၁. လၢလံာ်စီဆှံပူၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီမနုၤတဖၣ်အိၣ်ဝဲလဲၣ်, ဒီးပမ့ၢ်ဒိကနၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အံၤန့ၣ် အဘျုးကအိၣ်လၢ ပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ လံာ်စီဆှံပူၤတဖၣ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤတၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပကမၤလီၤ. အဒိ ယဟိဝၤယွၤတဲဘၣ်ပှၤလၢ ပတဘၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်ဘၣ်, ပတဘၣ်ဟုၣ်တၢ်, တဘၣ်အီလုၣ်ကိသံးဒီး တဘၣ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါဘၣ်. (၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉, ၁၀) ဒီးယဟိဝၤယွၤအဖိခွါ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်လီၤအပျဲၢ်အဘီၣ် တၢ်မၤလိာ်လၢ– “လဲၤဒုးကဲထီၣ်ပှၤအကလုာ်တဖၣ် ခဲလၢာ်လၢယပျဲၢ်ယဘီၣ်တက့ၢ်. ဒီးဘျၢအီၤလၢပၢ်, ဒီးဖိခွါ, ဒီးသးစီဆှံအမံၤအပူၤတက့ၢ်. ဒီးသိၣ်လိသီလိအီၤ, ဒ်သိးအကတိၢ်န့ၢ် ကယဲၢ်တၢ်လၢယမၤလိာ်တ့ၢ်သုခဲလၢာ်တက့ၢ်. ဒီးကွၢ်ကွၢ်, ယအိၣ်ဒီးသုကိးမုၢ်နံၤမုၢ်နၤဒဲး, တုၤတၢ်အစိၤကတၢၢ်လီၤ.” (မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀) ကယဲၢ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးမၢပမၤန့ၣ် ဂ့ၤလၢပဂီၢ်ခဲလၢာ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကကွၢ်ကတဲာ်ကတီၤလီၤပသး ဒီးပဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢကအိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လၢအဂ့ၤဒီး တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပဒိကနၣ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလိာ်တဖၣ် ဒီးမၤတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအခါ မ့ၢ်ပမၤသးခုအီၤဒီး အဝဲကဆိၣ်ဂ့ၤပှၤလီၤ.

၂, ၃. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်သးကိးမံၤဒဲးအဂီၢ်လဲၣ်. (ခ) လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကစံးဆၢတၢ်သံကွၢ် မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၢ်လၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

^၂ လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤတဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်သး ကိးမံၤဒဲး လၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤဘၣ်. အဒိ လၢလံာ်စီဆှံပူၤ ပတထံၣ်ဘၣ်တၢ်နဲၣ်လိ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်ဃးဒီး ပကဘၣ်ကူကၤဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ်ကစၢ်လၢ အကူၣ်တၢ်သ့လီၤ. ထံကီၢ်တဘ့ၣ်ဒီးတဘ့ၣ် အတၢ်ကူတၢ်ကၤ တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ် ဒီးတစိၤဘၣ်တစိၤန့ၣ် တၢ်ကူတၢ်ကၤ ဆီတလဲအသးကွ့ၢ်ကွ့ၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးတုၤလၢ ပစိၤခဲအံၤလီၤ. လၢလံာ်စီဆှံပူၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်ဃးဒီး ပကြၢးဃုထၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီး တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် တအိၣ်ဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး တအိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးဘၣ်. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤပျဲဝဲ ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် ဒီးဟံၣ်ခိၣ်တဖၣ်လၢ ကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ်လီၤ.

^၃ ဖဲပဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အရ့ဒိၣ်လၢပတၢ်အိၣ်မူပူၤဒီး ပတထံၣ်န့ၢ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ လံာ်စီဆှံပူၤအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဆိကမိၣ်လၢ– ‘ယမ့ၢ်ဆၢတဲာ်ယသး ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤကပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲဧါ. တၢ်ဃုထၢလၢယဃုထၢအီၤန့ၣ် မ့ၢ်တထီဒါဒီးယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအသးကခုဧါ. တၢ်လၢယဃုထၢအံၤ မ့ၢ်အကမၤသးခုယဟိဝၤယွၤအသးဧါန့ၣ် ယသ့ၣ်ညါအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.’

