1, 2. Bua tshinyi Paulo uvua mufundile bena Kristo ba mu Ebelu mukanda?

MU TSHIDIMU tshia 61, bisumbu bia mu Isalele mujima bivua ne ndambu wa ditalala. Nansha muvua mupostolo Paulo mu buloko mu Lomo, uvua mutekemene ne: bavua ne bua kumulekela mu matuku makese. Bavua bafuma ku dibapatula Timote, muenzejanganyi nende wa mudimu mu buloko, ne bavua ne dijinga dia kuya kukumbula bena Kristo ba mu Yudaya. (Ebelu 13:23) Kadi mu bidimu bitanu patupu, bena Kristo ba mu Yuda, nangananga aba bavua basombele mu Yelushalema bavua ne bua kuenza malu ne lukasa. Bua tshinyi? Bualu Yezu ukavua muambile bayidi bende ne: pavuabu bamona Yelushalema munyunguluka kudi basalayi, bavua ne bua kunyema diakamue.​—Luka 21:20-24.

² Kukavua kupite bidimu 28 katshia Yezu wadimuija bayidi bende bua bualu ebu. Mu tshikondo atshi, bena Kristo ba mu Isalele bavua ne lulamatu nansha muvuabu babaluisha ne babakengesha bikole. (Ebelu 10:32-34) Kadi Paulo uvua musue kubalongolola bua malu avua ne bua kubafikila. Bakavua pa kupeta diteta ditambe bunene dia ditabuja diabu. (Matayi 24:20, 21; Ebelu 12:4) Bavua ne bua kuikala ne dinanukila ne ditabuja dikole menemene  bua kutumikila mêyi a Yezu a kunyema bua kushalabu ne muoyo. (Bala Ebelu 10:36-39.) Ke bualu kayi Yehowa wakasaka Paulo ku diambuluisha dia nyuma wende bua kufundila bena Kristo nende balume ne bakaji abu mukanda. Mukanda au utudi tubikila lelu ne: mukanda wa Ebelu, uvua mufunda bua kubakolesha bua malu avua ne bua kubafikila.

3. Bua tshinyi malu a mu mukanda wa Ebelu adi ne mushinga kutudi?

³ Bu mutudi bantu ba Nzambi, malu adi mu mukanda wa Ebelu adi ne mushinga kutudi lelu. Bua tshinyi? Bualu nsombelu wetu mmufuanangane ne wa bena Kristo ba mu Yudaya. Tudi mu “bikondo bibi bidi bikole mua kupita nabi,” ne ba bungi mbatantamene ne lulamatu ntatu mikole ne dikengeshibua. (2 Timote 3:1, 12) Kadi ba bungi ba kutudi badi mu nsombelu wa ditalala ne kabena bakengeshibua buludiludi to. Nunku, anu bu bena Kristo ba mu matuku a Paulo, tudi ne bua kuikala badimuke. Bua tshinyi? Bualu mu katupa kîpi emu netupete diteta ditambe bunene dia ditabuja dietu.​—Bala Luka 21:34-36.

4. Mmvese kayi udibu basungule bua tshidimu tshia 2016? Bua tshinyi mvese eu mmukumbane?

⁴ Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kudilongolola bua malu enzeka matuku kumpala eku? Paulo mmuleje malu a bungi mu mukanda wa Ebelu atuambuluisha bua kukolesha ditabuja dietu. Mubelu wa mushinga mukole udi mu Ebelu 13:1. Badi batukankamijamu ne: “Nutungunuke ne kunangangana bu bana ba muntu.” Mvese eu ke udibu basungule bua ikale mvese wa tshidimu tshia 2016.

5. Kunangangana bu bana ba muntu kudi kumvuija tshinyi?

⁵ Kunangangana bu bana ba muntu kudi kumvuija tshinyi? Muaku wa mu tshiena Greke udi Paulo muenze nawu mudimu muaba eu udi umvuija ku muaku ku muaku “kunanga muanetu bikole.” Dinanga dia bana ba muntu ndinanga dikole didi pankatshi pa bena mu dîku anyi balunda. (Yone 11:36) Katuena tudiamba patupu mutudi bana ba muntu to, kadi tudi bushuwa bana ba muntu. (Matayi 23:8) Paulo udi wamba ne: “Mu dinanga dia bana benu, nunangangane bikole. Nuikale ba kumpala mu dipesha bakuabu bunême.” (Lomo 12:10) Mêyi aa adi aleja mudi dinanga ditudi nadi bua bana betu dikole. Dinanga dia bana ba muntu edi didi dienda pamue ne dinanga didi dishindamene pa mikenji ya bena Kristo, didi diambuluisha bantu ba Nzambi bua kuikala balunda ne kuikala mu buobumue.

