1, 2. a) ¿Nitre rüne aune meyere kwati krubäte yekwe monsotre kite ünä tärä ye kukwe meden tä mike töbike? b) ¿Monsotre kite ünä ye ngwane raba dre dre kwin nuainne?

NITRE rüne aune meyere testiko Jehovakwe yebätä kätä nemen juto krubäte monsotre kwe tä ja ngökö ñöte ye ngwane. Meri Testiko kädekata Berenice monsoitre nibokä ye kä jämi nemen 14 biti ye ngwane ja ngökani ñöte kwetre. Berenice aune muko kwe yebätä kä nämene nemen juto krubäte monsotre kwe ye jökrä nämene ja denkä Jehová mikakäre täte ye ngwane nieta kwe. Akwa monsotre ye gwäune rabai ünä aune kukwe kri keta kabre ben ja tuai kwetre ye nämene niaratre mike töbike krubäte arato. Monsotre niena ünä o gwäune rabai ünä ye tärä mäkwe angwane, ja ruin Berenice aune muko kwe ye erere mäi raba ruin nunye.

² Ni sicólogo tä niere monsotre tä kite ünä ye ngwane, nünandre ye ñaka tä nemen nuäre niaratre aune rün bätä meye kräke. Nitre rüne aune meyere ruäre raba nütüre monsotre kwetre ye töi ngwarbe aune tätre ja ngwen monsotre kia ye kwrere. Akwa ni sicólogo ye tä mike gare monsotre tä kite ünä ye ngwane töta nemen jondron keta kabre nuaindi, töita krubäte jondron nuainbätä aune töta nemen kä  diainkä jai rabakäre ja ngätäite ja ketamuko kwetre yebe. Erametre, monsotre tä kite ünä ye ngwane raba jondron keta kabre kwin nuainne. Ñodre, niaratre raba ja kete kwin Jehovabe, Jesukwe nuainbare ye erere (ñäkädre Lucas 2:52 yebätä). Niaratre raba ja kite kukwe driekäre bäri kwin aune töi raba nemen jondron nuainbätä bäri Jehová kräke. Aune raba kukwe den nuaindre akwle jai, ñodre, raba ja denkä Ngöbö kräke aune raba mike täte. Monsotre kite ünä tärä mäkwe angwane, ¿mä raba dimike ño Jehová mike täte? Mäkwe ja ngwan Jesús erere. Monsotre tare mäkwe, mä töi bobre aune ja ruin ño ietre nüke gare mäi ye mä raba bämike ño ietre ye ani mike gare jai.

3. ¿Jesús nämene ja ketamuko nitre apóstol yekwe ye ñobätä nämene gare ietre?

³ Kirabe, nitre kwe nitre klabore nämene yebe niaratre ñaka nämene blite ja nämene nemen ruin ño ietre aune nämene töbike ño yebätä. Akwa Jesús ñaka ja ngwani ye erere nitre apóstol kwe yebe. Jesús ñaka nämene niaratre mike tuin jai ni klabore kwe ye kwrere, ñakare aune nämene mike tuin jai ja kukwe muko o ja ketamuko kwe ye kwrere niebare kwe ietre (ñäkädre Juan 15:15 yebätä). Nämene niaratre tarere krubäte aune nämene kä denkä niaratre kräke jai bätä niara nämene töbike ño aune ja nämene nemen ruin ño ie ye nämene niere töi jämebiti ietre yebiti nämene bämike ietre. Ne madakäre, niaratre nämene töbike ño aune ja nämene nemen ruin ño ietre ye nämene niere Jesús ie ye ngwane Jesús nämene niaratre kukwe nuin kwin (Marcos 6:30-32). Kukwe ye jökrä käkwe nitre apóstol dimikani ja kete bäri kwin Jesube aune sribi namani nuaindre ja känenkäre ietre ye kräke niaratre namanina juto.

4. ¿Nitre rüne aune meyere raba dre dre nuainne ja ketakäre monsotre kwe yebe? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä.)

