1, 2. (1) ¿Jamüsü shapaaka naaʼin na wayuukana neʼrapa nemiyoʼulaain nachonnii? (2) ¿Kasa eeka süpüla nuuntüin naaʼinrüin wanee jimaʼai jee wanee majayülü?

MIYOʼU maʼin tü talataa antakat suluʼu naaʼin na aküjüliikana pütchi wanaa sümaa woutiisain na nachonniikana. Jamüsüjaʼa Berenice nümaa chi suʼwayuusekai, talatüshii maʼin naya wanaa sümaa woutiisain na pienchishiikana nachonnii jee müsia süka naapüin naaʼin sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa süpülapünaa sülatüin suulia 14 nouyase. Shapaapejeʼe naaʼin süka neʼrüin nemiyoʼulaain na nachonniikana jee kapüleejeerüin namüin eejiraain naya sümaa tü eekat süpüla sülatüin namüin. Keimaʼaisere jee kamajayütsere pia, eesüjaʼa süpüla shapaain paaʼin naaʼu.

² Naashin wanee psicólogo, kapüleesü namüin na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana eejiraain naya sümaa tü alatakat namüin. Jaʼitakajeʼe namüin na kachonshiikana, kapüleesü namüin nakaaliinjain naya. Na wayuu jimaʼaliinnakana achonnii ooʼulaka na majayünnüüinnakana achonnii, «joʼuweeyülia naaʼin» eeshii namüle namüin nachonnii. Naashin chi psicólogokai, jimaʼaitpa wanee jintüi ooʼulaka majayütpa wanee jintut, kamalainsü namüin epintajaa, eeʼirajaa, kuʼyamaliishii joo nayaʼyaasaʼa jee müsia oʼunüshii naya süchiirua tü suchuntaakat naaʼin. Otta taasia, kaʼaleewainweeshii naya. Chi jimaʼaikai jee tü majayütkat, eeshii süpüla naʼaleewain naya Maleiwa maʼaka naaʼin Jesuu jintüliiwaʼaya nia  (paashajeʼera Lucas 2:52). Eeshii süpüla nekirajaain maʼin süpüla natüjain aküjaa pütchi jee keeʼireein naaʼin aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa. Eesü süpüla naneeküin süka naaʼin namüiwaʼa naapüin naaʼin nümüin Jeʼwaa jee noonooin sümaa nünüiki. Keimaʼaisere jee kamajayütsere pia, ¿kasa paaʼinrajatka süpüla keeʼireeinjatüin naaʼin aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa? Paainja tü naainjakat Jesuu. Wekirajaajeerü anain tü paaʼinrajatkat süpüla piiʼiyatüin namüin püchonnii sünain alin naya püpüla, sünain nnojoluin yaletüin paaʼin jee sünain piyaawatüin saaʼu tü alatakat namüin.

3. ¿Jamüshii aleewaka maʼin na nikirajüinkana Jesuu nümaa?

³ Paala sümaiwa, nnojoipuʼushi yootuin wanee wayuu nümaa chi nüchepchiakai süchiki tü alatakat nümüin. Aluʼuinjaʼa Jesuu, yootopuʼushi nia namaa na polookana piamamüin nikirajüin süchiki tü alatakat nümüin ooʼulaka tü jülüjakat naaʼin. Nütünajunnuu Jesuu na nikirajüinkana, nnojoishii nüchepchiain naya (paashajeʼera Juan 15:15). Niiʼiyatüin Jesuu namüin na nikirajüinkana sünain alin naya nüpüla. Jamüshijaʼa nia, nüküjawalin namüin tü jülüjakat naaʼin jee tü alatakat nümüin. Akaʼaya nia, jülüjasü naaʼin tü namakat na nikirajüinkana nümüin (Mar. 6:30-32). Aleewashii maʼin naya nümaa Jesuu suluʼujee tia jee keraashii naya süpüla tü aʼyatawaa eʼitaanajatkat najapuluʼu mapa.

4. ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla aleewainjachin pia namaa püchonnii? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 13.)

