Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Kyxjel qeju in che uʼjin

Kyxjel qeju in che uʼjin

Toj capítulo 37 te Ezequiel kyaj tziyen jun yol aju in yolin tiʼj kabʼe tzeʼ in che ok mojbʼaʼn ex in che ok te jun tzeʼ, ¿tiʼ t-xilen jlu?

Ajbʼen Ezequiel tuʼn Jehová, aju t-sanjel tuʼntzun tkyaj tqʼamaʼn qa ok che meltzʼajeltoq qe tmajen juntl maj tojju Txʼotxʼ tzaj Tziyen ex tuʼn kyok juntl maj te jun tnam at mujbʼabʼil kyxol. Ax ikx kyaj tqʼamaʼn Ezequiel qa kyoj mankbʼil, moqa bʼajsbʼil tqʼijlalil, junx che tel tmajen Dios toj mujbʼabʼil.

Xi tqʼamaʼn Jehová te Ezequiel aju t-sanjel tuʼn ttzaj tzyuʼn kabʼe tzeʼ ex tuʼn tkubʼ ttzʼibʼin jun tiʼ kywitz. Twitz jun iltoq tiʼj tuʼn tkubʼ ttzʼibʼin jlu: «Aju tnam Judá kyukʼix qe mastl aj Israel ateʼ tukʼil». Ex twitz juntl tzeʼ iltoq tiʼj tuʼn tkubʼ ttzʼibʼin jlu: «Efraín aju tiyjil José, kyukʼix qe mastl aj Israel ateʼ tukʼil». Tej tyolin Jehová kyiʼj kabʼe tzeʼ, xi tqʼamaʼn jlu te Ezequiel: «Mojbʼan oka tuj tqʼabʼa kywiʼ qe kabʼe tzeʼ, tuʼntzun kyok te junx» (Ezequiel 37:15-17).

¿Alqiʼj in yolin aju bʼibʼaj «Efraín»? Aju kʼloj xjal tiʼj tiyjil, moqa tyajil, Efraín atzunju mas attoq tipumal toj tkawbʼil Israel, aju tzajni kyiʼj qeju lajaj kʼloj tiyjil aj Israel te jawni. Nya oʼkxju, aju tnejel aj kawil kawin toj kawbʼil aju a Jeroboán, atz tzajnitoq kyiʼj kʼloj xjal te tiyjil Efraín (Deuteronomio 33:13, 17; 1 Reyes 11:26). Atz tzajni kʼloj xjal lu tiʼj jun tkʼwaʼl José aju Efraín tbʼi (Números 1:32, 33, TNM). Ex otoq tzaj tkʼamoʼn José jun kʼiwlabʼil nim toklen tiʼj tman Jacob. Tuʼntzunju, at ttxolil qa aju tzeʼ te «Efraín» in kubʼtoq techlaʼn qeju lajaj kʼloj xjal tiʼj kawbʼil te jawni. Atxtoq nim ambʼil tuʼn tkubʼ ttzʼibʼin Ezequiel aju yol kyaj tqʼamaʼn Jehová, kubʼ tiʼj kawbʼil te jawni kyuʼn xjal te tnam Siria ex xi kyiʼn qeju xjal kyukʼil. A jlu bʼaj toj abʼqʼi 740 tej naʼmxtoq tul Jesús (2 Reyes 17:6). Tej tikʼ mastl ambʼil, kubʼ tiʼj tnam Asiria kyuʼn xjal te Babilonia. Tuʼntzunju, tej tkubʼ ttzʼibʼin Ezequiel aju yol kyaj qʼamaʼn kyiʼj kabʼe tzeʼ, chʼixme kykyaqil aj Israel in che anqʼintoq kyoj txʼotxʼ tokx tjaqʼ tkawbʼil Babilonia.

Toj abʼqʼi 607 tej naʼmxtoq tul Jesús, kubʼ tiʼj tkawbʼil Judá, aju tzajni kyiʼj kabʼe kʼloj tiyjil aj Israel te kubʼni kyuʼn xjal te Babilonia. Ax ikx i eʼx qʼiʼn qeju xjal toj Babilonia. Axlo ikx, i eʼx qʼiʼn alkyexku xjal e kyaj ten tiʼj kawbʼil te jawni. Atzun qeju aj kawil toj kawbʼil te kubʼni atz tzajni qeʼ tiʼj kʼloj tiyjil Judá. Ex atzun in che anqʼintoq qe pal toj Judá, tuʼnju in che ajbʼentoq toj tja Dios toj tnam Jerusalén (2 Crónicas 11:13, 14; 34:30). Tuʼntzunju, at ttxolil qa in kubʼ techlaʼn aju tzeʼ te «Judá» qeju kabʼe kʼloj tiyjil aj Israel te kubʼni.

