1, 2. I yimpi muni leyi a malanza ya Jehova ma lwako?

KUSUKELA ka Abeli a munhu wo lulama kala nyamutlha, a malanza wontlhe yo tsumbeka ya Nungungulu ma tshama hi kulwa. Mupostoli Paule i byelile maKristu ya maHeberu lezaku ma wa ‘timisele a kulwa ka hombe ka kuxaniseka’ laha ma nga ti karatela ku tsakisa Jehova ni ku lava ku katekiswa. (Maheberu 10:32-34) Paule i fananisile a kulwa ka maKristu ni loku ka mapalisana ya vaGreki, yo kota ku tsutsuma, ku pfinyana, ni ku banana hi zibhakela. (Maheberu 12:1, 4) Inyamutlha hi ka mapalisana ya wutomi, niku hi na ni valala va lavako ku hi hambukisa hi luza litsako la hina zezi ni makatekwa ya xikhati xa ha tako.

² A yimpi ya hina ya hombe hi leyi hi lwako na Satani ni tiko gakwe. (Va Le Efesusi 6:12) Za lisima nguvu a kuva hi ala ku thapelwa hi tigonzo, tifilozofia, mahanyela ma nga hlazekangiko ya tiko legi, yo kota wubhayi, kudzaha, ni wudakwa kutani ku tirisa zilo zo lahla mapimo. Hi fanele ku simama hilwa kambe ni kumbhela ntamu ni kungambheleli ka hina.— 2 Va Le Korinte 10:3-6; Va Le Kolosi 3:5-9.

3. Nungungulu i tirisa yini kasi ku hi gonzisa kulwa ni valala va hina?

³ Za koteka futsi a ku hlula a valala lavo va ntamu ke? Ina, kanilezi za karata! Paule i ti fananisile ni munhu a lwako hi  zibhakela a xikhati a ngaku: “Nzalwa, na ku nga hi ku khwatsi nziba mheho.” (1 Va Le Korinte 9:26) A ku fana ni lava va lwako hi zibhakela, hinawu hi fanele kulwa ni valala va hina. Jehova wa hi vuna ni ku hi gonzisa lezi hi faneleko ku lwisa zona. I maha lezo hi ku tirisa a Biblia. I tlhela a hi vuna hi ku tirisa a mabhuku ya hina ma seketelwako ka Biblia, mitlhangano ya bandla ni mitlhangano ya hombe. Wa tirisa a zileletelo zontlhe u zi kumako? Loku ku hi lezaku a wu zi tirisi, zi komba ku a wulwi khwatsi ni valala va wena; u fana ni mubi wa xibhakela loyi a hoxelako laha moyeni.

4. Hi nga maha yini kasi hi nga hluliwi hi kubiha?

⁴ Xontlhe xikhati hi fanele ku tshama na hi tlharihile. Hikuyini? A valala va hina va nga hi vukela na hi nga zi rinzelangi kutani xikhati hi rerekileko. A Biblia gi hi nyika xitlharihiso gi tlhela gi hi tiyisa laha gi nge: “U nga hlulwi hi kubiha, kanilezi hlula a kubiha hi ku maha zo saseka.” (Va Le Roma 12:21) Loku hi simama kulwa ni kubiha, hi ta hlula! Kanilezi loku hi releta mawoko hi nyima kulwa, Satani ni tiko gakwe, ni kungambheleli ka hina zi ta hi hlula. Hikwalaho, hi nga tshuki hi nyima kulwa. U nga rereki, u tsika mandla ya wena ma mbhela ntamu! — 1 Pedro 5:9.

5. a) Zini hi faneleko ku zi alakanya kasi hi tsakisa Nungungulu a tlhela a hi katekisa? b) Hi vamani hi to wulawula hi vona ka nzima leyi?

⁵ Kasi hi hlula, hi fanele ku tiva lexi xi hi mahako hilwa. Hi lava ku tsakisa Nungungulu ni ku katekiswa. Maheberu 11:6 i ngalo: “Loyi a tshinelako ka Nungungulu i yimelwe hi ku kholwa lezaku ku kona Nungungulu, ni lezaku yena wa chachazela lava va mu lavako.” A ku lava Jehova zi wula ku ti karata nguvu kasi hi mu tsakisa. (Mitiro 15:17) Lomu ka Biblia ku na ni zikombiso zo tala za vavanuna ni vavasati va mahileko lezo. Jakobe, na Rakeli, na Josefa, na Paule va kumene ni zikarato zi nga karata timbilu tabye ni miri wabye. Kanilezi va zi kotile ku hlula. A xikombiso xabye xi komba lezaku loku hi ti karata, hinawu hi nga katekiswa hi Jehova. A hi zi woneni.

