1, 2. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka akxilhkgo xtatayananin Jehová liwana nalhakganankgo? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

MAKTUM periódico holandés lichuwinalh la klhakganankgonit xpulalinanin takanajla akxni kgalhikgolh akgtum xtamakxtumitkan. Wa pi lhuwa xpulalinanin takanajla xwilikgonit lhakgat nema ni xlitasiya pi xpulalinanin takanajla, liwaka xlakata lu klhkaknan. Uma periódico na kalichuwinalh xtatayananin Jehová tiku kilakgolh xalanka xtamakxtumitkan, chu wa pi tanu la lhakganankgo. Periódico lichuwinalh pi laktsu kamanan chu lakchixkuwin xlinkgo corbata chu saco. Na wa pi laktsu laktsuman chu lakpuskatin xlinkgo faldas nema aku taxtunit pero ni laktsu. Xtatayananin Jehová tlan kalichuwinankan xlakata la lhakganankgo. Apóstol Pablo wa kstalaninanin Cristo «ni namalakatsalikgo chu ni akglakgwa» nalhakganankgo, xlakata kalilakgapaskan pi kskujnin Dios (1 Tim. 2:9, 10, TNM). Maski Pablo xkalichuwinama lakpuskatin, uma tastakyaw na xlimakgantaxtitkan lakchixkuwin.

 ² Kskujnin Dios lu xlakaskinka akxilhaw la lhakgananaw xlakata kiDioskan na xlakaskinka akxilha (Gén. 3:21). Jehová wa Mapakgsina xlikalanka kakilhtamaku. Biblia liwana lichuwinan xlakata la xlilhakganatkan kskujnin. Wa xlakata lhakgat nema nalaksakaw ni kaj akinin kililakgatitkan. Tlakg xlakaskinka nalakgati Jehová, kiDioskan chu kiMapakgsinakan.

3. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xlimapakgsin Moisés xlakata la lhakganankan?

³ Kxlimapakgsin Moisés xtatsokgnit tuku xkakuentajtlawa israelitas xlakata ni xlinkgolh xalixkajni latamat chuna la kachikinin nema lakatsu xwilakgolh. Limapakgsin xlimasiya pi Jehová xkajni xtalhakgan chatum chixku nema tasiya la puskat o puskat tasiya la chixku (kalikgalhtawakga Deuteronomio 22:5). Xlimapakgsin Moisés kinkamasiyaniyan pi Jehová ni lakgati lhakgat nema tlawa pi lakchixkuwin la puskat natasiyakgo, chu nipara lhakgat nema tlawa pi tuwa nakatsiya komo chatum chixku o puskat.

4. ¿Tuku tlan nakamakgtaya kstalaninanin Cristo nakatsinikgo laksakkgo la nalhakganankgo?

⁴ Tuku wan Biblia tlan nakinkamakgtayayan xlakata liwana nakatsiyaw la nalhakgananaw. Umakgolh tastakyaw kinkamakgtayayan maski lhkaknan o ni, tanu kintalismaninkan o talakgpali país niku lamaw. Ni talakaskin akgtum lista nema nakinkawaniyan tuku lhakgat namaklakaskinaw. Tlan nalhakgananaw la akinin lakgatiyaw, pero kuenta natlawayaw xtastakyaw Biblia. Kalichuwinaw makgapitsi tastakyaw nema tlan nakinkamakgtayayan nakatsiyaw «xatlan, chu lilakgatit, chu lakatanks xtalakaskin Dios» akxni nalaksakaw la nalhakgananaw (Rom. 12:1, 2).

5, 6. ¿La xliʼakxilhatkan amakgapitsin kintalhakgankan?

⁵ Jehová tlawalh pi apóstol Pablo xtsokgli akgtum tastakyaw lu xlakaskinka nema wi 2 Corintios 6:4 (kalikgalhtawakga). Latamanin kinkalichuwinankgoyan chuna la tasiyayaw (1 Sam. 16:7). Xlakata akinin kskujnin Dios, ni kiliwilitkan lhakgat kaj xlakata lakgatiyaw o tlan kinkamamakgkatsiniyan. Xtastakyaw Biblia kinkamakgtayayan ni nawiliyaw lhakgat nema lhtank nakinkatawilaniyan o natlawa pi natasiya kimaknikan. Uma wamputun pi ni namaklakaskinaw lhakgat nema natlawa pi natasiya tuku ni kilimasiyatkan. Ni xlilat pi nitlan nalimakgkatsikgo amakgapitsin  akxni nakinkaʼakxilhkgoyan o alakatanu nalakankgo.

⁶ Komo ni xataxkajwan anaw, liwana takaxtayayaw chu tlan tasiya kilhakgatkan, max latamanin tlakg nakinkamaxkikgoyan kakni chu kintakanajlakan. Max asta tlakg nalakgapasputunkgo Dios tiku kakninaniyaw. Chu tlakg ni tuwa nakgaxmatkgo tamakatsin nema lakgmaxtunan.

7, 8. ¿Niku akxni liwana kililhakganatkan?