၄, ၅. ပတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိပနီၢ်ကစၢ်ဒီး ပှၤဂၤသ့ဒ်လဲၣ်.

^၄ ပှၤတနီၤအဲၣ်ဒိး မၤတၢ်ဖဲအသးလီၤ. မ့မ့ၢ်ပဝဲန့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တချုးလၢပဆၢတဲာ်တၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထီၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် ဒီးမၤထွဲအီၤန့ၣ်လီၤ. အဒိ ယွၤအတၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သွံၣ်အိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဘၣ်ပှၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဒိကနၣ် တၢ်လၢလံာ်စီဆှံတဲဝဲန့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၉:၄; မၤတၢ် ၁၅:၂၈, ၂၉) ဒ်သိး ပတၢ်ဆၢတဲာ် ကဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသးအဂီၢ် ပဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ အအိၣ်သ့လီၤ.

^၅ ပတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိပနီၢ်ကစၢ်သ့လီၤ. တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအဂ့ၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကဘူးထီၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. မ့မ့ၢ် တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အကမၣ်န့ၣ် မၤဟးဂီၤပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤသ့ဝဲလီၤ. ပတၢ်ဆၢတဲာ်တနီၤန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိပှၤဂၤသ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပတအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်တမံၤမံၤလၢ ကမၤဘၣ်ဒိပဒီပုၢ်ဝဲၢ် မ့တမ့ၢ် ကမၤလီၤစၢ် အဝဲသ့ၣ် အနီၢ်သးဂံၢ်ဘါန့ၣ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ပတအဲၣ်ဒိးဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်မၤ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ.—ဖး ရိမ့ၤ ၁၄:၁၉; ကလၤတံ ၆:၇ တက့ၢ်.

၆. တၢ်လၢကြၢးဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ပတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၆ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လၢ ပကြၢးမၤ ဒီးတကြၢးမၤဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ မ့ၢ်တအိၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်ဒီး ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဘၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပတကြၢးမၤဖဲပသးဘၣ်. ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထီၣ် ပတၢ်အိၣ်သးဒီး မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ကမၤသးခုယဟိဝၤယွၤအသးလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်ဒီး ပနာ်သ့လၢ ယဟိဝၤယွၤကမၤစၢၤပှၤ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၅ တက့ၢ်.

၇. ဖဲလံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအခါ ပသ့ၣ်ညါတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးမၢပမၤန့ၣ်ကသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၇ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢကမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသးန့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤဒ်လဲၣ်. အ့းဖ့းစူး ၅:၁၇ န့ၣ်စံးဝဲလၢ– “ မ့မ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ကစၢ်အသး ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တက့ၢ်.” ဖဲလံာ်စီဆှံ တပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအခါ ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ထံၣ် ဒီးတၢ်လၢအအဲၣ်ဒိးမၢပမၤန့ၣ်လီၤ. ပမၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးပျဲသးစီဆှံ ကပၢဆှၢပှၤန့ၣ်လီၤ.

၈. ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါ အပၢ်အတၢ်ဘၣ်သးဒ်လဲၣ်. ဟ့ၣ်အဒိတက့ၢ်.

