၁–၃. ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံလၢ ခ.န ၃၃ နံၣ်န့ၣ်တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်, ဒီးတၢ်မၤအသးတဖၣ်အံၤ မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်စံးပာ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

မုၢ်နံၤအဝဲအံၤ မ့ၢ်မုၢ်နံၤလၢ အပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ပိၢ်သးဝးလီၤ. ဘၣ်လၢမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤဂီၤခီလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ ဖဲပှၤမၤဝဲဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအခါန့ၣ်လီၤ. ဘူၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဘူၣ်စီဆှံ ဒီးပှၤမၤအီၤဖဲ တၢ်စးထီၣ်ကူး ဘုကၠူၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တဂီၤန့ၣ် လၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အပူၤ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်လုၢ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်လုၢ်လၢအညီနုၢ်လုၢ်ထီၣ်ဝဲတဖၣ်လီၤ. ဒီးဖဲ ခွံနၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် အဝဲဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် ကိၣ်ခံဖျၢၣ် လၢတၢ်ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ ဘုကၠူၣ်အဆိကတၢၢ် လၢအမ့ၢ်တၤသၣ်ဆိန့ၣ်လီၤ. ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဂၤအံၤ ဝံၢ်ဝၢ်ဝဲကိၣ် ဒ်သိးကလုၢ်ထီၣ်အီၤဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. မုၢ်နံၤအဝဲအံၤ မ့ၢ်ဝဲ ခ.န ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤလီၤ.—၃ မိၤၡ့ ၂၃:၁၅-၂၀.

^၂ လၢအနံၣ်အကယၤတဖၣ် အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဝံၢ်ဝၢ်အံၤ ကိးနံၣ်ဒဲးလီၤ. တၢ်လုၢ်အံၤလီၤဂာ်ဒီး တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တမံၤမံၤလၢ အမၤအသးဖဲ ခ.န ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်အံၤဟဲကဲထီၣ်အသးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်အဂၤ ၁၂၀ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢ ဒၢးတဖျၢၣ်အပူၤ လၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁:၁၃-၁၅) လၢအပူၤကွံာ်အနံၣ် ဃိးကယၤတချုးလၢ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံ ၃၃ နံၣ်န့ၣ် ဝံယိၤအ့လးကွဲးဆိပာ်စၢၤဝဲ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မၤအသးအံၤအဂ့ၢ်လီၤ. (ယိၤအ့လး ၂:၂၈-၃၂; မၤတၢ် ၂:၁၆-၂၁) ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လဲၣ်.

 ^၃ ဖး မၤတၢ် ၂:၂–၄ တက့ၢ်. ဖဲ ခ.န ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤသးစီဆှံဆူ ခရံာ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအအိၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလီၤ. (မၤတၢ် ၁:၈) ဝံၤဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ် ဟဲအိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အသးတပူၤဃီ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အံၤ စးထီၣ်ကတိၤ ကျိာ်အကလုာ်ကလုာ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်နၢ်ဟူတ့ၢ် ဒီးထံၣ်တ့ၢ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲမုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအရ့ဒိၣ်လဲၣ်န့ၣ် တၢ်မၢဖိပ့းတရူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲလီၤ. ဝံၤဒီးအဝဲစံးဘၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ– “သ့ၣ်နီၣ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသုသး, ဒီးဒိးဘျၢသုသး, တဂၤဒီးတဂၤ, လၢယ့ၣ်ၡူးအမံၤ, လၢတၢ်ပျၢ်တၢ်ဒဲးဘးအဂ့ၢ်တက့ၢ်, ဒီးသုကဒိးန့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်သးစီဆှံလီၤ.” ဖဲမုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂၤ ၃,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ် ဒိးဘျၢအသးလၢထံ ဒီးအဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ယွၤအသးစီဆှံလီၤ. —မၤတၢ် ၂:၃၇, ၃၈, ၄၁.

၄. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်သးအိၣ် တၢ်မၤအသးဖဲ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤလဲၣ်. (ခ) လၢအပူၤကွံာ်အါနံၣ်န့ၣ် တၢ်မၤအသးအရ့ဒိၣ်လၢဟဲကဲထီၣ်အသး တသီဃီဒီးဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ် ကမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိအကတၢၢ်တက့ၢ်.)

