1. ¿Imanasqataq ninchik: Imamantapas astawanqa Diospa kamachimunanmantam Jesusqa runakunaman willakuq, nispa?

JESUCRISTOQA anchatam munaq Jehova Diospa kamachimunanmanta runakunaman willayta. Chaymi kay allpa pachapi kachkaspanqa Jehova Diospa kamachimunanmanta pachak kuti masta runakunaman yachachirqa. Imamantapas aswanqa Diospa kamachimunanmantam runakunaman willarqa (leey Mateo 12:34).

2. ¿Hayka runakunam uyarirqaku Mateo 28:19, 20 nisqapi Jesuspa rimasqanta? (Willakuyta qaway).

² Wañukusqanmanta kawsariramuspallanmi señorninchik Jesusqa 500 masnin runakunaman rikuriykurqa (1 Cor. 15:6). Paykunatachá kamachirqa “llapallan nacionpi runakunaman” rispa yachachimunankupaq. * Enteron allpa pachapi runakunaman  chayna willayqa sasamá karqa. Chayraykum Jesusqa nirqa hinalla Diosmanta willakuyqa tukupay punchawkama apakunanmanta. Kunan tiempopi Diosmanta willakuspanchikmi yanapachkanchik Jesuspa rimasqan cumplikunanpaq (Mat. 28:19, 20).

3. ¿Imamantam kaypi yachasunchik?

³ Jesucristo qatiqninkunata willakamunankupaq kachaspanqa nirqam: ‘Qamkunawanmi kasaq’, nispa (Mat. 28:20). Chaynata nispanmi Jesusqa nichkarqa willakusqankupi qatiqninkunata yanapananmanta hinaspa paykunawan kuska kananmanta. Jehova Diospas ‘tukuy allinkunata quwaspanchikmi’ yanapawanchik allinta willakunapaq (Heb. 13:20, 21). Kunanmi yachasunchik runakunaman willakunapaq imaynata hinaspa imakunawan Jehova Dios hinaspa kamachiwaqninchik Jesus yanapawasqanchikmanta. Rimasunyá kay pachak watapi Diosmanta imayna willakusqanchikmanta.

4. ¿Kamachiwaqninchik Jesuspa yanapakuykuna quwasqanchikqa imapim yanapawanchik?

⁴ Diosmanta willakuyninchiktam Jesusqa rikchanachirqa tarpuna muhuwan (Mat. 13:18, 19). Chakrapi llamkaqqa herramientakunatam servichikun allpata tikrananpaq. Chaynallataqmi ñuqanchikpas kamachiwaqninchik Jesuspa quwasqanchik yanapakuykunata servichikunchik runakunaman allinta willakunapaq. Wakin yanapakuykunatam servichikurqanchik iskay-kimsa watalla, wakintañataqmi hinalla kunankama servichikuchkanchik.

5. (1) ¿Imaynataq Diosmanta willakunapaq tarjetaqa karqa? (2) ¿Imaynatam chaywan yanapachikuqku?

⁵ Iñiqmasinchikkunam 1933 watamantapacha servichikurqaku Diosmanta willakunapaq tarjeta, nisqanta. Chayqa karqa taksa papelchallam, chaypim karqa pisillapi qillqasqa bibliamanta willakuykuna. Chay tarjetaqa achka iñiqmasinchikkunatam yanaparqa mana sasachakuspalla willakunankupaq. Wakin kutikunapim lluqsimuq musuq yachachikuykuna. ¿Imaynatam chay tarjetawan Diosmanta willakuqku? Yaqa 10 watachanpi kachkaspanmi huk iñiqmasinchik chay tarjetata runakunaman qawachispan niq ñawinchaykunankupaq, hinaspam huk qillqata quykuspan pasakuq.

6. ¿Imanasqam ancha allin karqa Diosmanta willakunankupaq tarjetaqa?

⁶ Chay tarjetakunam iñiqmasinchikkunata yanapaykurqa Diosmanta allinta willakunankupaq. Wakin iñiqmasinchikkunam manchapakuq kaspanku runakunawan rimayta mana atiqkuchu, wakinñataqmi rimaysapa kaspanku chaylla ima yachasqankunamantapas willaq, ichaqa wakin kutipim hawanpi-ukunpi mana musyakuspa rimaqku. Chaymi Diosmanta willakunapaq tarjetakunaqa allinta yanapakuqku mana sasachakuspalla imam kaqta runakunaman yachachinankupaq.

