1. ¿Nita nüne kä ño te o dreta nakainkä ni bäre nikwe gadre ye ñobätä ütiäte? Mä raba bämike (üai bämikani kena mikadre ñärärä).

GÄTÄ kri kömika köböra ye ani bämike ja töite. Ni gätä kömikaka nikira plataforma yekänti aune tä ni jökrä kain ngäbiti kä jutobiti. Musika kömika bikera. Kä nüra täkäkäre tibien ye gare nitre ja ükaninkrö yei. Niaratre tö nibira kantiko ngö bä nuäre ye kukwe nuai aune kukwe kädriei ye kukwe nuai krubäte. Akwa nitre ruäre ye ñaka tä ni gätä kömikaka ye kukwe nuin o musika ngöta ye niaratre ñaka gain. Niaratre töita kä madabiti, yebätä gätä kri kömika nibira ye ñaka gain aune täbe dikekä gwita o blite ja ketamuko kwetre ben. Nita nüne kä ño te o dreta nakainkä ni bäre ye ni ñaka gain angwane, dre raba nemen bare ye kukwe bämikata ye tä mike gare. Ye tä kukwe ütiäte ja töi kräke mike gare nie, ñobätä ñan aune gwäune kukwe bäri ütiäte köböra nemen bare yebätä ni tädre juto biare. ¿Drebätä nita blite?

2. ¿Ñobätä Jesukwe niebare nitre ja tötikaka kwe yei niaratre rabadre ja ngwen mokre?

² Jesukristo niebare nitre ja tötikaka kwe yei niaratre rabadre ja ngwen mokre aune tädre juto biare “kukweta ükaninte [...] rabaira  krüte” ye känenkri. Niebare kwe ietre: “Munkwe nikra jankunu. Mun tädre ngwäte käre [...], ñobätä ñakare angwane köbö ye ñongwane metre ñakare tärä gare”. Ye bitikäre, niebare bä kabre kwe ietre: “Mun tädre mokre” (Mateo 24:3, TNM; ñäkädre Marcos 13:32-37 yebätä). * Kukwe nieta tärä Mateo yebätä ye tä mike gare arato Jesukwe blitabare kukwe yebätä nitre ja tötikaka kwe yebe. Niebare kwe ietre: “Mun Dänkien jatadita ñongwane, ye abko gare ñakare munye, aisete munkwe mokre jabti”. Ye bitikäre niebareta kwe: “Ni Kä Nebtä Ngobo ne jatadre ñakare jötrö mun tädi nütüre, aisete mun tädi ngibiare ngäbti ñakare angwane, batibe rükadita, aisete munkwe mokre jabti”. Aune mada bati niebareta kwe ietre: “Munkwe mokre jabti, [...] ñobtä ñan angwane köbö mdente amne ñänä okwä nuäi [...] gare ñakare munye” (Mateo 24:42-44; 25:13).

3. ¿Jesukwe kukwe niebare ni mikakäre mokre ye ñobätä nikwe mikadre täte?

³ Jesukwe kukwe niebare ni mikakäre mokre ye ni testiko Jehovakwe tä mike täte. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune nita nüne “kä krüte näire” ye gare nie aune kä niena braibe ‘kukwe tare krubäte’ ye kömikakäre (Daniel 12:4; Mateo 24:21). Jesukwe niebare ye erere, juta Jehovakwe tä kukwe kwin Gobran Ngöbökwe yebätä driere kä jökräbiti tibien. Aune Jesús mikani gare ye erere arato, rü, bren, dobo kri, mrö nika, ni murie ketata o kukwe käme nuainta aune ni mada nuainta tare kä keta kabre känti ye nita tuin nemen bare mantre jetebe. Ne madakäre, nitre ji ngwanka kukwebätä ye tä bäri kwati kä nengwane abokän tä nitre ngökö (Mateo 24:7, 11, 12, 14; Lucas 21:11). Jesús jatadre aune Rün töi mikadre nemen bare kwe köböi rükadre ye nita ngübare krubäte (Marcos 13:26, 27).

4. a) ¿Armagedón kömikai ñongwane gare Jesús ie ye ñobätä nita mike era jai? b) Kukwe tare krubäte kömikai ñongwane ñaka gare nie, ¿akwa dre abokän gare metre nie?

