1, 2. Mwanda waka Polo wāsonekēle bene Kidishitu Bahebelu mukanda?

MU MWAKA wa 61, bipwilo bya mu Isalela byādi mu ndoe ya kakitatyi katyetye. Nansha mutumibwa Polo byaādi mukutwe mu Loma, wādi ukulupile kukutululwa. Mwendi-nandi Temote wādi ukitamba mu kukutululwa, kadi abo bonso bādi bakukulupile kukapempula banababo mu Yudea. (Bahebelu 13:23) Ino mu bula bwa myaka itano, bene Kidishitu ba mu Yudea, nakampata bashikete mu Yelusalema bādi bafwaninwe kulonga’po kintu na kampeja-bukidi. Mwanda waka? Mafuku kunyuma, Yesu wāsapwidile balondi bandi amba pobakamona’tu basola abajokoloka Yelusalema, bafwaninwe kunyema.—Luka 21:20-24.

² Uno mwanda wālongekele myaka 28 pa kupita’po na pādyumwine Yesu balondi bandi. Mu ino myaka yonso’i, bene Kidishitu mu Isalela bālamine kikōkeji nansha byokwādi kupangwapangwa kukatampe ne matompo mavule. (Bahebelu 10:32-34) Inoko Polo wādi usaka kwibateakanya ku byādi bya kwibafikila mu mafuku a kumeso. Bādi ba kutanwa na ditompo dikatampe mu lwitabijo. (Mateo 24:20, 21; Bahebelu 12:4) Pa kukōkela musoñanya wa Yesu wa kunyema, byādi bibalomba kūminina ne lwitabijo lukatampe mpata, mwanda kunyema ko kupanda kwabo. (Tanga Bahebelu 10:36-39.) O mwanda Yehova wāpele Polo  bukomo bwa mushipiditu asonekele bano batutu ne bakaka baswe. Mukanda’wa, witwa bu Bahebelu, wāsonekelwe pa mwanda wa kwibakankamika ku byobya bisa kufika.

3. Mwanda waka tufwaninwe kuta mutyima ku mukanda wātumīnwe Bahebelu?

³ Byotudi bantu ba Leza dyalelo, tufwaninwe kuta mutyima bininge ku mukanda wātumīnwe Bahebelu. Mwanda waka? Mwanda ngikadilo yotudi’mo idi pamo bwa yoya yādi’mo bene Kidishitu mu Yudea. Tudi mu “bitatyi bya makambakano bikomo ne mwa kulongela,” kadi bavule i bōminine na kikōkeji matompo ne kupangwapangwa kukatampe. (2 Temote 3:1, 12) Ino bavule motudi badi mu ndoe, kupangwapangwa kwa patōkelela mpika. Inoko, tufwaninwe kudyumuka pamo bwa bene Kidishitu ba mu mafuku a Polo. Mwanda? Panopano ponka tusa kutanwa na ditompo dikatampe mu lwitabijo!—Tanga Luka 21:34-36.

4. Le kisonekwa kya mwaka wa 2016 i kisonekwa’ka, ne mwanda waka i kifwaninwe?

⁴ Le i bika biketukwasha twiteakanye ku kinkumenkume kīya kumeso? Polo wātelele bintu bivule mu mukanda ku Bahebelu bibwanya kwitukwasha tukomeje lwitabijo lwetu. Mwanda umo wa mvubu nakampata i owa udi mu Bahebelu 13:1. Witusoñanya’mba: “Buswe bwenu bwa bu bana na bana bwendeende.” Uno vese i mutongwe kwikala bu kisonekwa kya mwaka wa 2016.

5. Le buswe bwa bu bana na bana i bika?

⁵ Le buswe bwa bu bana na bana i bika? Kishima kya Kingidiki kibajinjibajinji kingidije Polo mu Kingidiki kishintulula’mba “kisanso kya bana na bana.” Buswe bwa bu bana na bana i mwiimvwanino mukomo, wa nsangaji pa bukata bwa bantu ba kisaka kimo nansha balunda ba pa mutyima. (Yoano 11:36) Ketwifwatakanyangapo bu batutu ne bakaka. Ino tudi batutu ne bakaka. (Mateo 23:8) Polo unena’mba: “Mu buswe bwa bu bana na bana mwisanswei banwe bene na bene kisanso kya ku mutyima. Mu kwilēmeka banwe bene na bene namo ikalai babajinji.” (Loma 12:10) Bino binenwa bilombola mubaile kisanso kya bu bana na bana. Buno buswe bwa bu bana na bana ne buswe bwimanine pa misoñanya ya bwine Kidishitu, bikwashanga bantu ba Leza bekale mu bulunda bwa pa mutyima ne mu bumo.

