1-3. Eware vẹ i ru ẹdẹ Pẹntikọst họ ẹdẹ obọdẹ, kọ ẹvẹ i ro ru oware nọ a ruẹaro riẹ fihọ Ikereakere na gba? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

O JỌ ohiohiẹ Ẹdoka evaọ Jerusalẹm. Onana o jọ obọdẹ ẹdẹ. Ahwo a je ru ehaa Pẹntikọst, ehaa ọrẹri nọ a re ru evaọ emuhọ ivuẹvu eka. Ohiohiẹ yena, ozerẹ okpehru na ọ jọ etẹmpol na dhe-idhe ẹdẹ yena no. Kẹsena evaọ oware wọhọ ighọjọ izii, ọ tẹ rehọ ebrẹdi ivẹ nọ i wo ẹvi ro ru akpẹwẹ, yọ eka ọsosuọ hayo ibi ọsosuọ ivuẹvu na a ro ru ebrẹdi na. Ozerẹ okpehru na o ghoro ebrẹdi na no abọ ruọ abọ ro ru akpẹwẹ kẹ Jihova. Ẹdẹ nana ọ jọ ẹdẹ Pẹntikọst ọrọ ukpe 33 C.E.—Iruo-Izerẹ 23:15-20.

² Kukpe kukpe ozerẹ okpehru na ọ be hai dhe-idhe nana anwọ ikpe buobu nọ i kpemu. Idhe na i wobọ kugbe oware jọ nọ u wuzou gaga nọ o via evaọ ẹdẹ Pẹntikọst ọrọ ukpe 33 C.E. Oware na o via kẹ ilele udhozeza (120) Jesu nọ i kokohọ jẹ lẹ evaọ ubruwou ehru jọ nọ o jọ Jerusalẹm.  (Iruẹru Ikọ 1:13-15) Ikpe egba eree (800) taure ẹdẹ yena o te ti te, Joẹl ọruẹaro na o kere kpahe oware nana. (Joẹl 2:28-32; Iruẹru Ikọ 2:16-21) Eme ọ via nọ u wuzou tere?

³ Se Iruẹru Ikọ 2:2-4. Evaọ ẹdẹ Pẹntikọst ọrọ ukpe 33 C.E., Ọghẹnẹ ọ kẹ Ileleikristi yena ẹzi ọfuafo riẹ, enẹ o ro wholo ai. (Iruẹru Ikọ 1:8) Kẹsena, ogbotu ahwo a te koko wariẹ ae họ, ilele na a tẹ jẹ ta kpahe eware igbunu nọ a nwane ruẹ je yo na. Pita ukọ na ọ ta oware nọ o via na gbe ẹjiroro nọ u ro wuzou gaga. Kẹsena ọ tẹ vuẹ ogbotu na nọ: “Wha kurẹriẹ, re whai omomọvo ọ họ-ame evaọ odẹ Jesu Kristi re wha sai wo erọvrẹ izieraha rai, wha ve ti wo okẹ ọvọvẹ orọ ẹzi ọfuafo na.” Ẹdẹ yena, ahwo nọ a bu te oware wọhọ idu esa (3,000) a tẹ họ-ame je wo ẹzi ọfuafo re.—Iruẹru Ikọ 2:37, 38, 41.

4. (a) Fikieme oware nọ o via evaọ ẹdẹ Pẹntikọst na o rẹ rọ jọ omai oja? (b) Evaọ ikpe buobu nọ i kpemu, obọdẹ oware jọ vẹ o wọhọ nọ o via evaọ ẹdẹ ọvona? (Rri ẹme-oruvẹ.)