7. ¿Imanasqataq wakin kutipiqa tarjetawan willakuypas sasa karqa?

⁷ Chay tarjetakunawan willakuypas wakin kutikunapiqa sasam karqa. Huk iñiqmasinchikmi willakun: “Wakin kutikunapiqa niwaqkum: ‘¿Ima nichkantaq chay papelchapi? ¿Manachum kikiki willakuwankiman?’”, nispa. Wakin runakunañataqmi ñawinchayta mana atiqkuchu utaq chaskiykuspallan punkunkuta wichqakuruqku, wakinkuqa mana uyariyta munaspankum llichkiparuqku. Chayna kaptinpas chay tarjetakunaqa iñiqmasinchikkunatam allinta yanaparqa Diosmanta  willakunankupaq hinaspa riqsisqa kanankupaq.

8. ¿Imaynatam chay tocadiscota servichikurqaku? (Qaway 27 kaq paginapi fotota).

⁸ Chaymantapas iñiqmasinchikkunaqa 1930 watamantam Diosmanta willakunapaq gramófono nisqata servichikuyta qallaykurqaku, chayqa tocadisco kaqllam karqa. Chay tocadiscopim bibliamanta yachachikuykunata grabaruspanku runakuna uyarinankupaq waqachiqku. Wakin iñiqmasinchikkunam chay tocadiscota suticharqaku Aaron nispa. ¿Imanasqa? Paykunapa rantinpi rimasqanrayku (leey Exodo 4:14-16). Wasiyuq uyariyta munaptinqa chayllam uyarinanpaq yachachikuyta churaykapuqku hinaspam qillqakunata munachiqku. Wakinpiqa lliw ayllunkunawanmi uyariqku. 1934 watapim Diospa llaqtanpiña chay tocadisco ruwayta qallaykururqaku, chaynapi Diosmanta willakuq rispa apakachanankupaq. Tiempopa risqanman hinam 92 yachachikuykunata grabarqaku.

9. ¿Imaynatam chay tocadiscoqa yanapakurqa Diosmanta runakunaman willakunapaq?

⁹ Huk punchawmi chayna yachachikuyta huk runa uyariruspan munarqa vecinonkunamanpas uyarichiyta, chaymi iñiqmasinchikta nirqa tocadisconta huk semana saqiykunanpaq. Chayna uyarichisqanwanmi achka runakuna bibliamanta yachayta astawan munarqaku hinaspam bautizakurqaku. Chay tocadisco mañakuq runapas bautizakururqam, hinaptinmi iskaynin warmi churinkunapas Galaad escuelaman rispanku huk law nacionpiña Diosmanta willakunankupaq kamachisqa karqaku. Imaynam Diosmanta willakunapaq tarjetapas yanapakurqa, chaynallataqmi tocadiscopas yanapakurqa mana sasachakuspalla Jehova Diosmanta willakunapaq. Chaymanta qipamanmi kamachiwaqninchik Jesusqa runakunata hinalla yachachinanchikpaq yanapawarqanchik, Diosmanta yachachinapaq escuelawan.

10, 11. ¿Imaynatam radiowan periodicokunaqa Diosmanta willakunapaq yanapawarqanchik?

¹⁰ Kamachiwaqninchik Jesuspa yanapawasqanchikraykum tukuyta servichikuspa Diosmanta willakurqanchik. Chaykunam yanapawarqanchik as testigokunallaraq kaptinchikpas achka runakunaman willakunanchikpaq (leey Mateo 9:37). Chaypaqmi yanapawarqanchiktaq yachachikuykunata periodicokunapi hurquy. Iñiqmasinchik Russellmi, bibliamanta yachachikuykunata papelpi qillqaspan sapa semana periodicopa ruwanan wasiman apachiq. Chay wasimantañataqmi apachiqku Canadá, Estados Unidos hinaspa Europa nacionkunapi periodico ruwana wasikunaman, chaynapi periodicopi lluqsiptin runakuna leenankupaq. 1913 watapaqqa 2.000 periodicokunapim chay yachachikuykunata hurqumuqku, chaymi yaqa 15 millon runakuna leerqaku.

