1. Lelo Manoa wālongele bika paāyukile amba usa kubutula mwana?

MANOA ne wandi mukaji bādi bayukile amba kebākabutulapo bana nansha dimo. Ebiya difuku dimo, mwikeulu wa Yehova wāsapwila mukaja Manoa amba ukabutula mwana mwana-mulume. Bine, kino kyādi kintu kya kutulumuka! Wandi mukaji paāmusapwidile uno mwanda, Manoa wāsangele bininge. Inoko kadi walangulukile bininge pa byobya bilomba Yehova kudi shabana. Lelo i muswelo’ka aye ne wandi mukaji obādi bakufundija wabo mwana kuswa Yehova ne kumwingidila, papo bantu bavule mu Isalela balonga bintu bibi? Manoa wālombele Yehova atume monka mwikeulu amba: “A! Mfumwami, nakwisashila, muntu wa Leza’wa o watumine aye monka ko tudi, etulombole kyo tukalonga kudi mwana ukabutulwa’wa.”​—Batyibi 13:1-8.

2. Lelo ufwaninwe kulonga bika pa kufundija bobe bana, ne ubwanya kulonga’byo namani? (Tala kapango kanena amba “ Bifundwa bya Bible bya Kamweno.”)

² Shi wi mbutwile, ubwanya kwiivwana na mwēivwanine Manoa. Nobe udi na kiselwa kya kukwasha bobe bana bayuke Yehova ne kumusanswa. (Nkindi 1:8) Mu butōtyi bwa kisaka, ukokeja kukwasha bobe bana befunde kuyuka Yehova kupityila ku Bible. Bine, ufwaninwe kulonga bivule kupita’ko’tu kwifunda Bible yenga ne  yenga na bobe bana. (Tanga Kupituluka 6:6-9.) Lelo i bika bikwabo bikakukwasha ufundije bobe bana kusanswa Yehova ne kumwingidila? Mu kino kishinte, tusa kubandaula’mo kimfwa kya Yesu. Nansha Yesu byākabutwilepo, ubwanya kuboila ñeni ku muswelo wādi ufundija bana bandi ba bwanga. Yesu wādi wibaswele kadi wādi mwityepeje. Kadi wadi na bujinguludi, wādi wivwanija muswelo obādi beivwana ne kuyuka mwa kwibakwashisha. Tutalei pano motubwaninya kwiula Yesu.

3. Lelo bana ba bwanga ba Yesu bāyukile namani amba wibaswele?

³ Divule dine Yesu wādi usapwila bana bandi ba bwanga amba wibaswele. (Tanga Yoano 15:9.) Kadi wādi upityija nabo kitatyi kivule. (Mako 6:31, 32; Yoano 2:2; 21:12, 13) Yesu kādipo’tu enka mufundiji wabo mhm ino kadi wādi mulunda nabo. O mwanda kebātatenepo amba wibaswele. Lelo i ñeni’ka yokokeja kuboila kudi Yesu?

4. Lelo ukalombola namani bobe bana amba wibaswele? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁴ Lombola bobe bana amba wibaswele, ne kwibalombola’mba wibamwene na mvubu. (Nkindi 4:3; Tetusa 2:4) Samuel, ushikatanga mu Ostrali unena amba: “Ponakidi mwanuke, Tata wadi untangila kyolwa kyonso Dibuku Dyami dya Mānga ya mu Bible. Wadi ulondolola bipangujo byami, umpamba bīpa ne kumfifya pa kwenda kukalala. Bine, mafuku pa kupita’po natulumukile pa kuyuka amba Tata walelelwe mu kisaka mokebadipo na kibidiji kya kwipamba bīpa ne kwififya! Ino walongele bukomo bwa binebine pa kunombola amba unswele. Mwapya tunga? Naningishe kijimba kya kipwano nandi kadi nadi na nsangaji ne mutyima-ntenke.” Kwasha bobe bana nabo beivwane namino, na kwibasapwila divule dine amba “Nemuswele.” Wibapambe bīpa ne kwibafifya. Wisambe nabo kitatyi ne kitatyi, dīla nabo pamo, ne kukaya nabo.

