1. Saide den sani di wi abi fanowdu anga den sani di u wani a ná aseefi?

A WANTU sani namo wi abi fanowdu fu tan a libi. Den sani ya a nyanyan, koosi, anga wan tanpeesi. Ma den sani di u wani ipi te, wi á poi kai ala. Somen sama á sabi taki a ná ala den sani di den wani, den abi fanowdu tuutuu.

2. San a wantu sani di sama wani?

² Son leisi a ná aseefi sani wan sama di e tan a wan gudu kondee anga wan sama di e tan a wan pooti kondee, e wani. Aini son kondee, sama e wani sani enke telefon, gaan bolomu efuso dyali. Aini taa kondee, sama e wani dii koosi, gaan osu efuso dii wagi. Ma winsi pe wi e tan efuso omen moni wi abi, efu wi á luku bun wi o wani sani di u ná abi fanowdu. Wi o bigin wani sani di wi á poi bai tu.

3. On ten u sa taki wan sama lobi gudu?

³ On ten u sa taki wan sama lobi gudu? A te wan sama e feti  fu gudu pe fu a meke moiti fu toon bun mati anga Gadu. Gudu e toon a moo pelensipali sani gi en. Te wan sama lobi gudu, winsi abi den sani di a abi fanowdu, a nai sai en. Ala yuu ai wani moo. Winsi wan sama ná abi tyaipi moni efuso winsi a nai bai dii sani, tokuso a sa lobi gudu. A sani ya sa meke a nai poti a Kownukondee a fesi moo.​—Hebrewsama 13:5.

4. Fa Saatan e koboloiki den sani di „ain wani” fu koli u?

⁴ Saatan wani u biibi taki a te wi abi omen sani fosi wi o de koloku. Neen meke ai koboloiki a goontapu anga den sani di „ain wani” fu meke u feti a gudu baka (1 Yohanisi 2:15-17; Genesesi 3:6; Odo 27:20). A omen lekalaama wi e si efuso yee, pe sama e gi u taanga-sikin fu bai nyun sani. I bai wan sani kaba fu di a be moin gi i efuso fu di i si en a wan lekalaama? Te a sani ya miti i, a bakaten fosi yu e si taki yu á be abi a sani fanowdu tuutuu. Efu wi e tan bai sani di u ná abi fanowdu, a libi o moo taanga gi u. Den sani ya sa puu u pakisei na a dini di wi e dini Yehofa. Den sa meke u ná abi ten fu sutudeli Beibel, seeka gi komakandaa, go a komakandaa anga fu go a peleikiwooko ala wiki. Ná feegete san a apostel Yohanisi be taki: „A goontapu anga den fii di den sama fu a goontapu abi ná o de moo.”

5. San sa pasa anga wan sama di wani gudu namonamo?

⁵ Saatan wani u feti a gudu baka, a á wani u koboloiki u kaakiti fu wooko gi Yehofa (Mateyesi 6:24). Efu anga gudu wawan wi e booko wi ede, u ná o de koloku. Wi o abi omen booko ede. Boiti dati wi o lai paiman. San moo ogii, a taki u ná o fitoow Yehofa anga en Kownukondee moo (1 Timotiyesi 6:9, 10; Openbaring 3:17). Yesesi taki „a wani di sama wani taa sani” de enke maka bon, di e tapu wan sii fu goo efuso fu meke nyanyan.​—Malikisi 4:14, 18, 19.

6. San a toli fu Baruk e leli u?

⁶ Pakisei Baruk, a seketasi fu Yelemiya. Di a bigin „suku gaan sani”, neen Yehofa membee en taki Yelusalem be o poli dyonson. Boiti dati Yehofa paamisi Baruk taki a be o meke a tan a libi (Yelemiya 45:1-5). Baruk be sabi taki na a sani de wawan Yehofa be o du gi en. Yehofa á be o kibii den gudu fu den sama te Yelusalem be o poli (Yelemiya 20:5). Nownow, a dei di a ogii goontapu fu Saatan o poli de koosube. Neen meke nownow a ná a yuu fu meke moiti fu abi omen tenti sani. Boiti dati, winsi fa u lobi den sani di wi abi nownow, wi á mu denki taki baka a gaan banowtu wi o abi den ete.​—Odo 11:4; Mateyesi 24:21, 22; Lukasi 12:15.