⁴ Shiimain laülaain pia saaʼu nakuwaʼipa püchonnii, aleewainjachipajaʼa pia namaa. Aleeweena püchonnii pümaa müleka yootule pia namaa. Choʼujaashaatasü paainjain tia, müshijeseʼe puʼuraajüinjachin sümaa jülüjain paaʼin tü paaʼinrajatkat napüleerua. Süpüla puuntüin tia, anasü nnojorüle siraain kaʼi paaʼu sünain aʼyatawaa. Jülüjeesü paaʼin jaralüin tü muusika kamalainkat namüin püchonnii, kasain peliikula kamalain namüin otta kasain nashaitteein amüin. Jaʼitairü mamalain pümüin tia kasakalüirua, anasü paainjüle tia namaa. Wanee wawala chejeʼewat Italia, Ilaria sünülia, süküjüin sünain naapajawalin chi süshikai sümaa tü shiikat tü muusika kamalainkat sümüin. Süka naainjain tia chi süshikai, aleewasü maʼin Ilaria nümaa ooʼulaka süküjawalin nümüin tü alatakat sümüin. Nnojoleechi jooin pia napüla püchonnii müleka aleewale pia namaa jee pükaaliinjale naya süpüla aleewainjachin Jeʼwaa namaa (Sal. 25:14). Nnojoleechi jooin pia napüla müle pukuwaʼipa namaa, aijeechi pia napüla jee kojuteechi pia namüin. Jee müsia, naküjeerü pümüin tü alatakat namüin.

5. ¿Kasa naaʼinrajatka na nikirajüinkana Jesuu süpüla talatüinjatüin naaʼin?

⁵ Nütüjaa aaʼu Jesuu talateerüin maʼin naaʼin na nikirajüinkana müleka naʼyataale nümüin Jeʼwaa jee naaʼinmaale tü aküjaakat pütchi. Müsüjeseʼe nütütüleʼerüin Jesuu naaʼin süpüla naküjüin pütchi, «shiimüin sünain jümaainjachin taya waneepia» müshi nia namüin (Mat. 28:19, 20).

6, 7. ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla piiʼiyatüin namüin püchonnii sünain alin naya püpüla?

⁶ Piʼreein maʼin amüin na püchonniikana aleewain naya nümaa Jeʼwaa. Piainjachi ekirajaka püchonnii naashin Maleiwa ooʼulaka piainjachi achiajaaka naya (Éf. 6:4). Anashii pikirajüle waneepia sünain tü Wiwüliakat. Jamüshijaʼa wanee wayuu, nüjütawaliin nüchonnii sünain koleejia süka nütüjaain saaʼu jalouijeerüin namüin watta kaʼi tü ekirajünakalü anain naya. Choʼujaaleepajaʼa pükaaliinjain na püchonniikana süpüla nantawaliinjanain sünain tü outkajawaakat, sünain tü outkajawaakat miyoʼu jee süpüla nekirajaain jümaa soʼu tü Ai juʼwaajakalü oʼu Maleiwa. Pikiraja naya nüchiki Jeʼwaa süpüla nayaawatüin saaʼu aneerüin nakuwaʼipa naaʼinrüle tü nümakat. Naainjüle tia, kateerü noʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa (Prov. 24:14). Pikiraja naya süpüla kojutüinjatüin namüin tü aküjaakat pütchi. Paainja tü naainjakat Jesuu jee pükaaliinja naya süpüla kamalainjatüin namüin aküjaa pütchi.

⁷ Süpüla katsüinjatüin nunoula wanee anoujashi, ekirajaainjachi nia waneepia sünain tü Wiwüliakat, oʼunajachi nia sünain tü outkajawaakat  otta aküjüinjachi nia pütchi. ¿Jamüsü naainjüinjatka tia wanee jimaʼai ooʼulaka wanee majayülü? Saashin wanee wawala chejeʼewat Sudáfrica, akulajaapuʼusü saaʼin sünain ekirajawaa sünain tü Wiwüliakat, oʼunaa sünain tü outkajawaakat jee aküjaa pütchi. Akaʼaya na suwalayuukana, müsia nakuwaʼipayaasa. Kekeʼerashii maʼin naya soʼu tü Ai naʼwaajakalü oʼu Maleiwa sümaa napüshi; naainjain tia süpüla nojoʼlooin suulia ekirajawaa. Nnojoliipejeʼe nayüülajüin naya na wayuu kachonkana naya. Talatüsü maʼin saaʼin tü wawalakat sutuma nekirajüin shia na wayuu kachonkana shia süpüla palajanainjatüin sutuma tü shiʼyataainkat nümüin Maleiwa. Maaʼulu yaa, matüjüinsat choʼujawaa sünain tü outkajawaakat jee sünain aküjaa pütchi.

8. (1) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nnojoluin yaletüin nukuwaʼipa Jesuu? (2) ¿Kasa naaʼinraka na nikirajüinkana Jesuu sutuma nnojoluin yaletüin naaʼin?

