1. Yika e nona kisonganga o mfunu wa zaya e ntangwa se twina ye diambu dina vangama (Tala fwaniswa va ntandu.)

LUKUTAKANU se luyantika. O mfidi wele kuna tenda-nkongolo yo kayisa o nkangu. E nkunga miyantikidi. Awonso bazeye wo vo eyayi i ntangwa ya fonga. Bazolele wá e nkunga yo vingila e ntangwa ina ampovi befila malongi. Kansi, akaka ke basidi sungididi ko kwa mfidi ngatu muna nkunga miyimbilanga. Muna kuma kiaki, ke babakwidi ko vo lukutakanu luyantikidi, bakinu kangala yo mokena ye akundi au. E nona kiaki kisonganga dina dilenda bwa vava tulembi zayanga e ntangwa se twina yovo diambu dina vangama. E diadi dina se longi diamfunu kwa yeto, kadi ke kolo ko diambu diamfunu divangama ova nza. Tufwete kala twakubama. Nkia diambu dibwa ke kolo ko?

2. Ekuma Yesu kavovesela alongoki andi vo ‘bakwamanana yingila’?

² Yesu Kristu walukisa alongoki andi vo bakwamanana yingila yo kala bakubama mu kuma kia “mbaninu ya tandu” kiaki. Wabavovesa vo: “Nutoma tala, nuyingila, kadi ke nuzeye yo  ko e ntangwa yasikidiswa.” I bosi, wabavovesa diaka nkumbu miayingi vo: ‘Nukwamanana yingila.’ (Matai 24:3; tanga Maku 13:32-37.) O lusansu luna muna Matai lusonganga mpe vo Yesu walukisa alongoki andi mu kuma kia diambu diadi. Wabavovesa vo: “Nuyingila, kadi ke nuzeye kio ko e lumbu kikwiza o Mfumu eno.” I bosi wabalukisa diaka vo: “Nukubama, kadi o Mwan’a muntu okwiza muna ola ina nulembi yindula.” Wavutukila diaka: “Nuyingila, kadi ke nuzey’e lumbu ko ngatu ola.”—Matai 24:42-44; 25:13.

3. Ekuma tufwete silanga e sungididi muna lulukisu lwa Yesu?

³ Mbangi za Yave besianga e sungididi muna lulukisu kavana o Yesu. Tuzeye wo vo mu lumbu ‘yambaninu tuzingilanga’ ye ke kolo ko e “mpasi zayingi” se ziyantika. (Daniele 12:4; Matai 24:21) Nze una Yesu kakanikina, nkangu a Yave mu samuna bena e nsangu zambote za Kintinu ova nza yawonso. Mu lumbu yayi, tuwanga e nsangu za vita, mayela, nzakama za ntoto ye nzala mu fulu yayingi ova nza. E ntantani za mabundu ye mambu mansoki mu wokela kaka mena ke mu tandu yavioka ko. (Matai 24:7, 11, 12, 14; Luka 21:11) Tuvingilanga ye tima diawonso e lumbu kina Yesu kesinga kwiza lungisa luzolo lwa Se diandi.—Maku 13:26, 27.

4. (a) Ekuma tulenda kadila ye ziku vo Yesu ozeye kala e lumbu kiyantika e vita ya Armangedo? (b) Kana una vo ke tuzeye ko e lumbu kiyantika e mpasi zayingi, nkia ziku tuna kiau?

⁴ Vava tukwendanga mu lukutakanu lwa mvivu, tuzayanga e ntangwa iyantika konso kunku. Kansi, ke tulendi zaya ko e lumbu kisinga yantika e kolo kia mpasi zayingi. Vava kakala ova ntoto, Yesu wavova vo: “Mu kuma kia lumbu kiakina ye ola, ke vena muntu ko ozeye kio, kana nkutu mbasi za zulu yovo Mwana, kansi Se kaka.” (Matai 24:36) Wau vo Yesu yandi ovita o ntu muna vita ya Armangedo, nanga ozeye kala e ntangwa iyantika e vita yayi. (Lusengomono 19:11-16) Kansi, yamu wau yeto ke tuzeye ko e lumbu ye ola ikwiza e mbaninu. Muna kuma kiaki, diamfunu twakwamanana yingila. Yave wasikidisa e lumbu kiyantika e mpasi zayingi. Leka sikama e lumbu kiaki mu finama kaka kina. “Ke kivekama ko.” (Tanga Kabakuke 2:1-3.) Nkia ziku tuna kiau?