^၄ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်ဒီး အတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်လၢ အလုၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံကိးဘျီဒဲးန့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်ဖးဒိၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ကိၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအကျါ ဒီးဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “တၤသၣ်ဆိ” လီၤ. (ယၤကိာ် ၁:၁၈) ကစၢ်ယွၤ တူၢ်လိာ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်အဖိတဖၣ် ဒီးဃုထၢထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကပၢဃုာ်တၢ်ဒီးယ့ၣ်ၡူး လၢမူခိၣ်အဘီမုၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၂:၉) ယဟိဝၤယွၤ ကသူဝဲအဘီအမုၢ်လၢ ကဆိၣ်ဂ့ၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်ကလဲၤထီၣ်ဆူမူခိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ခ.န ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လၢပဂီၢ်လီၤ. ^[၁] —ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိအကတၢၢ်တက့ၢ်.

၅. ပှၤခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ အကျိၤအကျဲတဒ်သိးသိးန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၅ ဖဲယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အိၣ်လၢ ဒၢးတဖျၢၣ်အပူၤလၢဟံၣ်ထးခီန့ၣ် တၢ်လၢအလီၤဂာ်မ့ၣ်အူလၢ်အိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တဂၤစုာ်စုာ်အခိၣ်လိၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးတဖၣ်လၢ မုၢ်နံၤမုၢ်သီအဝဲအံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တသးပ့ၤနီၣ်ဝဲနီတဘျီဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ် တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ ကကတိၤတၢ်လၢကျိာ်အဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢ သးစီဆှံန့ၣ်အဝဲသ့ၣ် အသးဒ့ဒီအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်. (မၤတၢ် ၂:၆-၁၂) ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ တၢ်မၤအသးလၢ အလီၤလိၢ်လီၤလးတဖၣ်အံၤ တဟဲကဲထီၣ်အသးဒီး ခရံာ်ဖိလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤ ကိးဂၤဒဲးဘၣ်. အဒိ ပှၤအဂၤလၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ လၢဒိးဘျၢအသးလၢထံ လၢဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲလၢအကထိတဖၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢသးစီဆှံဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံတတဲဝဲလၢ တၢ်လၢအလီၤဂာ်ဒ်မ့ၣ်အူလၢ် အိၣ်ဖျါထီၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အခိၣ်လိၤဘၣ်. (မၤတၢ် ၂:၃၈) အဂၤတမံၤန့ၣ် ခရံာ်ဖိကိးဂၤဒဲး တဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢသးစီဆှံ ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဒိးဘျၢထံအဆၢကတီၢ်ဘၣ်. ပှၤၡၤမရံဖိတဖၣ် ဘျၢထံဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢ သးစီဆှံလီၤ. (မၤတၢ် ၈:၁၄-၁၇) တကးဒံးဘၣ် တၢ်လီၤဆီကဲထီၣ်အသးတခါ ဖဲစီၤကန့လံး ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအဝဲသ့ၣ်လၢသးစီဆှံ တချုးလၢအဝဲသ့ၣ် ဒိးဘျၢအသးလၢထံန့ၣ်လီၤ. —မၤတၢ် ၁၀:၄၄-၄၈.

၆. ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါလီၤအသးဒ်လဲၣ်.

^၆ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ခရံာ်ဖိလၢအဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤတဖၣ်အံၤ သ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤနီၤ သ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤဒိးဖှူအီၤလၢ သးစီဆှံတဘျီဃီလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤဂၤတနီၤန့ၣ် ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်အသိး အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤအသးဒီးအဝဲသ့ၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် စီၤပီလူးတဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤလီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ– “သုစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤစ့ၢ်ကီးတၢ်ဝံၤဒီး, သုဘၣ်တၢ်ဃံၤဃာ်သုလၢ သးစီဆှံဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်စံးပာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ကီၤလၢ ပတၢ်န့ၢ်သါအဂ့ၢ်” လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၁:၁၃, ၁၄) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤသူဝဲအသးစီဆှံ ဒ်သိးကဒုးသ့ၣ်ညါခရံာ်ဖိတဖၣ်အံၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤ လၢကလဲၤဆူမူခိၣ်လီၤ. သးစီဆှံမ့ၢ် “တၢ်ဟ့ၣ်ကီၤ” မ့တမ့ၢ် တၢ်အုၣ်အသးလၢ ခါဆူညါအဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်မူဘၣ်လၢမူခိၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.—ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၁:၂၁, ၂၂; ၅:၅ တက့ၢ်.