¿Toj alkye ambʼil e ok mojbʼaʼn qeju kabʼe tzeʼ? Toj abʼqʼi 537 tej naʼmxtoq tul Jesús. Toj abʼqʼi aju, ateʼ junjun nejenel te kawbʼil te kubʼni ex te jawni e meltzʼaj toj tnam Jerusalén tuʼntzun tjaw kybʼinchaʼn juntl maj tja Dios. Atxix toj ambʼil aju, e ten qe xjal te tnam Israel toj mujbʼabʼil. E kʼulin juntl maj qe aj Israel junx te Jehová (Ezequiel 37:21, 22). Nya oʼkx Ezequiel kubʼ tzʼibʼinte mujbʼabʼil lu, tuʼnju ax ikx kubʼ kytzʼibʼin qe t-sanjel Dios Isaías ex Jeremías (Isaías 11:12, 13; Jeremías 31:1, 6, 31).

¿Tiʼ tqʼama Ezequiel tiʼj okslabʼil axix tok toj yol kyaj tqʼamaʼn? Tqʼama qa kbʼanteltoq tuʼn Jehová tuʼn kyok tmajen «te junx» (Ezequiel 37:18, 19). Toj ambʼil jaʼlo, tzaj tzyet tuʼn tjapun kywiʼ qe yol lu toj abʼqʼi 1919. Tjaqʼxi abʼqʼi lu, ok tilil tuʼn Satanás tuʼn miʼn tten mujbʼabʼil kyxol tmajen Dios te jumajx. Noqtzun tuʼnj, toj abʼqʼi 1919 chebʼe chebʼe ten juntl maj nukʼbʼil ex mujbʼabʼil kyxol.

Toj ambʼil aju, chʼixme kykyaqil tmajen Jehová attoq qʼuqbʼil kykʼuʼj tuʼn kyok te aj kawil ex te pal tukʼil Jesús toj kyaʼj (Apocalipsis 20:6). Ik kyten jlu ik tzeʼn aju tzeʼ te Judá. Noqtzun tuʼnj, attoq junjun at qʼuqbʼil kykʼuʼj tuʼn kyanqʼin te jumajx tzalu twitz Txʼotxʼ. Tej tbʼet ambʼil, chʼiy mas ex mas kybʼet (Zacarías 8:23). Ik kyten jlu ik tzeʼn aju tzeʼ te José.

Toj ambʼil jaʼlo, aju kabʼe kʼloj tmajen Jehová lu in che ajbʼen junx te toj mujbʼabʼil ex at junx aj kawil kyibʼaj, Jesucristo. Tojju yol kyaj tqʼamaʼn Ezequiel, in nok qʼoʼn tbʼi aj kawil lu te «nmajene David» (Ezequiel 37:24, 25). Tej tyolin Jesús kyiʼj qe t-xnaqʼtzbʼen, xi tqanin jlu te Ttat: «Tuʼn tok junx kyximbʼetz kykyaqil, ik tzaʼn teya ata wukʼile ex atine tukʼila» (Juan 17:20, 21). * (Qʼonka twitza tiʼj tqanil t-xe t-xaq uʼj). Ax ikx kyaj tqʼamaʼn Jesús qa aʼyeju okslal skʼoʼn maj nya nim kybʼet ex qeju txqantl ẍneʼl che okeltoq te «jun peʼnx ẍneʼl». Ex kykyaqil qe jlu che okel lepeʼtoq tiʼj «junx pastor» (Juan 10:16). Ik tzeʼn kyaj tqʼamaʼn Jesús, kykyaqil tmajen Jehová ateʼ toj mujbʼabʼil toj ambʼil jaʼlo maske che anqʼil te jumajx toj kyaʼj moqa twitz Txʼotxʼ.

^ taqik' 10 Tej tqʼama Jesús qe yol tuʼn tjapun kywiʼ kyoj bʼajsbʼil tqʼijlalil, xi tqʼamaʼn nim techel kye t-xnaqʼtzbʼen. In qo jaw labʼin tiʼj tuʼnju tnejil atz yolin tiʼjju «majen in bʼant taqʼun [...] ex at tnabʼl», moqa toj juntl yol, kyiʼj qeju tal kʼloj okslal skʼoʼn maj in xi tyekʼun kybʼe tmajen Dios (Mateo 24:45-47). Yajxitl xi tqʼoʼn nim techel aju in yolin kyiʼj kykyaqil okslal skʼoʼn maj (Mateo 25:1-30). Te mankbʼil yolin Jesús kyiʼj qeju che onil kyiʼj terman ex che anqʼil te jumajx tzalu twitz Txʼotxʼ (Mateo 25:31-46). Chʼixme axju bʼaj tej ttzaj tzyet tuʼn tjapun twiʼ yol kyaj tqʼamaʼn Ezequiel toj ambʼil jaʼlo, tnejel japun twiʼ kyiʼj okslal at qʼuqbʼil kykʼuʼj tuʼn kyanqʼin toj kyaʼj. Maske aqeju lajaj kyiyjil aj Israel, chʼixmi tkyaqil maj mintiʼ in nok te kyechel qeju che anqʼil te jumajx twitz Txʼotxʼ, noqtzun tuʼnj, aju mujbʼabʼil kyaj tqʼamaʼn Ezequiel in tzaj tnaʼn qe aju mujbʼabʼil at kyxol okslal che anqʼil toj kyaʼj kyukʼil qeju che anqʼil tzalu twitz Txʼotxʼ.