5. Yika nona kisonganga vo Yave olungisanga ungunza wandi muna ntangwa kasikidisa?

⁵ Yave olungisanga ungunza wandi muna ntangwa kasikidisa. Kasikil’owu, yindula e lumbu kina kavaikisa nkangu andi muna Engipito. E diadi diavangama muna lumbu kia 14 kia ngonde a Nisani ya mvu wa 1513 vitila Kristu. Kuna kwalanda, Mose wasoneka mu kuma kia lumbu kiaki vo: “Kuna mbaninu a nkama ya yo makumatatu ma mvu, i kiau lumbu kina, e vu yawonso ya Yave yavwa vaika muna Engipito.” (Luvaiku 12:40-42) Kina kia 14 kia ngonde a Nisani ya mvu wa 1943 vitila Kristu, una vavioka 430 ma mvu vitila Aneyisaele  bavevolwa muna ubundu, o nsilu Yave kasia wa sambula e mbongo a Abarayama, wayantika lungana. (Ngalatia 3:17, 18) Kuna kwalanda, Yave wavovesa Abarayama vo: “Zay’ozaya wo vo e mbongo aku ikala nzenza muna nsi balembele vwa, babasadila: bekubavanga mpasi za nkama ya za mvu.” (Etuku 15:13; Mavangu 7:6) E 400 za mvu zayantika muna mvu wa 1913 vitila Kristu vava Yisemaele kayantika bangika Isaki. Miafokoka muna lumbu kina Yave kavaikisa Aneyisaele muna Engipito. (Etuku 21:8-10; Ngalatia 4:22-29) Elo, vitila mvu miayingi, Yave wasikidisa e lumbu kadi vevola nkangu andi.

6. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo Yave osinga vuluza nkangu andi?

⁶ Yosua i mosi muna Aneyisaele ana bavaikiswa muna Engipito. Una vavioka mvu miayingi, wasungamesa nkangu vo: “Nuzeye wo muna nsi zeno zawonso za ntima yo muna fulumwinu yeno yawonso, vo ke vakulukidi diambu ko muna mawonso mambote kavova Yave wa Nzambi muna diambu dieno; mawonso malunganini oko nwina, ke vakulukidi diambu ko.” (Yosua 23:2, 14) Yave wasia nsilu vo osinga vuluza nkangu andi muna kolo kia mpasi zayingi yo kubavana moyo a mvu ya mvu muna nz’ampa. Tuna ye ziku vo nsilu andi ulungana. Muna kuma kiaki, avo tuzolele kota muna nz’ampa, tufwete kwamanana yingila.

7, 8. (a) Nkia mfunu bakala ayingidi kuna nz’ankulu? Adieyi tulenda longoka? (b) Yika nona kisonganga dina dilenda bwa avo ayingidi balele o tulu?

⁷ Tulenda longoka diambu muna mbandu ya ayingidi ana bayingilanga e mbanza kuna nz’ankulu. Mbanza zayingi, nze Yerusaleme, zazungwa zakala kwa yaka yampwena kimana atantu balembi kota. Ayingidi batelamanga vana yaka yayi yo mona e zunga yawonso yakala lukufi ye mbanza. Ayingidi ankaka batelamanga vana mielo mia mbanza. Diavavanga vo bayingila fuku yo mwini. Avo bamwene mbeni zikwizanga, balukisanga o nkangu muna mbanza. (Yesaya 62:6) Bazayanga o mfunu wa lembi leka tulu yo vava zaya konso diambu dilenda sia wantu mu vonza. Avo ke bavangidi wo ko, wantu balenda vondwa.—Yezekele 33:6.

⁸ Josefo, ona wasoneka lusansu lwa Ayuda, wayika una makesa ma Roma bakotela muna Yerusaleme muna mvu wa 70 wa Tandu Kieto. Ayingidi ana bayingilanga e mbanza ku tulu bakala. Muna kuma kiaki, makesa ma Roma bakota muna mbanza. Bayoka tempelo yo fwasa mbanza yawonso ya Yerusaleme. E kiaki i kolo kiasunda e mpasi kiabwila zula kia Yuda.

