1. Чахе Маноаһ пеһʹәсийа кӧ ԝе бьбә бав, әԝи чь кьр?

 МАНОАҺ у жьна ԝи баԝәр бун кӧ тʹӧ щар ԝе ԝанрʹа зарʹ нәбьн. Ле щарәке, мьлйакʹәте Йаһоԝа, готә жьна Маноаһ кӧ ԝе жерʹа кӧрʹ бьбә. Рʹасти жи мьзгиникә чьԛас баш бу! Чахе Маноаһ әв әʹламәти жь жьна хԝә пеһʹәсийа, әԝ гәләк ша бу. Ле Маноаһ ӧса жи кʹур дьфькьри кӧ чахе әԝ бьбә бав, әԝ ԝе бәр Хԝәде щабдар бә бона зарʹе. Гәло әԝи у жьна ԝи ча гәрәке зарʹа хԝә һин кьрана, кӧ әԝи Йаһоԝа һʹьз бькьра у жерʹа ԛӧльх кьра? Чьмки ԝи чахи Исраеледа гәләк мәрьва тьштед хьраб дькьрьн. Маноаһ жь Йаһоԝа лава кьр кӧ диса мьлйакʹәте хԝә бьшинә у гот: «Йа Хӧдан, әз лава дькьм, бьла зьламе Хԝәде, йе кӧ тә шандьбу диса ԝәрә у кʹа әме бона лаԝьке кӧ бьбә чь бькьн, һини мә бькә» (Һʹакьмти 13:1-8).

2. Чь ԝәрʹа лазьм ә сәва кӧ зарʹед хԝә һин кьн, у чаԝа һун дькарьн әве йәке бькьн? (Ӧса жи бьньһерʹә чаргошә « Шагьртед Ԝәйи Лапи Фәрз».)

² Һәрге зарʹед ԝә һәнә, дьбәкә һун фәʹм дькьн кӧ Маноаһ чь дьфькьри. Чьмки щабдарийа ԝә жи әԝ ә кӧ али зарʹед хԝә бькьн, ԝәки әԝана Йаһоԝа нас кьн у һʹьз кьн. a (Бьньһерʹә спартьн.) (Мәтʹәлок 1:8). Ԝәʹде ԛӧльхкьрьна тʹәви малбәте, һун  дькарьн али зарʹед хԝә бькьн кӧ дәрһәԛа Йаһоԝа у Кʹьтеба Пироз һе зедә пебьһʹәсьн. Һьлбәт, хенщи кӧ һәр һʹәфти ԛӧльхкьрьна тʹәви малбәте тʹәви ԝан дәрбаз кьн, диса һе зедә тьшт лазьм ә кӧ бькьн. (Бьхунә Ԛануна Дӧщари 6:6-9.) Ле чь диса дькарә али ԝә бькә, кӧ зарʹед хԝә һин кьн, ԝәки әԝана Йаһоԝа һʹьз кьн у жерʹа хьзмәт кьн? Дь ве тʹемайеда әме шеԝьр кьн кӧ әм ча дькарьн чʹәʹв бьдьн Иса. Рʹаст ә әԝ бав нибу, ле йәкә һун дькарьн жь ԝи һин бьн, кӧ әԝи чаԝа шагьртед хԝә һин дькьр у ширәт дькьр. Иса шагьртед хԝә һʹьз дькьр у әԝ мьлук бу. Һьн жи Иса фәʹм дькьр кӧ әԝана чь тʹәхмин дькьн у заньбу кӧ чаԝа али ԝан бькә. Ԝәрә ньһа әм пебьһʹәсьн кӧ чаԝа әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә Иса.

3. Шагьртед Иса чьрʹа баԝәр бун кӧ әԝ ԝана һʹьз дькә?

³ Иса шагьртед хԝәрʹа гәләк щар дьгот, кӧ әԝ ԝана һʹьз дькә. (Бьхунә Йуһʹәнна 15:9.) Әԝи ӧса жи гәләк ԝәʹдә тʹәви ԝан дәрбаз дькьр (Марԛос 6:31, 32; Йуһʹәнна 2:2; 21:12, 13). Иса нә кӧ тʹәне дәрсдаре ԝан бу, ле әԝ ӧса жи һәвале ԝан бу. У ԝана заньбун кӧ әԝ ԝана һʹьз дькә. Ле һун чь дькарьн жь Иса һин бьн?

