Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Mbá ciento tsiguʼ dí rígá Reino ndrígóo Dios

Mbá ciento tsiguʼ dí rígá Reino ndrígóo Dios

“Dios bi̱ naxná rí tsímáá [...] maʼniratáanʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí májánʼ mu muʼni rí nandoo ikhaa.” (HEBREOS 13:20, 21)

AJMÚÚ 136 GA̱JMA̱A̱ 14

1. Náa numuu eʼyáá rí Jesús ndiʼyoo rí gíʼdoo wéñuʼ numuu maʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Reino ndrígóo Dios rá.

JESÚS niniguʼ wéñuʼ maʼthúún xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ numuu Reino ndrígóo Dios. Rúʼko̱ rí itháan gíʼdoo numuu ndiʼyoo ikhaa. Índo̱ nixtáa náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ, niʼthí itháan rí mbá 100 nuthu ga̱jma̱a̱ numuu Reino. Reino ndrígóo Dios rí itháan niʼthí (atraxnuu Mateo 12:34).

2. Nguáthi̱i̱n xa̱bu̱ nidxawíín ajngáa rí niʼthí Jesús náa Mateo 28:19, 20 rá.

2 Nákha ndiʼkhún nituxi̱i̱ Jesús, nisngájmaminaʼ náa itháan rí 500 xa̱bu̱ (1 Cor. 15:6). Mbáa grupo bugi̱ bi̱ Jesús niʼthún rí magún gutarúʼun “xa̱bu̱ bi̱ kuwa náa xúgíʼ xuajin”. * Mani̱ndxu̱u̱ mingíjyúuʼ rí mutaraʼa náa xúgíʼ numbaaʼ. Jesús niʼthí rí maʼni mba̱yu̱ʼ mbiʼi. Miʼtáraʼa asndu índo̱ gámbáa numbaaʼ xkawiʼ rígi̱. Índo̱ ikháanʼ nuʼtáraʼa rí mbiʼi xúgi̱, kuwáanʼ ruyambáá mu mambanúu rí niʼthí Jesús (Mat. 28:19, 20).

3. Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ ajtsú rí nimbáyulúʼ mu muʼtáraʼa rá.

3 Índo̱ Jesús niʼthún xa̱bi̱i̱ rí mutaraʼa, niʼthún: “Xtáá ga̱jma̱á nindxa̱la” (Mat. 28:20). Ga̱jma̱a̱ ajngáa rígi̱, Jesús niʼthún rí ikhaa gáxnún ikhaa ga̱jma̱a̱ mambáñún mutaraʼa náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ. Jeobá ma̱ngaa nambáyulúʼ rí mbiʼi xúgi̱. Hebreos 13:20, 21 naʼthí rí ikhaa naxnúlú ‹xúgíʼ rí májánʼ› mu mambáyulúʼ muʼtáraʼa. Náa artículo rígi̱ gúʼyáá rí ikhaa naxnúlú rí majmulúʼ, rí mambáyulúʼ ga̱jma̱a̱ naʼniratáanʼ mu muʼtáraʼa. Mú ginii guʼyáá tikhuu rí nijmulú náa mbá 100 tsiguʼ rí ninújngoo.

RÍ NIJMULÚ MU MUʼTÁRAʼA

4. Ndiéjunʼ nimbáyulúʼ rí nijmulú rá.

4 Jesús niʼthí rí ajngáa ndrígóo Reino nindxu̱u̱ xóo mbá tsigaʼ rí najuiʼdu (Mat. 13:18, 19). Mu maguma májánʼ mbaaʼ náa majuiʼdu tsígáʼ, xa̱bu̱ bi̱ naʼdu rígá mbaʼa rí najmuu. Xúʼko̱ má káʼnii rí mumbañún xa̱bu̱ mu mudrigú ajngáa rí na̱jkua̱ kuʼyúlú, ikháanʼ najmulú rí nixnúlú rey Jesucristo. Tikhuu najmulú káaʼ nguáthá tsiguʼ, mu i̱ʼwáʼ xóó najmulú rí mbiʼi xúgi̱. Xúgíʼ rígi̱ nimbáyulúʼ mu muʼtáraʼa itháan májánʼ.

5. a) Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ tarjeta dí naʼtáraʼa rá. b) Xú káʼnii nijmaa rá.

