saí ithangana, o athu akexile mu kuibhula: ‘Ihi ia mu zuela o kamukanda kaka? Kota se u ngi tangela kiá ngó o njimbu iala-mu.’” O athu amukuá, kejidile kutanga. A mukuá banzele kuila, tua mu a xila ngó o kamukanda kuabhu. Mu kiki, akexile mu tambula o kamukanda, anga a jika o dibhitu. Amukuá ka uabhele o njimbu i tua kexile mu ku a tudila, akexile mu tandujula o kamukanda. Maji né kiki, o kamukanda ka kuatekesa o jiphange kubokela akuâ. O kamukanda ka kuatekesa ué o athu kumona kuila, o jiphange exile aboki a Utuminu.

8. Kiebhi kia kexile mu kalakala ni mutelembe ua dibhitu? (Tala o foto ia dianga.)

8 Kioso kia bhiti o muvu ua 1930, tua boko ué ni mutelembe ua dibhitu. Saí jiphange a luku o dijina dia Alá ku mutelembe iú, mukonda ua kexile mu zuela bhu kididi kiâ. (Tanga Makatukilu 4:14-16.) Se o muthu u xikina o kuívua, o muboki u xika diskursu diofele, anga u mu bhana o madivulu a Bibidia. Saí bhabha, o miji ia kexile mu diongeka phala kuívua diskursu! Ku muvu ua 1934, o Sociedade Torre de Vigia ia mateka kubhanga mitelembe phala kuboka. O jiphange a ngalavala 92 a madiskursu.

9. Kiebhi o mutelembe ua dibhitu ua kuatekesa kuboka?

9 Kioso kiévu diskursu dimoxi, Hillary Goslin, ua sobhesa o mutelembe, phala kuboka o njimbu ia Bibidia ku akuâ. Muéne ua bhiti na-iu semana imoxi. Mukonda dia kiki, athu avulu a di longo o kidi kia Bibidia, anga a a batizala. Mu kubhita kithangana, an’a aiiadi a phange Goslin a di longo o Xikola ia Ngiliiade, anga a kituka akunji a jixi jengi. Kála kia bhiti ni kamukanda, o mutelembe iú ua kuatekesa ué jiphange javulu kumateka kuboka. Mu kubhita thembu, o Sobha ueji kuatekesa o mundu uê kukala ni uhete ua kulonga.

MAUKEXILU A KUBOKA O NJIMBU KU ATHU OSO

10, 11. Kiebhi o mundu ua Nzambi ua boko ni ji jurnale ni mutelembe? Mukonda diahi o maukexilu iá a kuboka a kuatekesa kiavulu?

10 Ni kikuatekesu kia Sobha ietu, o mundu ua Nzambi uene mu tula o njimbu iambote ku athu avulu. Ene a bhange o kikalakalu kiki, mu maukexilu avulu. O maukexilu iá a tu kuatekesa kiavulu, benge benge kioso ki tua tolele. (Tanga Matesu 9:37.) Mu kifika, m’ukulu o mundu ua Nzambi ua bokele o njimbu iambote ni ji jurnale. Semana joso, phange Russell ua kexile mu tumikisa diskursu dia Bibidia, ku mbonge ia jingolokela. Mu kusuluka, akexile mu tumikisa ué o diskursu didi ku jixi ja Canadá, Estados Unidos ni Europa, phala ku disoneka mu ji jurnale. Ku muvu ua 1913, o madiskursu a phange Russell, akexile kiá mu a soneka mu 2.000 a ji jurnale. Mu kiki, 15.000.000 a athu akexile mu tanga o njimbu íii!

O ji jurnale ni mutelembe, ja tu kuatekesa kutula o njimbu ku athu a tungile mu ididi mua bhindamene aboki

11 O mundu ua Nzambi ua kexile mu boka ué o njimbu iambote bhu kaxi ka mutelembe. Mu kizuua kia 16 kia mbeji ia Kasamanu, ua muvu ua 1922, phange Rutherford ua bhange o diskursu diê dia dianga mu mutelembe. Mu kizuua kieniókio, 50.000 ja athu evu o diskursu didi. Mu kubhita kathangana, tua mateka o mutelembe uetu, ua kexile ni dijina dia WBBR. Uene ua mateka mu kizuua kia 24 ua mbeji ia Kauana, ua muvu ua 1924. O Mulangidi ua 1 ua mbeji ia Kaiadi, ua muvu ua 1924, mu dimi dia Kingileji uambe: “Tuejiia kuila, o mutelembe, uene o ukexilu ua beta kota ua ku tula o njimbu ia Bibidia ku athu avulu. Tuejiia ué kuila, ki ku bhingi kitadi kiavulu phala kutula o njimbu ni mutelembe.” Kála o ji jurnale, o mutelembe ua tu kuatekesa kutula o njimbu ku athu a tungile mu ididi mua bhindamene aboki.

