“Ngha a mandla ya wena ma nga mbheli ntamu!”
“Ngha a mandla ya wena ma nga mbheli ntamu!” — ZEFANIA 3:16.
TISIMU: 54, 32
1, 2. a) Zikarato muni lezi a votala va kumanako nazo nyamutlha, niku hi gihi wuyelo ga kona? b) Isaya 41:10, 13 i nyika kutsumba muni ko tiya?
A MAKABYE wo kari wa phayona ga xikhati xontlhe a chadileko ni dota i wula lezi: “Hambu lezi nzi nga ni longoloko wu nene wa moya, nzilwa ni kukarateka hi malembe yo tala. Lezo zi nzi tsona wurongo, zi nzi vangela tifeveri, zi tlhela zi khumba lezi nzi va khomisako zona vanwani, niku a zikhati zinwani nzi navela ni ku timeka.”
2 Wa zi wona khwatsi lezi a ti zwisako zona a makabye loyi? Lexi xi nga tsakisiko hi lezaku kota lezi hi hanyako ka tiko legi go biha ga Satani, hi kumana ni zilo zo tala zi hi djudjako kupima. Niku a ku fana ni xirikhiso lexi xi mahako ngalava yi nga fambi, a kukarateka ku nga hi rera ku tlhela ku hi mbheta ntamu. (Mavingu 12:25) Xini xi nga ku mahako u karateka? Kuzilava u karateka hi ku felwa hi xaka, kulwa ni mababyi ya hombe kutani tixanisa. Za koteka kambe ku ngha na ulwa ni ku hlayisa ngango wusiwaneni ga hombe. Hi kufamba ka xikhati, a kukarateka ku nga ku mbheta ntamu hambu ku ku susela litsako. Hambulezo, u nga tiyiseka lezaku Nungungulu i tshama na a longile ku ku vuna. — Gonza Isaya 41:10, 13.
3, 4. a) Gi lava ku wula yini a Biblia loku gi kumbuka gezu “mandla”? b) Zini zi nga mbhetako ntamu a mandla ya hina?
3 A Biblia gi tala ku tirisa ziro za miri kasi ku wulawula hi matshamela yo tala ya munhu kutani mitiro yakwe. Hi xikombiso, a mandla ma kumbukiwa mazanazana ya makhati. Loku a Biblia gi wula lezaku a mandla ya munhu ma tiyisilwe, zi nga wula ku a munhu loye i tiyisilwe, i kumile ntamu niku i longile ku tira. (1 Samueli 23:16; Ezra 1:6) Zi nga wula kambe lezaku i na ni kupima ku nene niku i na ni kutsumba hi wumanziko.
4 A zikhati zinwani, a Biblia ga wulawula hi munhu loyi a mandla yakwe ma nga ni gome. Lezo zi wula munhu a mbhelileko ntamu kutani a mbhelelweko hi kutsumba. (2 Kronekele 15:7; Maheberu 12:12) Loku u karatekile kutani ku karala, kutani ku alakanya lezaku a kuzwanana ka wena na Jehova a ka ha tiyangi, u nga tshuka u lava ku tsukula ku mu tirela. Makunu, xini xi nga ku tiyisako? Xini xi nga ku kucako xi tlhela xi ku nyika ntamu kasi u timisela u tlhela uva ni litsako ke?
“A WOKO GA JEHOVA A GI KOMANGI GO KALA GI TSANZEKA KU HANYISA”
5. a) Hi nga ti zwisa kuyini loku hi hi zikaratweni, kanilezi zini hi faneleko ku zi alakanya? b) Zini hi to wulawula hi zona?