9. O unu, nkia diambu wantu ayingi balembele zaya?

⁹ O unu, ayadi a nsi zayingi besianga masoladi muna nkendelo kumosi ye salanganu yayingi ikubasadisanga mu tanina e nsi zau. Ayadi awaya bekakidilanga konso muntu yovo lekwa kilenda sia nsi au mu vonza. Kansi, ke bazeye wo ko vo vena ye luyalu lwangolo kuna zulu luna kuna nsi a wisa kia Kristu Yesu. Ke kolo ko, luyalu lwalu lufwasa tuyalu twawonso twa nza yayi. (Yesaya 9:6, 7; Daniele 2:44) Tuvingilanga ye tima diawonso vo lumbu kiaki kiza. Tuzolele kala twakubama vava  kilwaka. Muna kuma kiaki, tufwete sianga e sungididi muna ungunza wa Nkand’a Nzambi yo kwamanana sadila Yave ye kwikizi kiawonso.—Nkunga 130:6.

10, 11. (a) Mu nkia diambu tufwete kuyikebela? Ekuma? (b) Adieyi dikukwikidisanga vo Nkadi ampemba ovukumunanga wantu balembi kwikila muna ungunza wa Nkand’a Nzambi?

¹⁰ Yindula nyingidi ona kalele ko fuku wamvimba. Diampasi dikalanga mu kwamanana yingila muna ola zansuka, kadi wayoya kikilu kekalanga. Diau dimosi, yeto mpe mu lumbu yambaninu ya nza yayi tuzingilanga. Ekolo e mbaninu ifinamanga, diampasi dikala kwa yeto mu kwamanana yingila. Diankenda kikilu dikala avo ke tukwamanene yingila ko. Yambula twabadika mambu tatu malenda kutukakidila mu kwamanana yingila.

¹¹ Nkadi ampemba wantu kevunanga. Yandi i “nyadi a nza yayi.” Vava kiafinamanga lufwa lwandi, Yesu nkumbu ntatu kasungamesa alongoki andi e diambu diadi. (Yoane 12:31; 14:30; 16:11) Nkadi ampemba osadilanga nsambila zaluvunu mu vunginika wantu. Kiaki i kuma wantu ayingi ke bekwikidilanga ko muna ungunza wa Nkand’a Nzambi usonganga vo e mbaninu a nza yayi ifinamene. (Sefaniya 1:14) Elo, Satana “ovondanga meso ma ntima mia mindembi-kwikila.” (2 Korinto 4:3-6) Muna kuma kiaki, vava tuvovesanga wantu vo e mbaninu a nza yayi ifinamene, o Kristu mu yala se kena, ayingi ke bezolanga kutuwá ko. Nkumbu miayingi bevovanga vo: “Kina ye ntangwa ko.”

12. Ekuma ke tufwete yambulwila ko vo Nkadi ampemba katuvuna?

¹² Kana una vo wantu ayingi ke bekwikilanga mu ungunza wa Nkand’a Nzambi ko, ke tufwete yambula ko vo batuyoyesa. Tuzeye e kuma tufwete kwamanena yingila. Paulu wavovesa mpangi zandi vo: “Yeno kibeni nutomene wo zaya vo e lumbu kia Yave kikwiza nze mwivi muna fuku.” (Tanga 1 Tesalonika 5:1-6.) Yesu watulukisa vo: “Se nukubama kweno, e kuma kadi,  muna ntangwa nulembi yindula i kekwiz’o Mwan’a muntu.” (Luka 12:39, 40) Ke kolo ko, Satana osinga vuna wantu yo kubakwikidisa vo vena ye “luvuvamu ye ngemba” ova nza. Vana vau, e lumbu kia Yave kikwiza, e vuvu kiau kidimbuka. Adieyi tuvova mu kuma kieto? Avo tuzolele kala twakubama muna lumbu kiakina yo lembi vunua nze wantu ankaka, tufwete kwamanana “yingila yo lungalala.” Kiaki i kuma tufwete tangilanga Diambu dia Nzambi lumbu yawonso yo badika mana Yave kekutuvovesanga.