4. Һун ча дькарьн зарʹед хԝәрʹа бьдьнә кʹьфше кӧ һун ԝана һʹьз дькьн? (Бьньһерʹә шькьле әʹԝльн.)

⁴ Тʹьме зарʹед хԝәрʹа бежьн кӧ һун ԝана һʹьз дькьн, у кӧ әԝана чьԛас ԝәрʹа ԛимәт ьн (Мәтʹәлок 4:3; Тито 2:4). Самуйел кӧ ль Австралйайе дьжи, гьли дькә: «Чахе әз бьчʹук бум, Баве мьн һәр евар мьнрʹа кʹьтеба ‹Сәрһатийед Кʹьтеба Пироз› дьхԝәнд. Әԝи щаба пьрсед мьн дьда, әз һʹәмез дькьрьм у пачʹ дькьрьм кӧ хԝәш рʹазем. Паше чахе әз пеһʹәсийам кӧ Баве мьн малбәтәкә ӧсада мәзьн буйә, кʹидәре кӧ һʹәмезкьрьн у пачʹкьрьн тʹәбийәти нибуйә, әз гәләк әʹщебмайи мам! Ле йәкә, әԝи тʹьме дьхԝаст һʹьзкьрьна хԝә мьнрʹа бьдә кʹьфше. Ахьрийе, һәләԛәтийа мьн у ԝи гәләк ԛайим бу, у мьн хԝә рʹьһʹәт тʹәхмин дькьр у мьн заньбу кӧ әз темә хԝәйкьрьне». Де Бавно, али зарʹед хԝә бькьн, кӧ әԝана жи хԝә ӧса тʹәхмин кьн, у тʹьме ԝанарʹа бежьн кӧ һун ԝана һʹьз дькьн. Ԝана һʹәмез кьн у пачʹ кьн. Ԝәʹдә тʹәви ԝана дәрбаз кьн, тʹәви ԝан хәбәрдьн, хԝарьне бьхԝьн, у бьлизьн.

5, 6. а) Иса жь бо һʹьзкьрьне ча бу һьндава шагьртед хԝә? б) Һун чаԝа гәрәке зарʹед хԝә ширәт кьн?

⁵ Иса гот: «Әз кʹижана һʹьз дькьм ль ԝан һьлтем у ԝан ширәт дькьм». b (Бьньһерʹә спартьн.) (Әʹйанти 3:19). Шагьртед Иса гәләк щар һәвдӧрʹа дькʹәтьнә дәʹԝе, кӧ жь ԝана кʹи йә йе һәри мәзьн. Иса әԝ проблем пьшт гӧһе хԝәва нәавит. Дәԝсе, әԝи бь сәбьр әԝана диса у диса ширәт дькьрьн. Иса һәртʹьм нәрм бу, у сәва кӧ ԝана ширәт кә, щи у ԝәʹде рʹаст дьжбарт (Марԛос 9:33-37).

⁶ Һун зарʹед хԝә һʹьз дькьн, ләма жи һун заньн кӧ гәрәке ԝана ширәт кьн. Щара бәс ә кӧ зарʹарʹа тʹәне шьровәкьн кӧ чьрʹа әв тьшт рʹаст ә йан хьраб ә. Ле һәрге әԝана диса йа хԝә дькьн? (Мәтʹәлок 22:15). Чʹәʹв бьдьнә Иса. Бь сәбьр бәрдәԝам кьн ԝана рʹаст кьн, ширәт кьн у һин кьн. Щи у ԝәʹде рʹаст бьжберьн, сәва кӧ ԝана ширәт кьн, у әԝе йәке бь нәрми бькьн. Хушкәкә жь Африкайа Башуре бь наве Елед тинә бира хԝә, кӧ де-баве ԝе чаԝа әԝ ширәт дькьрьн. Ԝана тʹьме жерʹа шьровәдькьрьн кӧ жь ԝе һивийа чь нә. Чахе ԝана жерʹа дьготьн кӧ әԝ ԝе бе щәзакьрьне чьмки әԝе гӧрʹа ԝан нәкьр, әԝана тʹьме хԝәйе гьлийе хԝә дьман. Елед дьбежә: «Ле ԝана тʹӧ щар бь һерсе әз щәза нәдькьрьм, йан жи бе шьровәкьрьн кӧ чьрʹа мьн щәза дькьн». Жь бо ве йәке Елене тʹьме заньбу, кӧ де-баве ԝе ԝе һʹьз дькьн.