6. Bua bena Kristo balelela, kunangangana bu bana ba muntu kudi kumvuija tshinyi?

⁶ Tshiambilu ‘dinanga dia bana ba muntu’ tshidi misangu ya bungi mu mikanda ya bena Kristo. Bua bena Yuda ba kale, muntu uvuabu babikila “muanetu” uvua misangu ya bungi mulela wabu anyi imue misangu muntu uvua kayi wa mu dîku diabu. Kadi kabavua babikila muntu uvua kayi muena Yuda nunku to. Buetu tuetu bena Kristo balelela, “muanetu” mmuena Kristo mulelela yonso, nansha yeye wa mu ditunga kayi. (Lomo 10:12) Yehowa mmutulongeshe bua kunangangana bu bana ba muntu. (1 Tesalonike 4:9) Kadi bua tshinyi bidi ne mushinga bua kutungunuka ne kunangangana bu bana ba muntu?

7. a) Mbualu kayi bunene budi butusaka bua kunangangana bu bana ba muntu? b) Mbualu kayi bukuabu budi butusaka bua kukolesha dinanga munkatshi muetu?

⁷ Bualu bunene budi butusaka bua kunangangana bu bana ba muntu budi ne: Yehowa ke  udi utuambila bua kuenza nanku. Katuena mua kunanga Yehowa bituikala tubenga kunanga bana betu to. (1 Yone 4:7, 20, 21) Bualu bukuabu budi ne: muntu yonso udi dijinga ne diambuluisha dia mukuabu, nangananga mu bikondo bia ntatu. Pavua Paulo mufundile bena Kristo ba mu Ebelu mukanda, uvua mumanye ne: bamue bakavua pa kushiya nzubu yabu ne bintu biabu. Yezu uvua muleje muvua tshikondo atshi ne bua kuikala tshikole. (Mâko 13:14-18; Luka 21:21-23) Nunku kumpala kua tshikondo atshi kufika, bena Kristo abu bavua ne bua kukolesha dinanga munkatshi muabu.​—Lomo 12:9.

8. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza ku mpindieu kumpala kua dikenga dinene kutuadija?

⁸ Dikenga dinene ditu kadiyi dianji kuenzeka dikadi pabuipi. (Mâko 13:19; Buakabuluibua 7:1-3) Nebitulombe bua kutumikila mubelu eu: ‘Ndayi nuenu bantu banyi, buelayi mu nzubu yenu ya munda, ne nukange biibi panyima penu. Nusokome bua mutantshi mukese too ne padi tshiji tshikole tshipita.’ (Yeshaya 26:20, NWT) ‘Nzubu ya munda’ eyi idi mua kuikala ileja bisumbu bietu. Mbuena kuamba ne: muaba utudi tutendelela Yehowa pamue ne bana betu ba balume ne ba bakaji. Kadi pa kumbusha didisangisha dietu pamue pa tshibidilu, kudi malu makuabu atudi ne bua kuenza. Paulo wakavuluija bena Kristo ba mu Ebelu bua kukoleshangana bua kuleja dinanga ne kuenzelangana malu mimpe. (Ebelu 10:24, 25) Tudi ne bua kukolesha dinanga dietu dia bana ba muntu ku mpindieu bualu nedituambuluishe bua kutantamena lutatu kayi luonso lutuapeta matuku atshilualua.

9. a) Mmpunga kayi itudi nayi bua kuleja mutudi banangangane bu bana ba muntu? b) Fila bilejilu bia mudi bantu ba Yehowa baleja mudibu banangangane bu bana ba muntu.

⁹ Lelu, tudi ne mpunga ya bungi ya kuleja mutudi banangangane bu bana ba muntu kumpala kua dikenga dinene kutuadijadi. Bana betu ba bungi badi ne ntatu mikebesha kudi dikanka dia buloba, mvula mikole, mpepele mikole, disapalala dia mâyi, ne bipupu bikuabu. Bamue bana betu badi batantamena buluishi. (Matayi 24:6-9) Bu mutudi mu bulongolodi ebu bubi, tudi tupeta ntatu ya malu a makuta dituku dionso. (Buakabuluibua 6:5, 6) Kadi, bu mudi ntatu ya bana betu yenda ivula, tudi tupeta mpunga ya bungi ya kuleja mutudi babanange. Tudi ne bua kutungunuka ne kunangangana bu bana ba muntu nansha mudi bena mu bulongolodi ebu kabayi ne dinanga. (Matayi 24:12) ^[1]​—Tangila note ku ndekelu.

