1. Hi kwihi ku hambana loku nga kona eka swilo leswi bohaka leswaku hi va na swona ni leswi hi swi lavaka?

I SWILO switsongo ntsena leswi hi swi lavaka leswaku hi kota ku hanya. Hi xikombiso, hi lava swakudya, swiambalo ni ndhawu yo tshama. Kambe ku ni swilo swo tala ngopfu leswi hi swi lavaka. Naswona vanhu vo tala a va swi xiyi leswaku swilo tala leswi va swi lavaka a swi bohi.

2. I swilo swihi swin’wana leswi vanhu va swi lavaka?

² Munhu loyi a tshamaka etikweni leri sweleke a nga ha lava swilo leswi hambaneke eka leswi laviwaka hi munhu loyi a tshamaka etikweni leri fuweke. Etindhawini tin’wana, vanhu va nga ha lava ku va ni selfoni, xithuthuthu kumbe ku va ni ndhawu yitsongo. Kasi etindhawini tin’wana, vanhu va lava ku va ni swiambalo swo tala swo durha, yindlu leyikulu kumbe movha wo durha swinene. Kambe ku nga khathariseki laha hi tshamaka kona kumbe mali leyi hi nga na yona, hi nga ha sungula ku ya hi lava swilo swo tala swinene leswi nga bohiki ni leswi hi nga kotiki ku swi fikelela.

3. I yini ku hlongorisa rifuwo?

³ I yini ku hlongorisa rifuwo? I ku va munhu a lava ku va ni swilo swo tala ku tlula ku khathala hi vuxaka bya yena ni Xikwembu. A nga eneriseki hi ku va ni swilo leswi bohaka, kambe ku ri na sweswo minkarhi hinkwayo u lava ku va ni swo tala. Hambi ku ri vanhu lava nga riki na mali yo tala kumbe lava nga xaviki swilo swo durha va nga sungula ku hlongorisa rifuwo. Va nga tshika ku rhangisa Mfumo evuton’wini bya vona.​—Vaheveru 13:5.

4. Sathana u ku tirhisa njhani “ku navela ka mahlo”?

⁴ Sathana u lava hi tshemba leswaku hi ta tiphina hi vutomi loko ntsena hi ri ni swilo swo tala. Kutani u tirhisa misava ni “ku navela ka mahlo” leswaku a ringeta ku hi endla hi lava ku va ni swo tala. (1 Yohane 2:15-17; Genesa 3:6; Swivuriso 27:20) Minkarhi yo tala hi vona ni ku twa swinavetiso leswi ringetaka ku hi endla hi lava ku xava swilo leswa ha ku humaka. Xana u tshame u xava nchumu wo karhi hi leswi wu ku tsakiseke exitolo kumbe hi leswi u voneke wu navetisiwa? Loko swi ri tano, kumbexana endzhaku u swi xiyile leswaku nchumu wolowo a swi nga bohi leswaku u wu xava. Loko hi tshamela ku xava swilo leswi nga bohiki hi nga tivangela swiphiqo. Swilo sweswo swi nga hi kavanyeta ku tirhela Yehovha. Hi xikombiso, hi nge he vi na nkarhi wo dyondza Bibele, ku lunghiselela minhlangano ni ku va nkarhi na nkarhi hi va kona eminhlanganweni swin’we ni le nsin’wini. Tsundzuka, muapostola Yohane u hi tsundzuxa leswi: “Misava ya hundza ni ku navela ka yona.”

5. Ku nga humelela yini eka lava tirhisaka matimba ya vona ku kuma swilo swo tala?

⁵ Sathana u lava leswaku hi tirhisa matimba ya hina leswaku hi kuma mali yo tala ni swilo swo tala ku ri ni ku ma tirhisela ku tirhela Yehovha. (Matewu 6:24) Kambe loko hi lava ku kuma swilo swo tala ntsena, vutomi bya hina a byi nge vi na xikongomelo. Hi nga ha karhateka kumbe hi wela hi nhloko eswikweletini. Kasi xo biha no tlurisa, hi nga tshika ku va ni ripfumelo eka Yehovha ni le ka Mfumo wa yena. (1 Timotiya 6:9, 10; Nhlavutelo 3:17) Yesu u vule leswaku ku “navela swilo leswin’wana hinkwaswo” ku fana ni mitwa leyi nga sivelaka mbewu leswaku yi kula ni ku humesa mihandzu.​—Marka 4:14, 18, 19.