6. Xini xi vunileko Jakobe lezaku a timisela, niku makatekwa muni a ma kumileko? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.)

⁶ A wanuna wo tsumbeka Jakobe i lolwa a tlhela a timisela hi lezi a nga ranza Jehova ni ku gi nyika lisima a wunghana gakwe naye. I wa hi ni kukholwa ko mbhelela ka xitsumbiso xa Jehova ku katekisa pswalo wakwe. (Genesisi 28:3, 4) A xikhati lexi Jakobe a nga hi kwalomo ka 100 wa malembe, i zile a pfinyana ni ngelosi kasi a katekiswa hi Nungungulu. (Gonza Genesisi 32:24-28.) Xana Jakobe i wa hi ni ntamu wo ringana kulwa ni ngelosi leyo ya ntamu? Ne ni kutsongwani! Kanilezi i wa ti yimisele kulwa, niku i kombile lezaku i wa ta maha zontlhe zi nga ntanwini wakwe kasi ku kuma makatekwa lawo! Jehova i lo katekisa Jakobe hi kota ya kutimisela kakwe a mu nyika vito ga Israeli, legi gi wulako ku “Loyi a lwako na Nungungulu a nga tsiki.” Jakobe i kumile a makatekwa lawa hinawu hi ma dokolokelako, ku nga ku tsakisa Jehova ni lezaku a hi katekisa.

7. a) Rakeli i wa hi ka xiyimo muni xo binza? b) Zini lezi Rakeli a mahileko, niku makatekwa muni a ma kumileko?

⁷ Rakeli a sati wa Jakobe, yenawu i wa dokolokela  ku wona lezi Jehova a nga wa ta tatisisa zona a xitsumbiso xakwe ka nuna wakwe. Kanilezi ku wa hi ni xikarato. Rakeli i wa nga pswali. Lezo zi wa va bayisa nguvu a vavasati va xikhatini xa kutsaliwa ka Biblia. I zi kotisile kuyini Rakeli a ku simama alwa hambu lezi a nga hi ka xiyimo xo mbheta ntamu? A nga zangi a mbhelelwe hi kutsumba. A kuhambana ni lezo, i lo simama alwa ni kuya mahlweni a khongela nguvu ka Jehova. I lozwa mikhongelo ya Rakeli yo huma mbilwini, niku i lo wona makatekwa a xikhati lexi a nga kuma vana. Hi lezo zi nga maha ku a wula lezi: “Hi kupfinyana ka hombe . . . nzi mu hlulile.” — Genesisi 30:8, 20-24.

8. Zikarato muni lezi Josefa a kumeneko nazo, niku xikombiso xi nene ka hina hi ndlela muni?

⁸ Kuzilava a kukholwa ka Jakobe na Rakeli ku mu gonzisile xokari Josefa niku zi mu vunile a xikhati lexi a nga kumana ni ziyimo zo binza wutomini gakwe. A xikhati lexi Josefa a nga hi ni 17 wa malembe, a wutomi gakwe gi lo jima hi hloko. A vamakabye vakwe, lava va nga hi ni xiluse naye, va lo mu xavisa kota khumbi. Anzhako ka lezo, i lo mbheta malembe yo tala na a hi lomu paxweni le Gipite, hambu lezi a nga kala a nga hi na nanzu. (Genesisi 37:23-28; 39:7-9, 20, 21) Kanilezi Josefa a nga mbhelangi ntamu kutani ku tshama ni xiviti, niku a nga lavangi ku phota. Hikuyini? Hi lezi Josefa a nga nyika nguvu lisima a wunghana gakwe na Jehova ni ku veka kupima kakwe kontlhe ka wunghana lego. (Levi 19:18; Va Le Roma 12:17-21) A xikombiso xa Josefa xi nga hi vuna. Hambu loku hi kulile hi kuxaniseka kutani hi talelwe hi zikarato zezi, hi fanele ku simama hilwa hi nga tsiki. Loku hi maha lezo hi nga tiyiseka  lezaku Jehova i ta hi katekisa. — Gonza Genesisi 39:21-23.