Jiphange javulu ja uabhela kuboka mu ididi mu bhongoloka o athu, ni ku a tangela ia lungu ni kijimbuete kietu mu internete (Tala o kaxi 12, 13)

12. (a) Uebhi o ukexilu ua kuboka u ua uabhela dingi? (b) Ihi i tena ku tu kuatekesa ku dibhana ni hele ia kuboka mu ididi mu bhongoloka o athu?

12 O ukexilu ua kuboka mu ididi mu bhongoloka o athu, uene mu kuatekesa ué kutula o njimbu ku athu avulu. Tua mu bhanga ioso phala kutula o njimbu ku athu a bhongoloka mu ididi ia kukuata maximbombo ni komboio, mu ididi ia kubhaka makalu, mu matenda ni mu itanda. O kuila u kala ni hele ia kuboka mu ididi íii? Se kiene, bhinga o kikuatekesu kia Jihova. Mu kusuluka, xinganeka mu izuelu ia kafunga ka ilunga, a muixana Angelo Manera. Muéne uambe: “Tua kexile mu mona o maukexilu a ubhe a kuboka, kála maukexilu a mukua a kusidivila Jihova, mba maukexilu a kulondekesa o ufiiele uetu kua muéne. Tua mesenene kulondekesa kuila, tua kexile polondo phala kusidivila Jihova mu ukexilu uoso uoso.” O izuelu íii ilondekesa kuila, kioso ki tu di suínisa phala kuboka mu maukexilu a ubhe, o kidielelu kietu kua Jihova ki suína dingi. O uhete uetu ua kuboka u dibandekesa ué.Tanga 2 Kolindo 12:9, 10.

13. Ihi ilondekesa kuila, o kijimbuete kietu ukexilu uambote ua kuboka? O kuila o kijimbuete kia ku kuatekesa kiá kuboka?

13 Aboki avulu a uabhela ku zuelela o athu ia lungu ni kijimbuete kietu, jw.org. Mu kijimbuete kiki, o athu a tena kutanga mba kukatula madivulu a Bibidia mu 700 a madimi ndenge. Izuua ioso 1.6 a mazunda a athu a jikula o kijimbuete kietu. M’ukulu, o mutelembe ua kexile mu tula o njimbu iambote ku athu a tungile katé ku maxokololo. Lelu, o kijimbuete kietu kia mu tula ué o njimbu iambote katé ku maxokololo a ixi.

KULONGA O ABOKI KUTULA O NJIMBU IAMBOTE

14. Ihi ia bhingile o jiphange? Xikola iebhi ia kuatekesa o jiphange kukala ni uhete ua ku longa o Bibidia?

14 O jifalamenda ni maukexilu a kuboka u tua di longo, ia kuatekesa kiavulu. Maji, kua bhingile ku longa o aboki kutula o njimbu ia Bibidia. Mu kifika, saí ithangana, o athu ka kexile mu xikina o milongi ia Bibidia ia kexile mu kuívua mu mutelembe. Saí bhabha, o muthu uivua o njimbu, anga u mesena ku di longa dingi. O aboki kexile ni uhete ua kutambuijila o athu akexile ni phata. A bhingile ué kukala ni uhete ua ku longa o athu a mesenene kuijiia dingi. Ni kikuatekesu kia nzumbi ikola, phange Knorr ua mono kuila, o jiphange a tokalele kukala ni uhete ua kuboka. Mu kiki, ku muvu ua 1943, o ilunga ia mateka ku longa o Xikola ia Ukunji ua Nzambi. O xikola íii, ia kuatekesa o jiphange kukala ni uhete ua ku longa o Bibidia.

15. (a) Kiebhi kia divu o jiphange ja dianga kubhanga mbandu mu Xikola ia Ukunji ua Nzambi? (b) Kiebhi kia dikumbidila o kikanenu kia Jihova mu divulu dia Jisálamu 32:8 ku muenhu uê?

15 Jiphange javulu kexile ni uhete ua ku longa o athu ku ditala. Phange Julio Ramu, u lembalala hanji kioso kia bhange o diskursu diê dia dianga ku muvu ua 1944. O diskursu dia lungile ni diiala mu Bibidia, a muixana Doueki. Muéne uambe: “O inama iami ni maku, ia kexile mu teketa, o dízui ki dia kexile mu tunda kiambote.” Muéne uambe dingi: “Kiene ki nga divu mu veji ia dianga, maji ki nga bhuila.” Sumbala kia bhonzele, o an’a ndenge akexile ué mu bhanga mbandu mu xikola. Phange Manera ua tange o musoso ua mon’a ndenge, ua bhange o diskursu diê dia dianga. Muéne uambe: “Ku dimatekenu, muéne ua mateka kudila, mukonda ua kexile ni hele iavulu. Maji ka bhuila. Ni kudila, muéne ua suluka ni kubhanga o diskursu diê, katé kia zubha.” Nange eie kuene mu tambuijila mu iônge mukonda dia jisonhi mba dia kubanza kuila, kua-nda tambuijila kiambote. Se kiene, bhinga kua Jihova n’a ku kuatekesa kutolola o hele. Muéne ua-nda ku kuatekesa ué, kála kia kuatekesele o jiphange ja dianga ku di longa o Xikola ia Ukunji ua Nzambi.—Tanga Jisálamu 32:8.