⁴ Erametre mätä ji dokwäre monsotre mäkwe kräke. Akwa mä raba nemen ja ketamuko kwetre arato. ¿Mä raba nuainne ño? Kena, mäkwe kä dianka jai niaratre kräke. Erametre, ye köböite mä ñaka rabai kä denkä krubäte jai sribikäre o jondron mada nuainkäre. Kukwe ye ñaka nuäre nuaindre, aisete mäkwe ora Ngöböi aune töbika kukwe yebätä. Aune ketebukäre, monsotre yei dre dre tuin kwin ye mäkwe mika gare jai. Ñodre, ¿canción, película o jadaka meden meden tuin kwin ietre? Dre dre tuin kwin ietre ye mäkwe ja di ngwan käi ngwen juto jabätä. Juta Italia yekänti, meri Testiko kädekata Ilaria tä niere musika nämene tuin kwin ie ye namani tuin kwin rün aune meye ie. Ye köböire, jatani rün mike tuin jai ja ketamuko bäri kwin kwe ye erere. Aune ye käkwe töi mikani jäme kukwe jökrä kädriekäre rünbe. Aisete mäkwe ja ketai monsotre yebe o mäkwe dimikai ja kete Jehovabe ye köböite ñaka rabai mä mike ji dokwäre jai ye mäkwe ñaka nütü (Salmo 25:14). Ñakare aune monsotre yei rükai gare mätä niaratre tarere aune mike ütiäte jai. Aune ye niaratre töi mikai jäme kukwe jökrä kädriekäre mäbe.

5. ¿Nitre ja tötikaka Jesube yebätä kä tädre juto yekäre dre nuaindre kwetre?

⁵ Nitre ja tötikaka Jesube ye kä jutobiti Jehová mikai täte aune kukwe driei bäri kwetre ye ngwane kä rabai juto bätätre ye nämene gare Jesús ie. Yebätä, ja töi mikadre kwetre kukwe driere niebare kwe ietre aune niarakwe niaratre dimikai sribi ye nuainne käbämikani kwe ietre (Mateo 28:19, 20).

6, 7. Nitre rüne aune meyere käkwe monsotre kwe dimikadre kukwe ja üaire nuainne käre, ¿yebiti monsotre tare kwe ye tä bämike ño ietre?

⁶ Mä tö monsotre tuai ja kete kwin Jehovabe raba ruin nunye. Aune niarakwe mä mikani ji dokwäre ne kwe mäkwe niaratre tötikadre aune töi ükadrete (Efesios 6:4). Aisete mäkwe käre niaratre tötika Bibliabätä. Töbike kukwe nebätä. ¿Ñobätä mätä monsotre mäkwe ye juen kwelate? Ñobätä ñan aune dre rabai gare yete ietre ye käkwe dimikai täi nüne ye ngwane. Yebätä, monsotre käkwe  ñaka gätä, gätä krikri aune Ngöbö Mikadre Täte Ni Mräkäbe juandre jire ja bäre ye mäkwe mika gare kwin jai. Niaratre ie kukwe rabai gare Jehovabätä ye köböire raba nemente nire ye mäkwe ngwan törö jai. Aisete kukwe nemen gare Jehovabätä ietre ye mäkwe dimika käi ngwen juto jabätä aune kukwe kwin diandre nuaindre kwetre jai ye Jehová raba driere ietre ye mäkwe mike nüke gare ietre (Proverbios 24:14). Aune kukwe driedre ye ütiäte mäkwe drie ietre. Mäkwe ja ngwan Jesús erere aune mäkwe monsotre ye dimika blite kä jutobiti Biblia yebätä nitre madabe.

⁷ Ni kristiano rabadre käre ja tötike Bibliabätä, näin gätäbätä aune kukwe driere. ¿Monsotre tä kite ünä ye ngwane rabadre kukwe ja üaire nuainne käre ye ñobätä ütiäte? Kä Sudáfrica yekänti, meri Testiko iti käkwe niebare niara aune ngwaitre ye ñaka tö nämene ja tötikai Bibliabätä, näin gätäbätä aune kukwe driei. Ruäre ngwane, nämenentre jondron ruäre nuainne ne kwe Ngöbö mika täte ni mräkäbe nuain nämene bentre ye ñaka nuaindre jankunu. Akwa niaratre rün aune meye käkwe ñaka ja di ngwani nekä. Niara tä debe bien krubäte rün aune meye ie nieta kwe, ñobätä ñan aune kukwe ja üaire ye ütiäte krubäte driebare kwetre ietre. Kä nengwane, niara ñaka tä nemen gätäbätä o kukwe driere ye ngwane, tä ja di ngwen kukwe ja üaire ye nuainkäreta biare.

8. a) ¿Jesús nämene ja töi mike bobre ye bämikani ño kwe? b) ¿Jesús nämene ja töi mike bobre ye matani ño nitre ja tötikaka ben yebätä?

