1, 2. Momo lie Paulu a sonehela ukanda umue Kakristão vo ko Heveru?

KUNYAMO wo 61, Akristão kakongelo o ko Isareli va kuata ombembua vokuenda kuotembo yimue. Ndaño okuti upostolo Paulu wa kala vokayike ko Roma, pole, wa kala oku talamẽla oku yovuiwa. Timoteo okuti wa enda oku linga laye ovongende, wa tundile ale vokayike kuenje, wa lavokaile okuti eye kumue la Paulu va ka nyula vamanji va kala vo Yudea. (Va Heveru 13:23) Pa kambele lika anyamo atãlo okuti Akristão va kala vo Yudea, kuenda vana va kala vo Yerusalãi va sukilile oku tundamo lonjanga. Momo lie? Momo Yesu wa sapuilile olondonge viaye okuti, o Yerusalãi ya laikele oku ñualiwa lasualali kuenje va sukilile oku tila.—Luka 21:20-24.

² Eci Yesu a eca kolondonge viaye elungulo liaco pa pitile ale ci soka 28 kanyamo. Vokuenda kuotembo yaco, Akristão vo ko Isareli handi va pamele kekolelo ndaño lalambalalo kuenda ovitangi vialua. (Va Heveru 10:32-34) Pole, Paulu wa yonguile oku pongiya ovitima viavo omo liovitangi via laikele oku iya kovaso yoloneke. Ekolelo liavo lia laikele oku setekiwa. (Mateo 24:20, 21; Va Heveru 12:4) Ovo va sukilile oku pandikisa  kuenda oku pamisa vali ekolelo liavo okuti va pokola kolondaka via Yesu vioku tila oco va popele omuenyo wavo. (Tanga Va Heveru 10:36-39.) Omo liaco, Yehova wa vetiya Paulu oco a sonehele vamanji vaco. Ukanda waco okuti cilo elivulu lia va Heveru, lia sonehiwila oku va pamisa omo liovitangi va laikele oku pita lavio.

3. Momo lie ukanda wa va Heveru u kuetele esilivilo kokuetu?

³ Omo okuti tuafendeli va Suku, koloneke vilo tu sukilavo oku kapako olondaka vi sangiwa vukanda wa va Heveru. Momo lie? Momo ekalo lietu lia li soka lekalo Liakristão vo ko Yudea. Tu kasi ‘koloneke viohali yalua,’ kuenda vamanji valua va siata oku liyaka lovitangi viñi viñi kuenda alambalalo. (2 Timoteo 3:1, 12) Ndaño okuti valua pokati ketu va kuete ombembua, pole, va siatavo oku liyaka lalambalalo alua. Ndeci ca pita Lakristão kotembo ya Paulu, tu sukilavo oku kapako elungulo liaco. Momo lie? Ndopo ekolelo lietu li ka setekiwavo!​—Tanga Luka 21:34-36.

4. Ocisonehua cipi ca nõliwila unyamo wo 2016, kuenda momo lie ci kuetele esilivilo?

⁴ Nye ci ka tu kuatisa oku lipongiyila ovitangi vi ka pita kovaso yoloneke? Vukanda wa va Heveru, Paulu wa tukula ovina vialua vi kuatisa oku pamisa ekolelo lietu. Yimue pokati kalungulo aco yi sangiwa vukanda wa va Heveru 13:1. Olio li tu vetiya hati: “Ocisola coku lisola pokati nda vamanji camameko.” Ocinimbu caco ca nõliwa oco ci kale ocisonehua cunyamo wo 2016.

5. Nye ci lomboloka oku lisola pokati nda vamanji?

⁵ Oku lisola pokati nda vamanji ci lomboloka nye? Kelimi lio Helasi ondaka Paulu a tukula yi lomboloka oku ‘sola manji umue lutima wosi.’ Ocisola caco, ocisola cimue ci kasi pokati komanu vakuepata ale kakamba. (Yoano 11:36) Ka tu kasi oku likembisa oku kala vamanji. Etu vosi tu vamanji. (Mateo 23:8) Paulu wa popia hati: “Lisoli lutima wosi ndomunu la manjaye. Koku sumbila, velisipo vakuene.” (Va Roma 12:10) Olondaka evi vi lekisa ocisola ca pama ci kasi pokati ka vamanji. Ocisola caco kumue locisola ci songuiwa lolonumbi Viembimbiliya, ci kuatisa afendeli va Suku oku li kuatela ukamba kuenda oku likuata omunga.