⁸ Nnojotsü yaletüin naaʼin Jesuu mayaainjeʼe lotuin nukuwaʼipa. Nüküjüin namüin na nikirajüinkana choʼujaain nükaaliinjünüin nutuma Jeʼwaa (paashajeʼera Juan 5:19). Sutuma neʼrüin müin nukuwaʼipa Jesuu, kojutüshi maʼin nia namüin. Süka nuchuntawalin Jesuu kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa, neʼitaain maʼin naaʼin na nikirajüinkana nünain. Müsüjeseʼe nashatüin nukuwaʼipa Jesuu otta nnojotsü yaletüin naaʼin (Aluw. 3:12, 13, 16).

9. ¿Kasa paaʼinrajatka mojukuwaʼiparüle putuma wanee kasa?

⁹ Nnojoishi eein wanee wayuu lotokoi akuwaʼipa maʼaka naaʼin Jesuu; shiimain eejeerüin tü kasa nnojoleetkalü anakuwaʼipalüin putuma. Mojukuwaʼiparüle putuma wanee kasa «tayaʼaya kasitka», müinjachi pia otta nnojotsü yaletüinjatüin paaʼin (1 Juan 1:8). Neʼrüle müin pukuwaʼipa püchonnii, nashateerü tia püchiirua jee kojuteechi pia namüin. Anuu wanee sukuwaʼipa: «Nnojotsü taaʼinjeein tia», nümawaire pümüin chi pülaamainkai süchiki wanee kasa mojukuwaʼipatka nutuma, kojuteechi nia pümüin süka nnojoluin yaletüin naaʼin. Shiasaʼa joo jashichire nia pümüin sümaa niain kasirüin tü alatakat, kapüleejeerü pümüin piiʼiyatüin nujutü nümüin. Saashin wanee wawala Rosemary sünülia, mojukuwaʼiparüle wanee kasa sutuma nümaa chi suʼwayuusekai, naküjüin namüin na apünüinshiikana nachonnii sünain nayain kasirüin tü alatakat. Sutuma müin nakuwaʼipa, nashatüin shia na nachonniikana otta naküjüin tü alatakat namüin. Wanaa sümaa sülatüin kasa mojusü namüin nachonnii, naküjüin namüin anain maʼin noʼuraajüle jee naashajeʼerüle tü karalouktairua akaaliinjeenakat naya sünain tia.

10. ¿Kasa naaʼinrawaika Jesuu sutuma nnojoluin yaletüin naaʼin?

¹⁰ Laülaashi Jesuu saaʼu nakuwaʼipa na nikirajüinkana, nüküjüinjeseʼe namüin tü naaʼinrajatkat otta jamüin choʼujaaka naaʼinrüin tia. Naainjain tia süka nnojoluin yaletüin naaʼin. Jamüshijaʼa nia, nuluwataainka naya sünain aaʼinraa tüü: «Ayata jüchajaain palajana tü nuluwataayakat Maleiwa otta tü lotookalü akuwaʼipaa». Süchikijee, nüküjüin namüin jamüin choʼujaaka naaʼinrüin tia, müshi nia: «Shiasaʼa süpüshuaʼa tü wanee  kasakalüirua, aapüneerü jümüin». Soʼu wanee kaʼi, müshi nia namüin: «‹Kaainjarai nia› anakaja nnojorule jümüin sümüin wane wayuu». Nümaka süchikijee: «Müleka jiyoujüle nia sünainjee wane wwatua neʼe naainjala, akaweenia jiakana nütüma Maleiwa» (Mat. 6:31-33, TNM; Mat. 6:34–7:2).

11. ¿Jamüsü anaka püküjawaire namüin püchonnii jamüin paaʼinrajatka wanee kasa?

¹¹ Paaʼinrajatpa wanee kasa, anasü püküjüle namüin na püchonniikana jamüin aneetka nakuwaʼipa sutuma wanee kasa paaʼinrajatka. Müle shia putuma, eeshii süpüla noonooin sümaa pünüiki. Tia shia tü naaʼinrakat wanee wawala, pienchishii nüchonnii jimaʼalii. Naashin chia wawalakai, neʼitaain naaʼin na jimaʼaliikana nünain nashi müleka nüküjawaire namüin tü naaʼinrajatkat otta jamüin aneetka nakuwaʼipa sutuma tia. Naainjüle tia na wayuu kachonshiikana, neʼreerü na nachonniikana sünain anain tü naaʼinrakat napüleerua. Nnojo motuin paaʼin jimaʼaliinnapain naya otta oʼunüshii süchiirua laülaainjatüin naaʼin (Roma 12:1). Naashin chia wawalakai, naaʼinrajatpa wanee kasa wanee jimaʼai jee shiale wanee majayülü, nnojotsü anain noʼunüle süchiirua tü suchuntaakat neʼe naaʼin (Sal. 119:34). Nnojo yaletüin paaʼin otta püküja namüin püchonnii jamüin paaʼinrajatka wanee kasa. Nashateerü pukuwaʼipa otta neʼreerü kojutüin naya pümüin maʼaka naaʼin wayuu miyoʼuyuu.