⁴ Eme ozerẹ okpehru na gbe idhe nọ ọ jẹ hai dhe evaọ ẹdẹ Pẹntikọst kpobi na i dikihẹ kẹ? Ozerẹ okpehru na o dikihẹ kẹ Jesu. Ebrẹdi nọ ọ jẹ hai ro dhe idhe na i dikihẹ kẹ ilele Jesu nọ a rọ ẹzi wholo. Ilele nana nọ a rehọ ẹzi wholo na a se “ibi ọsosuọ,” yọ a salọ e rai no udevie ahwo-akpọ sebaẹgba ze. (Jemis 1:18) Ọghẹnẹ ọ jẹ enana rehọ wọhọ emọ riẹ yọ ọ salọ e rae re a jọ ivie nọ e te jọ obọ odhiwu lele Jesu su evaọ Uvie Ọghẹnẹ. (1 Pita 2:9) Jihova ọ te rehọ Uvie riẹ wha eghale se ahwo-akpọ kpobi nọ a yoẹme kẹe. Fikiere, o tẹ make rọnọ ma ti lele Jesu su evaọ obọ odhiwu hayo jọ aparadase otọakpọ, ẹdẹ Pẹntikọst ọrọ ukpe 33 C.E. o wuzou gaga kẹ omai. ^[1]—Rri ẹme-oruvẹ.

5. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ orọnikọ oghẹrẹ ọvona Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ rehọ ẹzi wholo ikpodhiwu kpobi hi?

⁵ Ẹdẹ nana ọ rẹ thọrọ ilele nọ e jọ ubruwou ehru na ẹro vievie he. Oware nọ o wọhọ erae o jọ ehru uzou rai omomọvo. Jihova o ru nọ a jẹ sae rọ jẹ evẹrẹ amọfa ọfa. Avro ọ jarai udu hu sọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi wholo ai. (Iruẹru Ikọ 2:6-12) Rekọ eware itienana e gbẹ be via kẹ Ileleikristi efa kpobi hi nọ a tẹ rọ ẹzi wholo ai. Wọhọ oriruo, Ebaibol na ọ ta ha inọ oware nọ o wọhọ erae o jọ ehru uzou ahwo buobu nọ a rọ ẹzi wholo uwhremu na evaọ Jerusalẹm ẹdẹ yena. Okenọ a họ-ame a rọ rehọ ẹzi wholo ai. (Iruẹru Ikọ 2:38) U te no ere no, orọnikọ Ileleikristi kpobi a rọ ẹzi wholo ho evaọ oke ame-ọhọ rai. Nọ ahwo Sameria a họ-ame no, omoke jọ o ruemu taure Ọghẹnẹ ọ tẹ te rọ ẹzi wholo ai. (Iruẹru Ikọ 8:14-17) Rekọ orọ Kọniliọs avọ uviuwou riẹ o jọ oghẹrẹ sa, Ọghẹnẹ ọ rehọ ẹzi wholo ai taure a tẹ te họ-ame.—Iruẹru Ikọ 10:44-48.

6. Eme Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi a re wo, kọ eme onana u re ru ai riẹ?

⁶ O rrọ vevẹ inọ u wo idhere sa-sa nọ Ileleikristi a rẹ rọ riẹ nọ a rọ ẹzi wholo ai no. O sae jọnọ ejọ e riẹ ẹsiẹsiẹ nọ Jihova ọ rọ ẹzi wholo ai. Yọ oke lelehie o ruemu taure efa a te ti vuhu onana mu. Rekọ Pọl ukọ na ọ ta oware nọ o rẹ  via kẹ ahwo nana kpobi omomọvo, inọ: “Nọ wha rọwo no, a rọ ẹkwoma riẹ rehọ ẹzi ọfuafo nọ a ya eyaa riẹ na kpoka họ owhai, onọ o rrọ imuẹro inọ ma ti wo ukuoriọ nọ o be tha na.” (Ahwo Ẹfisọs 1:13, 14) Fikiere, Jihova ọ rẹ rehọ ẹzi ọfuafo riẹ dhesẹ kẹ Ileleikristi nana vevẹ inọ ọ salọ e rai no re a kpobọ odhiwu. Enẹ ẹzi ọfuafo na ọ rẹ rọ kẹ ae “imuẹro” inọ a wo ẹruore obọ odhiwu orọnikọ ọrọ otọakpọ họ.—Se 2 Ahwo Kọrint 1:21, 22; 5:5.

7. Eme o gba Oleleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi họ nọ o re ru re ọ sai wo okẹ uzuazọ obọ odhiwu na tobọ?