6. Kakristão vocili ondaka oku lisola pokati nda vamanji yi lomboloka nye?

⁶ Ondaka “oku lisola pokati nda vamanji” yi sangiwa calua valivulu Akristão. Ku va Yudea kosimbu, ondaka “manji” ya tiamisiwile lika komunu una okuti ukuepata, ale olonjanja vimue komunu umue okuti ka tiamẽlele kepata. Pole, ondaka yaco ka ya tiamisiwile komunu una okuti ka kaile u Yudea. Omo okuti Tuakristão vocili, “manjetu” omunu wosi okuti Ukristão wocili, ndaño okuti wa tunda kofeka yikuavo. (Va Roma 10:12) Yehova wa siata oku tu longisa oku li sola pokati nda vamanji. (1 Va Tesalonike 4:9) Momo lie ci kuetele esilivilo oku amamako oku lisola pokati nda vamanji?

7. (a) Esunga lipi liavelapo tu kuete lioku lisola pokati nda vamanji? (b) Tukula esunga likuavo li lekisa esilivilo lioku pamisa ocisola cetu la vamanji.

⁷ Esunga limue liavelapo lioku amamako oku lisola pokati nda vamanji lieli okuti, Yehova o tu vetiya oku ci linga. Ka tu pondola  oku lekisa ocisola ku Yehova nda tu likala oku sola va manjetu. (1 Yoano 4:7, 20, 21) Esunga likuavo lieli okuti, tu sukila ekuatiso lia vakuetu ca piãla enene eci tu liyaka lovitangi. Eci Paulu a sonehela ukanda Kakristão vo ko Heveru, wa kũlĩhĩle okuti vamue va laikele oku siapo olonjo viavo kuenda ovina va kuatele. Yesu wa lomboluile ndomo ovitangi viaco via laikele oku kala. (Marko 13:14-18; Luka 21:21-23) Omo liaco, osimbu otembo yaco ka ya pitilĩle, Akristão vaco va sukilile oku pamisa ocisola va li kuatela pokati.—Va Roma 12:9.

8. Nye tu sukila oku linga cilo osimbu ohali yapiãla ka ya fetikile?

⁸ Ohali yapiãla ndopo yi fetika. (Marko 13:19; Esituluilo 7:1-3) Tu ka sukila oku pokola konumbi yokuti: “Amanu vange, enjui iñili volonjo viene, liyikilimo; wundi okasimbu toke onyeño yi tula.” (Isaya 26:20) ‘Olonjo’ viaco vi lomboloka akongelo etu. Kakongelo aco oko tua siata oku fendela Yehova kumue la vamanji. Pole, kuli ovina vikuavo tu sukila oku linga okuti hakuendako lika kolohongele. Paulu wa ivaluisa Akristão vo ko Heveru okuti, va sukililevo oku livetiya pokati, oku lekisa ocisola, kuenda oku lingila ovina viwa vamanji. (Va Heveru 10:24, 25) Tu sukila oku pamisa cilo ocisola cetu la vamanji momo, ci ka tu kuatisa oku pandikisa kovitangi tu ka liyaka lavio kovaso yoloneke.

9. (a) Apuluvi api tu kuete koloneke vilo oku lisola pokati nda vamanji? (b) Tukula ovolandu a lekisa ndomo afendeli va Yehova va siata oku lisola pokati nda vamanji.

⁹ Koloneke vilo, tu kuete apuluvi alua oku lisola pokati nda vamanji osimbu ohali yapiãla ka ya fetikile. Vamanji valua va siata oku tala ohali omo liovilemawe, andunde ovava, ehunguhungu liofela, o tsunami kuenda ovilunga vikuavo. Vamanji vamue va siata oku pandikisa kalambalalo. (Mateo 24:6-9) Kuli ekambo liolombongo omo lioku kala voluali lumue muli ocipululu. (Esituluilo 6:5, 6) Omo liaco, ovitangi vamanji va siata oku liyaka lavio, vi tu ĩha epuluvi lioku lekisa ocisola tu va kuetele. Ndaño okuti tu kasi voluali lumue ka lu lekisa ocisola, tu sukila oku amamako oku lisola pokati nda vamanji. (Mateo 24:12) ^[1]—Tala etosi kesulilo liocipama cilo.