^၈ ထီဘိယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးမၢအမၤဝဲန့ၣ်လီၤ. အဒိ ဖဲပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် တၢ်သၣ်ဝံၤအသးအခါ ယ့ၣ်ၡူး ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်, မၤတၢ်လီၤလး ဒီးဒုးအီၣ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ တၢ်အီၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၄:၁၇-၂၀; ၁၅:၃၄-၃၇) ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲအိၣ်လၢ ပှၤမုၢ်ကနၢပူၤဒီး တၢ်သၣ်ဝံၤအသးအခါ မုၣ်ကီၤလံၢ်လ့ပစီအီၤ ဒီးမၢအဒုးကဲထီၣ်လၢၢ်လၢကိၣ် ဒီးအီၣ်အီၤအခါ ယ့ၣ်ၡူးတမၤဝဲဘၣ်. (ဖး မးသဲ ၄:၂–၄ တက့ၢ်.) ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါ အပၢ်အတၢ်ဘၣ်သးဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တသူကမၣ်ဝဲ သးစီဆှံလၢ အနီၢ်ကစၢ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး လၢ အပၢ်ကမၤစၢၤအီၤ ဒီးကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီအီၤဖဲ အလိၣ်ဘၣ်ဝဲ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.

၉, ၁၀. ဒ်သိးပမၤ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအဘၣ် ကသ့အဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.

^၉ ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိး ပမ့ၢ်သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဘၣ်သ့ဝဲလီၤ. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ– “သန့ၤနသးလၢယွၤလၢ နသးဒီဖျၢၣ်ညါတက့ၢ်. ဒီးသုတသန့ၤနသးလၢ နတၢ်ကူၣ်တၢ်ဆးဒၣ်နဲတဂ့ၤ. သ့ၣ်ညါယွၤလၢ နကျဲခဲလၢာ်အပူၤတက့ၢ်. ဒီးအဝဲဒၣ်ကမၤလိၤနကျဲလီၤ. ကဲထီၣ်ပှၤလၢအကူၣ်တၢ်သ့လၢ နမဲာ်ညါဒၣ်နဲအပူၤတဂ့ၤ. ပျံၤယွၤ, ဒီးဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ တၢ်အၢအအိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.”(ကတိၤဒိ ၃:၅-၇) ဖဲပမၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ဃုသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးအခါ ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် တၢ်လၢအဝဲအဲၣ်ဒိးမၢပမၤ ဖဲတၢ်အိၣ်သး တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဆိကမိၣ်အသိး ပကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဘၣ်အသးအဂီၢ် ကညီထီၣ်ဝဲလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် ပကအိၣ်ဒီး “သးလၢအစူၢ်တၢ်တဖျၢၣ်” န့ၣ်လီၤ.—ယဃ့းစက့လး ၁၁:၁၉, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.

^၁၀ ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ ပိာ်မုၣ်တဂၤ လဲၤပှ့ၤတၢ်အခါ ထံၣ်ဝဲခီၣ်ဖံးဂ့ၤဂ့ၤဖိတခိၣ်လီၤ. ခီၣ်ဖံးတခိၣ်အံၤန့ၣ် အပှ့ၤဒိၣ်မးလီၤ. ဖဲအလဲၤဝဲအခါ အဝၤတပိာ်အခံ သနာ်က့ အသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်သူလၢာ်ဂီၤစ့လၢ ခီၣ်ဖံးအံၤအဂီၢ်န့ၣ် အဝၤတဘၣ်အသးဘၣ်. ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤ သ့ၣ်ညါဝဲဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲထီၣ်ပှၢ် အိၣ်တဘျုးနံၣ်လံအဃိ အဝၤအဲၣ်ဒိးမၢ အသူစ့ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. ဖဲပမၤလိဘၣ် ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ် ဒီးပသ့ၣ်ညါ ကစၢ်အတၢ်ထံၣ် ဒီးတၢ်လၢအမၤဝဲလၢ အပူၤကွံာ်တဖၣ်အခါ အဝဲအဲၣ်ဒိးမၢပမၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလီၤ.

၁၁. ဖဲပဖးလံာ်စီဆှံ မ့တမ့ၢ် ပမၤနီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ပကြၢးသံကွၢ်လီၤက့ၤပသးဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ “ ဖဲနမၤလိ လံာ်စီဆှံအခါ သံကွၢ်လီၤက့ၤနသးဒ်အံၤတက့ၢ်.”)