5, 6. (a) Nansha Yesu byādi uswele bana bandi ba bwanga, lelo wālongele bika? (b) Le i muswelo’ka obwanya kudingila bobe bana?

⁵ Yesu wānenene amba: “Boba bonso bonsenswe kisanso kikatampe nebadingilanga ne kwibalemununa.” * (Tala kunshi kwa dyani.) (Kusokwelwa 3:19) Kimfwa, bana bandi ba bwanga bēpatenye pa mwanda wa kuyuka i ani mukatampe mu bukata mwabo. Yesu kātadilepo uno mwanda kilomonyeka. Ino, wēbadingile misunsa mivule na kitūkijetyima. Inoko wādi nyeke mutūkanye kadi wādi wilaija kitatyi kifwaninwe ne kifuko mwanda wa kwibalemununa.​—Mako 9:33-37.

⁶ Byosenswe bobe bana, ufwaninwe ne kwibadingila. Kitatyi kimo ubwanya kwibashintulwila mwanda waka bintu bimobimo i biyampe nansha i bibi. Inoko le shi kebakokelepo? (Nkindi 22:15) Boila ñeni kudi Yesu. Endelela kwibadingila na kitūkijetyima, kwibaludika, kwibafundija ne kwibalemununa. Tonga’ko kitatyi kiyampe ne kifuko kya kwibadingila kadi longa uno muswelo na butūkanye. Kaka Elaine wa mu Afrika wa Kunshi uvuluka muswelo wadi umudingila bambutwile bandi. Badi nyeke bamushintulwila byobadi bamusakila. Shi abamusapwila amba basa kumupa mfuto pa mwanda wa kubulwa kukōkela, byo byonka byobadi balonga. Inoko, unenena amba: “Kebadipo nansha dimo bandingila na bulobo nansha pa mpikwa kunshintulwila kine kyobandingidila.” Pa mwanda wa kino, wayukile nyeke amba bambutwile bandi badi bamuswele.

7, 8. (a) Lelo bana ba bwanga ba Yesu bēfundile bika pa milombelo yandi? (b) Lelo milombelo yobe ibwanya namani kukwasha bobe bana bakulupile mudi Leza?

⁷ Yesu paādi kasa kukwatwa ne kwipaibwa, wālombele Shandi amba: “Abba, Tata, bintu byonso bibwanikanga kodi; mfundule kino  kitomeno. Inoko, ke kyonsakapo ami, aa, ino i kyosaka abe mwine.” * (Tala kunshi kwa dyani.) (Mako 14:36) Ela’po bidi milafwe umone mwēivwanine bana ba bwanga ba Yesu pobaivwene ino milombelo ne kuboila’ko ñeni mwenda mafuku. Bajingulwile amba nansha byādi muntu mubwaninine, wādi nyeke ulomba Shandi amukwashe. O mwanda nabo bēfundile amba bafwaninwe kwityepeja ne kukulupila mudi Yehova.

⁸ Bobe bana babwanya kwifunda bintu bivule kupityila ku milombelo yobe. Shako, kukalombelapo’tu enka mwanda wa kufundija bobe bana. Inoko pobemvwana ulombela, bakokeja kwifunda kukulupila mudi Yehova. Mu milombelo yobe, kufwaninwepo’tu enka kulomba Yehova akwashe bobe bana, ino mulombe akukwashe ne abe mwine. Ana, ushikatanga mu Brezile, unenena amba: “Kitatyi kya makambakano, pamo bwa kitatyi kyabēlele bankambo, bambutwile bami badi balomba Yehova ebape bukomo bwa kulwa na ano makambakano ne tunangu twa mwa kukwatyila butyibi buyampe. Nansha shi tubatanwa na makambakano makomo namani, badi batula myanda yabo mu makasa a Yehova. Byafula kwepi, nefundile kukulupila mudi Yehova.” Kitatyi kivwana bobe bana ulomba Yehova akukwashe usapule na bukankamane ku bakwabo nansha kulomba mukulumpe obe wa kaji kitatyi kya kwenda ku kitango, bana bakajingulula amba ukulupile mudi Yehova kadi nabo bakalonga uno muswelo.