6. Le bene Kidishitu ba bine bashintululanga namani buswe bwa bu bana na bana?

⁶ Bishima “buswe bwa bu bana na bana” bitanwa divule mu mabuku a bwine Kidishitu. Ku Bayuda ba pa kala kishima “mwanetu” divule kyādi kifunkila pa mubutule ne kyaba kimo pa muntu wa mu kisaka kingi. Ino kekyādipo kifunkila pa muntu wampikwa kwikala Muyuda. Inoko ku batwe bene Kidishitu ba bine, “mwanetu” i mwine Kidishitu e-ense wa bine, nansha shi i wa mu ntanda’ka. (Loma 10:12) Yehova i mwitufundije kwiswa batwe bonso bu bana na bana. (1 Tesalonika 4:9) Ino mwanda waka i kya kamweno twilombole nyeke buswe bwa bu bana na bana?

7. (a) Le i bubinga’ka bukatampe bwa kwilombwela buswe bwa bu bana na bana? (b) Leta bubinga bukwabo bulombola kamweno ka kuningija kisanso motudi.

⁷ Bubinga bukatampe bwa kwilombwela buswe bwa bu bana na bana i mwanda Yehova witulomba’bo. Ketubwanyapo na bubine kusanswa Yehova shi ketusenswepo banabetu. (1 Yoano 4:7, 20, 21) Bubinga bukwabo i mwanda bubidi butabukile umo, nakampata mu bitatyi bya makambakano. Pāsonekele Polo mukanda wandi ku bene Kidishitu Bahebelu, wāyukile amba panopano ponka bamo basa kushiya mobo ne bintu byabo. Yesu wālombwele mukakolela  bitatyi’bya. (Mako 13:14-18; Luka 21:21-23) O mwanda kumeso kwa bino bitatyi kufika, bano bene Kidishitu bādi basakilwa kuningija buswe bwa kwiswa abo bene na bene.—Loma 12:9.

8. I bika byotufwaninwe kulonga pano kumeso kwa kyamalwa kikatampe kushilula?

⁸ Kyamalwa kikatampe kupita byonso mu mānga ya muntu aki kīya. (Mako 13:19; Kusokwelwa 7:1-3) Tukasakilwa kukōkela uno musoñanya wa amba: “Iyai bami bantu, twela mu tudimbwa tobe, ne kushita binjilo byobe modi; wifye abe mwine kakyaba katyetye’tu poso’nka bukalabale bupite.” (Isaya 26:20) Tuno “tudimbwa” tukokeja kufunkila pa bipwilo byetu, mwine motutōtanga Yehova na batutu ne bakaka. Ino tufwaninwe kulonga bivule kupita’ko’tu kwibungila pamo kitatyi ne kitatyi. Polo wāvulwije bene Kidishitu Bahebelu amba bafwaninwe kwikankamika abo bonso mwa kwilombwela buswe ne kwilongela bintu biyampe. (Bahebelu 10:24, 25) Tufwaninwe kuningija buswe bwetu bwa bu bana na bana tamba’nka pano, mwanda bo buketukwasha tūminine matompo o-onso aketutana kumeso.

9. (a) Le i mikenga’ka yotudi nayo dyalelo ya kwilombola buswe bwa bu bana na bana? (b) Leta bimfwa bya mwilombwela bantu ba Yehova buswe bwa bu bana na bana.

⁹ Dyalelo tudi na mikenga mivule ya kwilombola buswe bwa bu bana na bana kumeso kwa kyamalwa kikatampe kushilula. Banabetu bavule basusukanga na bitenshi, malobe, bimpumpu, tsunami, ne na bimpengele bikwabo bya kipangila. Banabetu bakwabo i bōminine kupangwapangwa. (Mateo 24:6-9) Kadi kukoma kwa misokwe mu ino ntanda mibole ke kwa difuku ne difuku. (Kusokwelwa 6:5, 6) Nansha nabya, kuvula kwa makambakano mu banabetu kubetupe mikenga ya kulombola motwibaswidile mpata. Nansha mu ino ntanda byokemudipo buswe, batwe tufwaninwe kwilombola nyeke buswe bwa bu bana na bana. (Mateo 24:12) ^[1]—Tala bilembwa bya mfulo.

