၁–၃. (က) ပဘျၢထံဝံၤအလီၢ်ခံဒၣ်လဲာ် ပကမၤတၢ်ဆီတလဲအဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကီဒံးဝဲလဲၣ်. (ခ) မ့ၢ်လၢပကမၤတၢ်ဆီတလဲအဂီၢ် ကီန့ၢ်ဒံးပဆိကမိၣ်ပာ်အဃိ ပကဘၣ်သံကွၢ် တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

ပူၤကွံာ်အနံၣ်တဖၣ်န့ၣ် ခဲဘၢၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤလၢအတၤကျိၣ်တၤစ့, အီမိာ်, အီလုၣ်ကိသံးဒီး သူကသံၣ်မူၤဘှီးလီၤ. ^[၁] (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိအကတၢၢ်တက့ၢ်.) လၢခံ အဝဲမၤလိယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်ဒီး အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ်ကစၢ်အတံၤသကိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခဲဘၢၣ်ကမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဂီၢ် ကဘၣ်ဆီတလဲ အသကဲာ်ပဝးလီၤ. မ့ၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤဒီး ယွၤအကလုၢ်ကထါလံာ်စီဆှံ အစိကမီၤအဃိ လၢခံအဝဲဆီတလဲ အသကဲာ်ပဝးန့ၢ်ဝဲလီၤ. —ဧ့ၤဘြံၤ ၄:၁၂.

^၂ ဖဲခဲဘၢၣ်ဘျၢထံဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲဘၣ်ဆဲးဆီတလဲဒံး အသကဲာ်ပဝးဒ်သိး ကကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိလၢ အဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်အလီၢ်တဂၤလီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၄:၃၁, ၃၂) အဒိ အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အသးဒိၣ်ချ့မးတဂၤလီၤ. ခဲဘၢၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ အဝဲကပၢၤဃာ် အတၢ်သးဒိၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ကီလၢအဂီၢ်လီၤ. ခဲဘၢၣ်စံးဝဲလၢ အဘၣ်ပၢၤဃာ်ဝဲ အတၢ်သးဒိၣ် န့ၣ်ကီန့ၢ်ဒံး အဘၣ်ပတုာ် အလုၢ်လၢ်အၢသီလၢ မၤဘၣ်ဝဲ ဖဲတချုးအဘျၢထံဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အ ဝဲဆီတလဲအသးန့ၢ်ဝဲ ခီဖျိလၢ ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးမၤလိလံာ်စီဆှံအဃိန့ၣ်လီၤ.

^၃ တချုးလၢ ပဘျၢထံဒံးဘၣ်န့ၣ် ပဝဲဒၣ်အါဂၤ ပဘၣ်ဆီတလဲ ပလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးတဖၣ် ဒ်သိးပအိၣ်မူ ဒ်လံာ်စီဆှံ တဲဝဲအသိးကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခဲအံၤ ဒ်သိးပကွၢ်လိ ကစၢ်ယွၤ ဒီးခရံာ်ကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်လၢပကဘၣ်ဆီတလဲန့ၣ် အိၣ်ဒံးတနီၤလီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၅:၁, ၂; ၁ ပ့းတရူး ၂:၂၁) အဒိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကမ့ၢ်ပှၤလၢ အကဒူးကဒ့ၣ်တၢ်ဆူၣ်, မ့တမ့ၢ် တဲအီၣ်ပှၤဂ့ၢ် ဒီးတဲဟးဂီၤပှၤဂၤလီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ပကသးကိၢ်လၢ ပှၤအဂၤ ကဆိကမိၣ်ကမၣ်ပှၤ, ကတဲဆါပှၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပဂုာ်ကျဲးစၢး ဆီတလဲပတၢ်အိၣ်မူ ဒ်သိးပကမၤ တၢ်ဘၣ်ယွၤအသးအဂီၢ် ယံာ်ဝဲအါနံၣ်အါလါလံ ဘၣ်ဆၣ် ပက့ၤမၤဘၣ်ဒံး တၢ်ကမၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ– ‘ယကဆီတလဲ ယသကဲာ်ပဝးအဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကီဝဲလၢယဂီၢ်လဲၣ်. ယကဆီတလဲ ယတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအဂီၢ် ယမၤထွဲ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.’

၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပမၤသးခုယဟိဝၤယွၤအသး ထီဘိတသ့ဘၣ်လဲၣ်.