⁷ Nọ a tẹ rọ ẹzi wholo Oleleikristi, kọ oyena u dhesẹ nọ o ti kpobọ odhiwu hrọ? Ijo. U mu rie ẹro nọ a zizie i rie no re o kpohọ odhiwu. Rekọ o te kru ẹrọwọ riẹ te urere ọvo ọ te sai ro kpohọ odhiwu. Pita ọ ta kpahe onana nọ: “Fikiere inievo, wha romatotọ ru eware avọ ọwhọ vi epaọ anwẹdẹ re wha ru use gbe ẹsalọ rai muẹro, keme wha tẹ ruabọhọ eruo eware nana wha te nyathọ vievie he. Ẹhẹ, enẹ a te rọ kẹ owhai uvẹ ruọ evaọ Uvie ebẹdẹ bẹdẹ ọrọ Olori gbe Osiwi mai, Jesu Kristi avọ oruaro.” (2 Pita 1:10, 11) Fikiere o gwọlọ nọ Oleleikristi kpobi nọ a rọ ẹzi wholo ọ rẹ kuvẹ hẹ re oware jọ o whaha iẹe egagọ Jihova. Dede nọ a salọ e riẹ re o kpohọ odhiwu no, o gbe kru ẹrọwọ riẹ hẹ, okẹ nana u re tei obọ họ.—Ahwo Hibru 3:1; Eviavia 2:10.

8, 9. (a) Fikieme o rọ rrọ bẹbẹ kẹ otujọ re a riẹ oghẹrẹ nọ o rẹ jọ nọ a tẹ rọ ẹzi wholo ohwo? (b) Ẹvẹ ohwo ọ rẹ rọ riẹ nọ ọyomariẹ yọ okpodhiwu?

⁸ O rrọ bẹbẹ kẹ idibo Ọghẹnẹ buobu nẹnẹ re a riẹ epanọ o rẹ jọ ohwo oma nọ Ọghẹnẹ ọ tẹ rọ ẹzi wholo iei. O sae ginẹ jọ ere keme a re rọ ẹzi wholo ai ẹdẹvo ho. Ọghẹnẹ ọ ma ahwo-akpọ re a rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ na, orọnikọ obọ odhiwu hu. (Emuhọ 1:28; Olezi 37:29) Rekọ Jihova ọ salọ ahwo-akpọ jọ re a jọ ivie gbe izerẹ nọ i ti lele Jesu su evaọ obọ odhiwu. Fikiere, ẹruore nọ a wo gbe oghẹrẹ nọ a re roro, o re nwene nọ Ọghẹnẹ ọ tẹ rọ ẹzi wholo ai. No umuo oke yena vrẹ a ve bi rẹro uzuazọ obọ odhiwu.—Se Ahwo Ẹfisọs 1:18.

⁹ Rekọ ẹvẹ ohwo ọ rẹ rọ riẹ nọ ọyomariẹ yọ okpodhiwu? Muẹrohọ oware nọ Pọl ukọ na ọ vuẹ Ileleikristi obọ Rom nọ a rọ ẹzi wholo, enọ a “se re a jọ erezi.” Ọ ta kẹ ae nọ: “Orọnikọ ẹzi nọ o re fi ohwo họ igbo ọye a kẹ owhai hi, onọ o rẹ wariẹ wha ozọ ze, rekọ a kẹ owhai ẹzi nọ a ro ru owhai họ emọ, ẹzi nọ ọ be wọ omai bo nọ: ‘Abba, Ọsẹ!’ Ẹzi na omariẹ o re se isẹri kugbe ẹzi mai inọ mai yọ emọ Ọghẹnẹ.” (Ahwo Rom 1:7; 8:15, 16) Ọghẹnẹ ọ rẹ rehọ ẹzi riẹ ru ei vẹ kẹ ohwo inọ ọyomariẹ  yọ okpodhiwu nọ o ti lele Jesu su.—1 Ahwo Tẹsalonika 2:12.

10. Nọ obe 1 Jọn 2:27 o ta nọ u du gwọlọ nọ ohwo jọ o re wuhrẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na ha, eme u dhesẹ?