¹¹ Runakunaman willanapaq yanapawaqninchikqa karqataqmi radiopas. 1922 watapim 16 abril killapi iñiqmasinchik Rutherford radiontakama chayllaraq yachachiyta qallaykurqa. Chaytam uyarirqaku 50.000 runakuna. Manapas unaymantam kikinchikpaña wayra wasinchik karqa, chaymi bibliamanta yachachiyta chaypi qallarirqaku 1924 watapa 24 febrero killapi. Chay watapa diciembre killanpi ingles rimaypi lluqsimuq Willakuq qillqam nirqa: “Radiontakama  yachachikuykunaqa achka runakunamanmi mana qullqillapaq chayarun, kunankamaqa mana sasachakuspallam achka runakuna Diospa yachachikuyninta uyarichkanku”, nispa. Radiowan periodicokunam yanapawarqanchik as iñiqmasinchikkunapa kasqanpi Diosmanta willakunanchikpaq.

12. (1) ¿Maykunapitaq achka runakunapa kasqanpiqa Diosmanta willakuyta munanki? (2) ¿Imatam ruwanayki achka runakunapa kasqanpi Diosmanta willakuyta manchakuspaykiqa?

¹² Kunanpas Diosmanta willakunapaqqa yanapawanchiktaqmi achka runakunapa kasqanpi willakuyninchik. Chaymi willakunchik carrokunapa sayanan lawkunapi, trenkunapa sayananpi, plazakunapi hinaspa mercadokunapipas. Sichum qam achka runakunapa kasqanpi Diosmanta willakuyta manchakuspaykiqa, ¿imatam ruwawaq? Jehova Diostayá mañakuy hinaspa ama qunqaychu Angelo sutiyuq iñiqmasinchikpa nisqanta. Chay watukuq iñiqmasinchikmi nirqa: “Ima ruwaykunawanña Jehova Diosmanta willakunapaq niwaptinkupas chayllam kasukurqaniku. Chayta ruwaspam qawachirqaniku tukuy sunquykuwan Jehova Dios yupaychay munasqaykuta hinaspa paypi iñisqaykuta. Chaypim qawakurqa imayna iñiyniyuq kasqayku, kasukuy utaq mana kasukuy munasqaykupas”, nispa. Manchakuchkaspapas, Diosmanta imayna willakunapaq niwasqanchikman hina kallpanchakuspaqa  Jehova Diospim astawan hapipakuyta yachasun hinaspapas astawanmi payman asuykusun (leey 2 Corintios 12:9, 10).

13. (1) ¿Imanasqataq internetpi jw.org nisqamanta willakunanchik? (2) ¿Imaynatam qampas jw.org nisqata servichikurqanki Diosmanta willakunaykipaq?

¹³ Achka iñiqmasinchikkunam lliw runakunaman kusikuywan willakunku internetpi jw.org nisqanman yaykunankupaq. Chaymanmi sapa punchaw yaykunku 1.600.000 runakuna. Chaypim 700 masnin rimaykunapi ñawinchanmanku bibliamanta yachachikuykunata, hurqunmankutaqmi uyarinankupaqpas. Ñawpa watakunapiqa radiontakamam karu llaqtapi yachaq runakunaman Diosmanta willakurqanchik. Kunanpas chaynatam internet nisqantakama willakuchkanchik.

14. (1) ¿Imayna yachachisqam kananku karqa iñiqmasinchikkuna? (2) ¿Ima escuelataq yanapawanchik bibliamanta allin yachachiq kananchikpaq?

¹⁴ Kunankamam yacharamunchik Jehova Diosmanta willakunapaq imakuna hinaspa imayna yanapawasqanchikmanta. Chaymantapas allin yachachisqam kachkanchik. Pasaq watakunapi tocadiscowan Diosmanta willakuptinchikqa runakunam mana uyariyta munaqkuchu, wakinñataqmi astawan yachayta munaqku. Chaymi mana uyariy munaq runakunata hinaspa astawan yachay munaq runakunata allinta yanapanapaq allin yachachisqa kananchik karqa. Chuya espiritu yanapaykuptinmi Nathan H. Knorr sutiyuq iñiqmasinchikqa cuentata qukurqa iñiqmasinchikkuna allin yachachisqa kanankumanta. Chaymi 1943 watapi qallarirqa Diosmanta yachachinapaq escuela.

15. (1) ¿Imaynam wakin iñiqmasinchikkuna tarikurqaku Diosmanta yachachinapaq escuelapi? (2) ¿Imaynatam Jehova Diosqa yachachiwanchik Salmo 32:8 nisqanman hina?