^၄ ပအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်ဘၣ်အသးထီဘိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ပတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ ပမၤသးခုယဟိဝၤယွၤထီဘိတန့ၢ်ဘၣ်. တဘျီဘျီ ပကတူၢ်ဘၣ် ဒ်တၢ်မၢဖိပီလူးအသိး လၢအစံးဝဲယ “ဆၢတၢ်ဂ့ၤန့ၣ်, အိၣ်ဒီးယၤလီၤ. မ့မ့ၢ်မၤတၢ်ဂ့ၤန့ၣ်, ယတထံၣ်န့ၢ်ဘၣ်.” —ရိမ့ၤ ၇:၁၈; ယၤကိာ် ၃:၂.

၅. တချုးပဘျၢထံဒံးဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် တၢ်မနုၤလဲၣ်. ပကဘၣ်ဆဲးဒုးဒံး ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၅ တချုးပကဲထီၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ပဘၣ်ပတုာ်ကွံာ် တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤသးဟ့ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉, ၁၀) ဘၣ်ဆၣ် ပတမ့ၢ်ပှၤလၢ အလၢအပှဲၤဒံးဘၣ်. (ကလီးစဲ ၃:၉, ၁၀) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပဘျၢထံမ့ၢ်ယံာ်တ့ၢ်လံ ဘၣ်ဆၣ် ပမၤကမၣ်တၢ်သ့ဝဲဒံးလီၤ. တဘျီတခီၣ် ပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးကွံလၢအကမၣ် မ့တမ့ၢ် ပကပၢၤဃာ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်အဂီၢ် ကကီဝဲလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤနၢၤ ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ်အံၤ အါနံၣ်အါလါညါလီၤ.

၆, ၇. (က) ပတလၢတပှဲၤဘၣ်ဒၣ်လဲာ် ပကဲထီၣ်ယွၤ အတံၤသကိးသ့လၢ မနုၤအဃိလဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဃ့ပျၢ် ပတၢ်ကမၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ထီဘိလဲၣ်.

^၆ ပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ်ဒၣ်လဲာ် ပကဲထီၣ်ယဟိဝၤယွၤအတံၤသကိးဒီး မၤအတၢ်မၤသ့လီၤ. နဟဲကဲထီၣ်ယဟိဝၤယွၤ အတံၤသကိးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ထီဘိသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အီၤတက့ၢ်. ကစၢ်ယွၤမ့ၢ်ပှၤလၢ အထံၣ်တၢ်ဂ့ၤလၢနပူၤဒီး အဲၣ်ဒိးလၢ နကသ့ၣ်ညါအီၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၆:၄၄) ကစၢ်ယွၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ နမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ နအိၣ်ဒီးတၢ်ဒဲးဘး ဒီးတၢ်ကမၣ် တကးဒံးဘၣ် သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ နကမၤဘၣ်ဒံးတၢ်ကမၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအဲၣ်ဒိးဒံးဝဲလၢ နကကဲအတံၤသကိးလီၤ.

^၇ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤဒိၣ်မးအဃိ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဟ့ၣ်လၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တခါန့ၣ်လီၤ. အဝဲဆှၢလီၤ အဖိခွါဆူဟီၣ်ခိၣ် ဒ်သိးကတူၢ်သံအသး ဒီးကပှ့ၤက့ၤပှၤလၢ တၢ်ဒဲးဘးအဂီၢ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၃:၁၆) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲပမၤကမၣ်တၢ်အခါ ပဃ့ပျၢ်ပတၢ်ကမၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိ ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ အကပျၢ်ပတၢ်ကမၣ် ဒီးပကဲဒံးအသကိးသ့ဝဲလီၤ. (ရိမ့ၤ ၇:၂၄, ၂၅; ၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁, ၂) ဘၣ်ဆၣ် ပဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဟဲတူၢ်သံအသးလၢ ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ လၢအပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပမၤဘၣ်တ့ၢ် တၢ်ကမၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဒၣ်လဲာ် ပတဘၣ်သးပ့ၤနီၣ်ဃ့ပျၢ် ပတၢ်ကမၣ်ဘၣ်. ပမ့ၢ်တဃ့ပျၢ် ပတၢ်ကမၣ်ဘၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိး ဖဲပစုဘၣ်အၢအခါ ပတသ့စီပစုဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပတလၢပှဲၤသနာ်က့ ပကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအတံၤသကိးသ့အဃိ လီၤသးခုဒိၣ်မးလီၤ. —ဖး ၁ တံၤမသ့း ၁:၁၅ တက့ၢ်.