၇. ဒ်သိးခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဂၤစုာ်စုာ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးလၢ မူခိၣ်အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၇ ဖဲခရံာ်ဖိတဂၤ ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢ သးစီဆှံအခါ ပတဲလၢအ ဝဲကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖး သပှၢ်ကတၢၢ်သ့ဧါ. ပတဲဒ်န့ၣ်တသ့ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါလီၤအသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ အဘၣ်တၢ်ကွဲမုာ်အီၤဆူမူခိၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်တီဒီး ယဟိဝၤယွၤတုၤအကတၢၢ်လီၤ. စီၤပ့းတရူးတဲဝဲဒ်အံၤ–“မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ကျဲးစၢးမၤဂၢၢ်မၤကျၢၤတၢ်ကိးန့ၢ်သုဒီး တၢ်ဃုထၢသု, ဒိၣ်ဒၣ်တၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, သုမ့ၢ်မၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဒီး, သုတလီၤဃံၤလၢၤဘၣ်နီတခီၣ်ဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဒ်န့ၣ်အသိးတၢ်ကပာ်ဖှိၣ်ဒီး သုထူးထူးတီၤတီၤလၢ တၢ်လဲၤနုာ်ဆူတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ, ပကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဘီအမုၢ် အထူအယိာ်အပူၤလီၤ.”(၂ ပ့းတရူး ၁:၁၀, ၁၁) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်ဖိတဂၤစုာ်စုာ် တဘၣ်ပျဲတၢ်လၢ အကမၤပတုာ်အီၤလၢ တၢ်မၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ နီတမံၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤ မ့တမ့ၢ် ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤဆူ မူခိၣ်သနာ်က့ မ့ၢ်တတီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးလၢၤဘၣ်.—ဧ့ၤဘြံၤ ၃:၁; လီၣ်ဖျါ ၂:၁၀.

၈, ၉. (က) တၢ်မၤအသးဒီး ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကီဝဲလၢ ပှၤအါဂၤကနၢ်ပၢၢ်ဝဲလဲၣ်. (ခ) ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ ကလဲၤဆူမူခိၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါလီၤအသးဒ်လဲၣ်.

^၈ မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ဖဲကစၢ်ယွၤဖှူ ပှၤတဂၤဂၤအခါ တၢ်မၤအသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤ အါတက့ၢ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲကီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်လီၤဆီတခါဘၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် အကစၢ်ဒၣ်ဝဲတဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢ သးစီဆှံအဃိလီၤ. ကစၢ်ယွၤတတ့လီၤပှၤကညီ လၢကအိၣ်မူလၢမူခိၣ်ဘၣ်. တ့လီၤဝဲဒ်သိး ကအိၣ်မူလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၁:၂၈; စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၂၉) ဘၣ်ဆၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတနီၤ လၢကကဲထီၣ်စီၤပၤ ဒီးပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ် လၢမူခိၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲယဟိဝၤယွၤဒိးဖှူအဝဲသ့ၣ်အဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်မုၢ်လၢ်, တၢ်ဆိကမိၣ်ဆီတလဲအသး ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကအိၣ်မူဘၣ်လၢမူခိၣ်လီၤ.—ဖး အ့းဖ့းစူး ၁:၁၈ တက့ၢ်.