10. Nye tu konomuisa cilo?

¹⁰ Ndaño okuti tua siata oku liyaka lovitangi, tu limbuka ndati okuti tu kasi oku amamako oku lekisa ocisola ku vamanji? Tu lekisa ndati okuti tu kuetele vamanjetu ocisola caco? Noke lioku popia okuti, “amamiko oku lisola pokati nda vamanji,” upostolo Paulu wa lombolola ovina vialua vi lekisa ndomo Akristão va pondola oku ci linga.  Cilo, pokati kovina viaco tu konomuisako epandu.

11, 12. Oku yekisa akombe ci lomboloka nye? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.)

¹¹ “Ko ka liwekipo oku yekisa akombe.” (Tanga Va Heveru 13:2.) Ondaka “oku yekisa akombe” yi lomboloka nye? Ondaka Paulu a tukula yi lomboloka ‘oku lekisa ohenda kovingendeleyi.’ Citava okuti ondaka yaco yi tu ivaluisa ulandu watiamẽla ku Avirahama kuenda Lote. Alume ava vavali va lekisa ohenda komanu vana okuti ka va kũlĩhĩle. Noke, Avirahama kuenda Lote va limbuka okuti ovingendeleyi viaco via kala Angelo. (Efetikilo 18:2-5; 19:1-3) Ovolandu aco a vetiya Akristão vo ko Heveru oku lisola pokati nda vamanji poku kuata ocituwa coku yekisa.

¹² Tu lekisa ndati ocituwa coku yekisa? Tu ci linga poku laleka vamanji kolonjo vietu oco tu lie kumosi ale oku livetiya pokati. Ndaño okuti ka tua kũlĩhĩle ciwa manji o nyula akongelo kumue lukãi waye, citava okuti tu va laleka eci va nyula ekongelo lietu. (3 Yoano 5-8) Ka tu sukila oku pongiya okulia kualua ale oku pesela olombongo vialua. Ocimãho cetu oku vetiya vamanji, oku va komohĩsa lovina tu kuete hacoko. Kuenda ka tu laleka lika omanu vana okuti va kuetevo epondolo lioku ci linga. (Luka 10:42; 14:12-14) Omo liaco, lalimue eteke ka tu ka liwekipo oku lekisa ocituwa coku yekisa omo okuti tu kuete ovina vialua vioku linga!

13, 14. Tu pondola oku ‘ivaluka ndati vana va kasi vokayike’?

¹³ “Ko ka ivaliko vana va kasi vokayike.” (Tanga Va Heveru 13:3.) Eci Paulu a soneha olondaka evi, wa kala oku vangula catiamẽla ku vamanji va kala vokayike omo liekolelo liavo. Paulu wa pandiya vamanji vekongelo omo va lekisa “ohenda ku vana va kala vokayike.” (Va Heveru 10:34) Vamanji vamue va kuatisa Paulu eci a kala vokayike vokuenda kuanyamo akuãla, pole vamanji vakuavo va kala ocipãla lokayike kaco. Nye va sukilile oku linga oco va kuatise Paulu? Ovo va sukilile oku u kongela volohutililo viavo.—Va Filipoi 1:12-14; Va Heveru 13:18, 19.

¹⁴ Koloneke vilo, Olombangi vialua Via Yehova vi kasi vokayike omo liekolelo liavo. Vamanji va kasi ocipepi, va pondola oku va kuatisa lovina va kuete. Pole, valua pokati ketu tu kasi ocipãla lokayike kaco. Tu pondola oku va kuatisa ndati okuti ka tu va ivala? Ocisola tu kuetele vamanji ci tu vetiya oku va kongela volohutililo vietu. Volohutililo vietu tu pondola oku tukula vamanji alume lakãi kuenda omãla va kasi vokayike kofeka yo Eritrea oku kongelamo vamanji ndeci: Paulos Eyassu, Isaac Mogos, kuenda Negede Teklemariam okuti handi va kasi vokayike ci pitahãla 20 kanyamo.

15. Tu pondola oku sumbila ndati olohuela?

¹⁵ “Olohuela vi sumbiwe la vosi.”  (Tanga Va Heveru 13:4.) Tu pondolavo oku lekisa ocisola nda vamanji poku liyelisa kovituwa. (1 Timoteo 5:1, 2) Nda tua linga evĩho liukahonga lamanji umue, tu kasi oku nyõla ekalo liomunu waco kuenda liepata liaye. Kuenje, oku likolela ku kasi pokati ka vamanji ku nyõleha. (1 Va Tesalonike 4:3-8) Sokololavo ndomo ukãi umue o kuele a kala poku limbuka okuti ulume waye wa siata oku tala omanu va kasi epolõla haivo va linga ukahonga. Anga hẽ, eye o pondola oku sima okuti ulume waye u kuetele ocisola kuenda wa kapako eliangiliyo liolohuela?—Mateo 5:28.