7, 8. а) Шагьртед Иса жь дӧайед ԝи чь һин бун? б) Дӧайед ԝә чаԝа дькарьн али зарʹед ԝә бькьн, кӧ әԝана итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньн?

⁷ Чахе Иса гәрәке бьгьртана у бькӧштана, әԝи жь Баве хԝә лава кьр: «Абба, Баво! Һәр мәщал жь дәсте тә те. Әве кʹасе жь мьн дур хә. Ле бьра хԝәстьна мьн нибә, ле йа тә бә» c (Бьньһерʹә спартьн.) (Марԛос 14:36). Һәла бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә шагьртед Иса чь тʹәхмин дькьрьн, чахе ԝана бьһистьн, йан паше пеһʹәсийан дәрһәԛа дӧайе ԝи. Ԝана фәʹм кьр кӧ рʹаст ә Иса беԛьсур бу, ле йәкә әԝи аликʹари жь Баве хԝә хԝәст. Ӧса әԝана һин бун кӧ мина Иса мьлук бьн у итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньн.

⁸ Зарʹед ԝә жи дькарьн жь дӧайед ԝә гәләк тьшт һин бьн. Һьлбәт һун дӧа накьн тʹәне сәва кӧ зарʹед хԝә һин кьн. Дь дӧайед хԝәда жь Йаһоԝа һиви кьн, ԝәки нә кӧ тʹәне әԝ али зарʹед ԝә бькә, ле ӧса жи али ԝә бькә. Ана кӧ дь Бразилйайеда дьжи дьбежә: «Чахе проблемед мә һәбун, мәсәлә чахе кальке мьн у пирька мьн нәхԝәш дькʹәтьн, де-баве мьн жь Йаһоԝа һиви дькьрьн, кӧ ԛәԝате у биланийе бьдә ԝан, сәва кӧ сафикьрьна рʹаст бькьн. Ԝана һәла һе ԝәʹде гәләк чәтьнда жи проблемед хԝә дьданә дәсте Йаһоԝа. Ахьрийеда, әз һин бум кӧ итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньм». Чахе зарʹед ԝә дьбьһен дӧайед ԝә, мәсәлә чахе һун дӧа дькьн кӧ мерхасийе бьстиньн сәва щинаре хԝәрʹа шәʹдәтийе бьдьн, йан жи мәзьне хәбатерʹа бежьн кӧ һуне рʹожед щьвата мәзьн нәчьн сәр хәбате, зарʹед ԝә фәʹм дькьн кӧ һун итʹбарийа хԝә Йаһоԝа тиньн кӧ әԝ ԝе али ԝә бькә, у әԝана жи ԝе ӧса һин бьн.

9. а) Иса ча шагьртед хԝә һин кьр кӧ мьлук бьн у хԝәһʹьз нибьн? б) Һәрге һун мьлук ьн у хԝәһʹьз ниньн, зарʹед ԝә ԝе чь һин бьн?

⁹ Иса шагьртед хԝәрʹа дьгот кӧ әԝана мьлук у хԝәһʹьз нибьн, у һьн жи әԝ хԝәха ӧса бу. (Бьхунә Луԛа 22:27.) Шагьртед ԝи дьдитьн кӧ әԝ гәләк тьшт ԛӧрбан дькә бона Йаһоԝарʹа ԛӧльх кә у али мәрьва бькә.  Шагьртед ԝи жи һин бун кӧ ӧса бькьн. Һун жи дькарьн бь кьре хԝә зарʹед хԝә һин кьн. Деби кӧ дӧ зарʹед ԝе һәнә дьбежә: «Мьн тʹӧ щар дәхәси нәдькьр кӧ мере мьн бона йед дьн ԝәʹдә хәрщ дькә, чьмки әԝ рʹуспи йә. Мьн заньбу кӧ малбәта мәрʹа һәма ча аликʹарийа мере мьн лазьм бә, әԝ ԝе али мә бькә» (1 Тимотʹейо 3:4, 5). Чаԝа Деби у мере ԝе Прана, бь кьре хԝә дәрс сәва зарʹед хԝә һиштьн? Прана дьбежә кӧ зарʹед ԝи тʹьме һазьр бун у с кӧ ԝәʹде щьватед мәзьн аликʹарийе бьдьн. Әԝана бәхтәԝар бун, һәвалед баш хԝәрʹа дьжбартьн у дьхԝастьн кӧ тʹьме тʹәви хушк у бьра бьн. Ньһа малбәта ԝанда гьшк ча ԛӧльхкʹаред һәртʹьм хьзмәт дькьн. Де-бавно, һәрге һун мьлук ьн у хԝәһʹьз ниньн, бь ве йәке һун зарʹед хԝә һин дькьн, кӧ тʹьме һазьр бьн у бьхԝазьн али йед дьн бькьн.