^၁၁ ပသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး ကသ့ဒ်လဲၣ်. အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဖးလံာ်စီဆှံဒီး မၤလိအီၤထီဘိလီၤ. ဖဲပဖးလံာ်စီဆှံ ဒီးမၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ပကြၢးသံကွၢ်လီၤပသးလၢ–  ‘ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ သိၣ်လိယၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်အံၤလဲၣ်, ဒ်စီၤဒၤဝံးအသိး ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကဘၣ်ဃ့ တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါထီၣ်အီၤ ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ– “ယွၤဧၢ, ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါယၤလၢ နကျဲတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. သိၣ်လိယၤလၢ နကျဲဧိၤကပူၤဧိၤတက့ၢ်. ဒုးလဲၤယၤလၢ နတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ, ဒီးသိၣ်လိယၤတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, နမ့ၢ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤယၤ အကစၢ်လီၤ. ယအိၣ်ခိးနၤသ့တနံၤကျၢၤလီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၅:၄, ၅) ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ ပမၤလိဘၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ကွၢ်လိမၤဒိးအီၤ ဖဲတၢ်အိၣ်သးမနုၤတဖၣ်လဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ထီၣ်အီၤတက့ၢ်. မ့ၢ်ပကွၢ်လိအီၤလၢ ပဟံၣ်, လၢတၢ်မၤလီၢ်, လၢကၠိ, မ့တမ့ၢ် လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအပူၤ ကသ့ဧါ. ဖဲပဆိကမိၣ်ထီၣ် တၢ်အိၣ်အသးတဖၣ်အံၤအခါန့ၣ် ကညီထီၣ်လၢ ပကသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးမၢပမၤထွဲ တၢ်လၢပမၤလိဘၣ်တဖၣ် ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

၁၂. ပကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ် အကလုာ်ကလုာ်အဂီၢ် ပလံာ်လဲၢ် ဒီးပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်တဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ကျဲအဂၤတဘိလၢ ပကသ့ၣ်ညါ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် မ့ၢ်ခီဖျိ ပဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ် လၢဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. အဒိ ဖဲပဘၣ်မၤ တၢ်ဆၢတဲာ်တခါခါန့ၣ် the Watch Tower Publications Index ဒီး the Research Guide for Jehovah’s Witnesses ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်အဘျုးလၢ ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် ဖဲပဒိကနၣ်တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး, ပဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢ ဒီးပဆိကမိၣ်ထံ တၢ်လၢပမၤလိဘၣ်တဖၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အကမၤသးခုအသးသ့ဒီး ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလီၤ.

၁၃. တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်သ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.

^၁၃ ဖဲပသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးအခါ ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့ အပူၤကသ့ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကကွၢ်သကိး တၢ်အဒိတခါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကအဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် ပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. အခဲအံၤ နဆီတလဲလံ နတၢ်အိၣ်မူအဃိ နသူအါထီၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအဂီၢ်န့ၢ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နတၢ်ဖိတၢ်လံၤ ဒီးနကျိၣ်နစ့ မ့ၢ်အိၣ်စှၤန့ၣ် နကအိၣ်ဒီး တၢ်သးခုဧါ, တအိၣ်ဘၣ်ဧါန့ၣ် နတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဒံးဘၣ်. လံာ်စီဆှံ တတဲဝဲလၢ ပဝဲကိးဂၤဒဲး ပကဘၣ်မၤ ပှၤလဲၤလၢညါတၢ်မၤန့ၣ်ဘၣ်. ပမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ လၢတၢ်သးတီအပူၤ ဒ်ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိတဂၤအသိးသ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ ပှၤလၢအဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ ဘီမုၢ်အဂီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤအီၤလီၤ. (ဖး လူၤကၣ် ၁၈: ၂၉, ၃၀ တက့ၢ်.) လံာ်စီဆှံ စံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ သးခုဝဲဒိၣ်မးဖဲ ပဂုာ်ကျဲးစၢးမၤ အတၢ်မၤလၢအဂ့ၤကတၢၢ် လၢပကစံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးကစၢ်ယွၤ အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပကမၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်သူၣ်ခုသးခုအပူၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၁၀၈; ၂ ကရံၣ်သူး ၉:၇) ပဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ပကမၤပှၤလဲၤလၢညါအဂီၢ် ဒီးဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအခါ ပမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢအဘၣ်ကသ့ ဒီးယဟိဝၤယွၤကဆိၣ်ဂ့ၤပှၤလီၤ.