6. Hi dyondza yini eka Baruku?

⁶ Ehleketa hi Baruku, matsalana wa muprofeta Yeremiya. Loko Baruku a sungula “ku lava swilo leswikulu,” Yehovha u n’wi tsundzuxe leswaku ku nga ri khale muti wa Yerusalema a wu ta lovisiwa. Kambe u tshembise Baruku leswaku u ta n’wi ponisa. (Yeremiya 45:1-5) Baruku a a nga fanelanga a langutela swo tala. Yehovha a nga ta ponisa swilo leswi vanhu a va ri na swona. (Yeremiya 20:5) Namuntlha, hi hanya enkarhini lowu misava ya Sathana yi nga le kusuhi swinene ni ku herisiwa. Kutani lowu a hi wona nkarhi wo va hi tihlengeletela swilo swo tala. Naswona a hi fanelanga hi langutela leswaku endzhaku ka nhlomulo lowukulu, ha ha ta va ni swilo leswi hi nga na swona sweswi, hambiloko hi  swi rhandza ngopfu.​—Swivuriso 11:4; Matewu 24:21, 22; Luka 12:15.

7. Hi ta kambisisa yini sweswi naswona ha yini?

⁷ Hi nga tikhathalela njhani hina swin’we ni mindyangu ya hina sweswi ni ku tshama hi dzike eka swilo swa nkoka swinene evuton’wini? Hi nga swi papalata njhani ku hlongorisa rifuwo? I yini lexi nga ta hi pfuna ku tshika ku vilela ngopfu hi ku kuma swilaveko swa hina? Yesu u hi nyike xitsundzuxo lexinene eka Dyondzo yakwe ya le Ntshaveni. (Matewu 6:19-21) A hi hlayeni Matewu 6:25-34 hi tlhela hi bula hi yona. Yi ta hi tiyisekisa leswaku hi fanele hi ya emahlweni hi lava Mfumo, ku nga ri swilo.​—Luka 12:31.

8, 9. (a) Ha yini hi fanele hi papalata ku vilela ngopfu hi swilaveko swa hina? (b) I yini leswi Yesu a a swi tiva hi vanhu ni swilaveko swa vona?

⁸ Hlaya Matewu 6:25. Yesu a a swi tiva leswaku vadyondzisiwa vakwe a va vilela hi swo dya, swo n’wa ni swiambalo, kutani eka Dyondzo yakwe ya le Ntshaveni u va byele leswi: “Tshikani ku vilela hi mimoya-xiviri ya n’wina.” Yesu a a lava ku va pfuna va twisisa leswaku ha yini va fanele va tshika ku vilela hi swilo leswi. A a swi tiva leswaku loko va vilela ngopfu hambi ku ri hi swilo leswi bohaka, a va ta rivala swilo swa nkoka swinene evuton’wini bya vona. Yesu a a khathala swinene hi vadyondzisiwa vakwe kutani u va tsundzuxe ku ringana minkarhi ya mune hi khombo leri eka dyondzo yakwe ya le ntshaveni.​—Matewu 6:27, 28, 31, 34.

⁹ Kambe ha yini Yesu a hi byele leswaku hi nga vileli hi swo dya, swo n’wa ni swiambalo? Xana a hi swi lavi swakudya ni swiambalo? Ha swi lava! Kambe loko hi nga ri na mali leyi eneleke leswaku hi xava swilo leswi, i swa ntumbuluko leswaku hi vilela. Yesu a a swi tiva sweswo. A a swi tiva leswi vanhu va swi lavaka. Naswona a a swi tiva leswaku “emasikwini yo hetelela,” vadyondzisiwa vakwe a va ta hanya enkarhini wo tika swinene. (2 Timotiya 3:1) Entiyisweni, namuntlha vanhu vo tala a va yi kumi mintirho naswona swilo swi ya swi nyanya ku durha. Etindhawini to tala, vanhu va swerile swinene naswona va ni swakudya switsongo kumbe a va na swona hi ku helela. Nakambe Yesu a a swi tiva leswaku vutomi bya munhu i bya nkoka ngopfu ku tlula swakudya ni leswaku miri wu tlula swiambalo.