^၉ ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ ကလဲၤဆူမူခိၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကသ့ၣ်ညါလီၤအသးဒ်လဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအပူၤန့ၣ် စီၤပီလူးကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ “ပှၤစီဆှံလၢအဘၣ်တၢ်ကိးအီၤတဖၣ်” လီၤ. ဒီးစီၤပီလူးစံးဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ– “သုတဒိးန့ၢ်ကုၢ်အသး ဒ်သိးသုကဘၣ်ပျံၤဘၣ်ဖုးကဒီးန့ၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်သုဒိးန့ၢ်ဖိအသးလၢ ပကိးထီၣ်အးဘၤပၢ်ဧၢ, လၢအီၤလီၤ. တၢ်လၢသးန့ၣ်, အကစၢ်ဒၣ်ဝဲအုၣ်ဃုာ်အသးဒီး ပသးလၢပမ့ၢ်ယွၤအဖိတဖၣ်လီၤ.” (ရိမ့ၤ ၁:၇; ၈:၁၅, ၁၆) ခီဖျိလၢ အသးစီဆှံအဃိ ကစၢ်ယွၤဒုးသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ ကပၢဃုာ်တၢ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးလၢမူခိၣ်လီၤ. —၁ သ့းစၤလနံ ၂:၁၂.

၁၀. ၁ ယိၤဟၣ် ၂:၂၇ တဲဝဲလၢ တလိၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤအဂၤကသိၣ်က့ၤပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်န့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ပှၤလၢကစၢ်ယွၤဃုထၢထီၣ်တဖၣ်န့ၣ် တလိၣ်လၢပှၤအဂုၤအဂၤတဖၣ် ကအုၣ်အသးလၢ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ ဒုးနာ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. တၢ်မၢဖိယိၤဟၣ်တဲဘၣ် ခရံာ်ဖိလၢဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်လၢ– “ဒီးသုဝဲသ့ၣ်အံၤ, သုအိၣ်ဒီးတၢ်ဖှူလၢပှၤစီဆှံတဂၤအစုပူၤ, ဒီးသုသ့ၣ်ညါတၢ်ခဲလၢာ်လီၤ.” ဒီးအဝဲစံးကဒီးဝဲလၢ– “တၢ်ဖှူလၢသုဒိးန့ၢ်လၢအဝဲဒၣ်တဂၤ, အိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢသုပူၤ, ဒီးပှၤသိၣ်က့ၤသုအလီၢ် တအိၣ်ဘၣ်ဝဲဘၣ်. မ့မ့ၢ်ဒ်တၢ်ဖှူန့ၣ်သိၣ်က့ၤသုလၢ တၢ်ခဲလၢာ်အဂ့ၢ်အကျိၤ, ဒီးမ့ၢ်အမ့ၢ်အတီ, ဒီးတမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကဘျံးကဘျၣ်ဘၣ်, ဒီးဒ်အသိၣ်က့ၤသုအသိးန့ၣ်, အိၣ်သုဝဲဆိးသုဝဲလၢ အပူၤတက့ၢ်.” (၁ ယိၤဟၣ် ၂:၂၀, ၂၇) ဒ်ပှၤကိးဂၤဒဲးအသိး ခရံာ်ဖိလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး လိၣ်ဘၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်တလိၣ်လၢ ပှၤအဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ် ကပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤအီၤလၢ ကစၢ်ယွၤဖှူအီၤလၢ သးစီဆှံန့ၣ်ဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲအသးစီဆှံလၢ အမ့ၢ်တၢ်အသဟီၣ်လၢအဆူၣ်ကတၢၢ်တခါ ဒ်သိးကဒုးသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ.

၁၁, ၁၂. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤခရံာ်ဖိလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဂၤ ကဆိကမိၣ်လီၤအသးဒ်လဲၣ်, ဘၣ်ဆၣ် အသးတဒ့ဒီလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၁ ဖဲခရံာ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢ သးစီဆှံအဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆီတလဲအသးအါမး တုၤဒၣ်လဲာ်ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် “အိၣ်ဖျဲၣ်ကဒီးတစု” လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၃:၃, ၅) ဒီးအဝဲတဲဝဲလၢ–“မ့ၢ်ယစံးဘၣ်နၤလၢ သုဘၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ကဒီးတစုဒီး, သုတကမၢကမၣ်တဂ့ၤ. ကလံၤန့ၣ်, ဖဲဒၣ်အသးဒီး, အူဝဲတပူၤပူၤ, ဒီးနနၢ်ဟူအသီၣ်, မ့မ့ၢ်အဟဲလၢလဲၣ်လၢလဲၣ်, ဒီးအလဲၤဆူလဲၣ်ဆူလဲၣ်န့ၣ်, နတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ကယဲၢ်ပှၤအိၣ်ဖျဲၣ်ဝဲလၢသးန့ၣ်, မၤအသးဒ်န့ၣ်အ သိးကိးဂၤဒဲးလီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၃:၇, ၈) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဂၤ တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် အဝဲတဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤလၢ အတဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူတဂၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတသ့ဘၣ်. ^[၂]—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိအကတၢၢ်တက့ၢ်.