5 Tsiguʼ 1933, a̱ngiu̱lú nigi̱ʼdi̱i̱ nijmún mbá rí nimbáñun mbaʼin mu mutaraʼa timbá aʼphu̱. Nigumbiʼyuu tarjeta dí najmaa mu miʼtáraʼa. Nindxu̱u̱ mbá tarjeta chíʼgíʼ náa nigumaraʼmáʼ nguéjma̱ ajngáa ga̱jma̱a̱ numuu Biblia. Nguánáa egájnuu mbá tarjeta ga̱jma̱a̱ mbá nuxi̱ʼ ajngáa. Xú káʼnii nijmaa tarjeta rígi̱ rá. Mbáa ndxájulú bi̱ nigíʼdu̱u̱ nijmuu índo̱ ikhaa gíʼdoo mbá gu̱wa̱ʼ tsiguʼ naʼthí rí nutún xa̱bu̱ mu muraxnuu tarjeta. Nda̱wa̱á nuxnún tikhu i̱yi̱i̱ʼ ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á nagúun.

6. Náa numuu niyambáá wéñuʼ tarjeta dí naʼtáraʼa rá.

6 Tarjeta dí najmaa mu miʼtáraʼa niyambáá wéñuʼ. Náa numuu rá. Nákha xóó tsírígá tikhun a̱ngiu̱lú nindúún mutaraʼa, mú natiñu̱nʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ tseyáá káʼnii muthi. Mú kuwá eʼwíínʼ bi̱ tsímiñun, nutún xa̱bu̱ xúgíʼ rí eyáá náa mbá nguáthá minutos. Mú nguáná ndayóoʼ muñewa̱a̱n rí muthi. Tarjetas niyambáá wéñuʼ numuu rí nindoo nitaraʼa kaʼwu ga̱jma̱a̱ ragákhi̱i̱.

7. Náa numuu rí nguáná niʼni mingíjyúuʼ mutaraʼa ga̱jma̱a̱ tarjeta dí naʼtáraʼa rá.

7 Mú nguáná niʼni mingíjyúuʼ mutaraʼa ga̱jma̱a̱ tarjeta. Mbáa ndxájulú naʼthí: “Nguáná nuthuxu: ‹Ndiéjunʼ eʼthí tarjeta rá. Lá xándoo marathu̱nʼ ikháánʼ ráʼ.›” Tikhun xa̱bu̱ tsíjmañún guraxnuu o naguanún ga̱jma̱a̱ tarjeta ikhú nurugua̱a̱ guʼwún. Iʼwíínʼ nuxkuʼturi̱ga̱a̱ numuu rí tsínigu̱nʼ mudxawíín ajngáa rí nuʼthúún. Maski ajndu xúʼko̱, tarjetas niyambáá mu a̱ngiu̱lú mutaraʼa ga̱jma̱a̱ mu xa̱bu̱ muniʼnúnʼ xóo bi̱ nutaraʼa numuu Reino.

8. Xú káʼnii nijmún gramófono xá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.)

8 Nda̱wa̱á rí tsiguʼ 1930 nigíʼdi̱i̱lú nijmulú imbo̱ʼ mu miʼtáraʼa. Ninindxu̱u̱ gramófono rí nandoo nagún ku̱ñu̱u̱n, mbá ajua̱nʼ rí naʼdu̱u̱ disco ndrígóo discursos rí nigixi̱i̱. Tikhun nixna mbiʼí Aarón numuu rí ajua̱nʼ rígi̱ “niʼthí” raʼkháa ikhiin xó má Aarón niʼthí, raʼkháa Moisés (atraxnuu Éxodo 4:14-16). Á mu xa̱bu̱ naʼdxun, ndxájulú narígú mbá discurso rí nagájnuu náa Biblia ga̱jma̱a̱ naxnúu mbá i̱yi̱i̱ʼ. Nguáná, mbá guʼwíin edxawíín discurso. Tsiguʼ 1934 nigíʼdi̱i̱lú niʼni gramófonos mu miʼtáraʼa ga̱jma̱a̱. Nda̱wa̱á, a̱ngiu̱lú niyexi̱i̱ mbá 92 discursos.