⁴ Metrere, ora nuäi ngwane kukwe ketare ketare kädriei gätä kri yete ye käre gare nie. Akwa ñongwane kukwe tare krubäte ye jatai nemen bare ye ñaka gare metre nie. Jesús nämene Kä tibienbätä ye ngwane, niebare kwe: “Köbö mdente amne ñänä okwä nuäi, ye abko gare ñakare jire chi ni mda mdaye, angele kä käinbti ie gare ñakare amne Ngöbö Odei ie gare ñakare arato, akwa Ngöbö ni Rün aibe ie tä gare” (Mateo 24:36). Jesús käkwe rü Armagedón ye jie ngwain, ye medenbätä ñongwane rü ye kömikai niena gare ie ye nikwe mikadre era jai (Apocalipsis 19:11-16). Akwa köbö aune ora nuäi te kä krütai rükai ye jämi gare nie. Ye medenbätä ütiäte krubäte nikwe ja ngwandre mokre. Metrere kukwe tare krubäte ye jatai nemen bare ñongwane ye tä gare Jehovai. Aune köbö ye tä nökrö bäri ja ken. Biblia tä niere ye erere: “¡Ñaka rükai kä  raire te!” (ñäkädre Habacuc 2:1-3 yebätä). * ¿Ñobätä kukwe ye gare metre nie?

5. Kukwe rabai bare niebare Jehovakwe ye käre tä nemen bare köbö kitani kwe ye erere te ye mä raba mike gare keteiti.

⁵ Kukwe rabai bare niebare Jehovakwe ye käre tä nemen bare köbö kitani kwe ye erere te. Ñodre, ani töbike köbö 14 nisán sö nitre judío yekwe kä 1513 Kristo känenkri yebätä. Köbö yete Ngöbökwe nitre israelita dianinkä kä Egipto yekänti. Ja känenkäre, Moisés tikabare Jehovakwe niaratre mikani kwäre “kä 430” jatanina krüte ye ngwane “köbö ne arabe te” (Éxodo 12:40-42). Köbö 14 nisán kä 1943 Kristo känenkri yete metrere kä 430 ye kömikani, nitre israelita mika jämi kwäre ye känenkri, ye ngwane Jehová kukwe kwin mikai nemen bare Abrahán ngäbriänkätre kräke käbämikani kwe ye jatani nemen bare (Gálatas 3:17, 18). Ja känenkäre, Jehovakwe niebare Abrahán ie niara ngäbriäntre nünain kä jenena te, rabai klabore aune nuaindi tare “kä siento kräbkä (400)” te (Génesis 15:13, Jändrän Jökrä Namani Bare Ño Kena; Hechos 7:6). Kä 400 ye kömikani kä 1913 Kristo känenkri, ye ngwane Ismael jatani Isaac mike yakrä jai. Aune köbö te Jehovakwe nitre israelita mikani kwäre Egipto ye ngwane mikani krüte (Génesis 21:8-10; Gálatas 4:22-29). Nibira gare nie ye erere, kä nikani kwati krubäte ta ye känenkri köbö medente metrere Jehovakwe juta kwe mikai kwäre yebätä ja töi mikani kwe.

6. ¿Jehovakwe juta kwe mikai kwäre ye ñobätä gare metre nie?

⁶ Nitre israelita mikani kwäre Egipto ye ngätäite Josué nämene siba. Kä nikani kwati krubäte ta ye bitikäre ngwaninta törö kwe nitre israelita ie: “Gare metre munye ja brukwä tätebiti aune ja nire tätebiti Jehová Ngöbö munkwe tä kukwe kwin käbämike munye ye jökrä namanina bare metre. Jökrä namani bare mun kräke. Kukwe nieta kwe ye jökrä namanina bare metre” (Josué 23:2, 14). Kukwe tare krubäte ye näire Jehovakwe ni niara mikaka täte mikai kwäre aune ja nire käre biain kwe nie kä mrä yete tä käbämike. Kukwe tare krubäte ye näire Jehovakwe ni niara mikaka täte ye mikai kwäre aune ja nire käre ye biain kwe nie kä mrä yete tä käbämike. Kukwe käbämikata kwe ye rabai bare gare metre nie. Ye medenbätä, ni tö nünain kä mrä yete angwane, nikwe ja ngwandre mokre.

