1, 2. ¿Imanasqam Jehova Diospa testigonkunaqa allin pachasqa kayta munanchik? (Qaway kay paginapi kaq fotota).

HOLANDA nacionpi huk qillqam nirqa religionpi umalliqkuna huñunakuyninkuman imayna pachasqa risqankumanta. Nirqam sapa punchaw pachakusqankuman hinalla pachakuspa risqankumanta, astawanraqmi llumpayta rupamuptinqa. Hina chay qillqataqmi nirqa Jehova Diospa testigonkuna hatun huñunakuyninkuman rinankupaq imayna pachakusqankumanta. Nirqataqmi qari warmachakunawan yuyayniyuq qarikunapas corbatayuq hinaspa sacoyuq kasqankumanta chaynataq warmi warmachakunawan yuyayniyuq warmikunapas waliyuq kasqankumanta, ichaqa manam llumpay takachallachu walinkuqa karqa. Sapa kutim runakuna ninku Jehova Diospa testigonkuna allin pachasqa kasqankumanta. Apostol Pablom nirqa Diosta yupaychaqkuna “allin yuyaywan hinaspa ama pitapas hukmanyachinankupaq hina” pachakunankumanta (1 Tim. 2:9, 10). Warmikunamanta kaypi Pablo rimaptinpas, qarikunapas kayna nisqantam kasukunmanku.

 ² Jehova Diosta yupaychaqkunaqa yachanchikmi imayna pachakusqanchikta Diosninchik qawasqanmanta, chaymi paypa munasqanman hina pachakuyta munanchik (Gen. 3:21). Jehova Diospam kay allpa pachapas hinaspa hanaq pachapas. Payta yupaychaqkuna imayna pachakunanchikta munasqanmantam bibliaqa sutillata niwanchik. Chaymi imayna pachakusqanchikqa mana ñuqanchikpa munasqanchikman hinallachu kanan. Aswanmi Jehova Diosninchikpa munasqanman hina kanan.

3. ¿Imatam Moisespa chaskisqan kamachikuyqa yachachiwanchik imayna pachakuymanta?

³ Moisespa chaskisqan kamachikuyqa Israel runakunatam waqaycharqa hichpan nacionkunapi runakuna hina mana huchapakunankupaq. Chay kamachikuyqa nirqam qari hina utaq warmi hina mana sutillata pachakuyninkuta Jehova Dios chiqnisqanmanta (leey Deuteronomio 22:5). Moisespa chaskisqan kamachikuymi yachachiwanchik qari kaqlla warmipa pachakuyninta, warmi kaqlla qaripa pachakuyninta hinaspa qari utaq warmi kasqanta yachanapaq sasachaq pachakunatapas Jehova Dios chiqnisqanmanta.

4. ¿Imam yanapawasun pachanchikta allinta akllakunapaq?

⁴ Bibliapa yachachikuyninkunaqa yanapawachwanmi ima pachakunawan pachakunanchikpaq allinta tanteakuyta. Kay yachachikuykunaqa llapallanchikpaqmi, rupay utaq chiri kaptinpas hinaspa ima nacionpi kaptinchikpas. Manam imayna pachakunapaqqa huk qillqakunapa yanapakuynintaraqchu necesitanchik, aswanqa bibliapa nisqankunata kasukuspallam munasqanchikman hinaqa pachakusunchik. Qawasunyá bibliapa wakin yachachikuyninkunata, chayqa yanapawasunmi ‘Diospa munaynin allinpuni, mana pantaq hinaspa munasqanman hina’ kasqanta yachaspanchik pachakuyninchikta allinta akllakunanchikpaq (Rom. 12:1, 2).

5, 6. Imayna pachakusqanchikta qawaspanku, ¿imatam runakuna piensanku?

⁵ Jehova Diosmi apostol Pablota qillqachirqa 2 Corintios 6:4 (leey) nisqanpi sumaq yachachikuyta. Runakunaqa imayna kasqanchiktam yachanqaku rikchayninchiktawan imayna pachakusqanchikta qawaspanku (1 Sam. 16:7). Jehova Diospa yupaychaqninkuna kasqanchikraykum, sumaqcha rikchakuwasqanchikraykullaqa mana hinakunanchikchu. Bibliapa yachachikuyninkunata kasukuspanchikqa manam hinakusunchu tiquy-tiquy utaq takachalla pachakunawanqa. Manataqmi hukkuna hukmanyanankupaq hinaqa pachakunanchikchu. Imayna pachasqa kasqanchikwanqa manam pipas pinqakuspanqa muyurikunanchu.