9. Ndiéjunʼ niyambáá rí miʼtáraʼa ga̱jma̱a̱ gramófono rá.

9 Mbá miʼtsú, mbáa xa̱bu̱ niʼdxuun mbá discurso rí nigixi̱i̱ ga̱jma̱a̱ niniguʼ wéñuʼ. Ninda̱ʼa̱ rí muxnatiʼñáá gramófono mbá xmáná mu mudxawíín xa̱bu̱ bi̱ kuwa mijngii náa xtáa. Ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, mbaʼin xa̱bu̱ ninigajmaa Biblia ma̱ngaa nijngún iyaʼ. Xa̱bu̱ ma̱ngaa nijngúun iyaʼ ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á nájmi̱i̱n e̱ji̱i̱n wa̱ʼxa̱ʼ niguánu ninindxu̱ún misioneras. Xó má tarjeta dí najmaa mu miʼtáraʼa, gramófono rí nandoo nagún ku̱ñu̱u̱n nimbáñun mbaʼin a̱ngiu̱lú mu mutaraʼa timbá miʼtsú. Mú nda̱wa̱á, rey Jesucristo nigíʼdu̱u̱ nijmuu náa Najuiʼsngáa xú Mi̱ʼtháraʼa Májánʼ mu maʼsngúún bi̱ nagún ki̱dxu̱ʼ mu musngáa itháan májánʼ.

RÍ NAMBÁYULÚʼ MU MUʼTÁRAʼA

10, 11. Xú káʼnii niyambáá periódicos ga̱jma̱a̱ radio mu miʼtáraʼa rá.

10 Numuu dí Rey ndrígúlú xtáa ga̱jma̱á ni̱ndxu̱lú, xa̱bi̱i̱ Dios najmulú mbaʼa rí nambáyulúʼ mu muʼtáruʼun mbaʼin xa̱bu̱ xó má eyoo. Rígi̱ nimbáyulúʼ índo̱ kuwáanʼ mbá nguéjmáanʼ bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá náa numbaaʼ (atraxnuu Mateo 9:37). Mbá rí xóo nimbáyulúʼ mu muʼtáraʼa nákha ginii ninindxu̱u̱ periódicos. Xúgíʼ xmáná, ndxájulú Russell nikuʼmaa mbá discurso náa mbá agencia rí nuxna noticias. Ga̱jma̱a̱ agencia nakuʼmaa náa periódicos ndrígóo Canadá, Estados Unidos ga̱jma̱a̱ Europa. Tsiguʼ 1913, discursos ndrígóo ndxájulú Russell nigájnuu náa mbá 2,000 periódicos ga̱jma̱a̱ nuraxnuu mbá 15 millones xa̱bu̱.

11 Imbo̱o̱ rí nimbáyulúʼ mu muʼtáraʼa nindxu̱u̱ radio. Nákha 16 ñajunʼ gu̱nʼ abril tsiguʼ 1922, ndxájulú Rutherford nixná discurso náa radio. Nidxawíín mbá 50,000 xa̱bu̱. Nda̱wa̱á niguáʼdáálú mbá estación ndrígóo radio. Timbá programa nigájnuu nákha 24 ñajunʼ gu̱nʼ febrero tsiguʼ 1924. Índo̱ na̱jkha̱ mambáa tsiguʼ rúʼko̱, revista rígi̱ náa ajngáa inglés niʼthí: “Nakumuxu rí radio na̱nguá minumuu wéñuʼ ga̱jma̱a̱ itháan májánʼ rí najmaa asndu xúgi̱ mu miʼtáraʼa ajngáa rí gajkhun”. Periódicos ga̱jma̱a̱ radio niyambáá wéñuʼ mu miʼtáraʼa náa nda̱wi̱i̱n mbaʼin a̱ngiu̱lú.

Mbaʼin wéñuʼ a̱ngiu̱lú nanigu̱nʼ mutaraʼa náa kuwa mbaʼin xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ nuthúún numuu ináa ndrígúlú náa Internet (Atayáá kutriga̱ 12 ga̱jma̱a̱ 13)

12. a) Náa eniguaʼ marataráʼa ikháánʼ rá. b) Á mu ikháánʼ namíñaʼ marataráʼa náa kuwa mbaʼin xa̱bu̱, ndiéjunʼ gándoo gátani rá.