Tundé ku muvu ua 1943, a longo kiá 8.500 ja jiphange mu Xikola ia Ngiliiade, anga a a tumikisa mu 170 a jixi

16. (a) kiebhi o Xikola ia Ngiliiade kia kuatekesa o Jiphange m’ukulu ni (b) Kiebhi kiene mu kuatekesa tundé ku muvu ua 2011?

16 O kilunga kia Jihova kiene mu longa ué o jiphange bhu kaxi ka Xikola ia Ngiliiade. A mateka o xikola íii, phala ku kuatekesa o jiphange kubandekesa o vondadi iâ ia kuboka o njimbu iambote. O xikola ia Ngiliiade ia mateka ku muvu ua 1943. Tundé ku muvu iú, a longo kiá 8.500 ja jiphange. O jiphange jiji, a a tumikisa mu 170 a jixi. Tundé ku muvu ua 2011, a mu kuixana ngó o aboki a katunda, o tufunga tua ilunga, o akua Betele ni akunji a jixi jengi ka di longo luua o xikola íii.

17. Phangu iahi ilondekesa kuila, o Xikola ia Ngiliiade ia kuatekesa o sidivisu ia kuboka?

17 O kuila o Xikola ia Ngiliiade iene mu kuatekesa o sidivisu ia kuboka? Iene mu kuatekesa. Mu kifika, xinganeka o ima ia bhiti mu ixi ia Japão. Ku mbeji ia Kakuinhi ua muvu ua 1949, o aboki mu ixi ia Japão ka tenene 10. Maji ande dia kubhua o muvu iú, kua kexile kiá 13 kia akunji a jixi jengi phala kukuatekesa o jiphange mu ixi ienioió. Lelu, kuene 216.000 ja aboki mu ixi ia Japão. Kua kambe ngó bhofele, phala o aboki a thembu ioso kutenesa kaxi ka aboki iá!

18. Jimbulula o ji xikola ja mukua ji tuala na-ju.

18 Tuala ni ji xikola ja mukua. Mu kifika, tuala ni Xikola ia Tufunga, Xikola ia Aboki a Thembu Ioso, Xikola ia Aboki a Utuminu, Xikola Phala o Tufunga Tua Ilunga ni Ahatu’â, ni Xikola Phala o Kibuka Kia Filiiale ni Ahatu’â. O ji xikola jiji, jene mu kuatekesa o jiphange kukala ni uhete ua ku longa. Jene mu a kuatekesa ué kusuínisa o kixikanu kiâ. Sé phata, Jezú uene mu kuatekesa athu avulu.

19. Ihi ia zuela phange Russell ia lungu ni kikalakalu kia kuboka? O kuila o kima kia zuela kia dikumbidila?

19 Tundé kia mateka o Utuminu ua Nzambi, kua bhiti kiá 100 ia mivu. Sobha ietu, Jezú Kristu, uene mu kuendesa o kikalakalu kia kuboka ku mivu ioso íii. Ku muvu ua 1916, phange Russell uejidile ni kidi kioso kuila, o kikalakalu kia kuboka o njimbu iambote, kieji di muanga ku mundu uoso. Muéne uambe: “O kikalakalu kia mu dibandekesa kiavulu, maji kia-nda dibandekesa dingi. Mukonda, kuene kikalakalu kia dikota kia kuboka o ‘njimbu ia Utuminu’ ku mundu uoso.” (Faith on the March [A Fé em Marcha], de A. H. Macmillan, página 69) O kikalakalu kiki, a mu ki bhanga lelu! Tu sakidila Jihova, o Nzambi ia kutululuka, u tu bhana o ima ioso i tua bhindamena phala kubhanga o vondadi iê!

^ kax. 2 Bhu kaxi ka athu a diongekele ni Jezú, nange avulu a kituka Jikidistá. Mukonda diahi tu banza kiki? Mukonda poxolo Phaulu ua exana ‘jiphange.’ Muéne ua zuela ué: “Ku en’ió, ala-ku kota, ala hanji ni muenhu, suke amoxi-ku-phe afu ue kiá.” Mu kiki, o izuelu íii ilondekesa kuila, Phaulu ni jikidistá ja mukuá, ejidile athu avulu a tokalele ku kibuka kia athu evu o kitumu kia Jezú kia kuboka.