7, 8. a) ¿Kirabe ni juta ngübabitikä nämene dre nuainne aune ye tä dre mike gare ja töi kräke nie? b) ¿Ni juta ngübabitikä nämene nemen kübien ye ngwane dre nämene nemen bare? Mä raba mike gare keteiti.

⁷ Kirabe sete nitre brare nämene juta ngübarebiti yebätä ni raba kukwe kwin ja töi kräke mike gare jai. Juta Jerusalén aune juta mada mada ye bäre ta ki nämene mikani mente kwin ne kwe nitre nünanka yete ye rüe ñaka rikadre gwä. Nitre nämene krare ye nämene nemen nünaninkä kibiti kwin, ne kwe kä jutuadre ja bäre ta ietre. Niaratre mada abokän nämene nemen krare jukwebätä. Niaratre jökrä nämene ja ngwen mokre rare aune dibire. Aune niaratre rüe nämene kite tuin ietre angwane, nämenentre mike gare nitre nünanka juta yete yei (Isaías 62:6). Niaratre tädre ngwäte aune juto biare dre dre tädre nemen bare mikakäre gare jai ye ütiäte krubäte nämene gare kwin ietre. Ñaka nuaindre kwetre angwane, nitre kwati murie keta raba ye nämene gare ietre (Ezequiel 33:6).

⁸ Kä 70 Kristo ye bitikäre, nitre romano rükä ye nikani gwä Jerusalén. ¿Namani bare ño? Josefo  ni judío ja tötikaka kukwe kira yebätä tä niere ye erere, nitre juta ngübabitikä nämene krare kä ruäre känti ye nikani kübien yebätä namani bare. Aisete nitre romano nikani gwä, templo kukwani kwetre aune juta ye jökrä ganinte kwetre. Ye kukwe bäri tare krubäte namani bare abokän kisete nitre judío ja tare nikani.

9. ¿Dre abokän ñaka gare nitre kwati ie?

⁹ Kä nengwane, nitre gobranka ye jökrä kwe nitre rükä tärä aune jondron mrä mrä sribeta yebiti tätre juta kwetre ngübarebiti. Ye erere tätre nuainne ne kwe nitre nünanka juta kwetre yete ye nünandre jäme. Akwa kä kwinbiti Jesukristo gobran bäri dite tä ye ñaka gare gobrantre yei. Gwäune, gobran ye rüdi gobrantre tä Kä jökräbiti tibien yebe (Isaías 9:6, 7; 56:10; Daniel 2:44). Ni tö köbö ye tuai nüke aune köbö ye rükadre känenkri ni tö ja tuai juto biare. Ye medenbätä kukwe rabai bare nieta Bibliabätä ye nita juto ngübare aune nita jankunu Jehová mike täte metre (Salmo 130:6).

10, 11. a) ¿Drebätä nikwe ja ngübadrebiti aune ñobätä? b) ¿Ñobätä gare metre mäi Diablu tä nitre töi mike ñaka kukwe rabai bare nieta Bibliabätä ye töibikaire?

¹⁰ Ni ju ngübabitikä tä dibire ta ngwäte ye ani bämike ja töite. Ora nebera braibe kä jatadre ngwen angwane köböta bäri ie, yebätä bäri ñaka nuäre kräke ja ngwankäre ngwäte. Ye erere arato, nitre käme gaite köböi nibira krüte ye käi näire nita nüne. Aisete nikwe ja ngübadrebiti krubäte ne kwe ni tädre mokre. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune kä krütai ye rabaira bäri ni ken angwane, bäri ñaka rabai nuäre ni kräke ja ngwankäre ngwäte. Nikwe kübiadre kä nengwane ye raba kukwe tare mike ni kisete. Kukwe ketamä raba ni mike kübien kukwe ja üairebiti ye ani mike gare jai.