^၁၂ ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဂၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကသံကွၢ်လီၤအသးဒ်အံၤလီၤ. ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤဃုထၢယၤလဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤတဃုထၢပှၤအဂၤလဲၣ်.’ ဒီးအဝဲကဆိကမိၣ်လီၤအသးလၢ မ့ၢ်ယတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢ မူဒါအံၤအဂီၢ်ဧါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်အီၤနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တသးဒ့ဒီနီတစဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်သးခုဒိၣ်မးဒီး အိၣ်ဒီးတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်အံၤအဖီခိၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ် စီၤပ့းတရူးလီၤ. ဒီးအဝဲစံးဝဲလၢ– “ယွၤ, ပကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အပၢ်, မ်အဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတက့ၢ်. အဝဲဒၣ်, ဒ်အတၢ်သးကညီၤဒိၣ်အသိး, မၤလိၣ်ထီၣ်ကဒီးပှၤလၢ တၢ်မုၢ်လၢ်အမူအပူၤ, လၢယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ် လၢတၢ်သံအဃိ, ဆူတၢ်န့ၢ်သါလၢအတဟးဂီၤဘၣ်, ဒီးတဘၣ်အၢဘၣ်, ဒီးတလီၤညွံးဘၣ်အပူၤ, လၢတၢ်ပာ်ဝဲလၢသုဂီၢ်လၢမူခိၣ်လီၤ.” (၁ ပ့းတရူး ၁:၃, ၄) ဖဲပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် ဖးဝဲလံာ်စီဆှံအဆၢအံၤအခါ အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အပၢ်ယဟိဝၤယွၤ ကတိၤတၢ်ဒီးအီၤလီၤ.

၁၃. ဖဲပှၤတဂၤ ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢသးစီဆှံအခါ အတၢ်ဆိကမိၣ် ဆီတလဲဝဲဒ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ဆီတလဲဝဲလဲၣ်.

^၁၃ တချုးလၢယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်အံၤလၢ ကလဲၤဆူမူခိၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကအိၣ်မူဘၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဖဲ ယဟိဝၤယွၤကမၤကဲထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်လၢ ပၤရဒံစူးဒီးမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်အၢတၢ်သီခဲလၢာ်အခါန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ကထံၣ်တမှံကွၢ်ဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဖဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ်အတံၤသကိးတဂၤ ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကွၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကသူၣ်ထီၣ်အနီၢ်ကစၢ်အဟံၣ် ဒီးအိၣ်ဝဲလၢအပူၤ မ့တမ့ၢ်သူၣ်လီၤသ့ၣ်ထူၣ်ဝၣ်ထူၣ် ဒီးအီၣ်ဝဲအသၣ်လီၤ. (ယၡါယၤ ၆၅:၂၁-၂၃) ဘၣ်မနုၤအဃိ အတၢ်ဆိကမိၣ် ဆီတလဲအသးလဲၣ်. မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အသးဘၣ်ဒိ မ့တမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ် အါတလၢအဃိဧါ. မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ဆၢတဲာ်အသး သတူၢ်ကလာ်လၢ တၢ်အိၣ်မူလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီဒီး တၢ်ကကၢၣ်အသးန့ၣ်ဧါ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒိးအိၣ်မူကွၢ်လၢ မူခိၣ်အဃိဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ကစၢ်ယွၤဆၢတဲာ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲကစၢ်ယွၤဃုထၢထီၣ်အဝဲသ့ၣ်အခါ ကစၢ်ယွၤသူဝဲအသးစီဆှံလၢ ကဆီတလဲကွံာ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး ခိၣ်ဖးလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

