1, 2. Ndi ngani Paulo o ṅwalela Vhakriste vha Vhaheberu vhurifhi?

NGA ṅwaha wa 61, zwivhidzo zwoṱhe zwa Isiraele zwo ḓiphina nga u vha na mulalo. Naho muapostola Paulo o vha e dzhele ngei Roma, o vha a tshi fulufhela uri u ḓo vhofhololwa hu si kale. Timotheo we a vha a tshi tshimbila nae, o vha a tshi kha ḓi tou bva u vhofhololwa dzhele nahone vho vha vha tshi ṱoḓa u ya u dalela vhahavho vha ngei Yudea. (Vhaheberu 13:23) Nga murahu ha miṅwaha miṱanu, Vhakriste vha ngei Yudea, zwihuluhulu vha dzulaho Yerusalema vho vha vha tshi fanela u dzhia vhukando nga u bonya ha iṱo. Ndi ngani? Mathomoni, Yesu o vhudza vhatevheli vhawe uri musi vha tshi vhona Yerusalema wo tangwa nga dzimmbi, vha fanela u shavha.—Luka 21:20-24.

² Ho vha ho no fhela miṅwaha ya 28 Yesu o ṋea vhatevheli vhawe yeneyo tsevho. Nga tshenetsho tshifhinga, Vhakriste vha Isiraele vho dzula vha tshi fulufhedzea hu sa londwi u tovholwa na milingo minzhi. (Vhaheberu 10:32-34) Fhedzi Paulo o vha a tshi ṱoḓa u vha lugiselela zwine zwa ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho. Vho vha vha tshi khou ḓo u lingwa lutendo lwavho  nga nḓila khulwane. (Mateo 24:20, 21; Vhaheberu 12:4) Vho vha vha tshi ḓo fanela u konḓelela na u vha na lutendo u fhira naho hu lini u itela uri vha thetshelese maipfi a Yesu a u shavha nahone vhutshilo havho ho vha vhu tshi ḓo ḓitika nga zwenezwo. (Vhalani Vhaheberu 10:36-39.) Nga zwenezwo, Yehova o hevhedza Paulo uri a ṅwalele vhenevho vhahawe. Honoho vhurifhi vhune zwino ha vhidzwa bugu ya Vhaheberu, ho vha ho ṅwalelwa u vha khwaṱhisa kha zwine zwa ḓo itea.

3. Ndi ngani ri tshi fanela u vha na dzangalelo kha bugu ya Vhaheberu?

³ Sa vhathu vha Mudzimu musalauno, ri fanela u vha na dzangalelo kha bugu ya Vhaheberu. Ndi ngani? Ngauri vhuimo hashu vhu fana na ha Vhakriste vha Yudea. Ri tshila kha “zwifhinga zwi lemelaho zwi konḓaho u sedzana nazwo” nahone vhanzhi vho konḓelela nga u fulufhedzea milingo kana u tovholwa. (2 Timotheo 3:1, 12) Fhedzi vhunzhi hashu ri ḓiphina nga mulalo nahone a ri tovholwi nga ho livhaho. Nga zwenezwo, u fana na Vhakriste vha tshifhingani tsha muapostola Paulo, ri fanela u dzula ro fhaṱuwa. Ndi ngani? Ngauri hu si kale, lutendo lwashu lu ḓo lingwa nga nḓila khulwane!—Vhalani Luka 21:34-36.

4. Ndimana ya ṅwaha wa 2016 i ri mini, nahone ndi ngani yo tea?

⁴ Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u lugiselela tshiitea tshi ḓaho? Kha bugu ya Vhaheberu, muapostola Paulo o amba zwithu zwinzhi zwine zwa ḓo ri thusa u khwaṱhisa lutendo lwashu. Iṅwe ya khumbudzo ya ndeme i wanala kha Vhaheberu 13:1. I ri ṱuṱuwedza uri: “Bvelani phanḓa ni tshi funana sa vharathu na vhakomana.” Yeneyo ndimana yo khethwa uri i vhe ndimana ya ṅwaha wa 2016.