13. Aweyi mwand’a nza uvukumwinanga o wantu? Aweyi tulenda vengela umpukumuni wa nza?

¹³ O mwand’a nza yayi ubendomonanga e ngindu za wantu. Wantu ayingi o unu bevovanga vo ke bavuidi Nzambi mfunu ko. (Matai 5:3) Besadilanga e ntangwa ye ngolo zau mu vava mavua ma nza yayi. (1 Yoane 2:16) Vana ntandu, lutila tandu yavioka, o unu vena ye nsaka zayingi zivukumunanga wantu yo kubafila mu zola nkembo yo lungisa zolela yau ya nitu. (2 Timoteo 3:4) Wantu ayingi befwanga diya mu kuma kia mambu mama yo vilakana edi disundidi o mfunu. Ke betokananga ko mu kuma kia ngwizani au yo Nzambi. E kiaki i kuma Paulu kasungamesa Akristu vo ‘basikama kuna tulu’ yo lembi sadila zingu kiau mu vava lungisa zolela yau.—Roma 13:11-14.

14. Nkia lulukisu luna muna Luka 21:34, 35?

¹⁴ Tuzolele vo mwand’a Nzambi wafilanga ngindu zeto, ke mwand’a nza ko. Muna mwand’andi, Yave okutusadisanga mu toma bakula dina dibwa ke kolo ko. (1 Korinto 2:12)) ^[1] (Tala mvovo miansuka.) Kansi, tufwete kuyikeba. Kana nkutu mambu ma zingu kia lumbu ke lumbu, malenda kutuvukumuna yo kutufila mu yambula sadila Yave. (Tanga Luka 21:34, 35.) Wantu ankaka balenda kutubadikila vo tu mazowa wau tukwikilanga vo mu lumbu yambaninu ya nza yayi tuzingilanga. (2 Petelo 3:3-7) Kansi, ke tufwete yambula ko vo batuvukumuna. Tuna ye ziku isonganga vo e mbaninu ifinamene kikilu. Avo tuzolele vo mwand’a Nzambi watufila, tufwete kalanga vamosi ye mpangi zeto muna tukutakanu.

15. Adieyi diabwila Petelo, Yakobo yo Yoane? Aweyi diambu diadi dilenda kutubwila mpe oyeto?

¹⁵ Lutovoko lweto lukutukakidilanga mu lembi yingila. Yesu wazaya wo vo tu wantu alembi lunga ye tunuananga ye lutovoko. Yindula dina diavangama muna fuku wavitila lufwa lwandi. Kana una vo Yesu muntu alunga kakala, wazaya wo vo muna sikila ye kwikizi diavavanga vo kasamba kwa Se diandi kimana kansadisa. Yesu wavovesa ntumwa Petelo, Yakobo yo Yoane vo bayingilanga ekolo yandi kasambanga. Kansi, antumwa ke babakula ko e kuma diakadila diamfunu kwa yau bakwamanana yingila. Bayoya kikilu bakala,  muna kuma kiaki baleka tulu. Yesu mpe wayoya kakala, kansi wayingila yo samba kwa Se diandi. Muna ntangwa yayina, diavava vo alongoki mpe basamba.—Maku 14:32-41

16. Landila e sono kia luka 21:36, adieyi Yesu katuvovesa tufwete vanga muna yingila?

¹⁶ Nki kikutusadisa mu kwamanana yingila yo kala twakubama mu kuma kia lumbu kia Yave? Tufwete kala ye luzolo lwa kwamanana vanga oma mambote. Kansi, ke diau kaka ko. Vitila Yesu kafwa, wavovesa alongoki andi vo bakwamanana lomba lusadisu lwa Yave muna sambu. (Tanga Luka 21:36.) Muna kwamanana yingila mu lumbu yayi yambaninu, yeto mpe tufwete sambanga kwa Yave ntangwa zawonso.—1 Petelo 4:7.

17. Aweyi tulenda kadila ye ziku vo twakubama twina mu kuma kia dina dibwa kuna sentu?

¹⁷ Yesu wavova vo e mbaninu ikwiza “muna ola ina nulembi yindula.” (Matai 24:44) Muna kuma kiaki, tufwete kala twakubama. Eyayi, ke ntangwa ko ya landa e zingu kina o wantu a nza ya Satana beyindulanga vo i kitwasanga e kiese. Eyayi ndozi ankatu. Muna Nkand’a Nzambi, Yave yo Yesu bekutuzayisanga una tulenda kwamanena yingila. Muna kuma kiaki, tufwete sianga e sungididi muna ungunza wa Nkand’a Nzambi ye mpila ulunganenanga. Yambula twakwamanana finama Yave yo sia e Kintinu kiandi vana fulu kiantete muna zingu kieto. Muna mpila yayi, tukala twakubama vava e mbaninu ilwaka. (Lusengomono 22:20) Muna vuluka, tufwete finama Yave.