၁၄. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်မူလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၄ မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် အဲၣ်ဒိးသံဝဲဧါ. စီၤပီလူးတဲဖျါထီၣ်ဝဲ ပှၤလၢအဘၣ် တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်လီၤ. အဝဲထိၣ်သတြီၤအဝဲသ့ၣ် အနီၢ်ခိဒ် “ဒဲ” ဒီးစံးဝဲလၢ–“အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ပှၤအိၣ်လၢဒဲပူၤပဝဲဒၣ်အံၤ, ဘၣ်ဝံတၢ်ဃၢဒီး, ပကအုကစွါတၢ်လီၤ. ဘၣ်ပသးလၢပဘ့ၣ်လီၤကွံာ် တၢ်ကူတၢ်သိးတမ့ၢ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်ဘၣ်ပသးလၢပကကူသိးတၢ်, ဒ်သိးတၢ်သံသ့အံၤကလီၤဘျၢဝဲလၢတၢ်မူလီၤ.” (၂ ကရံၣ်သူး ၅:၄) ခရံာ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တအဲၣ်ဒိးသံဝဲဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်မူဝဲ ပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီ ဒီးအဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးသူ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး အတံၤသကိးတဖၣ်လၢ ကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သး ကိးနံၤဒဲးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်မၤတၢ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤန့ၣ် ထီဘိအဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်လၢကစၢ်ယွၤအၢၣ်လီၤတ့ၢ်ဝဲလၢ ခါဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. —၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၅၃; ၂ ပ့းတရူး ၁:၄; ၁ ယိၤဟၣ် ၃:၂, ၃; လီၣ်ဖျါ ၂၀:၆.

၁၅. ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤလၢအတဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ တူၢ်ဘၣ်တၢ်မနုၤသ့လဲၣ်.

^၁၅ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဆိကမိၣ်လီၤက့ၤနသးလၢ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်ယၤလၢ ယကလဲၤဆူမူခိၣ်ဧါ. နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကစၢ်ယွၤဃုထၢထီၣ်နၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤတက့ၢ်- မ့ၢ်နဆိကမိၣ်လၢ နမ့ၢ်ပှၤလၢအသးဆူၣ် လီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤအပူၤဧါ, မ့ၢ်နမၤလိလံာ်စီဆှံ မုာ်ဒိၣ်မးဒီးဃုသ့ၣ်ညါတၢ် “ယိာ်ဘၣ်ဃးဒီးယွၤ” အဂ့ၢ်ဧါ. (၁ ကရံၣ်သူး ၂:၁၀) မ့ၢ်နတူၢ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဆိၣ်ဂ့ၤ နတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဧါ, မ့ၢ်နအဲၣ်ဒိးမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်အသးအါန့ၢ်ဒံး တၢ်အဂၤတဖၣ်ဧါ, မ့ၢ်နအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်ယိာ်ယိာ်လၢ ပှၤဂၤအဖီခိၣ်ဒီး မ့ၢ်နတူၢ်ဘၣ်လၢနအိၣ်ဒီး မူဒါဖးဒိၣ်တခါလၢ နကဘၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤလၢ ကမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤဧါ,  မ့ၢ်နထံၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤ လၢနတၢ်အိၣ်မူအပူၤဧါ. တၢ်သံကွၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ နမ့ၢ်စံးဆၢလၢအမ့ၢ် ကိးထံၣ်ဒဲးန့ၣ် အခီပညီအဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤဃုထၢထီၣ်နၤလၢ နကလဲၤဆူမူခိၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢယွၤအခ့အပှၤကိးဂၤဒဲး, ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်အံၤ သ့ဝဲလီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤသူအသးစီဆှံ ဒ်သိးကဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤအခ့အပှၤ တဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤ သ့ဝဲလီၤ. ပမ့ၢ်တဲလိၤလိၤန့ၣ် နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်လီၤနသးလၢ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နကလဲၤဆူမူခိၣ်န့ၣ် အခီပညီနတမ့ၢ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤဃုထၢထီၣ်လၢ ကလဲၤဆူမူခိၣ်ဘၣ်. ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢဝဲတဖၣ်န့ၣ် တသးဒ့ဒီနီတစဲးဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ.

