1, 2. a) Kukwe bämikani ni viña bökänkä yebätä ye mä raba mike gare. b) Ja töi mikadre mantiame aune kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke, ¿yebätä kukwe bämikani ye tä dre mike gare?

NI ITI kwe viña nämene. Bati nikani dekä kä jondron rürübäin käi yekänti nitre sribikä känene. Nitre sribikä yei ngwian biain nuäi kwe sribi ütiäre ye niebare kwe ietre aune niaratre sribi ye kani ngäbiti. Ye bitikäre, ni ye nämene sribikä ribere bäri jai nükani gare ie. Aisete janamenenta bä kabre sribikä mada känene. Aune nitre sribikä ye jökrä ie niarakwe sribi ütiä biain kwin käbämikani kwe ietre. Sribibare kwetre ye bitikäre niaratre ye jökrä ükaninkrö kwe sribi ütiä biankäre ietre. Niaratre ruäre käkwe sribibare köböiti aune mada abokän käkwe sribibare ora kratibe te. Akwa ni sribi bökänkä yekwe nitre sribikä ye jökrä ie sribi ütiä biani ja näre. Ye ngwane nitre sribibare köböiti ye namani ñäke ni sribi bökänkä ye rüere. Ni sribi bökänkä yekwe sribi ütiä biain nuäi niaratre ie abokän kani ngäbiti kwetre ye ngwaninta törö kwe ietre. Aune niara törbadre ngwian biain nuäi nitre sribikä kwe yei ye nämene gare ie niebare kwe ietre arato. Niara  nämene ja ngwen mantiame yebätä nitre sribikä ye nämene bätä ngwen niarabätä o ñakare ye ngwanintari kwe ietre (Mateo 20:1-15).

² Kukwe namani bare kirabe ye Jesús niebare kukwe ütiäte driekäre ja töi kräke nie “kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke” Ngöbökwe yebätä (ñäkädre 2 Corintios 6:1 yebätä) *  ^[1] (kukwe ja tötikara nekänti nota tä mikani mrä ngösöri mikadre ñärärä). Nitre sribibare köböiti yei ngwian biandre bäri sribi ütiäre nitre mada sribikä ye kräke nitre ruäre raba nütüre. Akwa nitre sribikä ora kratibe te ye kräke ni viña bökänkä yekwe kukwe kwin ñaka nuain bä akwa nuainbare. Ni ie kukwe gare krubäte käkwe niebare “kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke” nieta Bibliabätä ye abokän “jondron kwin ñaka bian bä nie akwa bianta ngwarbe nie” aune “ni iti ñaka jondron ganainne aune ñaka sribire ganainkäre jai akwa bianta ie” ye kwrere meden gärätä.

3, 4. a) ¿Ñobätä Jehová tä kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainne ni jökrä kräke? b) ¿Tä nuainne ño?

³ Biblia tä niere kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Ngöbökwe ni kräke ye abokän jondron “biani ngwarbe” nie (Efesios 3:7, TNM). Kukwe jökräbätä ni ñaka raba Jehová mike täte, yebätä niara ñaka raba kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke ye nuainne ni kräke. Ñakare aune gata ye aibe tä ni kräke. Rei Salomón niebare: “Ni ñaka tärä kä tibienbätä abokän kukwe kwin nuainne käre aune ñaka ja mike ngite jire” (Eclesiastés 7:20). Kä nikani ta ye bitikäre, apóstol Pablo niebare “ni jökrä ja mikaka ngite aune ni ñaka töi raba nemen Ngöbö erere” aune “gata yebiti ngite ye ütiä bianta” (Romanos 3:23; 6:23a, TNM).