၈. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဘၣ်ကွၢ်ကပာ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်လဲၣ်.

^၈ ဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါလၢ ပကွၢ်ကပာ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ် တသ့ဘၣ် ဒီး ပတဲပူၤဖျဲးပသးထီဘိ တသ့စ့ၢ်ကီးဘၣ်. ပကကဲထီၣ် ယွၤအတံၤသကိးအဂီၢ် ပကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤဒ်လဲၣ်တကလုာ်လဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤတဲဘၣ်ပှၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၅:၁-၅) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ရ့ဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ပဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ကွၢ်လိအီၤဒီး အဖိခွါလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးတြီဆၢ ဒီးစူးကွံာ်ညိကွံာ် တၢ်သူၣ်လီသးကွံလၢ အကမၣ်တဖၣ်လီၤ. ပဒိးဘျၢထံ အနံၣ်မ့ၢ်ယံာ်ထဲလဲၣ်ဘၣ်ဆၣ်  ပကဘၣ် မၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်အိၣ်မူထီဘိန့ၣ်လီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၁၃:၁၁.

၉. တၢ်ကူထီၣ်သိးထီၣ် နီၢ်သီန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ ပကဘၣ်မၤအီၤထီဘိန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၉ တၢ်မၢဖိပီလူး တဲဘၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ “ဒ်သိးသုကဘ့ၣ်လီၤကွံာ် သုနီၢ်လီၢ်လံၤ ဘၣ်ဃးဒီး သုတၢ်မၤလၢပျၢၤ လၢအအုၣ်သံဝဲဒ်တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ အတၢ်သးကွံအသိးန့ၣ်, ဒီးဒ်သိးသုကကဲထီၣ် ပှၤအသီလၢ သးအတၢ်ဆိကမိၣ်, ဒီးကူထီၣ်သိးထီၣ်သုနီၢ်သီတ့အသးလၢ တၢ်လီၤဂာ်ယွၤအသိး, လၢတၢ်တီတၢ်လိၤ, ဒီးတၢ်စီဆှံနီၢ်နီၢ်အပူၤလီၤ.” (အ့းဖ့းစူး ၄:၂၂-၂၄) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ ဒ်သိး “ပကကူထီၣ်သိးထီၣ်” ပနီၢ်အသီကန့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤယံာ်ဝဲ အနံၣ်ထဲလဲၣ် သနာ်က့ ပမၤလိအါထီၣ် ပကစၢ်ယွၤအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဒီးလံာ်စီဆှံကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆီတလဲပတၢ်အိၣ်မူ ဒ်သိးပကကွၢ်လိ ကစၢ်ယွၤကသ့အါထီၣ်အဂီၢ်လီၤ.

၁၀. ခီဖျိလၢ လံာ်စီဆှံအတၢ်မၤစၢၤအဃိန့ၣ် ပကဘၣ်ဆဲးမၤ တၢ်ဆီတလဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်. ပကဘၣ်သံကွၢ် တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၁၀ ပဝဲခဲလၢာ်ပအဲၣ်ဒိးမၤထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ ဒ်သိးပဆဲးဆီတလဲ ပသးကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါထဲအံၤညါလဲၣ်. ဒ်သိး ပသုတမၤဘၣ်တၢ်အၢအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤမၤဝဲတသ့ဘၣ်ဧါ.

၁၁–၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပဂုာ်ကျဲးစၢးမၤနၢၤ ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် လၢပနီၢ်ကစၢ်လဲၣ်.

^၁၁ ဖဲပဆိကမိၣ်ထီၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့ လၢအမ့ၢ်မူခိၣ်, ဟီၣ်ခိၣ် ဒီးကယဲၢ်တၢ်အိၣ်လၢအပူၤခဲလၢာ်အခါ ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဒီးအစိကမီၤ ဒီးမၤတၢ်သ့ခဲလၢာ်လီၤ. အဒိ, ကစၢ်ယွၤတ့လီၤ မုၢ်လၢ အကိၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်လီၤ. ကိးစဲးကိာ်ဒဲးန့ၣ် မုၢ်ထုးထီၣ်ဝဲ တၢ်ကပီၤ ဒီးတၢ်ကိၢ်အါအါကလဲာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးတၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ် ကအိၣ်မူလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ် တၢ်ကိၢ်လိၣ်ဒၣ်ထဲတစဲးလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၄:၁၆; ယၡါယၤ ၄၀:၂၆) ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဖဲအ ခ့အပှၤ လိၣ်ဘၣ်ဝဲအခါန့ၣ်လီၤ. (ယၡါယၤ ၄၀:၂၉) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒ်သိးပကမၤနၢၤ ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဒီးတၢ်သးကွံလၢအကမၣ် သုတအိၣ်ဒီးပှၤလၢၤတဂ့ၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးမၤဝဲန့ၣ် မၤဝဲသ့ညီညီဖိလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ တမၤဝဲလဲၣ်.