7. San wi o luku now? Saide wi o taki fu a sani ya?

⁷ San o yeepi u fu solugu useefi anga wi osufamii sondee fu puu u pakisei na a moo pelensipali sani? San o yeepi u fu wi á feti a gudu baka? San o yeepi u fu wi á booko wi ede tumisi anga den sani di wi abi fanowdu? Den sani di Yesesi be taki na a mongo o yeepi u (Mateyesi 6:19-21). Meke u leisi Mateyesi 6:25-34 da u taki fi en. Den tekisi ya o gi u taanga-sikin fu poti a Kownukondee a fesi. Den o yeepi u fu wi á poti taa sani a fesi.​—Lukasi 12:31.

8, 9. (a) Saide wi á mu booko wi ede tumisi anga den sani di wi abi fanowdu? (b) San e soi taki Yesesi sabi libisama?

⁸ Leisi Mateyesi 6:25. Yesesi be sabi  taki den bakaman fi en be e booko den ede anga san den be o nyan, diingi efuso san den be o wei. Neen meke di den de na a mongo a taigi den taki: „Wi á booko wi ede anga a libi fu u moo.” Yesesi be wani yeepi den fu fusutan saide den á be mu booko den ede anga ala den sani ya. A be sabi taki winsi den be abi son sani fanowdu, efu den e booko den ede tumisi, den be o feegete a moo pelensipali sani. Yesesi be lobi den bakaman fi en, neen meke di a taki anga den na a mongo, a wasikoi den ete fo leisi gi a sani ya.​—Mateyesi 6:27, 28, 31, 34.

⁹ Ma saide Yesesi taki wi á mu booko wi ede anga san wi o nyan, diingi efuso san wi o wei? A wani a be wani soi u taki u ná abi den sani ya fanowdu? Nono. Te u ná abi moni fu bai den sani ya, wi e booko wi ede. Yesesi be sabi a sani ya. A sabi san libisama abi fanowdu. A sabi tu taki a libi be o taanga gi den bakaman fi en „aini den kiiboi dei” (2 Timotiyesi 3:1). Aini a ten ya, a omen sama á poi fende wooko. Boiti dati, sani e dii namo. A omen kondee sama pooti te beina den ná abi nyanyan. Taawan ná abi nawan sani fu nyan. Ma Yesesi be sabi taki a libi fu wan sama pelensipali moo nyanyan. A be sabi tu taki ’a sikin pelensipali moo koosi’.

10. Di Yesesi leli den bakaman fi en begi, san a soi taki mu de a moo pelensipali sani?

¹⁰ Fosi Yesesi taki anga den bakaman fi en na a mongo, a be leli den taki den mu begi den Dda a hemel den sani di den abi fanowdu. Den be sa begi taki: „Gi wi a beele di wi abi fanowdu tide” baa (Mateyesi 6:11). Bakaten a taigi den taki den be mu begi taki: „Gi wi a beele di wi abi fanowdu tide baa” (Lukasi 11:3). A sani ya á wani taki na ala yuu u mu e pakisei fa wi o fende den sani di wi abi fanowdu. Yesesi taigi den bakaman fi en taki, a begi di u mu begi fu Gadu Kownukondee kon, pelensipali moo a begi di u mu begi fu fende den sani di wi abi fanowdu (Mateyesi 6:10; Lukasi 11:2). Yesesi yeepi den bakaman fi en fu den á booko den ede moo. A soi den fa Yehofa e solugu den sani di a meke.

11, 12. San wi e leli fu a fasi fa Yehofa e solugu den foo di e fee a tapu? (Luku a fowtow na a bigin.)