⁷ Xlakata maxkiyaw kakni xaskulunku Dios, kinatalankan chu latamanin niku lichuwinanaw Dios, chuna la lhakgananaw xlimalankit Dios chu tamakatsin nema linaw (Rom. 13:8-10). Lu xlakaskinka liwana nalhakgananaw, tlakg chuna kilitlawatkan akxni anaw kkintamakxtumitkan o akxni lichuwinanaw Dios. Kintalhakgankan xlimasiyat pi xlikana kakninaniyaw Dios (1 Tim. 2:10). Xlikana, max pulaktum talhakgan wi niku tlan akxilhkan pero wi niku nitlan akxilhkan. Maski xanikuta lamaw, xtatayananin Jehová kiliwilitkan lhakgat nema ni naliʼakgchakgxkgo amakgapitsin.

 ⁸ (Kalikgalhtawakga 1 Corintios 10:31). Akxni anaw klaklanka tamakxtumit, liwana kililhakganatkan chu ni namalakatsaliyaw. Ni nalhakgananaw chuna la lhakganankgo xalak kakilhtamaku. Liwana kililhakganatkan akxni nina anaw kkintamakxtumitkan, chu akxni aku chamaw o taxtumaw kʼhotel niku natamakgxtakgaw. Komo chuna natlawayaw ni katimaxanaw nawanaw pi akinin xtatayananin Jehová chu tlan nalichuwinanaw Dios akxni natalakaskin.

9, 10. ¿Tuku kinkamalakpuwaniyan Filipenses 2:4 xlakata la lhakgananaw?

⁹ (Kalikgalhtawakga Filipenses 2:4). ¿Tuku xlakata kililakpuwanatkan la akxilhkgo kinatalankan la lhakgananaw? Xlakata kskujnin Dios lhuwa liskujkgo namakgantaxtikgo uma tastakyaw: «Kamaspututit tuku lakaskin mimaknikan nema wi kkatiyatni xlakata, talakgxtumit nema ni xlitatlawat, tuku xalixkajni, akxni wi tiku lu talakgxtumiputun» (Col. 3:2, 5, TNM). Makgapitsi natalan xtlawakgo talakgxtumit xalimaxana akxni nina xtatayananin Jehová xwankgonit, chu max chuntiya talatlawamakgolh tuku nitlan tlawaputunkgo. Komo ni kuenta natlawayaw, max kintalhakgankan natlawa pi tlakg tuwa namakgkatsikgo namakgantaxtikgo tuku wan Biblia chu nila namakgatlajakgo talakgalhin (1 Cor. 6:9-11). Ni lakaskinaw pi chuna nala.

¹⁰ Akxni katawilaw kinatalankan, tlawa pi ni nalakpuwanaw talakgxtumit xalimaxana nema latamanin lakgatikgo tlawakgo. Akxni liwana lhakgananaw makgtayananaw, lata akxni wilaw kkintamakxtumitkan o alakatanu. Xlikana pi tlan nalaksakaw lhakgat nema akinin lakaskinaw. Pero na kinkalakgchanan nalhakgananaw chuna la nakamakgtaya amakgapitsin nalakpuwankgo, nachuwinankgo chu natlawakgo tuku tlan akxilha Dios (1 Ped. 1:15, 16). Xaxlikana tapaxkit «ni tlawa tuku xalimaxana, ni putsa tuku kaj xla tlan nakitaxtuni» (1 Cor. 13:4, 5, TNM).

11, 12. ¿La kinkamakgtayayan Eclesiastés 3:1, 17 liwana nalakpuwanaw?

¹¹ Akxni nalaksakaw la nalhakgananaw, kskujnin Dios katsiyaw pi «wi xkilhtamaku natlawakan tuku natlawaputunkan» (Ecl. 3:1, 17). Chuna la wi kilhtamaku, tukuya papaʼ lamaw chu atanu tuku lama tlawa pi natalakgpali la nalhakgananaw. Pero xlimapakgsin Jehová ni talakgpali (Mal. 3:6).

¹² Kpaíses niku lu lhkaknan tlakg tuwa kitaxtu laksakkan nawilikan lhakgat nema xlilat. Kinatalankan lu napaxtikatsinikgo pi ni nawiliyaw lhakgat nema lu lhtank nakinkachipayan o tuku masiya kimaknikan (Job 31:1). Asta akxni lamaw kplaya o kʼakgtum piscina, kilhakgatkan tlan xlitasiyat (Prov. 11:2, 20). Lhuwa tiku xalak kakilhtamaku linkgo lhakgat nema lu masiya xmaknikan.  Pero akinin kuenta kilitlawatkan pi kilhakgatkan namalanki Jehová, Dios tiku xaskulunku.

13. ¿Tuku xlakata kililakapastakatkan tuku wan 1 Corintios 10:32, 33 akxni nalaksakaw kilhakgatkan?