10. Loko Yesu a dyondzisa valandzeri vakwe ndlela leyi va faneleke va khongela ha yona, u vule leswaku i yini leswi faneleke swi va swa nkoka swinene evuton’wini bya vona?

¹⁰ Eku sunguleni, Yesu u dyondzise valandzeri vakwe leswaku loko va khongela, va fanele va kombela Tata wa vona wa le tilweni leswaku a va nyika swilaveko swa vona. A va fanele va khongela hi ndlela leyi: “Hi nyike namuntlha xinkwa xa hina xa siku leri.” (Matewu 6:11) Nakambe siku rin’wana u tlhele a va byela leswaku va khongela hi ndlela leyi: “Hi nyike xinkwa xa hina xa siku hi ku ya hi xilaveko xa siku.” (Luka 11:3) Kambe leswi a  swi vuli swona leswaku hi fanele hi tshamela ku anakanya hi ku kuma swilaveko swa hina. Entiyisweni Yesu u byele valandzeri vakwe leswaku ku khongelela Mfumo wa Xikwembu leswaku wu ta i nchumu wa nkoka swinene ku tlula ku khongelela swilaveko swa vona. (Matewu 6:10; Luka 11:2) Leswaku a pfuna vadyondzisiwa vakwe ku tshika ku vilela, Yesu u va chavelerile hi ku va tsundzuxa ndlela leyi Yehovha a khathalaka hi ntumbuluko wakwe hinkwawo ha yona.

11, 12. Hi dyondza yini eka ndlela leyi Yehovha a khathalelaka tinyenyana ha yona? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

¹¹ Hlaya Matewu 6:26. Hi fanele hi “[xiyisisa] swinene tinyenyana ta tilo.” Hambileswi tinyenyana ku nga swivumbiwa leswitsongo, ti dya ngopfu. Loko nyenyana a yi ri yikulu ku fana ni munhu, a yi ta dya swakudya swo tala ku n’wi tlula. Tinyenyana ti dya mihandzu, timbewu, switsotswana ni swivungu. Kambe a ti byali leswaku ti kuma swakudya. Yehovha u ti nyika swilo hinkwaswo leswi ti swi lavaka. (Pisalema 147:9) Entiyisweni, a nga veki swakudya emilon’wini ya tona! Ti fanele ti famba leswaku ti ya lava swakudya, kambe swakudya swa tona swi kona.

¹² Yesu a a nga kanakani leswaku loko Tata wakwe a khathalela tinyenyana, u ta tlhela a khathalela ni vanhu. ^[1] (Vona nhlamuselo ya le hansi.) (1 Petro 5:6, 7) Leswi tinyenyana ti gingiritekaka na hina hi fanele hi tirha hi matimba. Hi fanele hi tirha leswaku hi byala kumbe hi kuma mali yo xava swakudya. Yehovha u ta katekisa matshalatshala ya hina. Naswona loko hi nga ri na mali leyi eneleke yo xava swakudya, u ta hi khathalela. Hi xikombiso, van’wana va nga hi nyika leswi va nga na swona. Nakambe Yehovha u nyika tinyenyana ndhawu yo tshama eka yona. U ti nyike vuswikoti byo aka xisaka, ni ku tlhela a endla swilo leswi tinyenyana ti nga swi tirhisaka leswaku ti aka swisaka. Hilaha ku fanaka Yehovha a nga hi pfuna leswaku hi kuma ndhawu leyi faneleke yo tshama eka yona swin’we ni mindyangu ya hina.