⁶ Allin allichasqa hinaspa allin pachayuq Diosmanta willakuq riptinchikqa, yaqapaschá runakunaqa Jehova Diospa  testigonkunata allinta qawawasun, yupaychasqanchik Diosmanta astawan yachayta munanqaku hinaspapas Diosmanta willakusqanchiktam astawan uyariyta munanqaku.

7, 8. Allin pachasqa kayninchikqa, ¿haykapitaq aswan allinraq kanman?

⁷ Chuya Jehova Diosninchikta, iñiqmasinchikkunata hinaspa hukkunatapas kuyasqanchikraykum allinta pachakunanchik. Chaynata ruwaspanchikqa Jehova Diostam hatunchasun hinaspapas willakuyninchiktam sumaqyachisunchik (Rom. 13:8-10). Aswan allinraqmi huñunakuykunaman utaq Diosmanta willakuq rispanchik allinta pachakuyninchikqa. Imayna pachakusqanchikqa qawachinmi Diospa munasqanman hina kawsakusqanchikta (1 Tim. 2:10). Kaywanqa manam nichkanchikchu hina kaq pachallanchikwan maymanpas rinamantachu, aswanqa tukuy tiempo allin pachasqa kanamantam. Maypi yachaspanchikpas Jehova Diospa testigonkunaqa hukkunata mana hukmanyachinapaq hinam pachakunanchik.

⁸ (Leey 1 Corintios 10:31). Hatun huñunakuykunaman riptinchikqa, pachanchikmi allin allichasqa kanan, manam hukkuna qawapayawananchikpaq hinachu. Manataqmi  Diosta mana riqsiq runakunapa imayna pachakusqantaqa qatipakunachu. Chaymantapas hatun huñunakuyninchik manaraq qallarichkaptinmi allin pachasqa kananchik chaynataq tukuruptinpas. Allintataqmi pachakunanchik samapakuna wasiman chayaspanchikpas hinaspa chay wasimanta ripukuspanchikpas. Tukuy tiempo allinta pachakuspanchikqa manam pinqakusunchu Jehova Diospa testigonkuna kasqanchikmanta willakuytaqa hinaspapas Diosninchikmanta willakunanchikpaqmi listolla kasunchik.

9, 10. Pachanchikta akllakuspanchikqa, ¿imanasqam Filipenses 2:4 nisqanta kasukunanchik?

⁹ (Leey Filipenses 2:4). ¿Imanasqam yuyaymanananchik pachanchikta qawaspanku iñiqmasinchikkuna imayna tarikunankumanta? Diospa yupaychaqninkuna kayna kamachikuyta kasukunapaq kallpanchakusqanchikraykum: “Cuerpoykichikpa mana allin ruway munayninkunatayá chinkachiychik, chinkachiychikyá: Huchapakuyta, millakuypaq ruwaykunata, qariwan utaq warmiwan puñuy munapayayta”, nispa (Col. 3:2, 5). Wakin iñiqmasinchikkunaqa manaraq Jehova Diospa testigon kachkaspankum huchapakuqku, yaqapaschá kunanpas hinallaraq kallpanchakuchkanku chay mana allin munapayaykunata saqinankupaq. Chayraykum mana allinta pachakuspanchikqa bibliapa kamachikuyninta kasukunankupaq hinaspa mana allin munapayaykunata saqinankupaq sasachachwan (1 Cor. 6:9-11). Manam chay ruwaytaqa munanchikchu ¿aw?

¹⁰ Iñiqmasinchikkunawan kuska kaspanchikqa waqaychasqam kachkanchik huchapakuq runakunamanta. Allinta hinaspa yachaywan pachakuspanchikqa yanapasunmi paykunapas waqaychasqa kanankupaq, huñunakuna wasipi kaspa chaynataq huk lawpi kaspapas. Sapakamam imayna pachakunapaqqa akllakuchwan. Ichaqa hukkunata yanapananpaq hinam pachakunanchik, chaynapi piensayninkupi, rimayninkupi hinaspa ruwayninkupipas Diospa munasqanman hina chuya kanankupaq (1 Ped. 1:15, 16). Yuyarinanchiktaqmi bibliapa kayna nisqanta: “Kuyakuyniyuqqa manam pinqaypaq kaqkunata ruwaqchu, manam kikillanpaq munaqchu”, niqta (1 Cor. 13:4, 5).

11, 12. ¿Imaynatam Eclesiastes 3:1, 17 yanapawanchik yachaywan pachanchikta akllakunanchikpaq?