5. Lufuno lwa vhurathu na vhukomana ndi mini?

⁵ Lufuno lwa vhurathu na vhukomana ndi mini? Ipfi ḽa u thoma ḽa Lugerika ḽe Paulo a ḽi shumisa ḽi amba “u funa wahau.” Lufuno lwa vhurathu na vhukomana ndi vhushaka ho khwaṱhaho vhu re hone vhukati ha miraḓo ya muṱa kana khonani dza tsini. (Yohane 11:36) A ri sokou ḓiita u nga ri vharathu na vhakomana. Ri tou vha vharathu na vhakomana. (Mateo 23:8) Paulo o ri: “Ni funane sa vharathu na vhakomana zwi tshi bva mbiluni. Kha u hulisa muṅwe ni vhe wa u thoma.” (Vharoma 12:10) Eneo maipfi a sumbedza nḓila ine ra funa ngayo vhahashu. Lwonolwu lufuno lwa vhurathu na vhukomana lu katelaho na lufuno lwo thewaho kha maitele a Vhukriste, lu thusa vhathu vha Mudzimu uri vha vhumbe vhukonani ha tsini na u vha na vhuthihi.

6. Vhakriste vha ngoho vha pfesesa hani zwine lufuno lwa vhurathu na vhukomana lwa amba zwone?

⁶ Mubulo une wa ri “funana sa vharathu na vhakomana” kanzhi u wanala kha khandiso dza Vhukriste. Kha Vhayuda vha tshifhingani tsho fhiraho, mubulo une wa ri “vharathu na vhakomana” kanzhi wo vha u tshi ambela kha shaka nahone nga tshiṅwe tshifhinga kha muthu ane a sa vhe muraḓo wa muṱa. Fhedzi wo vha u sa vhuyi wa ambela kha muthu we a vha e si Muyuda. Naho zwo ralo, sa Vhakriste vha ngoho, “vharathu na vhakomana” ndi Mukriste muṅwe na muṅwe wa ngoho hu sa londwi shango ḽine a bva khaḽo. (Vharoma 10:12) Yehova o ri gudisa u funana sa vharathu na vhakomana. (1 Vhathesalonika 4:9) Fhedzi ndi ngani zwi zwa ndeme u bvela phanḓa ri tshi sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana?

7. (a) Ndi tshiitisi tshifhio tsha ndeme vhukuma kha riṋe tsha u sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana? (b) Ṋeani tshiṅwe tshiitisi tsha uri ndi ngani zwi zwa ndeme u funana.

⁷ Tshiitisi tsha ndeme vhukuma tsha u sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana, ndi tsha uri Yehova u ri vhudza uri ri funane. Ri nga si kone u funa Yehova arali ri sa funi vhahashu. (1 Yohane 4:7, 20, 21) Tshiṅwe tshiitisi ndi tsha uri muthu ndi muthu nga vhaṅwe, zwihuluhulu zwifhingani zwi konḓaho. Musi Paulo a tshi ṅwalela Vhakriste vha Vhaheberu vhurifhi, o vha a tshi zwi ḓivha uri hu si kale vha ḓo fanela u ṱutshela mahaya avho na thundu dzavho. Yesu o vha o ṱalusa nḓila ine zwifhinga zwenezwo zwa ḓo konḓa ngayo. (Marko 13:14-18; Luka 21:21-23) Nga zwenezwo, musi tshenetsho tshifhinga tshi sa athu u swika, vhenevho Vhakriste vho vha vha tshi fanela u funana.—Vharoma 12:9.  