13. I yini lexi kombisaka leswaku hi va nkoka ku tlula tinyenyana ta tilo?

¹³ Endzhaku ka loko Yesu a tsundzuxe vadyondzisiwa vakwe leswaku Yehovha u phamela tinyenyana u va vutise a ku: “Xana a mi va nkoka ku ti tlula?” (Ringanisa na Luka 12:6, 7.) Loko a vula leswi, kumbexana Yesu a anakanya hi ndlela leyi a ta nyikela vutomi byakwe ha yona ku nga ri khale hikwalaho ka vanhu. I ntiyiso leswaku Yesu a nga felanga tinyenyana kumbe swiharhi. U fele hina leswaku hi ta hanya hilaha ku nga heriki.—Matewu 20:28.

14. I yini leswi munhu la vilelaka ngopfu a nga ta ka a nga swi endli?

¹⁴ Hlaya Matewu 6:27. Yesu a a vula yini loko a vula leswaku a hi nge engeteli xisungunu xin’we eka vutomi bya hina hi ku vilela ngopfu? A a vula leswaku a hi nge byi lehisi vutomi bya hina hi ku vilela ngopfu hi swilaveko swa hina. Entiyisweni loko hi vilela ngopfu, hi nga vabya hambi ku ri ku fa.

15, 16. (a) Hi dyondza yini eka ndlela leyi Yehovha a khathalelaka makhon’wa ya nhova ha yona? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.) (b) I swivutiso swihi leswi hi faneleke hi tivutisa swona naswona ha yini?

¹⁵ Hlaya Matewu 6:28-30. Ha tsaka loko hi ambale kahle, ngopfungopfu loko hi ya ensin’wini kumbe eminhlanganweni ni le tinhlengeletanweni. Kambe xana hi fanele hi “vilela hi swiambalo”? Siku rin’wana, Yesu u tsundzuxe valandzeri vakwe hi ndlela leyi Yehovha a khathalelaka ntumbuluko wakwe ha yona. Yesu u tirhise xikombiso xa “makhon’wa  ya nhova.” “Makhon’wa” ku nga ha va swiluva swo tanihi ti-gladiola, ti-hyacinth, ti-iris ni ti-tulip. Ku hava ni xin’we xa swiluva leswi lexi tirhungelaka timpahla. Kambe swi saseke ngopfu lerova Yesu u te “hambi ku ri Solomoni eku vangameni kakwe hinkwako a nga ambalanga ku fana [na swona]”!

¹⁶ Anakanya hi leswi Yesu a swi vuleke endzhaku ka sweswo: “Loko Xikwembu xi xi ambexa hi ndlela yoleyo ximila xa nhova . . . , xana a xi nge mi ambexi ngopfu, n’wina mi nga ni ripfumelo leritsongo?” I ntiyiso leswaku xi ta endla tano! Kambe vadyondzisiwa va Yesu a va lava ripfumelo leri engetelekeke. (Matewu 8:26; 14:31; 16:8; 17:20) A va fanele va tshemba leswaku Yehovha u lava ku va khathalela naswona a a ta endla tano. Ku vuriwa yini hi hina? Xana ha tshemba leswaku Yehovha u ta hi khathalela?

17. I yini lexi nga onhaka vuxaka bya hina na Yehovha?

¹⁷ Hlaya Matewu 6:31, 32. Vanhu vo tala lava nga tiviki Yehovha va rhangisa mali ni ku va ni swilo swo tala. Kambe loko hi endla leswi fanaka, hi ta onha vuxaka bya hina na yena. Ha swi tiva leswaku Yehovha i Tata wa hina naswona wa hi rhandza. Nakambe ha tshemba leswaku loko hi endla leswi a swi lavaka ni ku rhangisa Mfumo evuton’wini bya hina u ta hi nyika leswi hi swi lavaka ni swo tala. Ha swi xiya leswaku ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha swi hi endla hi tsaka, naswona leswi swi hi pfuna leswaku hi eneriseka hi ku va ni “swakudya ni swifunengeto,” ku nga leswi hi swi lavaka.​—1 Timotiya 6:6-8.