¹¹ Diospa yupaychaqninkuna imaynata pachakunanchikpaq akllakuspanchikqa yachanchikmi ‘tukuy ima ruwaypas Diospa qayllanpiqa tiempoyuq’ kasqanmanta (Ecl. 3:1, 17). Chirimunan utaq rupamunan killakunapipas chaynataq paramunan killapipas imayna pachakuyninchiktaqa cambiananchikmi. Ichaqa Jehova Diospa kamachikuyninkunaqa haykapipas hina kaqllam (Mal. 3:6).

¹² Llumpay rupanan nacionkunapiqa aswan sasam allinta pachakunapaq akllakuyqa. Iñiqmasinchikkunaqa agradecekunkum tiquy-tiquyta utaq wayqa niraqta mana pachakusqanchikmanta (Job 31:1). Mayuta utaq hatun quchapa kasqanta riptinchikpas  bañakunanchikpaq pachanchikqa manam tiquy-tiquychu kanan (Prov. 11:2, 20). Diosta mana yupaychaq runakunaqa bañakunanku pachankuwanmi cuerponkuta qawachinankupaq hina pachakunku. Ñuqanchikmi ichaqa Jehova Diosta hatunchanapaq hina pachakunanchik. ¿Imanasqa? Jehova Diosninchik chuya kasqanraykum.

13. ¿Imanasqam 1 Corintios 10:32, 33 nisqanta yuyarinanchik imayna pachakunapaq tanteakuspanchikqa?

¹³ Imayna pachakunanchikpaq akllakuspanchikqa bibliapa huknin yachachikuynintapas yuyarinanchikmi. Hukkunapa imayna piensasqankuta respetaspam allinninkupaq imatapas ruwananchik (leey 1 Corintios 10:32, 33). Chaymi iñiqmasinchikkunatawan hukkunatapas mana hukmanyachinapaq hinalla pachakunanchik. Apostol Pablom kaynata qillqarqa: “Sapakamayá runamasinchikpa allinninpaq kaqkunata hinaspa kallpanchasqa kanankupaq kaqkunata ruwasunchik”, niqta. Yachachirqataqmi imanasqa chayta ruwananchikmanta: “Cristopunipas manam kikinpa munasqallantachu ruwarqa”, nispa (Rom. 15:2, 3). Jesuspaqqa Diospa munaynin ruwayninmi hinaspa hukkunata yanapayninmi kikinpa munayninmantapas aswan allinqa karqa. Ñuqanchikpas paytam qatipakunanchik. Ichapas imayna pachakusqanchikta qawaspanku wakin runakunaqa Diosmanta uyariyta mana munanqakuchu, chayta musyakuspanchikqa manañam chay pachawanqa hinakunanchikñachu sumaqcha rikchakuwaptinchikpas.

14. ¿Imaynatam tayta-mamakuna warmankuta yachachinanku Diosta hatunchananpaq hina pachankuta akllakunankupaq?

¹⁴ Tayta-mamakunaqa warmankutam bibliapa yachachikuyninkunata kasukunankupaq yachachinanku. Chaynapim Jehova Diospa munasqanman hina warmankuwan kuska allinta pachakuspanku hinaspa allinta allichakuspanku, Jehova Diosta kusichinqaku (Prov. 22:6; 27:11). ¿Imaynatam warmankuta yachachinmanku Jehova Diosta respetaspanku kamachikuyninkunata kasukunankupaq? Qatipakunapaq hina imatapas ruwaspankum chaynataq imaynata hinaspa maypi allin pachakunata tarinankupaq kuyakuywan yachachispankum. Yachachinankutaqmi Jehova Diosta hatunchananpaq hina pachakunata akllakunankupaq, manam munasqanku pachakunallata akllakunankupaqchu.

15. ¿Imataq yanapawasun imapipas allinta tanteakunanchikpaq?

¹⁵ Bibliaqa yanapawasunmi yuyaywan imapipas tanteakuspa Jehova Diosta hatunchananchikpaq. Chayna kaptinpas, allinmi kanman munasqanchikman hina pachakuyninchikqa. Munasqanchik hinaspa rantisqanchik pachanchikqa manam hukkunapa hinachu kanan nitaq hukkuna qawapayawananchikpaq hinachu. Pachanchikqa allin taqsasqam hinaspa allin allichasqam kanan. Chaymantapas imata ruwasqanchikman hinam chaynataq maypi yachasqanchikman hinam yachaywan pachakunanchik.

16. ¿Imanasqam allinta pachakunanchikpaq kallpanchakusqanchikqa allinpuni?