10. Ntshinyi tshituakonkonona mpindieu?

¹⁰ Nansha mutudi ne ntatu, ntshinyi tshidi mua kutujadikila ne: tudi tutungunuka ne kunangangana bu bana ba muntu? Mmunyi mutudi mua kuleja ne: dinanga edi ke ditudi nadi bua bana betu? Paulo mumane kuamba ne: “Nutungunuke ne kunangangana bu  bana ba muntu,” wakalua kutela mishindu ya bungi idi bena Kristo mua kuenza nanku. Tukonkononayi mpindieu isambombo ya kudiyi.

11, 12. Diakidila dia benyi didi diumvuija tshinyi? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu.)

¹¹ “Kanupu muoyo diakidila dia benyi.” (Bala Ebelu 13:2.) Tshiambilu “diakidila dia benyi” tshidi tshiumvuija tshinyi? Muaku udi Paulo muenze nawu mudimu udi umvuija ku muaku ku muaku “kuleja benyi bulenga.” Pamuapa tshiambilu etshi tshidi tshituvuluija tshivua Abalahama ne Lota benze. Bantu babidi aba bakaleja benyi bavua balue kubatangila bulenga nansha muvuabu kabayi babamanye. Ndekelu wa bionso, Abalahama ne Lota bakalua kumanya ne: benyi abu bavua banjelu. (Genese 18:2-5; 19:1-3) Bilejilu ebi biakakankamija bena Kristo ba mu Ebelu bua kuikala bakididi ba benyi bua kuleja muvuabu banangangane bu bana ba muntu.

¹² Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi bakididi ba benyi? Tudi mua kubikila bena Kristo netu ku nzubu yetu bua kudia nabu anyi bua kubakankamija. Nansha tuetu katuyi bamanye mutangidi wetu wa tshijengu ne mukajende bimpe, tudi mua kubakidila ku nzubu kuetu padibu bakumbula tshisumbu tshietu. (3 Yone 5-8) Kabiena ne mushinga bua kukeba biakudia bia bungi anyi kutula makuta a bungi to. Tshipatshila tshietu ntshia kukankamija bana betu, kadi ki ntshia kubaleja mutudi ne bintu to. Katuena mua kubikila anu bantu badi mua kulua kutupingajila mu mushindu kampanda bitudi babapeshe to. (Luka 10:42; 14:12-14) Bualu bua mushinga wa bungi budi ne: katuena ne bua kupua muoyo diakidila dia benyi nansha mutudi ne bia bungi bia kuenza.

13, 14. Mmunyi mutudi mua ‘kuvuluka bantu badi mu buloko’?

¹³ “Nuvuluke bantu badi mu buloko.” (Bala Ebelu 13:3.) Pavua Paulo mufunde mêyi aa, uvua wakula bua bena Kristo bavuabu bele mu buloko bua ditabuja diabu. Paulo wakela bena mu tshisumbu tshia Ebelu kalumbandi bualu bavua “baditeke pa muaba wa bantu bavua mu buloko.” (Ebelu 10:34) Bamue bena Kristo bavua bambuluishe Paulo mu bidimu binayi bivuaye mu buloko, kadi bakuabu bavua miaba ya kule. Mmunyi muvuabu mua kuambuluisha Paulo? Bavua mua kutungunuka ne kusambila bikole bua bualu buende.​—Filipoyi 1:12-14; Ebelu 13:18, 19.

¹⁴ Lelu, mbele Bantemu ba bungi mu buloko bua ditabuja diabu. Bana betu ba balume ne ba bakaji badi pabuipi nabu badi mua kubambuluisha ne bintu bia ku mubidi. Kadi ba bungi ba kutudi badi kule ne aba badi mu buloko. Mmunyi mutudi mua kubambuluisha ne kubenga kubapua muoyo? Dinanga dia bana betu neditusake bua kusambila bikole bua bualu buabu. Tshilejilu, tudi mua kusambila bua bena Kristo netu balume ne ba bakaji too ne bua bana badibu bele mu buloko mu ditunga dia Érythrée, kusangisha ne bana betu aba: Paulos Eyassu, Isaac Mogos, ne Negede Teklemariam bakadi benzamu bidimu 20.