12 Imbo̱o̱ rí nayambáá xúgi̱ mu muʼtáruʼun itháan xa̱bu̱ nindxu̱u̱ rí muʼtáraʼa náa kuwa mbaʼin xa̱bu̱. Nuʼni mbá tsiakii mu muʼtáraʼa náa naguáju̱n autobuses, estación ndrígóo tren, náa naguájun carro ga̱jma̱a̱ xuá. Á mu ikháánʼ namíñaʼ marataráʼa náa kuwa mbaʼin xa̱bu̱, ndiéjunʼ gándoo gátani rá. Aratakháñii Jeobá ga̱jma̱a̱ atatsaʼwáminaʼ rí niʼthí mbáa ndxájulú circuito. Ikhaa niʼthí rí mámbá ikha nuxi̱ʼ rí xóo muʼtáraʼa nindxu̱u̱ imbo̱o̱ enii xóo muʼni ñajunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ musngajmáá fe ma̱ngaa rí tsiniʼñáanʼlu. Ikhaa ndaʼyoo rí nindxu̱u̱ mbá rí xóo masngájmuu Dios rí maʼni xúgíʼ rí gando̱ʼo̱o̱. Índo̱ nánguá miñulú ga̱jma̱a̱ nuʼgíʼ muʼni i̱ʼwáʼ ikhaa xóo muʼtáraʼa, nani̱ndxu̱lú itháan míjínʼ xa̱bi̱i̱ Dios ga̱jma̱a̱ najmañulúʼ makumulúʼ kuʼyáá itháan ikhaa (atraxnuu 2 Corintios 12:9, 10). *

13. a) Náa numuu rí májánʼ muʼthá ga̱jma̱a̱ numuu ináa ndrígúlú índo̱ nuʼtáraʼa rá. b) Xú káʼnii ejmaʼ ikháánʼ ináa rígi̱ índo̱ narataráʼa rá.

13 Mbaʼin a̱ngiu̱lú nanigu̱nʼ mutún xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ numuu ináa ndrígúlú náa Internet. Náa mbá xúgíʼ mbiʼi natu̱ʼu̱u̱n náa jw.org itháan rí 1,600,000 xa̱bu̱. Ikhí nandoo muraxnuu ga̱jma̱a̱ mundrigú i̱yi̱i̱ʼ náa itháan rí 700 ajngáa. Nákha wajyúúʼ nijmulú radio mu muʼtáruʼun xa̱bu̱ bi̱ nikuwa náa xuajin mitsínguánʼ wéñuʼ. Rí mbiʼi xúgi̱ naguma rúʼko̱ náa ináa ndrígúlú náa Internet.

RÍ NAGUMARATÁANʼ NAMBÁYULÚʼ MUʼTÁRAʼA

14. a) Ndiéjunʼ ndiyóoʼ majmañún a̱ngiu̱lú rá. b) Ndiéjunʼ embáyuluʼ mu muʼsngáa itháan májánʼ Biblia rá.

14 Asndu gi̱jyooʼ ndiʼyáá rí Jeobá naxnúlú rí majmulúʼ ga̱jma̱a̱ rí mambáyulúʼ mu muʼtáraʼa. Mú ma̱ngaa naʼniratáanʼ. Náa numuu rí ndayóoʼ rá. Mbá xkri̱da, índo̱ a̱ngiu̱lú nitaraʼa ga̱jma̱a̱ gramófono, tikhun xa̱bu̱ tánigunʼ rí nidxawíín. Mú eʼwíínʼ ninigu̱nʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ nindúún majmañún itháan ga̱jma̱a̱ numuu Biblia. A̱ngiu̱lú ndiyóoʼ majmañún xú káʼnii gúsngáa itháan májánʼ ga̱jma̱a̱ ndiéjunʼ gúthi índo̱ xa̱bu̱ tsíñún gúdxuun. Xi̱ʼ kaʼwu niʼni rí ndxájulú Knorr mbaʼyoo rí a̱ngiu̱lú ndayóoʼ majmañún musngáa májánʼ Biblia. Ikha jngó, tsiguʼ 1943 nirígá Najuiʼsngáa xú Mi̱ʼtháraʼa Májánʼ.