¹⁰ Ahwo nọ Ọghẹnẹ ọ salọ nọ a ti kpobọ odhiwu, u du gwọlọ nọ omọfa ọ rẹ vuẹ ae taure u te mu ae ẹro ho. Jihova ọ rẹ kẹ ae imuẹro na. Jọn ukọ na ọ ta kẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ: “Ọghẹnẹ ọrẹri na ọ rọ ẹzi wholo owhai, yọ whai kpobi wha riẹ uzẹme na.” Ọ ta re nọ: “Rọkẹ owhai, ẹzi nọ o ro wholo owhai ọ rrọ owhai oma, yọ wha du gwọlọ ohwo jọ nọ o re wuhrẹ owhai hi; ẹzi nọ o ro wholo owhai na o bi wuhrẹ owhai eware kpobi, uzẹme o rrọ o rẹ ta ọrue he. Fikiere wha jọ usu kugbei, wọhọ epanọ ọ rọ ẹzi na wuhrẹ owhai no na.” (1 Jọn 2:20, 27) Epanọ o gwọlọ nọ Jihova o re wuhrẹ idibo riẹ kpobi na, ere ọvona o gwọlọ nọ o re wuhrẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na re. Rekọ u du gwọlọ nọ omọfa ọ vuẹ ae taure u te mu ai ẹro nọ a rọ ẹzi wholo ai no ho. Jihova ọ rọ ogaga ẹzi ọfuafo riẹ ru ei vevẹ kẹ ae inọ ae yọ ikpodhiwu.

11, 12. Eme Oleleikristi nọ a rọ ẹzi wholo ọ rẹ sae nọ omariẹ, rekọ eme o re wo avro kpahe vievie he?

¹¹ Nọ a tẹ rọ ẹzi wholo Oleleikristi, o re nwene gaga. Jesu ọ tubẹ ta nọ a rẹ “wariẹ ohwo yẹ” hayo “yẹ ohwo no obọ ehru ze.” (Jọn 3:3, 5, oruvẹ-obotọ) Kẹsena ọ tẹ ta nọ: “Jọ u gbe owhẹ unu hu fikinọ mẹ ta kẹ owhẹ nọ: A rẹ wariẹ owhai yẹ hrọ. Ofou o re fou kpohọ obonọ u je rie, yọ who re yo edo riẹ, rekọ whọ rẹ riẹ obonọ o bi no ze gbe obonọ o bi kpohọ họ. Ere o rrọ re kẹ ohwo kpobi nọ a rọ ẹzi yẹ.” (Jọn 3:7, 8) O rrọ vevẹ, nọ a gbẹ rọ ẹzi wholo ohwo ho a sai dhesẹ uzedhe epanọ o rẹ jọ ohwo oma kẹe he nọ a tẹ rọ ẹzi wholo ohwo. ^[2]—Rri ẹme-oruvẹ.

¹² Ohwo nọ a rọ ẹzi wholo ọ sae nọ omariẹ nọ, ‘Fikieme Jihova ọ rọ salọ omẹ viukpọ omọfa?’ Ọ sae jọ udu riẹ roro sọ o tube te ohwo nọ a rẹ kẹ obọdẹ uvẹ-ọghọ nana. Rekọ o re wo avro ho sọ Jihova ọ salọ e riẹe. Ukpoye, eva e rẹ were iẹe gaga kẹ uvẹ-ọghọ nana. Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo a re wo ọkpọ eriwo Pita nọ ọ ta nọ: “Jọ ujiro u te Ọghẹnẹ, Ọsẹ Olori mai Jesu Kristi, keme fiki ohrọ-oriọ ulogbo riẹ, o ru nọ a rọ wariẹ yẹ omai re ma wo ẹruore nọ o muẹro ẹkwoma ẹkparomatha Jesu Kristi no uwhu ze, re ma wo ukuoriọ nọ o rẹ raha ha, nọ u re gbeku hu, nọ o rẹ hiẹ hẹ. A ruẹrẹ e riẹ họ obọ odhiwu kẹ owhai.” (1 Pita 1:3, 4) Nọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo a te se ẹme nana, u re mu ae ẹro nọ ae omarai Jihova Ọsẹ rai ọ be ta ẹme kẹ na.

13. Ẹvẹ iroro ohwo i re ro nwene nọ a tẹ rọ ẹzi wholo iei no, kọ eme ọ rẹ wha enwene na ze?