⁸ Jesús töi nämene metre, akwa ja töi mikani bobre kwe aune nämene ja di ribere Jehovai niebare kwe nitre ja tötikaka ben yei (ñäkädre Juan 5:19 yebätä). Ye köböire nitre ja tötikaka ye Jesús mikani bäri ütiäte jai. Jesús nämene ja di kärere Jehovai ye niaratre nämene tuin käre ye ngwane, bäri nämenentre tö ngwen Jesús ie. Ja känenkäre, niaratre ja ngwani niara erere aune ja töi mikani bobre kwetre (Hechos 3:12, 13, 16).

9. ¿Mäkwe ja töi mika bobre aune mäkwe ngite mäkwe mikadre gare ye ñobätä ütiäte?

⁹ Mä töi ñaka metre Jesús erere. Mä ñaka raba jondron jökrä nuainne kwin. Yebätä, mäkwe ja mikadre ngite angwane, mäkwe ja töi mika bobre aune mäkwe kukwe ye mika gare metre (1 Juan 1:8). Mäkwe kukwe kwin bämikai niaratre käne ye käkwe dimikai ja mikai ngite kwetre ye mike gare arato aune mä mikai bäri ütiäte kwetre jai. Aune ¿mätä nire mike bäri ütiäte jai? Jefe iti tä ja mike ngite ye ngwane tä mike gare, o iti abokän tä ja mike ngite ye ñaka tä mike gare aune ñaka ngite juamana ta jabiti, ¿jefe ye meden mikata bäri ütiäte mäkwe jai? Meri Testiko Jehovakwe kädekata Rosemary tä niere, niara aune muko nämene ja mike ngite ye ngwane käre nämene ja di ngwen miketa gare jai monsotre nimä kwetre okwäbiti. Rosemary tä niere ye köböire kukwe nämene nemen monsotre ye kisete angwane nämene mike gare töi jämebiti ietre. Kukwe rabadre niaratre kisete ye ngwane bäri kwin rabadre orare Jehovai aune rabadre kukwe känene tärä aune täräkwata nikwe tä blite Bibliabätä yebätä ye Rosemary aune muko kwe driebare käre ietre.

10. ¿Nitre ja tötikaka rabadre dre nuainne ye Jesús niebare ietre yebiti töi bobre ye nämene bämike ño ietre?

¹⁰ Nitre ja tötikaka rabadre dre nuainne ye Jesús niedre ietre ye nämene gare ie. Akwa niara nämene ja töi mike bobre, yebätä bä kabre nämene niere ietre ñobätä niaratre rabadre kukwe ruäre ye nuainne. Ñodre, niarakwe kukwe ne biani nuaindre ietre: “Munkwe gobran Ngöbökwe aune  kukwe metre Ngöbökwe känä jankunu käne”. Akwa niaratre nuaindre ye köböire dre kwin raba nemen kwetre ye mikani gare krörö kwe ietre arato: “Aune jondron jökrä mada ye biandi munye”. Niaratre ñaka kukwe ne nuaindre ye mikani gare kwe köbö mada ngwane ietre: “Munkwe ñan bika kri, käkwe ñäkä blo ni mda mda rüere”. Akwa ñobätä ñaka rabadre nuainne ye mikani gare kwe ietre arato: “Ngöbökwe ñan kukwe ükadrete mun rüere, abkokäre [...], ñobtä ñan angwane munkwe ñäkädre ño ño ni mda mda rüere, ye kwrere Ngöbökwe kukwe ükadite munkrä” (Mateo 6:31–34, TNM; 7:1, 2).

11. Mätä kukwe ruäre den nuaindre jai ye ngwane mäkwe mikadre gare monsotre yei, ¿ye ñobätä kwin?

¹¹ Mätä kukwe den nuaindre käre jai ye rabadre mate monsotre yebätä angwane, ñobätä mäkwe kukwe ye diani nuaindre jai ye mäkwe mika gare ietre. Ye köböire niaratre rabai mun kukwei mike täte. Ni Testiko monsoi nibokä niena ünä tä niere, ñobätä nitre rüne aune meyere tä kukwe ruäre den nuaindre jai ye tä mike gare monsotre yei angwane, tätre tö ngwen bäri ietre. Ye köböire, rün aune meye tä kukwe ruäre den nuaindre jai ye kwin tä nüke gare ietre. Monsotre ñaka täbe monso kia kwrere ye mäkwe ngwan törö jai. Niaratre tä ja kite töbikakäre kwin aune kukwe diankäre nuaindre akwle jai (Romanos 12:1). Ni rüne kädrite gwä tä mike gare arato monsotre tä kite ünä yekwe kukwe diandre nuaindre jai ye ngwane, ñaka rabadre nuainne drekebe ngwarbe rabadre mike nüke gare jai (Salmo 119:34). Yebätä, mäkwe ja töi mika bobre aune kukwe metre nie ietre. Ye ngwane niaratre ja ngwain mä erere arato. Ne madakäre, mätä niaratre mike ütiäte jai aune mä niena mike tuin jai ni ünä kwrere ye rükai gare ietre.