၁၄. တၢ်ကူတၢ်ကၤလၢ အဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသးန့ၣ် နသ့ၣ်ညါကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၄ တၢ်အဒိအဂၤတခါန့ၣ် နကအဲၣ်ဒိးကူကၤ တၢ်ကူတၢ်ကၤလၢ နဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး တမံၤမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ် တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး တၢ်ကူတၢ်ကၤလၢ နကူသိးအီၤန့ၣ်ဘၣ်. ပကဘၣ်ကူဘၣ်ကၤ ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတတဲပှၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ကအဲၣ်ဒိးလၢ ပကူကၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် နသ့ၣ်ညါကသ့ဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဘၣ်ပှၤလၢ– “ပိာ်မုၣ်တဖၣ် ကကူတၢ်သိးတၢ်ဖဲအဂ့ၤအဘၣ်, ဒီးကယၢအသးလၢတၢ်သံၣ်စူးသံၣ်ကျိၤ, ဒီးတၢ်ပာ်အသးသပှၢ်ပှၢ်လီၤ. လၢအသံၣ်ခိၣ်သူမ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢထူဧိၤလွဲဧိၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢတၢ်မျၢ်ပလဲမ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢတၢ်ကူတၢ်သိးအပှ့ၤဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တမ့ၢ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢအမၤတၢ်ဂ့ၤ, ဒ်ပိာ်မုၣ်လၢအအၢၣ်လီၤအီလီၤ လၢအယူးယီၣ် ယွၤတဖၣ်, ဂ့ၤမၤဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.” (၁ တံၤမသ့း ၂:၉, ၁၀) ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤခဲလၢာ် ပိာ်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပိာ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ မၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ တၢ်ကတိၤအံၤသ့ဝဲလီၤ. ဖဲပကူတၢ်သိးတၢ်လၢ အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲအခါ ပတကဲထီၣ် တၢ်လီၤဃံၤလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ပမၤဒ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢပအဲၣ်ပဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဒီးပတအဲၣ်ဒိးမၤသးအုး အဝဲသ့ၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၂၃, ၂၄; ဖံလံးပံၤ ၃:၁၇) ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ  လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် ဒီးယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် ပကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဘၣ်အသးလီၤ.