¹¹ Diablu tä nitre ngökö. Jesús murie ketadre ye känenkri, ngwaninta törö bämä kwe nitre ja tötikaka kwe yei Satana tä “ni jökrä dänkiene” (Juan 12:31; 14:30; 16:11). Kukwe keta kabre ngwarbe mikata täte yebiti Diablu tä nitre ngökö. Ye medenbätä kukwe rabai bare niebare Bibliabätä abokän tä bämike kä nemena braibe angwane nitre käme gaite ye nitre kwati ñaka töibikaire kä nengwane (Sofonías 1:14). Erametre Satana nitre “töi mikani ngwarbe” (2 Corintios 4:3-6). Ye köböite nita blite kä krüte nibira känime aune Kristo tä gobrane yebätä nitre ben angwane nitre kwati ñaka tö nemen ni kukwe nuai. Käre tätre niere nie: “Ti ñaka tö kukwe ye mikai gare jai”.

12. ¿Ñobätä nikwe ñaka Diablu tuanemetre ja ngökö?

 ¹² Kukwe rabai bare nieta Bibliabätä ye nitre kwati ñaka tö mikai gare jai. Akwa nikwe ñaka ja ngwandre di nekä niaratre töita ño yebätä. Ñobätä ütiäte krubäte nikwe ja ngwandre mokre ye gare nie. Apóstol Pablo niebare ja mräkätre aune ja ngwaitre ie: “Garera metre krörö munye: Ni gokä rükadre gore ñongwane gare ñakare ju bkänkäye, akwa batibe rükadre gore deo, ye kwrere jire ni tädi ni Dänkien [Jehová, TNM] ngibiare ngäbti ñakare angwane, batibe jatadita” (ñäkädre 1 Tesalonicenses 5:1-6 yebätä). Aune Jesukwe kukwe ne niebare ni mikakäre mokre: “Ni Kä Nebtä Ngobo [...] mun tädi ngibiare ngäbti ñakare angwane, batibe rükadita, aisete munkwe mokre jabti” (Lucas 12:39, 40). Kä nebera braibe te, Satana nitre ngökai bä jene mada. Rabai nitre mike nütüre “nita nüne kuin jäme”. Angwane, batibe köbö kri Jehovakwe rükai. Kä jürä rabai krubäte nitrebätä. ¿Aune ni? Köbö ye ngwane ni tö ja tuai juto angwane, nikwe ñaka ja ngökamanandre Diablu ie nitre mada ye kwrere. Aisete Pablo kukwe niebare ne nikwe mikadre täte: “Ni tädre ngwäte [...] amne nikwe ja ngibiadre kukwe kämekäme ngäniene”. Ye nuainkäre nikwe ñäkädre mantre jetebe Bibliabätä aune Jehová tä dre niere nie yebätä nikwe töbikadretari.

13. a) ¿Üai käme kä nebätä ye tä nitre töi mike ño? b) ¿Nikwe dre nuaindre ne kwe ñaka ni töi kwitadre kwe?

¹³ Üai käme kä nebätä ye ñaka tä nitre mike töbike kwin. Kä nengwane, nitre kwati tätre nütüre Ngöbö rabadre gare ietre ye ñaka ribere jai (Mateo 5:3). Ñakare aune, nitre kä nebätä tä jondron driere ye kräke tätre kä denkä bäri jai aune die kwetre yebiti tätre jondron ye känene (1 Juan 2:16). Ne madakäre, jondron keta kabre kä ngwankäre juto jabätä ye bäri tä krubäte. Jondron keta kabre kä ngwankäre juto jabätä ye tä nitre mike töbike dre dre ie niaratre tö ye aibe tuabätä jakwe aune kä ngwen nuäre o juto jabätä (2 Timoteo 3:4). Ye köböite, kukwe bäri ütiäte ye tätre käi kwitekä jabiti aune ñaka töbike ja ketadre kwetre Ngöböbe yebätä. ¿Nikwe dre nuaindre ne kwe üai käme kä nebätä ye ñaka ni töi kwitadre? Pablo niebare ni kristiano ñaka rabadre ja töi mike ni tö dre dre ie ye aibe tuabätä jakwe. Niarakwe kukwe niebare mäträkäre nibätä ye nikwe mikai täte angwane, ni täi ngwäte jankunu kukwe ja üaire yebiti (Romanos 13:11-14).

14. ¿Lucas 21:34, 35 yekänti kukwe meden nieta ni mikakäre mokre?