9. Hi nga mu pimanyisisa kuyini Jakobe, na Rakeli, na Josefa?

⁹ Hinawu nyamutlha zi nga lava ku hi yimisana ni zikarato zo binza. Kuzilava wa xaniseka hi ku mahelwa kubiha, xihlawulela xa hlonge, ku tseketselwa kutani ku mahelwa xiluse. Wutshanwini go mbhela ntamu, alakanya lezi zi vunileko Jakobe, na Rakeli, na Josefa lezaku va simama ku tirela Jehova na va tsakile. Nungungulu i lo va tiyisa a tlhela a va katekisa hi lezi va nga nyika lisima a wunghana gabye naye. Va lo simama valwa va tlhela va hanya hi kuyelana ni mikhongelo yabye. Kota lezi hi hanyako masikwini yo gumesa, za lisima a kuva hi tiyisa a kutsumba ka hina hi wumanziko! U ti yimisele ku lwela ku tsakelwa hi Jehova?

10, 11. a) Hikuyini hi faneleko kulwa kasi Nungungulu a hi katekisa? b) Zini zi to hi vuna ku hlawula ku maha zilo za zi nene?

¹⁰ Hikuyini zi nga lavako a kulwa kasi Nungungulu a hi katekisa? Kota lezi hi nga vanhu va nga mbhelelangiko, kuzilava hilwa ni kunavela ko biha. A vokari valwa ni ku lava ku tsakela ku xumayela, a vanwani valwa ni mababyi kutani xiwunza. Ku ni vanwani kambe zi va karatelako ku tsetselela wokari a va khunguvanyisileko. Kani xikhati muni hi nga naxo na hi tirela Jehova, hontlheni hi fanele kulwa ni zilo zi hi karatiselako ku tirela Nungungulu, loyi a chachazelako lava va tsumbekako.

¹¹ Hi lisine, ka zikhati zinwani zi nga karata nguvu a ku maha muKristu u tlhela u hlawula zilo za zi nene, nguvunguvu loku ulwa ni kunavela ko biha. (Jeremia 17:9) Loku u hi ka xiyimo lexo, maha mukhongelo ka Jehova u kombela moya wakwe wa ku basa. A mukhongelo ni moya wa ku basa zi nga ku nyika ntamu wa ku maha za zi nene, zonake Nungungulu a ku katekisa. Ti yimisele a ku hanya hi kuyelana ni mikhongelo ya wena. Ti karatele ku gonza Biblia siku ni siku, u ti xavela xikhati xo maha xigonzo xa munhu wutsumbu ni wukhozeli ga ngango.— Gonza Tisimu 119:32.

12, 13. Xana a maKristu yo kari ma vunisilwe kuyini kulwa ni kunavela ko biha?

¹² Ku ni zikombiso zo tala za lezi a Mhaka ya Nungungulu, moya wakwe wa ku basa, mabhuku ya hina ya wuKristu zi nga vunisa zona a vamakabye va hina lezaku va hlula kunavela ko biha. A muswa wo kari i lo gonza a nzima “Como vencer desejos errados?” yi humesilweko ka Despertai! ga 8 ka Dezembro wa 2003. Yi mu khumbisile kuyini? I ngalo: “Nzilwa ni maalakanyo ma nga hlazekangiko. A xikhati nzi nga gonza lomu ka nzima leyo lezaku ‘a votala, valwa yimpi ya hombe nguvu kasi ku hlula kunavela ko biha,’ nzi lo wona lezaku a nzi nzoce, nzi na ni vamakabye.” A muswa loye i vunekile kambe hi nzima “Deus aprova estilos de vida alternativos?” yi nga humesiwa ka Despertai! ga 8 ka Outubro wa 2003. Ka nzima leyo, i wonile lezaku a vanwani va tshama hi kulwa, a ku khwatsi hi loku va hi ni “muzwa lomu nyameni.” (2 Va Le Korinte 12:7) Hambulezo, a va tsiki kuva ni kutsumba ku nene hi wumanziko laha va simamako ku lwela kuva ni mahanyela ma basileko. I wulile lezi: “Hi xigelo lexo, nzi  alakanya ku a siku ginwe ni ginwani gi hunzako nzi nga simama nzi tsumbekile. A nzo ku tsaka hi lezi Jehova a tirisako a hlengeletano yakwe kasi ku hi vuna ku simama hi tsumbekile ka siku ginwe ni ginwani tikweni legi go biha.”