¹³ Taure Jihova ọ tẹ te salọ Ileleikristi nana re a kpobọ odhiwu, a wo  ẹruore nọ a te rọ rria otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ no vẹre. A je rẹro okenọ Jihova o ti ru otọakpọ na kpobi fihọ aparadase je si emuomu kpobi notọ. Ẹsejọhọ a jẹ hai roro kpahe epanọ a ti ro dede ohwo uviuwou rai hayo ogbẹnyusu rai jọ nọ o whu no zihe ziọ uzuazọ. O sae jẹ jọnọ a je rẹro okenọ a te rọ bọ iwou jẹ rria ae hayo kọ ire jẹ re ibi rai. (Aizaya 65:21-23) Fikieme a ro nwene iroro? Kọ ọkora hayo uye ogaga nọ u te rai a ro nwene iroro? Kọ a nwene iroro fikinọ a roro nọ re a rria otọakpọ na u ti fou ehoo gbe inọ eva e te were ae he? Kọ fikinọ a gwọlọ riẹ epanọ uzuazọ obọ odhiwu o rrọ a rọ gwọlọ nya? Ijo. Ukpoye, Ọghẹnẹ ọvo ọ salọ e rai. Nọ Ọghẹnẹ ọ salọ ae, ọ rehọ ẹzi riẹ nwene iroro gbe ẹruore rai.

14. Ẹvẹ uzuazọ nọ ikpodhiwu na a be rria evaọ otọakpọ o rrọ ae oma?

¹⁴ Kọ onana u dhesẹ nọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a gwọlọ whu? Pọl o dhesẹ epanọ o rẹ jọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na oma. Ọ rehọ ugboma ohwo-akpọ rai na dhesẹ “uwou,” jẹ ta nọ: “Evaọ uzẹme, mai nọ ma rrọ uwou nana ma bi dimẹ, ma wo awaọruọ ọgaga keme ma gwọlọ no uwou nana ha, rekọ ma gwọlọ nọ ma rẹ jọ ọrọ obọ odhiwu na, re uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ u nwene ugboma nọ u re whu na.” (2 Ahwo Kọrint 5:4) Orọnikọ Ileleikristi nana a gwọlọ whu vẹrẹ re a siobọno uzuazọ otọakpọ rai hi. Uzuazọ otọakpọ o be were ae yọ a gwọlọ lele ahwo uviuwou gbe egbẹnyusu rai gọ Jihova kẹdẹ kẹdẹ. Rekọ oware kpobi nọ a bi ru nẹnẹ kẹhẹ, a be hae kareghẹhọ oware nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ kẹ ae kpahe obaro.—1 Ahwo Kọrint 15:53; 2 Pita 1:4; 1 Jọn 3:2, 3; Eviavia 20:6.

15. Eware jọ vẹ e rẹ nwani dhesẹ hẹ inọ a rọ ẹzi wholo ohwo no?

¹⁵ Ẹsejọhọ whọ be hai roro sọ Jihova ọ salọ owhẹ no re who kpobọ odhiwu. O tẹ rrọ owhẹ oma nọ o wọhọ nọ a salọ owhẹ no, roro kpahe enọ nana nọ i wuzou gaga na: Kọ whọ ruẹ nọ who wo ajọwha gaga kẹ iruo usiuwoma ota na? Kọ o rẹ ginẹ were owhẹ re who wuhrẹ Ebaibol na kẹ omara jẹ kiẹ “eware ididi Ọghẹnẹ”? (1 Ahwo Kọrint 2:10) Kọ who muẹrohọ no inọ Jihova ọ rọ obọdẹ idhere jọ ghale owhẹ no evaọ iruo usiuwoma ota na? Kọ whọ gwọlọ rọ oreva Jihova karo vi oware ofa kpobi? Kọ who wo uyoyou udidi kẹ amọfa jẹ rehọ iẹe nọ owha-iruo ra o rrọ re who fiobọhọ kẹ ae gọ Jihova? Kọ u wo igogo eware jọ nọ e via kẹ owhẹ no evaọ uzuazọ nọ e kẹ owhẹ imuẹro obufihọ Jihova? Otẹrọnọ Ee họ uyo ra kẹ enọ nana kpobi, kọ onana u dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ salọ owhẹ no kẹ uzuazọ obọ odhiwu? Ijo, u dhesẹ ere he. Fikieme? Keme o sae jọ ere kẹ idibo Ọghẹnẹ kpobi, te a rrọ ikpodhiwu hayo ikpodhiwu hu. Jihova ọ sae rọ ẹzi riẹ kẹ idibo riẹ kpobi oghẹrẹ ogaga ovona, ghelọ ẹruore nọ a wo kẹhẹ. Uzẹme ẹme na họ, avro ọ tẹ dina rrọ owhẹ udu sọ Ọghẹnẹ ọ salọ owhẹ kẹ uzuazọ obọ odhiwu, kiyọ ọ re salọ owhẹ hẹ. Ahwo nọ Jihova ọ salọ no a re wo avro kpahe onana vievie he. A rẹ riẹ vevẹ!

16. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ orọnikọ ahwo kpobi nọ a wo ẹzi Ọghẹnẹ a re kpobọ odhiwu hu?

 ¹⁶ Ma rẹ jọ Ebaibol na se iku ahwo buobu nọ a wo ẹrọwọ je wo ẹzi Ọghẹnẹ, rekinọ a kpobọ odhiwu hu. Omọvo rai jọ họ Jọn Ọhọahwo-Ame na. Jesu ọ ta nọ ohwo ọvo nọ ọ rro vi Jọn ọ riẹ hẹ, rekọ ọ ta nọ Jọn ọ te jọ ibe-osu riẹ evaọ obọ odhiwu hu. (Matiu 11:10, 11) Devidi yọ omọfa nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ jọ oma. (1 Samuẹle 16:13) Ẹzi Ọghẹnẹ o fiobọhọ kẹe wo otoriẹ eware ididi kpahe Jihova jẹ wọe kere eria Ebaibol na jọ. (Mak 12:36) O make jọ ere na, Pita ukọ na ọ ta nọ Devidi “o muvrẹ kpobọ odhiwu hu.” (Iruẹru Ikọ 2:34) Jihova ọ rọ ẹzi riẹ kẹ ahwo nana ogaga nọ a ro ru ikpeware, rekọ ọ rọ ẹzi riẹ salọ ae re a kpobọ odhiwu hu. Kọ onana u dhesẹ nọ a wo ẹrọwọ te he hayo a te ahwo nọ a rẹ jọ obọ odhiwu su hu? Ijo. Ukpoye u dhesẹ nọ Jihova ọ te kpare ae zihe ziọ uzuazọ evaọ Aparadase otọakpọ.—Jọn 5:28, 29; Iruẹru Ikọ 24:15.

17, 18. (a) Ẹruore vẹ idibo Ọghẹnẹ buobu a wo nẹnẹ? (b) Enọ vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme mọ o rrọ aro na?

¹⁷ Idibo Ọghẹnẹ buobu nẹnẹ a ti kpobọ odhiwu hu. Ahwo wọhọ Abraham, Devidi, Jọn Ọhọahwo-Ame na, gbe idibo Ọghẹnẹ buobu efa nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na, te ezae te eyae, a wo ẹruore uzuazọ Aparadase otọakpọ evaọ otọ esuo Uvie Ọghẹnẹ. (Ahwo Hibru 11:10) Ahwo idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) a ti lele Jesu su evaọ obọ odhiwu. Rekọ Ebaibol na ọ ta kpahe “enọ i kiọkọ” evaọ usu ikpodhiwu na nọ e gbẹ rrọ otọakpọ evaọ oke urere nana. (Eviavia 12:17) Fikiere ahwo buobu evaọ usu idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) na, a whu je kpobọ odhiwu no.

¹⁸ Rekọ otẹrọnọ ohwo ọ ta nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi wholo iei no, ẹvẹ u fo nọ onana o rẹ jọ ahwo nọ a wo ẹruore otọakpọ oma? Ohwo jọ evaọ ukoko ra o te mu ebrẹdi na họ ẹre je mu udi na họ ẹda evaọ Ekareghẹhọ, ẹvẹ u fo nọ who re rri rie? Otẹrọnọ unu ahwo nọ a ta nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi wholo ai no a bi dhe ebuebu, kọ u fo re who brudu kpahe onana? Ma te kẹ iyo enọ nana evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.