8. Ndi mini zwine ra fanela u zwi ita zwino musi maṱungu mahulu a sa athu u thoma?

⁸ Maṱungu mahulu kha ḓivhazwakale ya vhathu a khou ḓa hu si kale. (Marko 13:19; Nzumbululo 7:1-3) Ri ḓo tea u thetshelesa nyeletshedzo ine ya ri: “Hee inwi vhathu vhanga; iyani dzipfamoni dzaṋu, ni dzhene ni vale mahothi aṋu, ni dzumbame tshifhinganyana, hu range u fhira maḓuvha a dziṱhamu.” (Yesaya 26:20) Dzenedzo ‘pfamo’ dzi nga vha dzi tshi ambela kha zwivhidzo zwashu. Henefho ndi hune ra gwadamela hone Yehova ri na vhahashu. Fhedzi ri fanela u ita zwi fhiraho u sokou ṱangana tshifhinga tshoṱhe. Paulo o humbudza Vhakriste vha Vhaheberu uri vha fanela u ṱuṱuwedzana uri vha funane na u itelana zwivhuya. (Vhaheberu 10:24, 25) Ri fanela u khwaṱhisa lufuno lwa vhurathu na vhukomana zwino ngauri lu ḓo ri thusa u konḓelela milingo naho i ifhio ine ra nga sedzana nayo tshifhingani tshi ḓaho.

9. (a) Ndi zwibuli zwifhio zwine ra vha nazwo zwa u sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana ṋamusi? (b) Ṋeani tsumbo dza nḓila ye vhathu vha Yehova vha sumbedza ngayo lufuno lwa vhurathu na vhukomana.

⁹ Ṋamusi ri na zwibuli zwinzhi zwa u sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana musi maṱungu mahulu a sa athu u thoma. Vhunzhi ha vhahashu vha sedzana na thaidzo dza mupo dzi ngaho midzinginyo, miḓalo, ḓumbumazwikule, tsunami kana dziṅwe khombo dza mupo. Vhaṅwe vhahashu vha konḓelela u tovholwa. (Mateo 24:6-9) Nahone ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe hu na vhuleme ha zwa dzitshelede nga nṱhani ha uri ri khou tshila shangoni ḽo tshinyalaho. (Nzumbululo 6:5, 6) Naho zwo ralo, musi thaidzo dza vhahashu dzi tshi engedzea, ri vha na zwibuli zwo engedzeaho zwa u sumbedza nḓila ine ra vha funa ngayo. Naho ḽino shango ḽi si na lufuno, ri fanela u bvela phanḓa ri tshi sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana. (Mateo 24:12) ^[1]—Sedzani notsi dza u fhedzisela.

10. Ndi mini zwine ra ḓo zwi ṱolisisa zwino?

¹⁰ Hu sa londwi thaidzo dzine ra vha nadzo, ri nga ita hani vhungoho ha uri ri bvela phanḓa ri tshi sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana? Ri nga sumbedza hani uri ri na lwonolwu lufuno kha vhahashu? Musi muapostola Paulo o no amba uri “bvelani phanḓa ni tshi funana sa vharathu na vhakomana,” o sumbedza nḓila ine Vhakriste vha nga ita ngayo zwenezwi. Kha ri ṱolisise dziṅwe dza dzenedzi nḓila dza rathi.

11, 12. Zwi amba mini u ṱanganedza vhaeni? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

¹¹ “Ni songo hangwa u ṱanganedza vhaeni.” (Vhalani Vhaheberu 13:2.) Zwi amba mini u “ṱanganedza vhaeni”? Eneo maipfi e Paulo a a shumisa a ambela kha u sumbedza mutsinda vhuthu. Khamusi eneo maipfi a ri humbudza Abrahamu na Loto. Vhenevho vhanna vhavhili vho sumbedza vhuthu vhaeni vhe vha vha vha sa vha ḓivhi. Mafheleloni, Abrahamu na Loto vho ṱhogomela uri vhenevho vhaeni vho vha vhe vharuṅwa. (Genesi 18:2-5; 19:1-3) Dzenedzi tsumbo dzo ṱuṱuwedza Vhakriste vha Vhaheberu u sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana nga u vha na muya wa u ṱanganedza vhaeni.