¹⁵ Achka iñiqmasinchikkunam achka runakunapa qayllanpi imayna rimaytaqa manchakuqku. Huk iñiqmasinchikmi yuyarin bibliamanta chayllaraq yachachispan 1944 watapi achka runakunapa qayllanpi imayna tarikusqanmanta. Paymi bibliapi tarikuq Doeg sutiyuq runamanta yachachichkarqa, chaypis mancharikuymanta makinpas, chakinpas llumpayta katkatatasqa. Chay escuelapiqa warmachakunapas kankum. Angelo sutiyuq iñiqmasinchikpas huk warmachapa punta yachachikuy qusqanmanta yuyarispanmi nin: “Manchakustin rimachkaspanmi waqayta qallaykurqa, chaywanpas rimasqantaqa tukururqam”, nispa. Wakin iñiqmasinchikkunam manchapakuspanku katkatatankuraq, chaymi rimarinankupaq makinku  huqariytapas manchakunku chaynataq llapankupa qayllanpi rimaytapas atinkuchu. ¿Chaynachu qampas tarikunki? Chayna tarikuspaykiqa Jehova Diosta mañakuy ama manchakunaykipaq. Payqa yanapasunkim ñawpaq watakunapi iñiqmasinchikkunata hina (leey Salmo 32:8).

16. ¿Imapaqmi Galaad escuelamanqa rinku?

¹⁶ Jehova Diosqa yupaychaqninkunatam yanaparqataq Galaad escuelawanpas. Chay escuelaqa, lliw riqkunatam yanapan tukuy sunqunkuwan Diosmanta willakunankupaq. Galaad escuelaqa 1943 watapim qallarirqa. Chay watamanta kunankamam 8.500 masnin iñiqmasinchikkunaña chay escuelaman rirunku, paykunam Diosmanta willakuq rirqaku 170 nacionkunaman. 2011 watamantaqa chay escuelamanmi rinku precursor especialkuna, betel wasipi llamkaqkuna, huk law nacionkunapi Diosta serviqkuna hinaspa congregacionta watukuq ancianokuna.

17. ¿Imaynatam Galaad escuelaqa kunankama yanapawachkanchik?

¹⁷ ¿Allintachu Galaad escuela yanapawarqanchik? Arí. Japón nacionpim agosto 1949 watapiqa 10 testigokunalla karqaku. Hinaptinmi Galaad escuelamanta iñiqmasinchikkunata kacharqaku Jehova Diosmanta Japón nacionpi astawan willakunankupaq. Chay wata tukuyninpaqqa 13 iñiqmasinchikkunam chay escuelamanta rirqaku hinaspam chay nacionpi iñiqmasinchikkunata yanaparqaku paykunapas Diosmanta willakunankupaq. Kay punchawkunapiqa yaqa 216.000 testigokunañam Japón nacionpiqa kachkanku hinaspapas yaqa 100.000 precursorkunam kachkanku.

18. ¿Ima escuelakunapiwanmi kachkan Diospa llaqtanpi allinta yachachiwananchikpaq?

¹⁸ Kachkantaqmi allinta yachachiwananchikpaq huk escuelakunapas. Chaykunam: Ancianokunapaq hinaspa siervo ministerialkunapaq escuela, precursorkunata yanapaq escuela, Diospa kamachimunanmanta willakuqkunapaq escuela, llaqtan-llaqtan iñiqmasinchikkunata watukuq ancianokunapaqwan señorankupaq escuela hinaspa betel wasimanta cuentallikuqkunapaqwan señorankupaq escuela. Kay escuelakunapim achka iñiqmasinchikkunata yanaparqa iñiyninkupi allinta takyanankupaq. Chaynallam kunan tiempopipas Jesucristoqa yanapawachkanchik.

19. (1) ¿Imamantam mana iskayrayarqachu iñiqmasinchik Russellqa? (2) ¿Imatam kunan qawachkanchik?

¹⁹ Pachak wata masninñam Jesusqa kamachimuchkan. 1916 watapim iñiqmasinchik Charles Russell nirqa: ‘Jehova Diosmanta willakusqanchikmi huk law llaqtakunamanña chayachkan, hinallam chayqa wiñanqa. Kamachiwarqanchikqa Jesucristopa kamachimunanmanta enteron pachapi willakunapaqmi’, nispa (La fe en marcha, de A. H. Macmillan, pág. 69). Iñiqmasinchik Russellqa manamá iskayrayarqachu Diosmanta enteron pachapi willakunanchiktaqa. Chayta punim kunan qawachkanchik, enteron pachapim Diosmanta willakuchkanchik. Anchatam Jehova Diosta agradecekunchik kamachiwasqanchikta ruwanapaq imayna yanapawasqanchikmanta.