16. Oku sanjukila ovina tu kuete ci ka tu kuatisa oku lekisila ndati ocisola ku vamanji?

¹⁶ ‘Sanjukili ovina vu kuete cilo.’ (Tanga Va Heveru 13:5.) Oku kolela Yehova ci ka tu kuatisa oku sanjukila ovina tu kuete. Ocituwa caco ci tu kuatisa ndati oku lisola pokati nda vamanji? Eci tu sanjukila ovina tu kuete, tu ka ivailuka okuti vamanjetu Akristão va kuete vali esilivilo okuti olombongo ale ovina vikuavo ci sule. (1 Timoteo 6:6-8) Tu yuvula oku popia lavĩ vamanjetu ale oku lisĩosĩola omo liekalo liomuenyo wetu. Tu yuvulavo oku kuatela onya vakuetu ale ocipululu. Eci tu sanjukila ovina tu kuete, tu vetiyiwa oku kala vakuacali.—1 Timoteo 6:17-19.

17. Oku ‘kuata utõi’ ci tu kuatisa ndati oku lisola pokati nda vamanji?

¹⁷ ‘Kuati utõi walua.’ (Tanga Va Heveru 13:6.) Oku kolela Yehova ci tu ĩha utõi woku pandikisa kovitangi. Utõi waco u tu kuatisa oku kuata ovisimĩlo via sunguluka. Eci tu lekisa  ocituwa caco, tu ka lekisa ocisola ku va manji, poku va vetiya kuenda oku va lembeleka. (1 Va Tesalonike 5:14, 15) Vokuenda kuohali ya piãla, tu ka kuata utõi poku limbuka okuti eyovo lietu li kasi ocipepi.—Luka 21:25-28.

18. Tu pamisa ndati ocisola tu kuetele akulu vetu vekongelo?

¹⁸ “Ivaluki vana va songola pokati kene.” (Tanga Va Heveru 13:7, 17.) Akulu vekongelo va siata oku eca otembo yavo oco va tu kuatise. Eci tu sokolola ovina viosi va siata oku tu lingila, ocisola kuenda olopandu vietu kokuavo vi li vokiya. Ka tu yongola okuti va sumua omo liovina vimue tu linga. Pole, tu sukila oku pokola kokuavo lutima wosi. Nda tua ci linga tu ‘lekisa ocisola calua kokuavo loku va kapako omo liupange wavo.’—1 Va Tesalonike 5:13.

19, 20. Tu pondola ndati oku amamako oku lekisa ocisola cocili ku vamanji?

¹⁹ Afendeli va Yehova va kũlĩhĩwa omo liocisola va li kuetele pokati. Cimuamue haico ca pita kotembo ya Paulu. Pole, Paulu wa vetiya vamanji oco va lekise ocisola cocili. Eye wa popia hati: “Kolisiko oku ci lingainga.” (1 Va Tesalonike 4:9, 10) Ocili okuti, tu kuete olonepa vialua tu sukila oku linga apongoloko!

²⁰ Eci tu mola ocisonehua cunyamo Vonjango yetu Yusoma vokuenda kunyamo ulo, tu sokololi lutate kapulilo akuãimo: Anga hẽ, ndi sukila oku likolisilako oku kuata ocituwa coku yekisa? Ndi pondola oku kuatisa ndati vamanjetu va kasi volokayike? Nda sumbila hẽ eliangiliyo lia Suku liatiamẽla kolohuela? Nye ci ka ndi kuatisa oku kuata esanju liocili? Ndi pamisa ndati ekolelo liange ku Yehova? Ndi lekisa ndati epokolo ku vana va songola pokati ketu? Nda tua li kolisilako oku kapako olonumbi epandu via tukuiwa ale, ocisonehua cunyamo ka ci ka kala celivova; kuenda ci ka tu vetiya oku pokola kolondaka via Paulu wa popia hati: “Ocisola coku lisola pokati nda vamanji camameko.”—Va Heveru 13:1.