၁၅, ၁၆. (က) ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါအဂ့ၢ်ထီဘိန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအသး ကမၤသးဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲပဃုထၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးအခါ တၢ်လၢအဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသးန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်. (ဂ) ပကဘၣ်မၤ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအရ့ဒိၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ ဖဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် မၤတၢ်အၢတၢ်သီ ဒီးဆိကမိၣ် တၢ်အၢတၢ်သီအခါ ယဟိဝၤယွၤ အသးဘၣ်ဒိဝဲဒိၣ်မးန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. (ဖး ၁ မိၤၡ့ ၆:၅, ၆ တက့ၢ်.) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤတအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဆိကမိၣ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါအဂ့ၢ်န့ၣ်ဘၣ်. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ် တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါအဂ့ၢ်ထီဘိန့ၣ် ပကမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပကဆိကမိၣ်တၢ်လၢအကဆှီ ဒီးတၢ်လၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၢဖိယၤကိာ်ကွဲးဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကူၣ်သ့န့ၣ် “မ့ၢ်လၢအဆိလၢတၢ်စီတၢ်ဆှံ, လၢခံက့ၤ, တၢ်မုာ်တၢ်ဖိး, တၢ်သူၣ်စူၤတၢ်သးစူၤ, ဒိးတၢ်ကညးန့ၢ်အီၤညီ, လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီး တၢ်သးကညီၤဒီးတၤသၣ်အဂ့ၤ, တကွၢ်မဲာ်ဘၣ်တၢ်ဘၣ်, ဒီးတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ တအိၣ်ဘၣ်လၢ အပူၤဘၣ်လီၤ.” (ယၤကိာ် ၃:၁၇) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်ဟးဆှဲး လံာ်လဲၢ်, တၢ်ဂီၤမူ ဒီးက့ (games) သ့ၣ်တဖၣ်လၢ ကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဆိကမိၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အတကဆှီ ဒီးအတဂ့ၤဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဝဲတဖၣ် ဒီးတၢ်လၢယဟိဝၤယွၤသးဟ့န့ၣ် ကညီဝဲလၢ ပကနီၤဖး တၢ်လၢအဂ့ၤ ဒီးတၢ်လၢအအၢ ဖဲပကဃုထၢ လံာ်လဲၢ်, တၢ်ဂီၤမူ ဒီးက့ (games) သ့ၣ်တဖၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. ပကဘၣ်ဃုထၢ တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် တလိၣ်ပသံကွၢ်ပှၤဂၤဘၣ်.

^၁၆ ဖဲပဘၣ်မၤ တၢ်ဆၢတဲာ်အခါ တဘျီတခီၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဃုထၢအါမံၤလၢ အမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ဘၣ်မၤ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အရ့ဒိၣ်န့ၣ် ပမ့ၢ်ဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မ့တမ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢအတၢ်လဲၤခီဖျိအိၣ်အါတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ် ကဂ့ၤဝဲလီၤ. (တံတူး ၂:၃-၅; ယၤကိာ် ၅:၁၃-၁၅) ဘၣ်ဆၣ် ပတကြၢးမၢအဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်တၢ်လၢပဂီၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကဘၣ်ဆိကမိၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒီးဆၢတဲာ်တၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၅:၁၄) တၢ်မၢဖိပီလူးစံးဝဲလၢ– “အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ပှၤဘၣ်ဝံအတၢ်ဝံဒၣ်ဝဲ, ကိးဂၤဒဲးလီၤ.”—ကလၤတံ ၆:၅.

၁၇. ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဘၣ်ယဟိဝၤအသးအဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဘျုးဒ်လဲၣ်.

^၁၇ ဖဲပမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသးအခါ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤကဂ့ၤထီၣ် ဒီးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အတၢ်ဘၣ်သးဒီး အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလီၤ. (ယၤကိာ် ၄:၈) တကးဒံးဘၣ် ပတၢ်နာ် ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီး ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မ်ပကဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်လၢပဖးလၢ လံာ်စီဆှံပူၤတဖၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်ဒီး ပကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ထံၣ်လီၤ. ထီဘိန့ၣ် ပကမၤလိဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အသီ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. (ယိၤဘး ၂၆:၁၄) ဘၣ်ဆၣ် ခဲအံၤပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ဃုသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့ ဒီးပဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်ကသ့လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂:၁-၅) ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးအတၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤန့ၣ် ဆီတလဲအသးသ့ ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤစံးဝဲလၢ– “ယွၤအကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤတၢ်န့ၣ် အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလီၤထူလီၤယိာ်, ဒီးအတၢ်ဆိကမိၣ်လၢအသးန့ၣ် အစိၤစိၤအဃၣ်ဃၣ်လီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၃:၁၁) ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဖဲပဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိး ဒီးမၤအတၢ်ဘၣ်သးအခါ ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်ကသ့လီၤ.