12. ¿Kasa naaʼinraka Jesuu süpüla nükaaliinjain Pedro?

¹² Nütüjaa aaʼu Jesuu kasainjatüin naaʼinrüin süpüla nükaaliinjain na nikirajüinkana. Jamüshijaʼa nia, wanaa sümaa nüküjüin namüin na nikirajüinkana sünain nuʼutünajachin aaʼin, asounnajaashi Pedro sünain maa: «Senyotkalee, jalia pia suulia sülanüin pümüin tüü». Makaʼa nünüiki Pedro shia süka alin Jesuu nüpüla. Nütüjaapejeʼe saaʼu Jesuu nnojoluin pansaain nünüiki Pedro, müshijeseʼe nüchiajaain nia. Süchikijee tia, nüküjüin Jesuu nümüin Pedro otta namüin na wanee nikirajüinkana mojeerüin nukuwaʼipa wanee wayuu nnojoire noonooin sümaa nünüiki Maleiwa suʼunnaa müliaa. Otta chi eekai naaʼinrüin tü kasa nüchekakat Maleiwa nüpüleerua jaʼitairü kapüleein nümüin, anakuwaʼipaleechi nia nutuma (Mat. 16:21-27). Nunoukteʼerüin mapa Pedro tü jülüjakat naaʼin (1 Ped. 2:20, 21).

13, 14. (1) ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla pütüjaain saaʼu choʼujaale katsüinjatüin nanoula püchonnii? (2) ¿Kasa paaʼinrüinjatka pükaaliinjeere na püchonniikana?

¹³ Puchunta nümüin Jeʼwaa nükaaliinjai pia süpüla piyaawatüin saaʼu tü alatakat namüin püchonnii jee süpüla pikirajüin naya (Sal. 32:8). Eeshii piʼrüle püchonnii sünain mojuin naaʼin jee shiale mojuin nanüiki nüchiki wanee wawala. Eeshii püliʼrajüle naya sünain nounjulajüin wanee kasa puulia. Nnojotsü anain piʼitaale naaʼu sünain naainjain kasa mojusü pujuuna. * Acheküshii pükaaliinjain naya. Eesüjaʼa süpüla choʼujaain nümüin püchon pükaaliinjain nia süpüla katsüinjatüin nunoula.

¹⁴ Pükaaliinjeere na püchonniikana, püsakira naya sünain tü alatakat namüin. Jamüshijaʼa pajaittüinjachire wüin suluʼujee wanee ishi, paaʼütachoinjatü tü waattekat jiattaʼaya suulia keenain tü wüinkat. Akaataajaʼa püsakirapa na püchonniikana, anainjatü sukuwaʼipa pünüiki namüin süpüla pütüjaain saaʼu tü alatakat namüin. Nnojorüle müin putuma, nnojoleerü naküjüin pümüin tü suluʼukat naaʼin (paashajeʼera Proverbios 20:5 *). Saashin Ilaria, suchuntaapuʼuin saaʼin suʼunüin yalapünaa namaa na sükonpanyeetsekana süchikijee clase. Sütüjaapejeʼe saaʼu nnojoluin anain saainjüle tia, müsüjeseʼe mojuin saaʼin sutuma tia. Nayasaʼa na wayuu kachonkana shia, nayaawata aaʼu mojuin saaʼin. Nasakitkalaka shia kasain alatüin sümüin. Isasü süchiki süchecherüin saaʼin, shiʼyalajaka jee süküjaka kasain wayuu alatüin sümüin sümaa suchuntüin kaaliinwaa namüin. Nakoʼojooka sünain. «Watüjaa aaʼu kapüleein tia, wakaaliinjüinjatpejeʼe pia», namaka sümüin. Nakaaliinjakalaka  shia süpüla saʼaleewajaainjatüin namaa na wawalayuukana.

15. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu shiain jülüjain naaʼin Jesuu tü akuwaʼipaa anasü eekat nünain wanee wayuu?