5 Gonza Zefania 3:16, 17. Loku hi kumana ni zikarato a hi faneli ku chava hi rereka, kutani ku tsika mandla ya hina ma mbhela ntamu. Jehova, a Dadani wa hina wa liranzo, i hi byela lezaku hi fanele ku mu hoxela kukarateka ka hina kontlhe. (1 Pedro 5:7) Jehova wa hi khatalela a ku fana ni lezi a nga khatalela vaIsraeli. I lo va byela lezaku a woko gakwe “a gi komangi go kala gi tsanzeka ku hanyisa.” I tshama na a longile ku ponisa malanza yakwe yo tsumbeka. (Isaya 59:1) Ka nzima leyi, hi ta wulawula hi zikombiso zinharu za hombe za lomu ka Biblia zi kombisako kuxuva ka Jehova ni ntamu a nga nawo wa ku tiyisa vanhu vakwe lezaku va maha kuranza kakwe hambu loku va kumana ni zikarato za hombe. A hi woneni lezi a zikombiso lezo zi nga hi tiyisisako zona.
6, 7. Hi gonza yini ka lezi a vaIsraeli va nga hlulisa zona vaAmaleki?
6 Xikhatanyana nzhako ka ku a vaIsraeli va tlhatlhisilwe wukhumbini le Gipite, va lo vukelwa hi vaAmaleki. Mosi i lo byela Joxua, loyi a nga hi wanuna wo tiya hlana, lezaku a rangela vaIsraeli ka yimpi leyo. Anzhako ka lezo, Mosi i lo teka Aroni na Hura vaya ka xitsunga xi nga hi kusuhani. Hi laho va wa zi kota ku wona lava va nga hi kulweni. Xana a vavanuna lavo va vanharu va wo tsutsuma yimpi hi ku chava? Ne ni kutsongwani!
7 Mosi i lo maha zilo zi vunileko vaIsraeli lezaku va hlula vaAmaleki. I lo khoma nhonga ya Nungungulu wa lisine a tlakusa mandla yakwe ma cuwuka tilweni. A xikhati lexi Mosi a nga maha lezo, Jehova i lo va nyika ntamu a vaIsraeli lezaku va hlula vaAmaleki. Kanilezi, a xikhati lexi Mosi a nga releta mandla yakwe hi ku karala, a vaAmaleki va lo sangula ku hlula. Aroni na Hura va lo maha zilo hi xihatla kasi ku vuna Mosi. “Va lo teka ribye a tshama ka gona, Aroni na Hura va khoma mawoko yakwe, munwe hi tlhelo ginwe ni munwani hi tlhelo ginwani; zinghaho a mawoko yakwe ma lo tlakuswa kala a gambo gi pela.” Hi kota ya canja ga ntamu ga Nungungulu, a vaIsraeli va lo hlula. — Eksodusi 17:8-13.
8. a) Zini lezi Asa a nga maha a xikhati lexi a vaEtiopia va nga lava kulwa ni tiko ga Juda? b) Hi nga mu pimanyisisa kuyini Asa?
8 Jehova i wa longile kambe ku tirisa canja gakwe ga ntamu kasi ku vuna vanhu vakwe masikwini ya Hosi Asa. Lomu ka Biblia ku kumbukiwa a mabutho yo tala, kanilezi a ga hombe ka wontlhe hi legi ga Zera wa Etiopia, loyi a nga hi ni 1.000.000 wa masochwa ma zi tivako khwatsi kulwa yimpi. A butho ga Asa gi wa hunziwa kumbiri hi legi ga vaEtiopia. Xana Asa i karatekile, a chava, kutani ku mbhela ntamu? I tsikile mandla yakwe ma rereka ke? Ahihi! Asa i lo tekela ku kombela Jehova lezaku a mu vuna. Hi ku tsumba kulwa basi, kuzilava zi wa wonekisa ku khwatsi a zi nge koteki ku hlula vaEtiopia lavo. “Kanilezi zilo zontlhe za koteka ka Nungungulu.” (Mateu 19:26) Nungungulu i lo tirisa a ntamu wakwe wa hombe kasi ku “hlasela a vaEtiopia mahlweni ka Asa,” loyi a mbilu yakwe yi nga “mbhelele ka Jehova wontlhe masiku yakwe.” — 2 Kronekele 14:8-13; 1 Tihosi 15:14.