^၁၂ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သဘျ့လၢ ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကစၢ်ယွၤ ပျဲပှၤလၢ ပကဃုထၢလၢ ပကဒိကနၣ် အကလုၢ်ဧါ, တဒိကနၣ်အကလုၢ်ဧါန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဃုထၢလၢ ပကဒိကနၣ် အကလုၢ်ဒီး မၤအတၢ်မၤအခါ ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပအဲၣ်အီၤဒီး ပမၤခုအသးန့ၣ်လီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ် စံးဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ တအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢကပၢတၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်အခါ မ့ၢ်ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲမ့ၢ်ပတၢ်ပၢကစၢ်န့ၣ်လီၤ. ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ပပၢ်သးဘိ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ ပတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး လၢပကဒိကနၣ်အကလုၢ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဘး ၂:၃-၅; ကတိၤဒိ ၂၇:၁၁) ပကအိၣ်မူ ဒ်တၢ်ဘၣ်ကစၢ်ယွၤအသး ထီဘိအဂီၢ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး လၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပသးတီဒီးအီၤ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲမ့ၢ် ပတၢ်ပၢကစၢ်န့ၣ်လီၤ.

^၁၃ ယဟိဝၤယွၤ စံးဘၣ်ပှၤလၢ ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ကွၢ်လိမၤဒိး အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. (ကလီးစဲ ၃:၁၂; ဖး ၂ ပ့းတရူး ၁:၅–၇ တက့ၢ်.) အဝဲဆၢမုၢ်လၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပကပၢၤဃာ် ပတၢ်ထံၣ် ဒီးပတၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အကမၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၈:၅; ၁၂:၉) ဖဲပဂုာ်ကျဲးစၢးဆူၣ်ဆူၣ် ဒီးဆီတလဲ ပတၢ်သကဲာ်ပဝးန့ၢ်အခါ ပသူၣ်ခုသးခုဒိၣ်မးလီၤ.

၁၄, ၁၅. ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲတဖၣ်အဂီၢ် ပမၤတၢ်မနုၤကသ့လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ “ လံာ်စီဆှံ ဒီးတၢ်ထုကဖၣ် ဆီတလဲ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်မူ.”)

^၁၄ ဒ်သိးပကမၤအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ ယဟိဝၤယွၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲတဖၣ်အဂီၢ် ပကြၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်လၢ ပကမၤ တၢ်ဆီတလဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ် တကးဘၣ် ပကဘၣ်ပျဲ ကစၢ်ယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤလီၤ. ရိမ့ၤ ၁၂:၂ စံးဝဲလၢ– “ဒီးသုတအိၣ်ဒီးပှၤအအံၤတဃၣ်ဖိ အက့ၢ်အဂီၤတဂ့ၤ. မ့မ့ၢ်လဲလိာ်သုက့ၢ်သုဂီၤလၢ တၢ်မၤက့ၤသုသးသီ, ဒ်သိးသုကမၤကွၢ် ယွၤအတၢ်ဘၣ်အသးလၢ အမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤ, ဒီးတၢ်လၢပဂ့ၤအဲၣ်ဒိး, ဒီးတၢ်လၢတၢ်ပှဲၤ မ့ၢ်တၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးပဘၣ်သန့ၤပသးလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤအဖီခိၣ်လီၤ. ပကဘၣ်ဖးလံာ်စီဆှံ ကိးနံၤဒဲး, ဆိကမိၣ်ထံတၢ်ဂ့ၢ်လၢ ပဖးဒီး ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိးအကဟ့ၣ်လီၤပှၤ အသးစီဆှံန့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၁၁:၁၃; ကလၤတံ ၅:၂၂, ၂၃) ပမ့ၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ်တၢ်လၢ အမၤသးခုအသး ဒီးပကသ့ၣ်ညါဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး, တၢ်လၢပတဲဒီးပမၤန့ၣ် ကမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသး ဒီးပကဘၣ်တြီဆၢ ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်ဆဲးဒုး ဒီးပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် သ့ၣ်တဖၣ်အံၤထီဘိလီၤ.—ကတိၤဒိ ၄:၂၃.