15. a) Ndiéjunʼ niguaʼnii tikhun bi̱ nikuwa náa Najuiʼsngáa xú Mi̱ʼtháraʼa Májánʼ rá. b) Xú káʼnii eʼnimbánuu Jeobá náa ikháánʼ ajngáa rí naʼthí náa Salmo 32:8 rá.

15 Mbaʼin a̱ngiu̱lú tséyáá xú káʼnii guthi náa kuwa mbaʼin xa̱bu̱. Mbáa ndxájulú narmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí nigíʼnuu índo̱ nixná timbá discurso ndrígóo nakha tsiguʼ 1944. Niʼthí ga̱jma̱a̱ numuu mbáa xa̱bu̱ bi̱ nagumbiʼyuu Doeg bi̱ na̱ʼkha̱ náa Biblia. Ikhaa naʼthí rí náa xúgíʼ discurso ndrígóo niguáʼaan ñawúunʼ, ragómiu̱u̱ ga̱jma̱a̱ itsu̱ rawunʼ, mu maski ajndu xúʼko̱ niʼngo̱o̱ nixná xúgíʼ. Mú gi̱jyooʼ ma̱ngaa nusngúún e̱ji̱n. Ndxájulú circuito bi̱ niʼthá náa kutriga̱ 12 narmáʼáan a̱jkiu̱u̱n rí nigíʼnuu mbáa ada̱ timbá miʼtsú rí ninújngoo. Nimíñuu wéñuʼ rí asndu itháan mambiyaʼ. Mú niʼni mbá tsiakii mu maxná xúgíʼ discurso. Tikhun a̱ngiu̱lú namíñún wéñuʼ numuu rí natiñunʼ ga̱jma̱a̱ nakumu̱ún rí xándoo muxuxi ñawúunʼ ní má xándoo matsimún náa plataforma. Lá nagíʼnaʼ rúʼko̱ ikháánʼ ráʼ. Atanda̱ʼa̱a̱ Jeobá rí mambáyaʼ mu xámiñaʼ. Ikhaa mambáyaʼ xó má nimbáñun timbíi̱n a̱ngiu̱lú bi̱ nikuwa náa Najuiʼsngáa xú Mi̱ʼtháraʼa Májánʼ (atraxnuu Salmo 32:8). *

16. Ndiéjunʼ embáñun bi̱ nagún náa Galaad rá.

16 Dios ma̱ngaa naʼniratiin xa̱bi̱i̱ náa Galaad náa nawaʼsngáa. Gi̱jyooʼ nambáñun a̱ngiu̱lú mu maʼndún mutaraʼa itháan. Timbá curso nirígá nákha tsiguʼ 1943. Asndu nákha ikhú, mbá 8,500 a̱ngiu̱lú narámunʼ náa curso rígi̱ ga̱jma̱a̱ nini ñajunʼ náa mbá 170 xuajin mba̱ʼu̱. Nákha tsiguʼ 2011 nijuiʼthún magún i̱ndó precursores especiales, superintendentes ndrígóo circuito, betelitas o misioneros bi̱ xóó tágun náa curso rígi̱.

17. Xú káʼnii eyambáá Galaad náa nawaʼsngáa rá.

17 Xú káʼnii eyambáá Galaad náa nawaʼsngáa rá. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu Japón. Nákha gu̱nʼ agosto tsiguʼ 1949 nikuwa nguéjmi̱i̱n wéñuʼ xa̱bi̱i̱ Jeobá náa xúgíʼ xuajin mba̱a̱, mú ikhú nigi̱ʼdi̱i̱ raguwáʼ misioneros bi̱ nikuwa náa Galaad. Índo̱ na̱jkha̱ mambáa tsiguʼ rúʼko̱ nikuwa mbá 13 misioneros bi̱ nimbañúún a̱ngiu̱lú mutaraʼa. Rí mbiʼi xúgi̱, náa xuajin Japón kuwa mbá 216,000 xa̱bi̱i̱ Jeobá. ¡Ga̱jma̱a̱ mbá taphi̱i̱n ni̱ndxu̱ún precursores regulares o auxiliares!