10. I bika byotusa kubandaula?

¹⁰ Nansha byokudi makambakano, le tukalonga namani pa kusaka twendelele kulombola buswe bwa bu bana na bana? Le tukalombola namani amba tudi na kino kisanso ku banabetu? Mutumibwa Polo pa kupwa kunena’mba, “buswe bwenu bwa bu bana na bana bwendeende,” wātelele ne miswelo mivule ya bifwaninwe kulonga bene Kidishitu. Tubandaulei’ko isamba.

11, 12. Lelo kulombola kizaji ko kunena namani? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

¹¹ “Kemwakīlwai kizaji.” (Tanga Bahebelu 13:2.) Lelo “kizaji” kishintulula bika? Kino kishima kingidije Polo kishintulula pa bute pa bute “kanye ku mweni.” Padi kino kibetuvuluja Abalahama ne Lota. Bano bana-balume babidi bālombwele kanye ku beni bokebādipo bayukile. Kyaba kityetye, ba Abalahama ne Lota bāyuka’mba beni’ba badi bamwikeulu. (Ngalwilo 18:2-5; 19:1-3) Bino bimfwa byākankamikile bene Kidishitu Bahebelu balombole buswe bwa bu bana na bana na kwikala na kizaji.

¹² Le tukalombola namani kizaji ku bantu bakwabo? Tukokeja kwita batutu ne bakaka kwetu mwanda wa kudya bidibwa ne kwikankamika. Nansha padi byoketuyukilepo biyampe mutadi wetu wa kipindi ne wandi mukaji, tubwanya kwibeta kitatyi kyobapempula kipwilo kyetu. (3 Yoano 5-8) Kebitulombepo kutēka bya pwilai kuno nansha kujimija lupeto luvule. Kitungo kyetu i kya kukankamika banabetu, ke kya kwibatulumujapo na bintu byotudi nabyo. Kadi ketufwaninwepo kwita enka boba baketwalwija mu muswelo kampanda. (Luka 10:42; 14:12-14) Ne kya mvubu kutabuka, ketusakilepo kubulwa kitatyi kya kulombola kizaji!

13, 14. I muswelo’ka otubwanya kuvuluka “nyeke boba bakutyilwe mu kifungo”?

 ¹³ “Vulukai nyeke boba bakutyilwe mu kifungo.” (Tanga Bahebelu 13:3.) Pālembele Polo namino, wādi uvuluka banababo bākutyilwe pa mwanda wa lwitabijo lwabo. Polo wāfwijije’ko kipwilo mwanda kyētūdile “pa kyaba kya boba badi mu kifungo.” (Bahebelu 10:34) Banababo bamo bākweshe Polo mu myaka iná yaādi mukutwe, ino bakwabo bādi kulampe. Le bādi ba kukwasha Polo namani? I na kulombela bininge pangala pandi.—Fidipai 1:12-14; Bahebelu 13:18, 19.

¹⁴ Dyalelo Batumoni bavule i bakutwe pa mwanda wa lwitabijo. Batutu ne bakaka ba kubwipi babwanya kwibakwasha mu bisakibwa kampanda. Ino bavule motudi badi kulampe nabo. Le tukebakwasha namani ne kuleka kwibelwa? Buswe bwa bu bana na bana buketutonona tulombele bininge pangala pabo. Kimfwa, tubwanya kulombela pangala pa batutu ne bakaka nansha ke bana bakutyilwe mu Eritré, kubadila’mo ne ba Paulos Eyassu, Isaac Mogos, ne Negede Teklemariam, bakidi mu buloko pano ke myaka 20.