10. Иса ча фәʹмкʹарийа хԝә да кʹьфше чахе һьнә мәрьв һатьнә Щәлиле кӧ ԝи бьгәрʹьн?

¹⁰ Иса бь тʹәмами жь мәрьва фәʹм дькьр, чьмки әԝ беԛьсур бу. Әԝи дина хԝә нә дьда тʹәне сәр ве йәке кӧ мәрьв чь дькьн, ле ӧса жи кӧ чьрʹа әԝана ӧса дькьн. Әԝи дькарьбу тедәрхьста кӧ дьле ԝанда чь йә. Мәсәлә, щарәке һьнә мәрьв дь Щәлиле һатьн у ԝи дьгәрʹийан (Йуһʹәнна 6:22-24). Иса фәʹм кьр кӧ әԝана һатьнә нә сәва ве йәке, кӧ дьхԝазьн бьбьһен һәла әԝ ԝе ԝана чь һин кә, ле сәва хԝарьне һатьнә (Йуһʹәнна 2:25). Иса заньбу кӧ бь рʹастийе дьле ԝанда чь бу. Ләма әԝи әԝана ширәт кьрьн у ԝанрʹа шьровәкьр, кӧ әԝана нав хԝәда гәрәке чь бьгӧһезьн. (Бьхунә Йуһʹәнна 6:25-27.)

11. а) Һун ча дькарьн тедәрхьн кӧ зарʹа ԝә ча дьньһерʹә сәр хьзмәтийе? б) Һун ча дькарьн али зарʹед хԝә бькьн, кӧ әԝана жь хьзмәтийе шабуне бьстиньн?

¹¹ Рʹаст ә һун нькарьн дьла бьхуньн, ле һун жи дькарьн фәʹмкʹар бьн. Мәсәлә, һун дькарьн зарʹед хԝә фәʹм кьн, кӧ әԝана ча дьньһерʹьн сәр бәлакьрьна мьзгине. Һун дькарьн пьрсе бьдьнә хԝә: «Гәло дьбәкә зарʹед мьн хьзмәтийеда тʹәне һивийа ԝи ԝәʹдәйи нә, чахе әм дькарьн һеса бьн, тьштәки бьхԝьн йан вәхԝьн?» Һәрге ԝә фәʹм кьр кӧ зарʹед ԝә жь хьзмәтийе шабуне навиньн, ӧса бькьн кӧ хьзмәти ԝанрʹа һʹәԝас бә. Шьхӧлед бьчʹук ԝанрʹа бьдьн, сәва кӧ әԝана тʹәхмин кьн кӧ әԝана дькарьн кʹаре биньн.

12. а) Иса дәрһәԛа чь шагьртед хԝә пешда ширәт кьр? б) Чьрʹа шагьртед Исарʹа бь рʹастийе әԝ ширәт лазьм бу?

¹² Диса ча Иса фәʹмкʹарийа хԝә дайә хәбате? Иса заньбу кӧ шашик дькарә мәрьва бьбә бәрбь шашикә дьн, у һәла һе бәрбь гӧне мәзьн жи, у ләма әԝи дәрһәԛа ве йәке пешда готә шагьртед хԝә. Мәсәлә, шагьрта заньбун кӧ бенамуси хьраб ә. Ле Иса пешда ԝанрʹа гот кӧ чь дькарә мәрьва бәрбь бенамусийе һелан кә. Әԝи гот: «Кʹи бь тәме хьраб жьнәке бьньһерʹә, әԝи дьле хԝәда иди тʹәви ԝе зьнекʹари кьр. Аԝа һәгәр чʹәʹве тәйи рʹасте тә жь рʹе дәрдьхә, ԝи дәрхә у жь хԝә бавежә» (Мәтта 5:27-29). Шагьртед Иса нава щьмәʹта Рʹомайида дьжитьн, йед кӧ һʹьз дькьрьн театреда тʹәмашед ӧса бьньһерʹьн, кʹижан кӧ бь сенед бенамусийе у гьлийед хьраб тʹьжә бун. Ләма жи Иса бь һʹьзкьрьне шагьртед хԝә ширәт кьр, кӧ әԝана хԝә жь тьштед ӧса дур бьгьрьн, сәва кӧ нәкʹәвьнә тʹәльке.