⁴ Ni kä tibienbätä ye jökrä tare krubäte Jehovakwe. Ye medenbätä Ngobo itibe kwe ye juani kwe ja nire bien murie ketadre ni ütiäre. Yebiti bämikani kwe kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainbare kwe ni kräke ye abokän kukwe bäri ütiäte (Juan 3:16). Pablo niebare Jesús tä kä nengwane “käikitaninkä aune mikani ütiäte jai murie ketani yebätä” aune “kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Ngöbökwe ni kräke” ye köböire ja nire biani murie ketadre ni jökrä ütiäre kwe (Hebreos 2:9, TNM). Aisete Ngöböta jondron bien nie ye abokän tä “ja nire käre bien nie Kristo Jesús ni Däkien ye köböire” (Romanos 6:23b).

5, 6. a) ¿Nikwe ngite tuanemetre ja gobraine ye köböite dre raba nemen bare nibätä? b) ¿Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke ye nikwe tuanemetre ja gobraine ye köböire dre kwin raba nemen nikwe?

⁵ ¿Ñobätä nita ja mike ngite aune krüte? Biblia tä niere Adán ja mikani ngite ye köböite “gata namani ni jökräbiti”. Ni jökrä kite Adán yekri, ye medenbätä ja mika ngite tä ni gobraine aune nita krüte (Romanos 5:12, 14, 17, TNM). Akwa yebiti ta, ni raba ja töi mike ñaka ja tuenmetre gobraindre ja mika ngite yei. ¿Ni raba nuainne ño? Kristo ja nire biani ni ütiäre yei nikwe tödekadre. Ye köböire kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Jehovata nuainne ni kräke yei nikwe ja tuanemetre ja gobraine. Biblia tä niere: “Ngite namani gare bäri ye ngwane, kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainbare bäri ni kräke. ¿Ñokäre nuainbare? Ne kwe gata aune ngite namani ni jökräbiti, ye erere arato Jesukristo ni Däkien ye köböire kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuaindre ni jökrä kräke kukwe kwin metre nuaindre yebiti ja nire kärekäre kräke” (Romanos 5:20, 21, TNM).

⁶ Ni täbe ja mike ngite, akwa ye ñan aibätä nikwe ja tuanemetre gobraindre ja mika ngite yei. Ye medenbätä, nita kukwe ñaka kwin nuainne ye ngwane, Jehovakwe ngite juandre ta nibiti ye nita ribere ie. Pablo niebare: “Ngite ye ñaka rabadre mun bökäne, aune kukwe biani kena ye ñan mun mikata nuainne, ñakare aune kukwe kwin ñaka nuain bä mun kräke akwa nuainta mun kräke” (Romanos 6:14, TNM).  Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Ngöböta nuainne ni kräke ye nikwe tuanemetre ja gobraine, ¿ye köböire dre kwin rabai nikwe? Pablo niebare “jändrän jökrä Ngöbö rüere, ye nikwe kitadre jökrä temen amne, kukwe kämekäme kä nebtä, ye nikwe ñan nuendre mda” aune nikwe nünain “töbika[käre] kuin ja käne. Erere arato, nikwe ja töi mikadre kwatibe nünakäre deme Ngöbökrä kä ne ngwane” (Tito 2:11, 12).

7, 8. ¿Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Jehovata nuainne “bätäkä ngwarbe” ni kräke ye dre gärätä? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä).

⁷ Apóstol Pedro niebare Ngöbökwe dre dre biani nie yebiti ja di mikadre kwärikwäri “ni sribikä kwin ye kwrere kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Ngöbökwe bätäkä ngwarbe ni kräke ye ererebätä” (1 Pedro 4:10, TNM). ¿Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Jehovata nuainne “bätäkä ngwarbe” ni kräke ye dre gärätä? Ye abokän kukwe meden meden ben ni raba ja tuin, akwa dre dre ribeta nikwe jai kä ngwankäre nüke jai ye erere tä bien nie (1 Pedro 1:6). Dre dre nita ribere jai ja tuakäre kukwe meden meden tä ni kisete yebe ye erere tä käre bien nie.

⁸ Nibira gare nie ye erere, kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Jehovata nuainne bätäkä ngwarbe ni kräke. Apóstol Juan tikabare: “Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke aune kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta [...] täte ni jökrä kräke” (Juan 1:16). Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Jehovata nuainne bätäkä ngwarbe ni kräke, ye köböire kukwe kwin keta kabre tä nemen nikwe. Kukwe kwin keta kabre tä nemen nikwe ye ani mike gare ruäre jai.