¹⁵ Niyaawata aaʼu Jesuu nakuwaʼipa na nikirajüinkana otta jülüjasü naaʼin tü akuwaʼipaa anasü eekat nanain. Nütüjaapa saaʼu Natanael chejeʼewalin Jesuu Nazaret, müshi nia: «¿Jeratuairü ajuittüin kasa anasü sünainjee wayuu eekai müin aka saaʼin tü wayuuirua kepiakat Nazaret eekai nnojolüin kasain anain apüla?» (Juan 1:46). Chajachire pia soʼu müin nünüiki Natanael, ¿jamüsüje pünüiki nüchiki? «Mojusü neʼe tü jülüjakat naaʼin chi wayuukai jee manoulasai nia», eeshijaʼa süpüla pümüin nüchiki. Nialeje Jesuu, nnojotsüje müin nünüiki nüchiki Natanael. Niyaawata aaʼu Jesuu nukuwaʼipa Natanael otta nütüjaa aaʼu lotuin nukuwaʼipa, müshijeseʼe nümüin nüchiki: «Iseeichi wane wayuu loto akuaippachi, napüshi na wayuu Israelkana» (Juan 1:47). Nütüjaa aaʼu Jesuu süpüshuaʼa tü kasa suluʼukat saaʼin wanee wayuu, shiapejeʼe jülüjain naaʼin tü akuwaʼipaa anasü eekat nünain wanee wayuu.

16. ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla pükaaliinjain püchonnii?

¹⁶ Nnojotsü süpüla pütüjaain saaʼu tü jülüjakat naaʼin wanee wayuu maʼaka nutuma Jesuu, eepejeʼe süpüla püchajaain sukuwaʼipa süpüla piyaawatüin saaʼu tü alatakat nümüin püchon. Nükaaliinjeechi pia Jeʼwaa süpüla piyaawatüin saaʼu tü kasa anasü eekat sünain nakuwaʼipa na püchonniikana. Jalia piyüülajaayaai püchon naainjüle kasa mojusü, «nnojotsü kasain anain apüla pia», nnojoishi müinjachin pia nümüin jaʼitairü kasain naainjain. «Tatüjaa aaʼuchi nnojoluin mojulaain pia, wayuu anamia pia», püma nümüin püchon. Pipelisitaaja nia saaʼujee tü kasa anasü naaʼinrakat süpüla nunoukteʼerüin nukuwaʼipa. Niʼitaawalin Jesuu najapuluʼu na nikirajüinkana waneeirua aʼyatawaa naainjainjatka, müinjatia putuma namaa na püchonniikana. Wanee juya shiatapünaamüin süchikijee niʼraajüin Jesuu Natanael, nüneeküin nia wanaa namaa na aluwataaushiikana (Bartolomé münapuʼushi niayaʼasa). Nikettaajüin Natanael tü aʼyatawaa eʼitaanakat najapuluʼu (Luc. 6:13, 14; Aluw. 1:13, 14). Püshata nukuwaʼipa Jesuu. Nnojo airuʼulajüin pünüiki namüin püchonnii suulia mojujain naaʼin putuma, shia anaka aluʼu pipelisitaajüle naya saaʼu tü kasa anasü naaʼinrakat. Püma namüin talatüin naaʼin Jeʼwaa namaa jee müshia piakai saaʼujee tü kasa anasü naaʼinrakat. Püma namüin naʼyataaiwa nümüin Jeʼwaa sükajee tü kasa natüjakalü apüleerua.

17, 18. ¿Kasa anasü jiʼreetka anale jutuma nekirajia na jüchonniikana?

¹⁷ Watta naalii na anoujashii nükaaliinjakana Pablo süpüla neʼraajüin Jeʼwaa. «Taya jüshikaʼaya» müshi Pablo namüin süka alin naya nüpüla, shapaain naaʼin naaʼujee jee niyouktüin napüleerua nooʼulaain suulia tü anoujaakat (1 Cor. 4:15; 2 Cor. 2:4). Akaʼaya piakai, eesü shapaawaire paaʼin naaʼu püchonnii. Naashin wanee wawala Victor nünülia, kapüleesü maʼin nümüin nükaaliinjain na apünüinshiikana nüchonnii nemiyoʼulaapa. Talatapejeʼe naaʼin sutuma wainmain tü kasa anasü niʼrakat sünain epijaa nüchonnii. Akaaliinjünüshi nia sümaa nuʼwayuuse nutuma Jeʼwaa süpüla aleewajiraain naya namaa na nachonniikana.

¹⁸ Watüjaa aaʼu alin maʼin jüpüla na jüchonniikana otta aʼyataashii maʼin jia süpüla anain nekirajia jutuma. Ayataʼaya jaaʼinrüin tia. Talateerü maʼin jaaʼin jiʼrapa na jüchonniikana naneeküin süka naaʼin namüiwaʼa naʼyataweein nümüin Jeʼwaa süpüla kaʼikat süpüshuaʼa (3 Juan 4).