^၁၅ ပဖးလံာ်စီဆှံ ကိးနံၤဒဲး တကးဒံးဘၣ် လံာ်လဲၢ်လၢအမ့ၢ်  တၢးထီခိးတၢ် ဒီး ပၢၢ်ထီၣ် န့ၣ်ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါထီၣ် လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ မဲးကစံတဖၣ်အံၤအပူၤန့ၣ် သိၣ်လိပှၤ ဒ်သိးပကကွၢ်လိယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် သုတမၤနၢၤပှၤတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ မ့တမ့ၢ် လံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်လၢ အကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢ ပဂီၢ်အခါ ပကပာ်ဖှိၣ်အီၤ ဒီးလၢခံ ဖဲပလိၣ်ဘၣ်အခါ ပက့ၤဖးအီၤသ့န့ၣ်လီၤ.

၁၆. ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပနီၢ်သးအတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ် တချ့ဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဘၣ်ပာ်စၢ်လီၤပသးလဲၣ်.

^၁၆ ပဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒ်သိး ပကကွၢ်လိယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်ကန့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ နတၢ်ဆီတလဲတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်တချ့ထဲသိးဒီး နမုၢ်လၢ်ဝဲဘၣ်န့ၣ် တဘၣ်သးဆံးတဂ့ၤ. အဆိကတၢၢ် နကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး အိၣ်မူဒ်လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအသိးန့ၣ် ကကီဝဲလၢနဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ဒီး မၤထွဲဒ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်အသးအသိးန့ၣ် နကဆိကမိၣ်တၢ် ဒ်ကစၢ်ယွၤ ဒီးနကမၤတၢ်အဘၣ်အဂီၢ် ကညီထီၣ်ဝဲလၢနဂီၢ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၃၁; ကတိၤဒိ ၂၃:၁၂; ကလၤတံ ၅:၁၆, ၁၇.

၁၇. ပမ့ၢ်တီဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ် မနုၤလဲၣ်.

^၁၇ ပကွၢ်လၢ်ပတၢ်အိၣ်မူဖဲ ပကကဲထီၣ်ပှၤလၢ အလၢအပှဲၤဒီး မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလီၤထူလီၤယိာ်အခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ် ဒီးပကကွၢ်လိ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် ကညီဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤ ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤသ့ ခီဖျိလၢ အဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဒီးပမ့ၢ်ပှၤလၢ တလၢတပှဲၤဘၣ်သနာ်က့ ပမၤသးခုယဟိဝၤယွၤအသးသ့ ခီဖျိလၢ ပဆဲးဆီတလဲပတၢ်အိၣ်မူဒီး အိၣ်မူပိာ်ထွဲဒ်လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအသိးန့ၣ်လီၤ.

၁၈, ၁၉. လံာ်စီဆှံဆီတလဲ ပတၢ်အိၣ်မူသ့န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၈ ခဲဘၢၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးပၢၤ အတၢ်သးဒိၣ်ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲဆိကမိၣ်ထံတၢ်ဂ့ၢ်လၢ အဖးဝဲလၢလံာ်စီဆှံပူၤဒီး ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤထွဲဝဲန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်အဝဲမၤထွဲဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဂၤတဖၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢစှၤနံၣ်အတီၢ်ပူၤ အဝဲဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ် ဒီးလၢခံန့ၣ်ကဲထီၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်တဂၤလီၤ. ခဲအံၤ အဝဲကဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ယံာ်တ့ၢ်ဝဲ အနံၣ် ၂၀ လံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တုၤခဲအံၤဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကဘၣ်ဂုၤကျဲစၢး တြီဆၢဒံးအတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

^၁၉ ဒ်ခဲဘၢၣ်အသိး ပဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤဂ့ၤထီၣ်ပလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးကွ့ၢ်ကွ့ၢ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂ့ၤထီၣ်ဝဲလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၅:၁၄) ဒီးဖဲပဂုာ်ကျဲးစၢးအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးပကမၤသးခုကစၢ်ယွၤအသးအခါ အဝဲကမၤစၢၤပှၤလီၤ. ပနာ်သ့လၢ ခီဖျိလၢလံာ်စီဆှံတၢ်မၤစၢၤအဃိ ပဆဲးဆီတလဲ ပတၢ်အိၣ်မူသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၄:၈.