9. a) Zini lezi Nehemia a nga kala ku zi tsika zi mu valela ku aketa makhurisi ya Jerusalema? b) Nungungulu i wu hlamulisile kuyini a mukhongelo wa Nehemia?
9 A xikhati lexi Nehemia a ngaya le Jerusalema, zini a nga ya zi kuma? I lo wona lezaku a vaJuda va nyimile ku aka makhurisi ya Jerusalema hi ku chaviselwa hi valala va ngata hi ka matiko manwani. A doropa gi wa nga vikelwangi, niku a vaJuda va wa mbhelile ntamu. I ti zwisile kuyini Nehemia? Xana yenawu i rerekile a tsika mandla yakwe ma mbhela ntamu? Ahihi! A ku fana na Mosi, na Asa, ni malanza manwani yo tsumbeka ya Jehova, xontlhe xikhati Nehemia i wa tsumba Jehova. Ka xiyimo lexi kambe, Nehemia i lo kombela Jehova lezaku a mu vuna, niku i lo mu hlamula. Nungungulu i lo tirisa a “ntamu” wakwe wa hombe ni “canja” gakwe ga ntamu kasi ku tiyisa vaJuda. (Gonza Nehemia 1:10; 2: 17-20; 6:9.) Wa kholwa lezaku Jehova wa tirisa a “ntamu” wakwe wa hombe ni “canja” gakwe ga ntamu kasi ku tiyisa a malanza yakwe nyamutlha ke?
JEHOVA I TA TIYISA MANDLA YA WENA
10, 11. a) Tindlela muni leti Satani a ti tirisako kasi ku mbheta ntamu a mandla ya hina? b) Jehova i tirisa yini kasi ku hi tiyisa ni ku hi nyika ntamu? c) U vunekisa kuyini hi zileletelo za Jehova?
10 Hi nga tiyiseka lezaku Satani a nga ta tshuka a tsika mandla yakwe ma rereka. I ta simama ku hi vukela, a zama ku nyimisa mitiro ya hina ya wuKristu. I tirisa mifumo, varangeli va wukhongeli, ni vahluwuki kasi ku hi lumbeta ni ku hi vukela. Hi gihi a kungo gakwe? I lava lezaku hi nyima ku xumayela mahungu yo saseka ya Mufumo. Kanilezi Jehova i na ni ntamu niku i lava ku hi vuna. I hi nyika moya wakwe wa ku basa kasi ku hi tiyisa. (1 Kronekele 29:12) Za lisima nguvu a ku kombela moya wa Nungungulu kasi wu hi vuna kulwa na Satani ni tiko gakwe go biha. (Tisimu 18:39; 1 Va Le Korinte 10:13) Ha bonga kambe a xivuno hi xi kumako ka Mhaka ya Nungungulu. Ehleketa kambe hi zilo zo tala lezi hi gonzako ka mabhuku ya hina hweti ni hweti. A magezu ma nga ka Zakaria 8:9, 13 (gonza) ma wulilwe a xikhati lexi ku nga kari ku aketwa a tempeli ya Jerusalema, hambulezo ni nyamutlha ma nga hi vuna.
Za lisima nguvu a ku kombela moya wa Nungungulu kasi wu hi vuna kulwa na Satani ni tiko gakwe go biha
11 Jehova wa hi tiyisa kambe hi ku tirisa a zileletelo lezi hi zi kumako mitlhanganweni ni migotsovanyanweni, ni ka zikola za hina za wuKristu. A zileletelo lezo zi nga hi vuna ku tirela Nungungulu hi mbilu yi nene, hi ti vekela mixuvo, hi tlhela hi maha mitiro yo tala ya wuKristu. (Tisimu 119:32) Wa xuva nguvu ku tiyiswa hi zileletelo za Jehova ke?