¹¹ Leisi Mateyesi 6:26. U mu „luku den foo di e fee a tapu bun”. Winsi fa foo nyoni, tokuso den e nyan ipi. Efu foo be bigi enke libisama, den be o nyan ipi moo libisama. Foo e nyan sii, sani enke kakaaka, anga woon. Den ná abi fu paandi fu fende nyanyan. Yehofa e gi den san den abi fanowdu (Psalm 147:9). Ma tokuso, Yehofa nai poti a nyanyan a den mofu. A denseefi mu go suku en. Ma Yehofa e solugu taki den fende en.

¹² Yesesi be sabi taki en Dda be o solugu libisama, leti enke fa ai solugu den foo. ^[1] (Luku a pisi: Ete wan pelensipali sani.) (1 Peitilisi 5:6, 7). Ma, leti enke den foo, wi á mu lesi. U mu paandi efuso wooko fu fende moni fu bai nyanyan. Efu u meke moiti, da Yehofa o meke sani waka bun. Boiti dati, te u ná abi nyanyan efuso moni, a poi yeepi u fu fende san wi abi fanowdu. Wan fasi fa ai du a sani ya, a te sama gi u sani. Yehofa e yeepi den foo tu fu fende wan tanpeesi. A gi den a koni fu meke nesi. Boiti dati a Yehofa meke den sani di den foo abi fanowdu fu meke den nesi. Yehofa poi yeepi wi anga u famii tu fu fende wan peesi fu tan.

13. San e soi taki libisama pelensipali moo foo?

 ¹³ Baka di Yesesi membee den bakaman fi en fa Yehofa e solugu den foo, a akisi den taki: „Wi á bun moo den noh?”(Luku Lukasi 12:6, 7 tu.) Kande Yesesi be e pakisei a dede di a be o dede gi libisama di a taki a sani ya. Yesesi á dede gi foo anga meti. A wi a dede gi, fu u sa libi fu teego.​—Mateyesi 20:28.

14. San wan sama á poi du winsi ai booko en ede?

¹⁴ Leisi Mateyesi 6:27. San Yesesi be wani taki di a taki: „On du fu u sa booko en ede anga a libi te da a libi moo langa?” A ná te wi e booko wi ede anga den sani di wi abi fanowdu, da wi o libi moo langa. Efu wi e booko wi ede tumisi, da a sani de sa meke u siki. Boiti dati a sa tyai dede gi u.

15, 16. (a) San wi e leli fu a fasi fa Yehofa e solugu den leiliboomiki? (Luku a fowtow na a bigin.) (b) San u mu akisi useefi? Saide u mu akisi u seefi den sani ya?

¹⁵ Leisi Mateyesi 6:28-30. Wi e fii bun te u wei wan moin koosi, moomoo te wi e go peleiki efuso te wi e go a komakandaa. Ma u mu booko wi ede anga koosi? Yesesi be membee den bakaman fi en fa  Yehofa e solugu den sani di a meke. Yesesi taki fu ’den leiliboomiki di e goo aini den wei’. Kande a Leiliboomiki ya na a wan di den e kai gladiool efuso tulp. Den boomiki ya nai nain koosi, ma toku den moin te neen Yesesi taki: „Salomo sowan gendee kownu seefi, á be e wei moin enke den boomiki ya.”

¹⁶ Pakisei san Yesesi taki baka dati: „Efu Gadu e meke den sani di e goo aini den wei, e wei moin so . . . , da yu á si enke a o poi gi wi di abi pikinso biibi koosi fu wei noh?” A ná abi misi a o gi u. Ma den bakaman fu Yesesi be abi moo biibi fanowdu (Mateyesi 8:26; 14:31; 16:8; 17:20). Den be mu biibi taki Yehofa be wani yeepi den. Den be mu biibi tu taki Yehofa o yeepi den. Fa a de anga wi? Wi e biibi taki Yehofa o solugu u?