9. a) ¿Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke ye köböire dre kwin raba nemen nikwe? b) ¿Nita debe bien ye nita bämike ño?

⁹ Jehová tä ngite juen ta nibiti. Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke ye köböire, Jehová tä ngite juen ta nibiti. Akwa nita ja töi kwite aune nita ja di ngwen ñaka ja töi mike kukwe käme nuainne ye ngwane niarata ngite juen ta nibiti (ñäkädre 1 Juan 1:8, 9 yebätä). Jehovata ngite juen ño ta nibiti ye Pablo mikani gare nitre kristiano dianinkä nänkäre kä kwinbiti niara näire yei. Nämene blite Ngöböbätä ye ngwane, niebare kwe: “Ni nämane nüne kä ikote [...] ye ngäniene Ngöbökwe ni dianintari amne Kristo niara Odei tare kri kwe, ye ie ni mikani gare kwe. [...] Ngöbö Odei ye köböire abko Ngöbökwe ni kökanintarita, käkwe kukwe kämekäme btä ni nämane ngite ye dianinkä jökrä nibtä” (Colosenses 1:13, 14). Ngöbökwe dre nuainbare ni kräke yebätä nita debe bien ie angwane, nikwe niara käikitaikä yebiti nikwe bämikai. Aune nita ja mike ngite ye niara tä juen ta nibiti, ye köböire kukwe kwin keta kabre raba nemen nikwe.

10. ¿Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Ngöböta nuainne ni kräke ye köböire dre kwin tä nemen nikwe?

¹⁰ Ni raba ja mäke jäme Ngöböbe aune ja kete ben. Ni ngite yebätä, nita därere ye ngwane ja känenkäre nita nemen Ngöbö rüere. Akwa yebiti ta, apóstol Pablo niebare: “Ni nämane ja rüere Ngöböbe angwane, Ngöbö Odei krütani [murie ketani] ye köböire niara ara jire käkwe ja mäkäninta nibe” (Romanos 5:10). Jesús ja nire biani ni ütiäre ye köböire, ni raba ja mäketa Ngöböbe aune nemen ja ketamuko kwe. Akwa ¿nikwe ja mäkädreta Ngöböbe ye ja erebe kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Ngöböta nuainne ni kräke yebe? Nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti yei Pablo kukwe ne niebare ye  ngwane mikani gare kwe: “Kä nengwane tödeka ye köböire ni kädekata ni kukwe kwin metre nuainkä, ye medenbätä ani ja mäke jäme Ngöböbe ni Däkien Jesukristo yebiti, niara ye köböire nita tödeke kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke yei, kukwe yei ni täbe tö ngwen kä nengwane” (Romanos 5:1, 2, TNM). Nita ja mäke jäme Jehovabe aune ja kete ben yebätä nikwe debe biandre krubäte ie.

11. ¿Nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti ye tä kite ño “obeja mda mda” ye ngwena kukwe metre kokwäre?

¹¹ Ni raba nemen ni kukwe kwin metre nuainkä ye erere Ngöbö okwäkänti. Daniel ni Ngöbö kukwei niekä käkwe tikani kä jataira krüte ye ngwane nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti ye jatai “nitre kwati ngwen[a] kukwe metre kokwäre” (ñäkädre Daniel 12:3 yebätä). * ¿Nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti tä ye nuainne ño? Niaratre tä “obeja mda mda” millón kwati krubäte yei kukwe kwin Gobran Ngöbökwe yebätä driere aune Jehová kukwe keta kabre ükaninte ye tä driere ietre (Juan 10:16). Ye köböire tätre nitre dimike ne kwe Ngöbökwe nitre ye mikadre tuin jai ni kukwe metre nuainkä ye erere. Ye tä nemen bare kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Jehová tä nuainne ni kräke ye köböire. Pablo mikani gare: “Kristo Jesús ni ütiä biani ni kökatarikäre ye köböire ni kädekata ni kukwe kwin metre nuainkä, ye abokän kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke jondron bianta ngwarbe nie ye kwrere” (Romanos 3:23, 24, TNM).