¹⁴ Üai Ngöbökwe ni jie ngwandre ie ni tö, akwa ni ñaka tö üai käme kä nebätä tuai ja jie ngwen. Gwäune dre rabai bare ye Jehová tä ni dimike mike nüke gare kwin jai üai kwe yebiti (1 Corintios 2:12) ^[1] (kukwe ja tötikara nekänti nota tä mikani mrä ngösöri mikadre ñärärä). Akwa nikwe ja ngübadrebiti. Jondron ruäre ni tärä nuainne käre akwa raba ni mike ñaka ja töi mike sribi Jehovakwe yebätä arato (ñäkädre Lucas 21:34, 35 yebätä). Nita nüne kä krüte te ye nita mike era jai yebätä ni tö ñaka nitre ruäre raba niere nie (2 Pedro 3:3-7, TNM). Akwa nikwe ñaka ye tuanemetre ja ngwen di nekä. Kä krütai ye niena ja ken krubäte ye gare metre nie. Üai Ngöbökwe ni jie ngwandre ie ni tö angwane, gätä nuainta konkrekasionte yebätä ni rikadre käre.

15. ¿Dre nakaninkä Pedro, Santiago aune Juan yebätä aune ye erere raba nemen bare ño nibätä?

¹⁵ Ni ngite yebätä ñaka tä nemen nuäre ni kräke ja ngwankäre mokre. Ni kä tibienbätä ye töi ñaka metre aune ni ngite ye nämene gare  Jesús ie. Jesús murie keta jämi ye känenkri dre namani bare deu yebätä ani töbike. Niara nämene töi metre, akwa niarakwe ja ngwandre metre Jehovai ye rabadre ribere ie ye nämene gare ie. Jesús nämene orare ye ngwane, apóstol Pedro, Santiago aune Juan ñaka rabadre kübien ribebare kwe ietre. Akwa köbö ye ngwane ütiäte krubäte niaratre tädre ngwäte ye ñaka gani kwetre. ¿Dre nakaninkä bätätre? Niaratre nämene nainte krubäte yebätä, nikanintre kübien. Jesús nämene nainte arato, akwa nämene ngwäte orare Rün kwe ie. Nitre apóstol ja ngwandre niara erere näre (Marcos 14:32-41).

16. Lucas 21:36 tä niere ye erere, ¿nikwe dre nuaindre ne kwe ni tädre ngwäte niebare Jesukwe?

¹⁶ ¿Dre ni dimikai ja ngwen ngwäte aune nemen juto biare köbö Jehovakwe ye kräke? Erametre nikwe ja töi mikadre kukwe kwin nuainne ye ütiäte krubäte. Akwa ye ñan aibe. Jesús murie keta jämi ye känenkri, niebare kwe nitre ja tötikaka kwe yei Jehovakwe niaratre dimikadre ye rabadre ribere jankunu ie (ñäkädre Lucas 21:36 yebätä). * Nikwe ja ngwandre mokre kä krüte ne näire, yekäre nikwe oradre käre arato (1 Pedro 4:7).

17. ¿Nikwe dre nuaindre ne kwe ni tädre juto biare gwäune kukwe tare rabai bare ye kräke?

¹⁷ Jesukwe niebare nitre ja tötikaka kwe yei kä krütai ye ñaka rükai “jötrö mun tädi nütüre, [...] angwane, batibe rükadita” (Mateo 24:44). Aisete ni tädre juto biare kä jökrä ngwane. Nitre gobrainta Satanakwe tä dre dre driere ye kräke kä ñaka niena. Nitre kä nebätä tä niere jondron ye köböire ni raba nüne kä jutobiti. Akwa ye ñaka metre gare nie. Nikwe dre nuaindre ja ngwankäre mokre ye Jehová aune Jesús tä niere nie Bibliabätä. Ye medenbätä, kukwe rabai bare niebare Bibliabätä aune tä nemen bare ño ye kräke ni tädre mokre. Nita ja kete Jehovabe ye nikwe mikadre jankunu bäri dite aune nikwe Gobran kwe känändre käne. Ye aibe köböire kä krütai rükai ye ngwane ni täi juto biare (Apocalipsis 22:20). Ye köböire ni raba nemente nire ye nikwe ngwandre törö jai.