15. Mmunyi mutudi mua kunemeka dibaka dietu?

¹⁵ “Dibaka dinemekibue munkatshi mua  bantu bonso.” (Bala Ebelu 13:4.) Tudi ne bua kuikala bakezuke mu bikadilu bua kuleja kabidi mutudi banangangane bu bana ba muntu. (1 Timote 5:1, 2) Tshilejilu, tuetu bende masandi ne muanetu wa balume anyi wa bakaji, tudi tuenzela muanetu eu ne dîku diende bibi. Dieyemenangana ditudi nadi munkatshi muetu nedinyanguke. (1 Tesalonike 4:3-8) Ela kabidi meji mudi mukaji mua kudiumvua padiye ujingulula ne: bayende utu utangila bimfuanyi bia bantu kabayi bilamba. Udiku mua kuela meji ne: bayende mmumunange ne udi unemeka ndongoluelu wa dibaka anyi?​—Matayi 5:28.

16. Mmunyi mudi kusanka ne bintu bitudi nabi kutuambuluisha bua kunangangana bu bana ba muntu?

¹⁶ “Nusanke ne bintu binudi nabi.” (Bala Ebelu 13:5.) Kueyemena Yehowa nekutuambuluishe bua kusanka ne bintu bitudi nabi. Mmunyi mudi bualu ebu mua kutuambuluisha bua kunangangana bu bana ba muntu? Tuetu tusanka ne bintu bitudi nabi, netuvuluke ne: bena Kristo netu badi ne mushinga wa bungi kupita makuta anyi bintu. (1 Timote 6:6-8) Katuakudiabakena bua nsombelu wa bana betu anyi bua nsombelu wetu to. Katuakumvuila bana betu mukawu anyi kuikala ne lukuka to. Kadi tuetu tusanka ne bintu bitudi nabi, netuikale tupeshangana bintu.​—1 Timote 6:17-19.

17. Mmunyi mudi ‘kuikala ne dikima dikole’ kutuambuluisha bua kunangangana bu bana ba muntu?

¹⁷ “Tuikale ne dikima dikole.” (Bala Ebelu 13:6.) Kueyemena Yehowa kudi kutupesha dikima dia kutantamena ntatu mikole. Dikima edi didi dituambuluisha bua kuikala ne meji mimpe. Tuetu ne meji mimpe, netukankamije bana betu ne kubakolesha bua kuleja mutudi banangangane bu bana ba muntu. (1 Tesalonike 5:14, 15) Nansha mu tshikondo  tshia dikenga dinene, netuikale anu ne dikima bamanye ne: dipikudibua dietu dikadi pabuipi.​—Luka 21:25-28.

18. Mmunyi mutudi mua kukolesha dinanga dia bana betu bua bakulu?

¹⁸ “Nuvuluke bantu badi balombola.” (Bala Ebelu 13:7, 17.) Bakulu badi mu tshisumbu tshietu batu bangata dîba diabu bua kuenza mudimu mukole bua kutuambuluisha. Patudi tuela meji bua malu onso adibu benza, dinanga dietu ne dianyisha ditudi nadi kudibu bidi bikola. Katuakujinga bua bajimije disanka diabu anyi bua banyingalale bua bualu kampanda butudi benze to. Kadi tudi basue kubatumikila ne muoyo mujima. Patudi tuenza nunku, tudi ‘tutamba kubatua mushinga wa bungi menemene mu dinanga bua mudimu wabu.’​—1 Tesalonike 5:13.

19, 20. Mmunyi mutudi mua kutungunuka ne kunangangana bikole bu bana ba muntu?

¹⁹ Bantu ba Yehowa mbamanyike bua mudibu banangangane bu bana ba muntu. Ke muvuabi kabidi mu matuku a Paulo. Kadi Paulo wakakankamija bena Kristo bua kulejangana dinanga dikole menemene. Wakamba ne: “Nutungunuke ne kutamba kuenza nunku.” (1 Tesalonike 4:9, 10) Bidi bimueneka ne: kudi anu malu atudi mua kuakaja.

²⁰ Nunku, mu tshidimu etshi tshijima patudi tutangila mvese wetu wa tshidimu udi mu Nzubu wetu wa Bukalenge, tuelangane meji bua nkonko eyi: Ndiku mua kudienzeja bua kuakidila benyi bikole anyi? Mmunyi mundi mua kuambuluisha bana betu badi mu buloko? Ndiku nnemeka ndongoluelu wa dibaka udi Nzambi muenze anyi? Ntshinyi tshiangambuluisha bua kusanka ne bintu bindi nabi? Mmunyi mundi mua kueyemena Yehowa bikole? Mmunyi mundi mua kutamba kutumikila bantu badi batulombola? Tuetu badienzeje bua kuakaja nsombelu wetu mu malu asambombo aa, mvese wa tshidimu kakuikala tshimanyinu patupu ku tshimanu to, kadi neatuvuluije bua kutumikila mêyi a Paulo aa: “Nutungunuke ne kunangangana bu bana ba muntu.”​—Ebelu 13:1.