12. ¿Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Ngöböta nuainne ni kräke ye ja erebe orasion yebe?

¹² Orasion yebiti ni raba nökrö Ngöbö ken. Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Ngöböta nuainne ni kräke ye köböire, ni raba orare ie. Jehová tä kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainne ni kräke, yebätä Pablo niebare niara tä täkäni “kürä kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke” yekänti aune tä ni nübaire nökrö kürä ye kokwäre “töi bökänbiti” (Hebreos 4:16a, TNM). Jesús ye köböire ni raba orare kä jökrä ngwane Jehovai. ¡Ye ütiäte krubäte! Pablo niebare: “Nita  tödeke kwatibe Kristo Jesubti, ye mden kisete mtare kä jürä ñakare jire chi nibtä krötö Ngöbö ken Kristo köböire” (Efesios 3:12).

13. ¿Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke “kätä nüke ye näre te” ye tä ni dimike ño?

¹³ Nita ja di ribere ye ngwane ni dimika raba. Pablo ni nübaibare orare Jehovai ni tädre ribedre jai ye ngwane, “ne kwe ni mikadre tuin bobre jai aune kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke ye nikwe känändre ni dimikakäre kätä nüke ye näre te” (Hebreos 4:16b). Käre kukweta ni kisete ye ngwane, ni raba ja di ribere Jehovai. Niara ñaka raba ni kukwei kain ngäbiti akwa tä nuainne. Käre tä ja mräkätre aune ja ngwaitre konkrekasionte yebiti ni dimike. Niara tä orasion nikwe kain ngäbiti yebätä, “nikwe tödekadre kwatibe Ngöböbti, käkwe niedre krörö: Ti Dänkien Ngöbö [Jehová, TNM] abko ti die mikaka, aisete nire nire tö raba kukwe nuein blo ti rüere abko jürä ñakare tibtä” (Hebreos 13:6).

14. ¿Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Jehovakwe ni kräke ye köböire dre mada kwin tä nemen nikwe?

¹⁴ Ni töi mika raba jäme. Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Jehovata nuainne ni kräke ye köböire kukwe mada kwin tä nemen nikwe ye abokän nita nemen töbike krubäte ye ngwane niara tä ni töi mike jäme (Salmo 51:17). Nitre kristiano juta Tesalónica yete ye rüere ja mika namani ye ngwane, Pablo kukwe ne tikani ietre: “Ni Däkien Jesukristo aune Ngöbö ni Rün ye arabe käkwe ni tarebare bätä ni töi mikani jäme kärekäre aune kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke ye köböire kukwe kwin yei ni mikani tö ngwen kwe, yekwe mun brukwä mikadre jäme aune dite” (2 Tesalonicenses 2:16, 17, TNM). Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Jehovakwe ni kräke ye köböire tä ni tarere aune ni ngübare gare nie ye tä ni töi mike jäme, ¿ñan ererea?

15. ¿Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Ngöbökwe ni kräke ye köböire ni raba tö ngwen drei?

¹⁵ Nikwe nünain kärekäre ja känenkäre yei ni raba tö ngwen. Ni ngite yebätä, Jehovakwe ñaka ni dimikadre akräke jondron kwin ñaka tädre jire ni kräke ja känenkäre (ñäkädre Salmo 49:7, 8 yebätä). * Akwa niara tä kukwe kwin käbämike nie ja känenkäre. ¿Kukwe meden? Jesús niebare: “Nire nire käkwe ti Ngöbö Odei mikadre ñäräre kuin amne tödekadre tibti kwe abko käkwe nünandi kärekäre amne, köbö mrä angwane tikwe mikadita nire abko ie ti Rün tö abko erere tita nuene” (Juan 6:40). Aisete kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Jehovata nuainne ni kräke ye köböire ni raba tö ngwen nüna kärekäre yei. Pablo niebare: “Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Ngöbökwe ni kräke ye mikani tuare nie, ni jökrä mikakäre kwäre” (Tito 2:11, TNM).