¹² Ri nga sumbedza hani uri ri ṱanganedza vhaeni? Ri nga ramba vhahashu miḓini yashu zwiḽiwani kana u ṱuṱuwedzana. Naho ri sa ḓivhi zwavhuḓi mulavhelesi wa ḽiisela ḽashu na mufumakadzi wawe, ri nga vha ramba musi vha tshi dalela tshivhidzo tshashu. (3 Yohane 5-8) A zwi ṱoḓei uri ri vha bikele zwiḽiwa zwinzhi kana u shumisesa tshelede. Tshipikwa tshashu ndi u ṱuṱuwedza vhahashu, hu si u vha sumbedza zwine ra vha nazwo. Nahone a ro ngo fanela u ramba fhedzi vhane ra vhuyelwa nga u vha ramba. (Luka 10:42; 14:12-14) Tsha ndeme vhukuma ndi uri ri sa dzule ro farakanea lune ra hangwa u ṱanganedza vhaeni!

13, 14. Ri nga ‘dzula ri tshi humbula vha re dzhele’ nga nḓila-ḓe?

¹³ “Ni dzule ni tshi humbula vha re dzhele.” (Vhalani Vhaheberu 13:3.) Musi Paulo a tshi ṅwala zwenezwi, o vha a tshi khou ambela kha vhahashu vha re dzhele nga nṱhani ha lutendo lwavho. Paulo o khoḓa tshivhidzo nga nṱhani ha uri vho “pfela vhuṱungu vha re dzhele.” (Vhaheberu 10:34) Vhaṅwe vhahashu vho thusa Paulo musi e dzhele lwa miṅwaha miṋa, fhedzi vhaṅwe vho vha vha tshi dzula kule. Vhenevho vho vha vha tshi nga thusa hani Paulo? Vho vha vha tshi nga bvela phanḓa vha tshi mu rabelela nga ho dzikaho.—Vhafilipi 1:12-14; Vhaheberu 13:18, 19.

¹⁴ Ṋamusi, Ṱhanzi nnzhi dzi dzhele nga nṱhani ha lutendo lwadzo. Vhahashu vhane vha dzula tsini navho vha nga vha thusa nga zwithu zwine vha zwi shaya. Fhedzi vhunzhi hashu ri dzula kule na vhane vha vha dzhele. Ri nga vha thusa hani na u sumbedza uri ri a vha humbula? Lufuno lwa vhurathu na vhukomana lu ri ṱuṱuwedza u vha rabelela vhukuma. Sa tsumbo, ri nga rabelela vhahashu vha tshinnani, vha tshisadzini na vhana vhane vha vha dzhele ya ngei Eritrea, u katela na vhahashu vha ngaho  Paulos Eyassu, Isaac Mogos na Negede Teklemariam, vho no fhedzaho miṅwaha ya 20 vhe dzhele.

15. Ri nga ṱhonifha hani mbingano yashu?

¹⁵ “Mbingano kha i huliswe nga vhoṱhe.” (Vhalani Vhaheberu 13:4.) Ri nga dovha ra sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana nga u tshila nga nḓila yo kunaho. (1 Timotheo 5:1, 2) Sa tsumbo, arali ra ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani na wahashu, ri ḓo vhaisa onoyo muthu na muṱa wawe. Ri nga si tsha fulufhelana na vhahashu. (1 Vhathesalonika 4:3-8) Zwiṅwe hafhu, humbulani nga ha nḓila ine mufumakadzi a nga ḓipfa ngayo musi a tshi wanulusa uri munna wawe u ṱalela zwifanyiso zwi karusaho maḓipfele a zwa vhudzekani. Naa a nga ḓipfa u nga munna wawe u a mu funa na u ṱhonifha nzudzanyo ya mbingano?—Mateo 5:28.