9. (a) Lelo Yesu wāfundije namani bana bandi ba bwanga kwityepeja ne kubulwa mutyima wa kwisakila? (b) Le bobe bana bakefunda bika, shi wi mwityepeje ne kubulwa mutyima wa kwisakila?

⁹ Yesu wāsapwidile bana bandi ba bwanga bekale betyepeje ne kuleka kwisakila, ne kadi wēbashidile ne kimfwa. (Tanga Luka 22:27.) Batumibwa bandi bāmumwene pa epēne bu kitapwa mwanda wa kwingidila Yehova ne kukwasha bakwabo, ebiya nabo balonga uno muswelo. Nobe ukokeja kufundija bobe bana kupityila ku kimfwa kyobe. Debbie, udi na bana babidi, unena amba: “Wami mulume byadi mukulumpe nkikwatwangapo mukao  pa mwanda wa kitatyi kyapityija na bakwabo. Nansha, byondyukile amba wami mulume byafwaninwe kuta mutyima kyetu kisaka, kadi ufwaninwe netu kwituta mutyima.” (1 Temote 3:4, 5) Lelo kimfwa kya Debbie ne wandi mulume Pranas, kyakweshe namani kyabo kisaka? Unena amba betu bana badi nyeke na mutyima wa kukwasha ku bitango. Badi na nsangaji, badi na balunda bayampe, kadi badi basaka kwikala mu bukata bwa batutu ne bakaka. Pano abo bonso mu kisaka bengidilanga Yehova mu mwingilo wa kitatyi kyonso. Shi wi mwityepeje ne kubulwa kwisakila, ufundijinga bobe bana bekale na mutyima wa kukwasha bakwabo.

10. Lelo Yesu wālombwele namani bujinguludi pāile bantu bamo kumukimba mu Ngadilea?

¹⁰ Yesu wādi na bujinguludi bubwaninine. Kadipo utele mutyima enka ku byadi bilonga bantu inoko ku bine byādi bibatonona balonge’byo. Wādi utanga bidi mu mityima yabo. Kimfwa, bantu bamo bāile kumukimba mu Ngadilea. (Yoano 6:22-24) Wājingulwile kine kyobādi bamukimbila, ke mwandapo wa kuteleka byādi ufundija, inoko bādi basaka bidibwa. (Yoano 2:25) Yesu wāyukile mwine mobadi beivwanina. Ebiya wēbalemununa na kitūkijetyima ne kwibalombola pantu pobādi basakilwa kushinta.​—Tanga Yoano 6:25-27.

11. (a) Lelo i muswelo’ka obwanya kuyuka mwiivwanina bobe bana pa busapudi? (b) Le i muswelo’ka okokeja kukwasha bobe bana basangele busapudi?

¹¹ Nansha byokubwanyapo kuyuka bidi mu mutyima, nobe ubwanya kwikala na bujinguludi. Kimfwa, ubwanya kuyuka mwiivwanina bobe bana pa mwanda utala busapudi. Ubwanya kwiipangula amba: ‘Lelo bakekala na kitatyi kya kwenda mu busapudi enka shi tubaleka kwipwija mukose ne kudya nansha kutoma tubitomibwa? Shi ubayuka amba bobe bana kebasangelangapo busapudi bininge, wibakankamike basangele’bo. Wibape tumingilo tutyetutye tobabwanya kwingila.

12. (a) Lelo Yesu wādyumwine bana bandi ba bwanga ku bika? (b) Mwanda waka bana ba bwanga ba Yesu bādi bafwaninwe kudyumunwa?