12. ¿Jesukwe Pedro dimikani ño?

¹² Jesukwe nitre ja tötikaka ben dimikadre ño ye nämene gare käre ie. Ñodre, niara murie ketai mikani gare kwe ietre ye ngwane, niarakwe ñan ja töi mikadre krubäte kukwe yebätä Pedro niebare ie. Pedro nämene Jesús tarere yebätä kukwe niebare kwe ie ye nämene gare kwin ie. Akwa Pedro ñaka nämene töbike kwin ye nämene gare ie arato. ¿Jesukwe Pedro aune nitre mada ja tötikaka ben ye dimikani ño? Kena Pedro töi ükaninte kwe. Ye bitikäre nire nire kisete kukwe kri tä ye ngwane ñaka Jehová mikai täte jankunu kwetre yebätä dre rabai bare ye mikani gare kwe. Ye bitikäre niebare kwe, nire nire käkwe kukwe ñaka nuäre nuaindi Jehová mikakäre täte ye kräke kukwe kwin mikai nemen bare kwe (Mateo 16:21-27). Pedro ie kukwe kwin namani gare ja töi kräke (1 Pedro 2:20, 21).

13, 14. a) Monsotre mäkwe ye iti tä ja di ribere ne kwe tödeka kwe rabadre bäri dite, ¿ye ñokänti raba nemen gare mäi? b) Mäkwe monsotre dimikadre ño ye mä tö mikai gare jai angwane, ¿mäkwe dre nuaindre?

¹³ Monsotre töita ño rükadre gare mäi aune mä raba dimike ño yebätä mäkwe ja di kärä Jehovai (Salmo 32:8). Niaratre ye iti tä ulire o tä blite blo ja mräkätre o ja ngwaitre yebätä raba nemen tuin mäi. Kukwe ruäre tä monso mäkwe ye kisete abokän ñaka tä mike gare mäi rabadre tuin mäi. Tä kukwe blo nuainne gore ye mäkwe ñaka nütü bengwairebe. * Akwa kukwe ñaka nemen bare jire ye kwrere mäkwe ñaka ja bämika o kukwe ye rabai ükaninte akwle ye mäkwe ñaka nütü. Monso ye tä ja di ribere ne kwe tödeka kwe rabadre bäri dite raba ruin nunye.

¹⁴ Monsotre dimikadre ño mäkwe ye mä tö mikai gare jai angwane, mäkwe töbika kwin kukwe ngwantarikäre ietre aune mäkwe niaratre mika ütiäte jai. Ñö okwä te ñö dianta ye kwrere kukwe ye bämika raba. Mäkwe ñaka töbikai kwin ñö ye diankäre aune ñaka diain bätärekä angwane, ñö ye riainte krubäte. Aisete mäkwe kukwe ngwantari monsotre ie ye ngwane, mäkwe töbika kwin  aune mäkwe ngüba bätärekä. Mäkwe ñaka nuaindi angwane, niaratre tä töbike ño aune ja ruin ño ietre ye ñaka rabai gare mäi (ñäkädre Proverbios 20:5 yebätä). * Párrafo 4 yekänti nikwe blitani meri Testiko kädekata Ilaria yebätä. Meri yei törö niara namani ünä ye ngwane, tö nämene rabai kä mada känti ja ngätäite monsotre nänkä kwelate ben yebe. Akwa ye ñaka kwin nämene gare ie, yebätä ja ñaka nämene nemen ruin kwin ie. Kukwe ruäre nämene niara mike töbike namani tuin rün aune meye ie. Bati dere rün aune meye niebare ie niara namani tuin ulire ietre aune dre nämene nemen barebätä ye ngwanintari kwetre ie. Niara namani ja muaire, aune dre nämene nemen barebätä ye niebare kwe rün aune meye ie bätä ja di käräbare kwe ietre. Niaratre kisete kitani ngärä, ja nämene ruin ño ie ye nämene nüke gare ietre niebare kwe ie aune niara dimikai kwetre käbämikani kwe ie. Jötrö ngwarbe niaratre jatani niara dimike ja kete kwin ja mräkätre aune ja ngwaitre konkrekasionte ben.