17. San sa poli wi anga Yehofa?

¹⁷ Leisi Mateyesi 6:31, 32. A omen sama di á sabi Yehofa e meke moiti fu abi moo moni anga gudu. Efu u be o waka a den baka, da wi anga Yehofa á be o de mati moo. U sabi taki Yehofa a u Dda, a lobi u. Wi e biibi taki efu u du san a wani, da u poti en Kownukondee a fesi, a o gi u san wi abi fanowdu. A o gi u moo enke  dati seefi. Wi e si tu taki te wi anga Yehofa a mati, wi e piisii tuutuu. Na a sani ya e yeepi u fu tifeedi te wi abi nyanyan anga koosi.​—1 Timotiyesi 6:6-8.

18. San Yehofa sabi fu ibiiwan fu u? San a o du gi u?

¹⁸ Leisi Mateyesi 6:33. Efu wi e poti a Kownukondee a fesi, Yehofa o gi u ala den sani di wi abi fanowdu. Yesesi yeepi u fu fusutan saide u sa biibi a sani ya. A taki: „I Dda di de a hemel sabi taki yu abi den sani ya fanowdu.” Yehofa sabi san wi abi fanowdu, winsi useefi á sabi taki wi abi den fanowdu (Filipisama 4:19). A sabi sowtu wan fu den koosi fu u á bun moo. A sabi taki yu anga i famii abi tanpeesi fanowdu. Yehofa o yeepi u fu fende den sani di wi abi fanowdu.

19. Saide wi á mu booko wi ede anga san o pasa aini a ten di e kon?

¹⁹ Leisi Mateyesi 6:34. Yesesi be taigi den bakaman fi en ete wan leisi taki: „Ná booko yu ede.” Yehofa o gi u san wi abi fanowdu ala dei. Neen meke a á de fu u booko wi ede tumisi anga san o pasa a ten di e kon. Efu wi e booko wi ede tumisi, dati o soi taki a useefi wi e fitoow. Da wi anga Yehofa sa poli. Neen meke a Yehofa u mu fitoow.​—Odo 3:5, 6; Filipisama 4:6, 7.

20. (a) San a wantu sani di i sa du gi Yehofa? (b) San i sa kengi fu man du moo gi Yehofa?

²⁰ A be o de wan tyali sani efu u be o go e meke moiti fu fende omen sowtu sani te da u ná abi kaakiti fu wooko gi Yehofa moo. A den sani di u mu du gi Yehofa mu de den moo pelensipali sani gi u. I si enke i sa foloisi go a wan kemeente di abi peleikiman fanowdu? I man pionili? Efu yu e pionili kaba, yu e pakisei fu go na a Kownukondee Peleikiman Sikoo? I si enke i sa teke wan dei aini a wiki fu go yeepi a Betel efuso a den kantoo pe den e poti buku a taa tongo? Kande i sa poti i nen fu go yeepi bow Kownukondee zaal wantu dei aini a wiki. Sidon pakisei san i sa du fu fende moo ten fu du moo gi Yehofa. A faki „ Luku san i sa du fu fende moo ten fu dini Yehofa” e soi wantu sani di i sa du. Begi Yehofa fu a yeepi i fu sabi san i mu du. Da i meke moiti fu kengi wantu sani.

21. San o yeepi i fu yu anga Yehofa toon bun mati?

²¹ Yesesi leli u taki u mu poti a Kownukondee a fesi. A sani ya e yeepi u fu wi á booko wi ede tumisi anga den sani di wi abi fanowdu. Wi anga Yehofa o toon bun mati, bika wi e biibi taki a o solugu u. Wi e leli fu á bai ala san u wani efuso san u si a lekalaama, winsi wi abi a moni fu bai en. Te u kengi son sani fu man du moo gi Yehofa, da a sani de e yeepi u fu u biibi á swaki. Ai yeepi u tu fu ’holi a tuutuu libi taanga’.​—1 Timotiyesi 6:19.