16. U fushea zwi ri thusa hani u sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana?

¹⁶ “Ni fushee nga zwine zwa vha hone.” (Vhalani Vhaheberu 13:5.) U fulufhela Yehova zwi ḓo ri thusa uri ri fushee, zwine zwa amba u fushea nga zwine ra vha nazwo. Zwenezwi zwi ri thusa hani u sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana? Musi ri tshi fushea, ri ḓo ṱhogomela uri vhahashu vha Vhakriste ndi vha ndeme vhukuma u fhira tshelede kana zwiṅwe zwithu. (1 Timotheo 6:6-8) Ri nga si gungule nga ha vhahashu kana nga ha vhuimo ha vhutshilo hashu. Ri nga si itele vhaṅwe vivho kana vhupangwa. Nṱhani hazwo, musi ro fushea, ri ḓo vha na mafunda.—1 Timotheo 6:17-19.

17. U vha na “tshivhindi” zwi nga ri thusa hani u sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana?

¹⁷ Ni “vhe na tshivhindi.” (Vhalani Vhaheberu 13:6.) U fulufhela Yehova zwi ri ṋea tshivhindi tsha u konḓelela milingo. Tshenetshi tshivhindi tshi ri thusa uri ri vhe na mavhonele avhuḓi. Musi ri na mavhonele avhuḓi, ri ḓo sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana nga  u ṱuṱuwedza na u khuthadza vhahashu. (1 Vhathesalonika 5:14, 15) Na tshifhingani tsha maṱungu mahulu, ri nga vha na tshivhindi, ri tshi ḓivha uri u vhofhololwa hashu hu tsini.—Luka 21:25-28.

18. Ri nga khwaṱhisa hani lufuno lwa vhurathu na vhukomana kha vhahulwane?

¹⁸ “Ni humbule vhane vha ranga phanḓa.” (Vhalani Vhaheberu 13:7, 17.) Vhahulwane vha tshivhidzo tshashu vha shumisa tshifhinga tshavho u itela u ri shumela nga nungo dzoṱhe. Musi ri tshi humbula nga ha zwoṱhe zwine vha ri itela zwone, ri ḓo vha funa na u vha dzhiela nṱha nga ho engedzeaho. A ri ṱoḓi uri vha si takale kana u vha sinyusa nga zwine ra zwi ita. Nṱhani hazwo, ri ṱoḓa u thetshelesa nga u ḓifunela. Nga yeneyi nḓila, ri a “vha hulisa nga maanḓa nga nṱhani ha mushumo wavho.”—1 Vhathesalonika 5:13.

19, 20. Ri nga bvela hani phanḓa ri tshi sumbedza lufuno lwa vhurathu na vhukomana nga nḓila khulwane?

¹⁹ Vhathu vha Yehova vha ḓivhelwa lufuno lwavho lwa vhurathu na vhukomana. Zwo vha zwo tou ralo na misini ya Paulo. Fhedzi Paulo o ṱuṱuwedza vhahashu uri vha sumbedze lufuno nga nḓila khulwane. O ri: “Ni bvele phanḓa ni tshi ita zwenezwo nga vhuḓalo.” (1 Vhathesalonika 4:9, 10) Zwi tou vha khagala uri hu na hune ra nga khwinisa hone!

²⁰ Nga zwenezwo, musi ri tshi vhona ndimana ya ṅwaha Holoni yashu ya Muvhuso uno ṅwaha, kha ri elekanye nga ha mbudziso dzi tevhelaho: Naa ndi nga sumbedza muya wa u ṱanganedza vhaeni nga ho engedzeaho? Ndi nga thusa hani vhahashu vha re dzhele? Naa ndi a ṱhonifha ndugiselelo ya Mudzimu ya mbingano? Ndi mini zwine zwa ḓo nthusa uri ndi fushee zwa vhukuma? Ndi nga fulufhela hani Yehova nga ho engedzeaho? Ndi nga thetshelesa hani nga ho engedzeaho vhane vha ranga phanḓa? Arali ra khwinisa kha enea masia a rathi, ndimana ya ṅwaha a i nga ḓo sokou vha tshiga tshine tsha vha kha luvhondo; i ḓo ri humbudza u thetshelesa maipfi a Paulo ane a ri: “Bvelani phanḓa ni tshi funana sa vharathu na vhakomana.”—Vhaheberu 13:1.