15. ¿Nitre mada ie ja nämene ruin ño nämene nüke gare Jesús ie ye bämikani ño kwe?

¹⁵ Nitre ja tötikaka ye töi meden meden kwin Jesús nämene mike ñärärä yebiti bämikani kwe niaratre ie ja nämene nemen ruin ño ye nämene nüke gare ie. Ñodre, Jesús ye käi Nazaret namani gare Natanael ie angwane, niebare kwe: “Juta Nazaret [...]. ¿Yete abko jändrän kuin jatadre ya?” (Juan 1:46). Mä tädre yete akräke, ¿Natanael ye ñaka töbike kwin, ñaka ni jökrä kain ngäbiti ja erebe aune tödeka ñaka kwe mäkwe nütüdre? Jesús ñaka töbikabare ye erere. Natanael ie ja nämene ruin ño ye nämene nüke gare Jesús ie aune nämene blite metre ye nämene gare ie. Yebätä niebare kwe: “Ni israelita töi era metre kite nüke nete. Niara ne abko ni ngökö ñakare” (Juan 1:47). Nitre nämene töbike ño ye nämene gare Jesús ie, aune erametre niaratre töi meden meden kwin ye nämene mike ñärärä.

16. ¿Mäkwe dre nuaindre monsotre dimikakäre sribire bäri kwin?

¹⁶ Erametre, monsotre ye tä töbike ño ñaka raba nemen gare mäi, akwa ja ruin ño ietre ye mä raba ja di ngwen mike nüke gare jai. Niaratre töi meden meden kwin ye Jehovakwe mä dimikai mike ñärärä. Aune ruäre ngwane monsotre ja mikadre ngite ye ngwane, töi käme o töi ñaka raba nemen ükatebare ye mäkwe ñaka nie jire. Mäkwe ñaka töbika jire ye erere. Mätä niaratre  töi meden meden kwin ye mike ñärärä aune niaratre tö kukwe nuaindi kwin ye gare mäi mäkwe nie ietre. Niaratre tä ja di ngwen ja töi ükatekäre ye mäkwe mika ñärärä aune mäkwe kwin nie ietre kukwe yebätä. Raba ngwane, mäkwe sribi mada mika nuaindre ietre ne kwe rabadre ja töi ükete jankunu. Jesukwe ye erere nuainbare nitre ja tötikaka yebe. Natanael namani gare Jesús ie ye bitikäre kä nikani kwati biti ötare ta yete kädekani kwe apóstol (niara kädeka nämene Bartolomé arato). Aune sribi ütiäte krubäte mikani Natanael kisete ye nuainbare kwin kwe (Lucas 6:13, 14; Hechos 1:13, 14). Yebätä, mäkwe ja ngwan Jesús erere. Monsotre ñaka jondron nuainne kwin ye mäkwe ñaka nie jire ietre. Ñakare aune, mäkwe dimika aune mäkwe kwin nie ietre. Niaratre tä ja di ngwen tuata mäkwe ye ngwane käita nemen juto mä aune Jehovabätä aune dre dre nuain gare ietre yebiti raba sribire Jehová kräke ye mäkwe nie ietre.

17, 18. Mäkwe monsotre tötikai kwin ye ngwane, ¿dre rabai bare?

¹⁷ Apóstol Pablo nitre kristiano kwati dimikani Jehová mike gare jai. Ni rüne ye kwrere niara nämene niaratre tarere aune töi nämene bätätre. Ñaka tö namani niaratre tuai Jehová mika täte ye tuenmetre (1 Corintios 4:15; 2 Corintios 2:4). Ruäre ngwane mä raba nemen monsotre ye töibikaire krubäte Pablo erere. Akwa ni Testiko kädekata Victor kukwe niebare yebätä töbike. Monsotre nimä ngübabare kwe ye bitikäre, niaratre namani ünä ye ngwane ñaka namani nuäre ngübakäre Victor kräke nieta kwe, akwa ñaka nämene ulire krubäte ñakare aune kä nämene bäri jutobätä nieta kwe. Jehová diebiti, niara aune muko namani ja kete kwin monsotre yebe.

¹⁸ Mun monsotre rüne aune meyere, monsotre ye tare krubäte munkwe aune munta ja di ngwen tötikakäre kwin ye gare nunye. Aisete munkwe ñaka ja di ngwan nekä. Niaratre ja töi mikai Jehová mike täte aune nuaindi jankunu kwetre ye ngwane käi rabai juto mäbätä yebätä mäkwe töbika (3 Juan 4).