18. I yini lexi Yehovha a xi tivaka hi un’wana ni un’wana wa hina, naswona u ta hi endlela yini?

¹⁸ Hlaya Matewu 6:33. Loko hi rhangisa Mfumo evuton’wini bya hina, Yehovha u ta hi nyika swilo hinkwaswo leswi hi swi lavaka. Yesu u hlamusele leswaku ha yini hi fanele hi tshemba xitshembiso xexo. U te: “Tata wa n’wina wa le tilweni wa swi tiva leswaku ma swi lava swilo leswi hinkwaswo.” Yehovha wa swi tiva leswi u swi lavaka u nga si swi xiya leswaku wa swi lava. (Vafilipiya 4:19) Wa swi tiva swiambalo leswi hi nga ta swi lava. Wa swi tiva swakudya leswi u swi lavaka. Nakambe wa swi tiva leswaku wena ni ndyangu wa wena mi lava ndhawu yo tshama. Yehovha u ta endla leswaku mi kuma leswi hakunene mi swi lavaka.

19. Ha yini hi nga fanelanga hi vilela ngopfu hi leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka?

¹⁹ Hlaya Matewu 6:34. Nakambe Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Mi nga tshuki mi vilela.” Yehovha u ta hi nyika leswi hi swi lavaka siku ni siku. Kutani a hi fanelanga hi vilela ngopfu hi leswi nga ha endlekaka enkarhini lowu taka. Loko hi vilela, hi nga ha sungula ku titshemba, kutani sweswo swi ta onha vuxaka bya hina na Yehovha. Ku ri na sweswo hi fanele hi n’wi tshemba hi ku helela.​—Swivuriso 3:5, 6; Vafilipiya 4:6, 7.

20. (a) Hi yihi pakani leyi u nga tivekelaka yona entirhweni wa Yehovha? (b) I yini leswi u nga swi endlaka leswaku u olovisa vutomi bya wena?

²⁰ Ku ta va ku nga ri vutlhari ku tirha hi  matimba leswaku hi kuma swilo swo tala swinene ku ri ni ku tirhela Yehovha hi matimba ya hina hinkwawo! Ku ri na sweswo, hi fanele hi nyika Yehovha leswinene ngopfu. Hi xikombiso, xana u nga rhurhela evandlheni leri nga ni xilaveko xa vahuweleri leswaku u ya pfuna? Xana u nga phayona? Loko se u phayona, xana u tshame u ehleketa hi ku ya eXikolweni Xa Vachumayeri Va Mfumo? Xana u nga pfuneta eBethele kumbe ehofisini ya vuhundzuluxeri hi masiku yo karhi evhikini? Kumbe u nga pfuneta eka Ndzawulo yo Pulana ni ku Aka ni ku tirhisa wun’wana wa nkarhi wa wena leswaku u pfuneta eku akeni ka Tiholo ta Mfumo. Anakanya hi leswi u nga swi endlaka leswaku u olovisa vutomi bya wena leswaku u ta va ni nkarhi ni matimba yo endla mintirho ya Mfumo. Bokisi leri nge “ Ndlela Yo Olovisa Vutomi Bya Wena” ri ni swiringanyeto leswi nga hi pfunaka. Khongela eka Yehovha leswaku a ku pfuna ku endla xiboho xa leswi u faneleke u swi endla. Kutani  sungula ku endla ku cinca loku faneleke.

21. I yini lexi nga ta ku pfuna leswaku u tshinela eka Yehovha?

²¹ Yesu u hi dyondzise leswaku hi lava Mfumo ku sungula. Loko hi endla tano, hi ta tshika ku vilela ngopfu hi swilaveko swa hina. Hi tshinela eka Yehovha hikuva ha tshemba leswaku u ta hi khathalela. Hi dyondza ku tikhoma ni ku nga xavi swilo leswi nga bohiki kumbe leswi misava yi swi navetisaka hambiloko hi ri na mali. Loko hi olovisa vutomi bya hina sweswi, swi ta hi pfuna leswaku hi tshama hi tshembekile eka Yehovha ni ku “khomelela swinene evuton’wini bya xiviri” lebyi a hi tshembiseke byona.​—1 Timotiya 6:19.