¹² Lelo Yesu wāingidije kadi bujinguludi namani? Wādi uyukile amba kilubo kimo kibwanya kufikija muntu ku kilubo kikwabo nansha ke ku bubi bukatampe, o mwanda wādyumwine bana bandi ba bwanga pa kino. Kimfwa, bana bandi ba bwanga, bādi bayukile amba i bibi kulonga busekese. Inoko Yesu wēbadyumwine ku kine kilengejanga muntu kulonga busekese. Wānene amba: “Ense utala mwana-mukaji sō enka ne byamwivwanina kilokoloko wapu kala kulonga nandi makoji mu mutyima wandi. Nanshi shi diso dyobe dya lundyo dikukukajanga, nankyo bongotola’dyo ne kwela’dyo kulampe nobe.” (Mateo 5:27-29) Bana ba bwanga ba Yesu bādi bekele mu bukata mwa bantu babusekese mu Loma bene bādi baswele kutala makayo a bantu badi mutaka ne muneneno wa kiboja. O mwanda Yesu wādyumwine bana bandi ba bwanga na buswe kwepuka kintu kyo-kyonso kikebalengeja baleke kulonga byoloke.

13, 14. Lelo i muswelo’ka okakwasha bobe bana bepuke kwipwija mukose kubi?

¹³ Byodi mbutwile, ubwanya kwingidija bujinguludi pa kukinga bobe bana kukulonga  bintu kebisangajapo Yehova. Kya bulanda, dyalelo nansha ke bana batyetye badi mu kyaka kya kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka ne bintu bikwabo bya busekese. Bine, ubwanya kulombola bobe bana amba i bibi kutala bintu bya busekese. Inoko kudi bintu bivule byokokeja kulonga pa kwibakinga. Wiipangule amba: ‘Lelo bami bana bayukile amba kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka kuletanga byaka? Lelo i bika bikebalengeja batale bino bifwatulo? Lelo nebapanga mukenga wa kwisamba nami pa kintu kyo-kyonso, kine kikebatonona banombe bukwashi pobatanwa na matompo a kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka?’ Nansha shi bana bakidi banuke bininge, ubwanya kwibasapwila amba: “Nansha shi ubamone bintu kampanda pa Entelenete bilangula masenda a ngitu ebiya kosake kwibitala, iya bidi unombole. Kokatuyuka nansha kwivwana bumvu bwa kunomba madingi. Nsaka kukukwasha.”

¹⁴ Potonga byakwipwija nabyo mukose, langulukila kadi bininge pa muswelo okokeja kwikala kimfwa kiyampe ku bobe bana. Pranas, utelelwe kungala’ku, unena amba: “Ubwanya kwisambila pa bintu bivule, ino bobe bana bakamona byolonga kupwa kebakwiula.” Shi nyeke utanga mutyima pa butongi bobe bwa minjiki, mabuku ne mafilime pa kwipwija mukose kulumbuluke, nabya ukakwasha bobe bana bakwiule.​—Loma 2:21-24.

15, 16. (a) Mwanda waka ufwaninwe kukulupila amba Yehova ukakukwasha ufundije bobe bana? (b) Le i bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

¹⁵ Lelo byāikele namani kitatyi Manoa kyālombele Yehova amulombole mwa kwikadila bu mbutwile muyampe? “Leza wateja ku diwi dya Manoa.” (Batyibi 13:9) A bambutwile, Yehova ukevwana milombelo yenu. Ukemukwasha mufundije benu bana. Kadi ukemukwasha mwikale na buswe, betyepeje, ne kwikala na bujinguludi.

¹⁶ Yehova ukemukwasha mufundije benu bana tamba ku bwanuke, kadi ukemukwasha mwibafundije ne pa bunsongwa bwabo. Mu kishinte kilonda’ko, tukabandaula’mo muswelo kimfwa kya Yesu kya buswe, kwityepeja, ne bujinguludi mokibwanya kukukwashisha ufundije bobe bana bansongwa bengidile Yehova.