¹⁶ Jehova Diospa munasqanman hina pachakunata tariyqa sasam. Achka tiendakunapim chayllaraq lluqsimuq pachakunallata rantikunku. Chaymi astawanraq tiempochakunanchik hinaspa kallpanchakunanchik tiquy-tiquy  pantalonkunata, blusakunata, walikunata chaynataq huk pachakunatapas mana rantirunanchikpaq. Ichaqa chayna kallpanchakusqanchikqa allinpunim, ¿imanasqa? Iñiqmasinchikkunam musyakuspanku agradecekunqaku allinta hinaspa sumaqta pachakunanchikpaq kallpanchakusqanchikmanta. Chaymantapas kuyakuq Jehova Diosninchiktam hatunchasun. Allinta pachakunanchikpaq kallpanchakusqanchikqa manam yanqapaqchu kanqa, aswanmi allin pachakuyninchikwan Jehova Diosta hatunchaspa kusisqallaña tarikusun.

17. Barbanta wiñachikuyta munaq iñiqmasinchikqa, ¿imakunapim yuyaymananan?

¹⁷ ¿Allinchu qari iñiqmasinchikkunapa barbasapa kayninku? Moisespa chaskisqan kamachikuypim nirqa qarikuna barbayuq kanankupaq. Ichaqa Jesucristopa qatiqninkunaqa manañam hikutasqañachu kanchik chay kamachikuyta kasukunapaqqa (Lev. 19:27; 21:5; Gal. 3:24, 25). Allin allichasqa barbayuq qarikunaqa yaqapaschá wakin nacionkunapiqa allin qawasqa hinaspa respetasqa kanku, chayna kaptinqa runakunaqa manam sasachakunqakuchu Diosmanta willakusqanchikta uyarinankupaqqa. Chay nacionkunapiqa iñiqkunapi punta apaq wakin iñiqmasinchikkunapas barbayuqmi kanku. Chayna kaptinpas wakinkuqa tanteakunmankum mana barbayuq kanankupaq (1 Cor. 8:9, 13; 10:32). Ichaqa wakin nacionkunapiñataqmi qarikunaqa mana barbankuta wiñachinkuchu, chaymi mana allinchu kanman Diosmanta willakuqkuna barbankuta wiñachikuyninkuqa. Chay nacionpi barbanta wiñachikuq iñiqmasinchikqa, yaqapaschá manaña Diostaqa hatunchachkanchu, chayraykum manaña atinmanchu Diospa llaqtanpi ñawpariytaqa (1 Tim. 3:2, 7; Rom. 15:1-3).

18, 19. ¿Imaynatam Miqueas 6:8 yanapawanchik?

¹⁸ Anchatam agradecekunchik Jehova Dios imayna allichakunanchikpaq hinaspa imayna pachakunanchikpaq achka kamachikuykunata mana quwasqanchikmanta. Aswanqa kikinchikña bibliapa yachachikuyninman hina akllakunanchikpaqmi saqiwanchik. Chaymi imayna allichakunanchikpaq hinaspa imayna pachakunanchikpaq akllakuspanchikqa, ‘Diosninchikpaq humillakuspa kawsasqanchikta’ qawachinanchik Miqueas 6: 8 nisqanman hina.

¹⁹ Riqsikunanchikmi Jehova Diosninchik chuya kasqanmanta hinaspa kamachikuyninkunapas allinninchikpaq kasqanta. Mana hatun tukuq kaspanchikqa kamachikuyninkunatam kawsakuyninchikpi kasukusunchik. Chaymantapas chayna kaspanchikqa hukkunapa piensasqankutawan sientesqankutam respetasunchik.

20. ¿Imaynatam hukkunatapas yanapan allinta pachakusqanchikwan allichakusqanchikqa?

²⁰ Imayna pachakusqanchikwanqa sutillatam qawachinanchik Jehova Diospa yupaychaqninkuna kasqanchikta. Diospa kamachikuyninkunaqa mana pantayniyuqmi, chaymi kusikuywan kasukunchik. Iñiqmasinchikkunataqa sumaqta allichakusqankumantawan allinta portakusqankumantam alabaykunanchik. Chayna ruwasqankuwanmi paykunaqa runakunata bibliamanta yachayta munanankupaq yanapanku hinaspam Jehova Diosta hatunchanku chaynataq kusichinku. Imayna pachakunanchikpaq allinta tanteakuspanchikqa, “suma-sumaq kanchariq pachawan” pachasqa Diosninchiktam hinalla hatunchasunchik (Sal. 104:1, 2).