၁၆. ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယွၤအသးစီဆှံန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိပတဲသ့လၢ အဝဲသ့ၣ်တလဲၤဆူမူခိၣ် ကိးဂၤဒဲးလဲၣ်.

^၁၆ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပှၤတီပှၤလိၤအါဂၤဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသးစီဆှံ ဘၣ်ဆၣ် တလဲၤဆူမူခိၣ်ဘၣ်. အဒိ ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢအဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပှၤဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ်န့ၣ် တအိၣ်ဝဲနီတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ စီၤယိၤဟၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ကပၢဘၣ်တၢ်လၢမူခိၣ်ဘၣ်. (မးသဲ ၁၁:၁၀, ၁၁) စီၤဒၤဝံးစ့ၢ်ကီး မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢဘၣ်တၢ်နဲၣ်လိအီၤလၢ သးစီဆှံလီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၁၃) သးစီဆှံမၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဒိၣ်အယိာ် ဘၣ်ဃးဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးနဲၣ်လိစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ ကကွဲးလံာ်စီဆှံအကတြူၢ်တနီၤန့ၣ်လီၤ. (မၢ်ကူး ၁၂:၃၆) ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ တၢ်မၢဖိပ့းတရူးစံးဝဲလၢ စီၤဒၤဝံး “တထီၣ်ဘးဆူမူခိၣ်ဘၣ်.” (မၤတၢ် ၂:၃၄) ယဟိဝၤယွၤသူဝဲအသးစီဆှံ ဒ်သိးအကဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤအဝဲသ့ၣ် လၢကမၤတၢ်အဂ့ၤအါမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ကစၢ်ယွၤတဃုထၢထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကလဲၤထီၣ်ဆူမူခိၣ်ဘၣ်. တၢ်အံၤအဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်သးတီဒီး အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ တတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတုၤ ကပၢဘၣ်တၢ်လၢမူခိၣ်န့ၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤသမူထီၣ်က့ၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤလီၤ.—ယိၤဟၣ် ၅:၂၈, ၂၉; မၤတၢ် ၂၄:၁၅.

၁၇, ၁၈. (က) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယွၤအခ့အပှၤအါဂၤန့ၣ် ကွၢ်လၢ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၁၇ မုၣ်မဆါတနံၤအံၤ ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤအါဒၣ်တက့ၢ် တဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကလဲၤထီၣ်ဆူမူခိၣ်ဘၣ်. ပှၤလၢပျၢၤတဖၣ် ဒ်သိးဒီးစီၤအၤဘြၤဟၣ်, စီၤဒၤဝံး, ပှၤဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ် ဒီးပှၤပိာ်မုၣ်ဒီးပိာ်ခွါအါဂၤန့ၣ် အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်တၢ်အိၣ်မူလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢဖဲယွၤအတၢ်ပၢတၢ်ပြး ပၢတၢ်အခါန့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၁၀) ပှၤ ၁၄၄,၀၀၀ န့ၣ်ကပၢတၢ်ဒီးယ့ၣ်ၡူး လၢမူခိၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ ဖဲမုၢ်နံၤအခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤအံၤ ပှၤဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢ “အအိၣ်လီၤတဲာ်တဖၣ်” န့ၣ်အိၣ်မူဒံးဝဲလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၂:၁၇) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤ ၁၄၄,၀၀၀ အါဒၣ်တက့ၢ်န့ၣ် သံလံဒီးက့ၤထီၣ်ဆူမူခိၣ်လံ.

^၁၈ ဘၣ်ဆၣ် ပှၤတဂၤဂၤလၢတဲဝဲလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤန့ၣ် ပကြၢးထံၣ်အီၤဒ်လဲၣ်. ပှၤတဂၤဂၤလၢနတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ လၢအစးထီၣ်အီၣ်ကိၣ်ဒီး အီစပံးထံန့ၣ် နကြၢးရ့အီၤဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် အနီၣ်ဂံၢ်ဟဲအါထီၣ်န့ၣ် ပကြၢးသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဧါ. ပကစံးဆၢတၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ လၢတၢ်မၤလိလၢခံတခါအပူၤန့ၣ်လီၤ.