18. Ndiéjunʼ i̱ʼwáʼ escuelas kuaʼdáálu bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá rá.

18 Ndiéjunʼ i̱ʼwáʼ escuelas kuaʼdáálu bi̱ ni̱ndxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá rá. Mbá xkri̱da, tikhuu nindxu̱u̱: Ñajunʼ rí Nuʼtáraʼa numuu Reino, Náa Nawaʼsngúún xú káʼnii gíʼmaa muni ñajunʼ ndrígu̱ún Precursor, Náa Najuiʼsngúún bi̱ Nutaraʼa numuu Reino, náa Najuiʼsngúún Superintendentes ndrígóo Circuito gajmiún Guʼñún, ga̱jma̱a̱ náa Nawaʼsngúún bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa Betel gajmiún Guʼñún. Náa escuelas rígi̱ nagumaratiin májánʼ wéñuʼ a̱ngiu̱lú xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱ ga̱jma̱a̱ naʼni itháan gujkhuʼ fe ndrígu̱ún. Nakujmaa kaʼwu rí Jesús naʼniratáanʼ xóó rí mbiʼi xúgi̱.

19. a) Ndiéjunʼ niʼthí ndxájulú Russell ga̱jma̱a̱ numuu rí miʼtáraʼa rá. b) Lá gajkhun rí niʼthí xáʼ.

19 Naʼni itháan rí mbá 100 tsiguʼ rí Reino ndrígóo Dios nigíʼdu̱u̱ niʼtáñajunʼ. Asndu nákha ikhú, rey Jesucristo naxná ikha náa nuʼtáraʼa. Nákha tsiguʼ 1916, ndxájulú Russell niʼthí: “Rí nuʼtáraʼa ndijoo nacha̱ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ maʼga̱ rajoo itháan, numuu rí ñajunʼ rígi̱ rí miʼtáraʼa ga̱jma̱a̱ numuu ‹evangelio ndrígóo Reino› náa xúgíʼ numbaaʼ” (La fe en marcha, de A. H. Macmillan, ináa 69). Xó má eʼyáá, ndxájulú Russell ndiʼyoo májánʼ dí miʼtáraʼa náa xúgíʼ numbaaʼ. Gajkhun xúʼko̱ má rígá, numuu rí xúgi̱ kuwáanʼ ruʼtáraʼa náa xúgíʼ numbaaʼ. Nuxnáa wéñuʼ núma̱aʼ Jeobá numuu rí naxnúlú xúgíʼ rí nda̱yúlúʼ mu muʼni ñajunʼ ndrígóo.

^ párr. 2 Mbáa mbaʼin rí bi̱ 500 ninindxu̱ún cristianos. Xóo eʼyáá rá. Numuu rí apóstol Pablo nixná mbiʼñún “a̱ngiu̱lú”. Ma̱ngaa niʼthí rí mbiʼi rúʼko̱ nikháñun má tikhun, mu rí mbaʼin xóó kuwa. Ikha jngó nakujmaa rí Pablo ga̱jma̱a̱ iʼwíínʼ cristianos niniʼnuʼ mbaʼin bi̱ 500 xa̱bu̱ bugi̱.

^ párr. 12 2 Corintios 12:9, 10: “Ga̱jma̱a̱ maski ajndu xúʼko̱, ikhaa niʼthúu̱nʼ: “Rí májánʼ a̱jkiu̱nʼ nindxu̱u̱ xúgíʼ rí ndayáaʼ; numuu rí na̱jkhá ragúʼdoo itháan tsiakii índo̱ guabúnʼ”. Ikha jngó nadxuʼ rí manimbamínaʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí guabúnʼ, mu xúʼko̱ marigá tsiakiyuu Cristo náa ikhúúnʼ xóo mbá guʼwá xtíin náa ikhúúnʼ. Ikha jngó nadxuʼ rí guabúnʼ, índo̱ nuta wéñuʼ, índo̱ ndayóoʼ, índo̱ naguma gínún ga̱jma̱a̱ náa xkujndu ga̱jma̱a̱ numuu Cristo. Numuu rí índo̱ guabúnʼ, ikhú nagúʼdoo tsiakii”.

^ párr. 15 Salmo 32:8: “Mani rí majmañaʼ, ga̱jma̱a̱ masngáaʼ náa kamba̱a̱ rí gíʼmaa midxuʼ. Maxtáá rayaʼ índo̱ gaxnaʼ xtágabu”.