15. I muswelo’ka otukokeja kulēmeka busongi?

¹⁵ “Busongi bulēmekibwe na bonsololo.” (Tanga Bahebelu 13:4.) Tukokeja kulombola buswe bwa bu bana na bana na kwikala batōka mu mwikadilo. (1 Temote 5:1, 2) Kimfwa, shi tulonge busekese na tutu nansha kaka, tubamulubila aye ne kisaka kyandi. Kwikulupila kotwikulupile nabo kubavutakana. (1 Tesalonika 4:3-8) Kadi langa mobibwanya kusanshila mukaji shi wayuka’mba mulume wandi utalanga porno. Le ulanga ukamona’mba mulume wandi umusenswe ne kulēmeka busongi?—Mateo 5:28.

16. Lelo kuloelelwa kwitukwasha namani tulombole buswe bwa bu bana na bana?

¹⁶ Loelelwai mu “bintu byomudi nabyo pano.” (Tanga Bahebelu 13:5.) Kukulupila Yehova kuketukwasha tuloelelwe nansha kusangela byotudi nabyo. Le kino kitukwasha namani tulombole buswe bwa bu bana na bana? Shi tuloelelwa namino, ketukelwapo amba batutu ne bakaka bene Kidishitu  badi na mvubu kutabuka lupeto nansha bintu. (1 Temote 6:6-8) Ketuketompwejapo pangala pa ngikadilo idi’mo banabetu nansha yotudi’mo batwe bene. Kadi ketukakwatyilwapo bakwabo mukao nansha kwibakomwa meso. Inoko kuloelelwa kuketulengeja twikale na buntu.—1 Temote 6:17-19.

17. Le “bukankamane bukatampe” buketukwasha namani tulombole buswe bwa bu bana na bana?

¹⁷ Ikala na “bukankamane bukatampe.” (Tanga Bahebelu 13:6.) Kukulupila Yehova kwitupanga bukankamane bwa kūminina matompo makatampe. Buno bukankamane nabo bwitukwasha tulame mumweno muyampe. Mumweno muyampe nao uketukwasha tulombole buswe bwa bu bana na bana na kukankamika ne kusenga batutu ne bakaka. (1 Tesalonika 5:14, 15) Enka ne mu kitatyi kya kyamalwa kikatampe, tukabwanya kulama bukankamane pa kuyuka’mba kunyongololwa kwetu kubafwena.—Luka 21:25-28.

18. I muswelo’ka otukaningija buswe bwa bu bana na bana ku bakulumpe?

¹⁸ “Vulukai boba bemutangidile kumeso.” (Tanga Bahebelu 13:7, 17.) Bakulumpe mu kipwilo bengidijanga kitatyi kyabo mwanda wa kwitwingidila bininge. Shi tulangulukile pa byonso byobalonga, tukatamija buswe ne kufwija’ko pobadi. Ketusakilepo kwibajimijija nsangaji yabo pa mwanda wa kintu kampanda kyotwalonga. Ino, tukōkelanga na mutyima umo. Mu uno muswelo, twibapanga “bulēme bukatampe mpata mu buswe pa mwanda wa mwingilo wabo.”—1 Tesalonika 5:13.

19, 20. Le tukendelela namani kulombola buswe bwa bu bana na bana mu muswelo mukatampe?

¹⁹ Bantu ba Yehova bayukenanga ku buswe bwa bu bana na bana. Ye mo byādi bikadile ne mu mafuku a Polo. Ino Polo wākankamikile banababo balombole buswe mu muswelo mukatampe. Wānene’mba: “Endelelai kulonga namino pakatampe pene.” (1 Tesalonika 4:9, 10) Nanshi, kudi nyeke muswelo wa kwilumbulula!

²⁰ Ponso potwela meso mu Njibo ya Bulopwe pa kisonekwa kyetu kya uno mwaka, tulangulukilei pa bino bipangujo: Le mbulwe’po kwikala na kizaji kutabuka? I muswelo’ka ombwanya kukwasha banabetu bakutyilwe? Le ndemekele mpangiko ya Leza ya busongi? Le i kika kikankwasha ngikale na kuloelelwa kwa binebine? I muswelo’ka ombwanya kukulupila bininge Yehova? I muswelo’ka ombwanya kukōkela bininge boba betutangidile? Shi tulonge bukomo bwa kwilumbulula mu ino myanda isamba, nabya kisonekwa kya mwaka kekikekalapo’tu bu kilembwa kya ku lubumbu; ino kikekala kivulujo kituvuluja kukōkela binenwa bya Polo bya amba: “Buswe bwenu bwa bu bana na bana bwendeende.”—Bahebelu 13:1.