12. Zini hi faneleko ku maha kasi hi simama hi tiyile?
12 Jehova i vunile vanhu vakwe lezaku va hlula vaAmaleki ni vaEtiopia, niku i nyikile ntamu Nehemia ni vaJuda lezaku va mbheta ku aka makhurisi ya Jerusalema. Hi ndlela yo fana, Nungungulu i ta hi nyika ntamu wa ku simama ni ntiro wa hina wo xumayela hambu loku hi hi ni kukarateka, hi kanetwa, ni ku nga kumi vanhu vo tsakela. (1 Pedro 5:10) Jehova a nga ta tirisa xihlamaliso kasi ku hi susela zikarato za hina. Hi fanele ku maha xipanze xa hina. Hi ndlela muni? Hi fanele ku gonza Mhaka ya Nungungulu siku ni siku, hi longisela mitlhangano hi tlhela hiya mitlhanganweni leyo viki ni viki, hi maha xigonzo xa munhu wutsumbu ni wukhozeli ga ngango, ni ku tsumba Jehova hi mukhongelo. Hi nga tshuki hi tsika nchumu wu hi colopetela ka zilo lezi Jehova a hi nyikako kasi ku hi nyika ntamu ni ku hi tiyisa. Loku u wona lezaku a mandla ya wena ma mbhelile ntamu ka xinwe xa zilo lezi, kombela Nungungulu lezaku a ku vuna. U ta wona lezi a moya wa Nungungulu wu to ku nyikisa zona ntamu ni “kuxuva ni kutira.” (Va Le Filipi 2:13) Hambulezo, xana u nga tiyisa a mandla ya vanwani?
TIYISA MANDLA MA REREKILEKO
13, 14. a) A makabye wo kari i tiyisisilwe kuyini anzhako ko felwa hi sati? b) Hi nga va tiyisisa kuyini vanwani?
13 Jehova i hi nyika vamakabye va moya va nga misaveni yontlhe lava va nga hi tiyisako. Mupostoli Paule i wulile lezi: “Tiyisani a mandla ma rerekileko, ni madzolo laya ma hlekahlekako; lulametani a tindlela ta mikonzo ya nwina.” (Maheberu 12:12, 13) A maKristu yo tala yo sangula ma wa vuniwa hi ndlela leyo hi vamakabye va wona. Hi zalezo ni nyamutlha. Wona xikombiso xinwe. Anzhako ka ku felwa hi sati a tlhela a yimisana ni zikarato zinwani zo binza, a makabye wo kari i lo wula lezi: “Nzi gonzile lezaku a hi hlawuli a ziringo, hambu xikhati xa zona ni kukhanzakanya ka zona. A mukhongelo ni xigonzo xa munhu wutsumbu zi fana ni jeke wo deluka hi wona (salva-vidas) wu siyileko hloko ya mina hehla ka mati. Niku a xivuno xa vamakabye va mina va moya xi nzi chavelele nguvu. Nzi lo zwisisa a lisima la ku ti karatela kuva ni kuzwanana ku nene na Jehova na ku nga se chikela zikarato.”
A munwe ni munwani lomu bandleni a nga tiyisa vanwani (Wona nzimana 14)
14 Aroni na Hura va khometele mandla ya Mosi kasi ma nga mbheli ntamu a xikhati lexi va ngalwa ni vaAmaleki. Hinawu nyamutlha hi nga hlota tindlela to vuna vanwani. A vamakabye vo kari va xaniseka hi kota ya tanga yabye, mababyi, ku xaniswa hi maxaka, xiwunza, kutani ku felwa. Hi nga tiyisa a vaswa kambe lava xontlhe xikhati va kucetelwako ku maha zilo zo biha kutani ku hlongolisela titshomba tikweni legi. (1 Va Le Tesalonika 3:1-3; 5:11, 14) Hlota tindlela ta ku kombisa kukhatala hi vanwani Salawini ya Mufumo, kuxumayeleni, loku mu kari muga, kutani loku u bhula ni munhu hi telefone.