¹³ Ehleketa kambe hi tshango ga makabye wo kari wa xisati le Estados Unidos. I tsalile lezi: “Nza mu bonga hi ku hi gisa zakuga lezi hi nga zi lava hi xikhati xi faneleko. Nzi tolovela ku zi wonisa ku khwatsi a mahungu lawo ma no tsalelwa mina. Hi malembe, nzilwa ni kunavela ka ntamu ku vengiwako hi Jehova. Ka zikhati zinwani, nza tshuka nzi navela ku zi tsika, nzi nyima kulwa. Nza zi tiva lezaku Jehova i na ni wuxinji niku wa tsetselela, hambulezo, lezi nzi nga ni kunavela loku nzi kalako nzi nga ku vengi, nzi alakanya ku a nge nzi vuni. A kulwa loko ku nga nyimiko ku khumbile a wutomi ga mina gontlhe. . . . Anzhako ka kuva nzi gonzile a nzima ‘U na ni “mbilu ya ku tiva Jehova” ke?’ ka Murinzeli wa 15 ka Março wa 2013, nzi lo zi wona khwatsi lezaku hakunene Jehova wa xuva nguvu ku nzi vuna.”

14. a) Paule i ti zwisile kuyini hi kulwa kakwe? b) Hi nga maha yini kasi hi hlula a yimpi leyi hi lwako ni kungambheleli ka hina?

¹⁴ Gonza Va Le Roma 7:21-25. Paule wutsumbu i wa zi tiva khwatsi lezi zi karatisako zona kulwa ni kunavela ko biha ni kungambheleli. Hambulezo, i wa tiyiseka lezaku a nga hlula loku a khongela ka Jehova, a mu tsumba, a tlhela a kombisa kukholwa ka muphahlo wa Jesu. Ahati hina? Hi nga hlula yimpi leyi hi lwako ni kungambheleli ka hina? Ina, hi ku pimanyisa Paule hi tlhela hi tsumba Jehova hi kumbhelela, hi nga tsumbi ntamu wa hina, hi tlhela hi kholwa ka nzhiho.

15. Jehova i hi vunisa kuyini ku simama hi tsumbekile ni ku timisela ziringo?

¹⁵ Ka zikhati zinwani Nungungulu wa tshuka a hi nyika xikhati xa ku kombisa lezi hi karatekisako zona hi mhaka yo kari. Hi xikombiso, hi ta kuyini loku a xiro xo kari xa ngango xi babya nguvu kutani ku mahelwa kubiha? Loku hi tsumba Jehova hi kumbhelela, hi ta mu kombela lezaku a hi nyika ntamu wu lavekako kasi hi simama hi tsumbekile hi tlhela hi tsaka ni lezaku a wuxaka ga hina naye gi simama gi tiyile. (Isaya 40:29) A zikombiso za maKristu yo tala, ya xikhati xi hunzileko ni ya xikhati xa hina, zi komba lezaku a mukhongelo wu nga hi tiyisa wu tlhela wu hi nyika kutiya hlana kasi hi simama hi timisela.

16, 17. U ti yimisele ku maha yini?

¹⁶ Satani i wa ta xalala nguvu hi ku ku wona na u rerekile, a mandla ya wena ma mbhela ntamu. Hikwalaho ti yimisele ku “khomisisa lezi za zinene.” (1 Va Le Tesalonika 5:21) Handle ko kanakana, u nga hlula yimpi ya kulwa na Satani, ni tiko gakwe go biha, ni kunavela kontlhe ko biha! U nga zi kotisa kuyini? Hi ku tsumba lezaku Jehova i ta ku tiyisa a tlhela a ku vuna. — 2 Va Le Korinte 4:7-9; Va Le Galatia 6:9.

¹⁷ Hikwalaho simama kulwa, u timisela u nga mbheli ntamu. U nga tiyiseka lezaku Jehova i ta ku ‘chululela a makatekwa yo tlhela u vumala ni wutshamu go chela kona.’ — Malaki 3:10.