13, 14. Ча һун дькарьн али зарʹед хԝә бькьн кӧ әԝана хԝә жь бенамусийе дур бьгьрьн?

 ¹³ Чаԝа де-бав һун дькарьн бь фәʹмкʹарийа хԝә зарʹед хԝә хԝәй кьн, ԝәки әԝана тьштед ӧса нәкьн кӧ дьле Йаһоԝа бешиньн. Ле йазьх, иро һәла һе зарʹед бьчʹук жи дькарьн бькʹәвьнә тʹәлькәкә ӧса, кӧ порнографиа йан тьштед майинә бенамуси бьньһерʹьн. Һьлбәт һун гәрәке зарʹед хԝәрʹа бежьн, ԝәки хьраб ә кӧ тьштед бенамуси бьньһерʹьн. Ле һун дькарьн һе зедә бькьн, сәва кӧ зарʹед хԝә хԝәй кьн. Пьрсед ӧса бьдьнә хԝә: «Гәло зарʹед мьн заньн кӧ чьрʹа ньһерʹандьна порнографиайе хоф ә? Чь дькарә ԝана һелан кә кӧ бьхԝазьн тьштед ӧса бьньһерʹьн? Гәло зарʹед мьнрʹа һеса йә тʹәви мьн дәрһәԛа һʹәму тьшти хәбәрдьн, чьмки ӧса әԝана дькарьн аликʹарийе жь мьн бьхԝазьн, һәрге кʹәтьнә ве тʹәльке кӧ порнографиайе бьньһерʹьн?» Һәла һе чахе зарʹ бьчʹук ьн, һун ԝанрʹа дькарьн ӧса бежьн: «Һәрге тӧ дь интернетеда тьштәки бенамуси бьвини у бьхԝази бьньһерʹи, һиви дькьм ԝәрә бал мьн у мьнрʹа бежә. Тʹӧ щар нәтьрсә у шәрм нәкә кӧ аликʹарийе жь мьн бьхԝази. Чьмки әз дьхԝазьм али тә бькьм».

¹⁴ Чахе һун дьжберьн ча һеса бьн йан жи ԝәʹдә дәрбаз кьн, бьзаньбьн кӧ зарʹед ԝә ве йәкеда чʹәʹв дьдьнә ԝә. Пранас дәрһәԛа кʹижани жоре һатьбу готьне, гот: «Тӧ дькари дәрһәԛа гәләк тьшта бежи, ле зарʹед тә дьньһерʹьн кӧ тӧ чь дьки у чʹәʹв дьдьнә тә.» Һәрге һун бона ԝәʹдәдәрбазкьрьне фәсал дьжберьн музикайе, кʹьтеба, у филма, кʹижан кӧ лайиԛ ьн, бь ве йәке һуне зарʹед хԝә һин кьн кӧ әԝана жи ӧса бькьн (Рʹомайи 2:21-24).

15, 16. а) Һун чьрʹа баԝәр дькьн кӧ Йаһоԝа ԝе али ԝә бькә ԝәки зарʹед хԝә һин кьн? б) Әме чь шеԝьр кьн тʹема дьнда?

¹⁵ Чь ԛәԝьми чахе Маноаһ жь Хԝәде һиви кьр кӧ бьбә бавәки баш? «Хԝәде дәнге Маноаһ бьһист» (Һʹакьмти 13:9). Де-бавно, Йаһоԝа ԝе дӧайед ԝә жи бьбьһе. Әԝ ԝе али ԝә бькә кӧ зарʹед хԝә һин кьн. Ӧса жи әԝ ԝе али ԝә бькә, кӧ һун һʹьзкьрьна хԝә бьдьнә кʹьфше, мьлук бьн, у фәʹмкʹар бьн.

¹⁶ Йаһоԝа ԝе али ԝә бькә кӧ һун зарʹед хԝә һин кьн чахе һәла һе бьчʹук ьн, ӧса жи чахе мәзьн дьбьн. Тʹема дьнда әме шеԝьр кьн ча һун дькарьн чʹәʹв бьдьнә Иса һʹьзкьрьнеда, мьлуктийеда у фәʹмкʹарийеда, у әԝ йәк ча ԝе али ԝә бькә, кӧ зарʹед хԝәйә щаһьл һин кьн, ԝәки әԝана Йаһоԝарʹа ԛӧльх кьн.