15. A magezu ya hina ma nga va vunisa kuyini a vamakabye va hina?
15 Anzhako ka ku Asa a hlulile a butho ga hombe ga vaEtiopia hi ndlela yo hlamalisa, muprofeti Azaria i lo mu tiyisa ni vanhu vakwe aku: “Makunu nwina, ngha muva ni ntamu, mu nga tsiki a mandla ya nwina mava ni gome, hakuva mu tava ni nchachazelo ntirweni wa nwina.” (2 Kronekele 15:7) Lezo zi lo kuca Asa lezaku a cica zilo zo tala kasi ku vuxa wukhozeli ga lisine. Hi ndlela yo fana, a magezu ya wena ya ma nene ma nga tiyisa vanwani ma tlhela ma va vuna ku simama va tirela Jehova. (Mavingu 15:23) Niku u nga tshuki u rivala lezaku a vamakabye va wena va tiyiswa nguvu loku u nyika mihlamulo yo tiyisa mitlhanganweni.
Nehemia i wa nga kondli mawoko a cuwukela vanwani na va tira. Yenawu i wa aketa a tempeli ya Jerusalema
16. a) A madota ma nga mu pimanyisisa kuyini Nehemia? b) Nyika zikombiso za lezi a vamakabye va ku vunisileko zona wena wutsumbu.
16 Hi ku vuniwa hi Jehova, Nehemia ni vaJuda va lo tiyiswa mandla yabye. Va lo mbheta ku aka makhurisi ya Jerusalema hi 52 wa masiku basi! (Nehemia 2:18; 6:15, 16) Nehemia i wa nga kondli mawoko a cuwukela vanwani na va tira. Yenawu i wa aketa a tempeli ya Jerusalema. (Nehemia 5:16) Hi ndlela yo fana, a madota yo tala ma pimanyisa Nehemia hi ku vunetela ku aka, ku basisa ni ku lungisa Salawu ya Mufumo. A vavanuna lavo va liranzo va tlhela va tiyisa a vamakabye va nga kukaratekeni hi ku va mahela tienzo ta wurisi ni ku tira navo kuxumayeleni. — Gonza Isaya 35:3, 4.
“NGHA A MANDLA YA WENA MA NGA MBHELI NTAMU!”
17, 18. Loku hi karateka hi kota ya zikarato, zini hi nga tiyisekako hi zona?
17 A ku tira zinwe ni vamakabye va hina zi tiyisa wumunwe ga hina. Zi tlhela zi hi vuna ku maha wunghana ga hombe hi tlhela hi tsumba nguvu a makatekwa lawa ma to nehiwa lokuloku hi Mufumo wa Nungungulu. Loku hi tiyisa a mandla ya vanwani, hi va vuna ku timisela ziyimo zo binza va tlhela va simama vava ni kutsumba ku nene hi wumanziko. Ahandle ka lezo, a ku vuna vanwani zi tiyisa mandla ya hina kambe zi tlhela zi hi vuna ku veka kupima ka lezi za ha tako.
18 Loku hi ehleketa hi lezi Jehova a vunisileko zona ni ku vikela malanza yakwe yo tsumbeka xikhatini xi hunzileko, hi engetela ku kholwa ka yena hi tlhela hi mu tsumba nguvu. Hikwalaho loku u karateka hi kota ya zikarato, “ngha a mandla ya wena ma nga mbheli ntamu!” U nga tiyiseka lezaku loku u kombela Jehova lezaku a ku vuna, a canja gakwe ga ntamu gi ta ku tiyisa gi tlhela gi ku yisa ka makatekwa ya Mufumo lawa ma nga kusuhani ni ku chikela. — Tisimu 73:23, 24.