16. ¿Nitre kristiano siklo kena ja mikani ño ngite kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Ngöbökwe ni kräke ye rüere?

¹⁶ Nibira gare nie ye erere, kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Jehovakwe ni kräke ye köböire kukwe kwin keta kabre tä nemen nikwe. Akwa kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke ye ñan aibätä nikwe kukwe mikadre jabiti ja mikakäre ngite. Nitre kristiano kena ye näire, nitre ruäre tö namani kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke yebiti “kukwe mik[ai] jabiti” kukwe ñaka kwin nuainkäre (Judas 4, TNM). Nitre kristiano ñaka ja ngwani metre Ngöböi ye nämene nütüre niaratre raba ja mike ngite aune Jehovakwe käre ngite juandre ta niaratre yebiti. Ja di ngwani kwetre nitre kristiano mada töi mike ja mike ngite niaratre ye erere arato. Nire nire käkwe kukwe ye nuaindre kä nengwane ye käkwe ja mikadre ngite krubäte “kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke üai” ye rüere (Hebreos 10:29, TNM).

17. ¿Pedro kukwe meden niebare mäträkäre nibätä?

 ¹⁷ Kä nengwane, Satana käkwe nitre kristiano ruäre ngökabarera ne kwe rabadre nütüre niaratre raba ja mike ngite aune Jehovakwe käre ngite juandre ta niaratre yebiti. Erametre Jehová tä juto biare ngite juankäre ta nitre ja mikaka ngite tä ja töi kwite yebiti. Akwa nikwe ja di ngwandre ñaka ja töi mike kukwe blo nuainne yei niara tö arato. Niarakwe apóstol Pedro mikani kukwe ne niere mäträkäre nibätä: “Munkwe ja ngübabiti ne kwe kukwe ükaninte abokän nitre ñaka tä mike täte ye kwrere munkwe ñaka ja ngwandre aune munkwe ñaka ja mikadre ngite käre. Ñakare aune, kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke aune kukwe gare munye ni Däkien bätä Ni Mikaka Kwäre Jesukristo yebätä mun ririadre jankunu” (2 Pedro 3:17, 18, TNM).

18. Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Jehovakwe ni kräke, ¿yebätä nikwe dre dre nuaindre?

¹⁸ Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Jehovakwe ni kräke yebätä nita debe bien ie angwane, jondron bianta kwe nie yebiti nikwe mikadre ütiäte jai aune nitre mada dimikadre. ¿Ni raba nuainne ño? Pablo niebare “jondron nuain gare jene jene nie kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke ye ererebätä”. Niebare kwe Ngöbökwe “sribi biani nie angwane, nikwe sribi ye nuaindre”. Aune niebare kwe: “Nireta dirire ye rabadre dirire jankunu; o nire tä ni mada dimike, ye rabadre ni mada dimike”. Ye bitikäre niebare kwe: “Nire tä ni mada mike tuin bobre jai, ye rabadre nuainne kä jutobiti” (Romanos 12:6-8, TNM). ¿Kukwe ye jökrä tä dre mike gare nie? Ye abokän kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta Jehovakwe ni kräke, yebätä nikwe ja di ngwandre kukwe driere, dirire Bibliabätä nitre madai, ja mräkätre aune ja ngwaitre dimike aune nikwe ngite juandre ta nitre tä ja mike ngite ni rüere yebiti.

19. ¿Kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti nikwe ja tötikai drebätä?

¹⁹ Kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa nuainta ni kräke ye köböire Jehová tä kukwe kwin keta kabre mike nemen bare ni kräke, aisete nikwe ja di ngwandre “kukwe kwin ñaka nuain bä ni kräke akwa Ngöböta nuainne ni kräke yebätä [...] kukwe kwin mik[e] gare nitre jökrä ie” (Hechos 20:24, TNM). Kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti nikwe ja tötikai sribi yebätä.