¹³ Wi atanu tastakyaw nema xlakaskinka namakgantaxtiyaw akxni nalaksakaw kilhakgatkan. Kuenta kilitlawatkan ni nalaktlawayaw xtalakapastaknikan amakgapitsin (kalikgalhtawakga 1 Corintios 10:32, 33). Ni xlilat nawiliyaw lhakgat nema nitlan nakamamakgkatsini kinatalankan, o tiku ni kskujnin Jehová. Apóstol Pablo tsokgli: «Chatunu nkin, wa ntu ntlan xlilat nkalimakgapaxuwalh wa nti lakatsu litawi, lakimpi wa nalistaka kxtakanajla». Chu alistalh wa tuku xlakata: «Sampi wa nCristo, ni wa xakstu mpala tu xlimakgapaxuwakaj» (Rom. 15:2, 3). Jesús tlakg xlakaskinka xakxilha natlawa xtalakaskin Dios chu nakamakgtaya amakgapitsin nixawa tuku xla xlakgati. Akinin nachuna kilitlawatkan. Wa xlakata, nikxni katiwiliw lhakgat nema lakgatiyaw komo tlawa pi amakgapitsin ni nakgaxmatputunkgo tamakatsin.

14. ¿La nakamasiyanikgo natlatni xkamanankan nalimalankikgo Dios xtalhakgankan?

¹⁴ Natlatni tiku kstalaninanin Cristo kalakgchan nakamasiyanikgo xkamanan namakgantaxtikgo xtastakyaw Biblia. Uma kilhchanima kuenta natlawakgo pi xlakan chu xkamanan nalhakganankgo chu natakaxtayakgo chuna la xlilat chu namakgapaxuwa Jehová (Prov. 22:6; 27:11). ¿La nakamasiyanikgo natlatni xkamanankan namaxkikgo kakni Dios chu xlimapakgsin? Nakawilinikgo tlan liʼakxilhtit chu xatapaxuwan nakamasiyanikgo la natekgskgo chu niku natekgskgo lhakgat nema xlilat. Natlatni na xlimasiyanitkan xkamanankan pi tuku tlakg xlakaskinka ni wa nalaksakkgo lhakgat nema lakgatikgo, wata nalaksakkgo tuku malanki Jehová, Dios tiku palakachuwinankgo.

15. ¿Tuku nakinkamakgtayayan nalaksakaw tuku tlan?

¹⁵ Biblia tlan nakinkapulalinan chu nakinkamakgtayayan nalaksakaw tuku namalanki Dios. Maski chuna, akinin tlan nalhakgayaw tuku lakgatiyaw. Tuku akinin lakgatiyaw chu lhakgat nema natamawayaw ni xtachuna katiwa la xla amakgapitsin. Pero kilhakgatkan ankgalhin ni xataxkajwani xliwanat, ni xataxtitni, tlan xlitasiyat maski tanu tanu niku wilaw chu asta latamanin tiku anta wilakgolh na tlan xliʼakxilhatkan.

16. ¿Tuku xlakata lu tlan kitaxtu komo naliskujaw liwana nalhakgananaw?

¹⁶ Min kilhtamaku tuwa tekgskan lhakgat nema tlan tasiya. Lhuwa tiendas kajwatiya stakgo tuku aku taxtuma. Wa xlakata max natalakaskin tlakg nalimaxtuyaw kilhtamaku chu kilitliwakgakan xlakata naputsayaw faldas, blusas chu vestidos nema tlan tasiyakgo, o xlakata natekgsaw trajes chu pantalones nema ni lhtank nakinkachipayan.  Nachuna kilitlawatkan komo kiakstukan tlawayaw kilhakgatkan. Pero lu tlan kitaxtu akxni liskujaw tlan nalhakgananaw. ¿Tuku xlakata? Pulana, xlakata kinatalankan nakinkaʼakxilhkgoyan chu napaxtikatsinikgo pi liskujaw stlan nalhakgananaw chu chuna la xlilat. Chu xlipulaktiy, xlakata namalankiyaw xapaxkina kinTlatkan xalak akgapun. Maski max natalakaskin wi tuku natlawayaw xlakata tlan nalhakgananaw, lu tlan namakgkatsiyaw xlakata namalankiyaw Jehová chu uma nitu xtachuna.

17. ¿Tuku xlilakapastakat tala tiku lakpuwama nakgalhi xlakgachixit?

¹⁷ ¿Xlilat pi natalan lakchixkuwin nakgalhikgo xlakgachixitkan? Xlimapakgsin Moisés xwan pi lakchixkuwin xkgalhikgolh xlakgachixitkan. Pero kstalaninanin Cristo nialh kinkaskinikanan namakgantaxtiyaw uma Limapakgsin (Lev. 19:27; 21:5; Gál. 3:24, 25). Kmakgapitsi kachikinin tlan akxilhkan pi chatum chixku nakgalhi xlakgachixit, chu max uma ni tlawa pi latamanin nialh nakgaxmatputunkgo tamakatsin. Kʼumakgolh kachikinin makgapitsi natalan kgalhikgo xlakgachixitkan. Maski chuna, amakgapitsin natalan laksakkgo ni nakgalhikgo xlakgachixitkan (1 Cor. 8:9, 13; 10:32). Wilakgolh amakgapitsin kachikinin niku lakchixkuwin ni lismanikgonit nakgalhikgo xlakgachixitkan, chu nitlan akxilhkan pi kstalaninanin Cristo nakgalhikgo. Kʼumakgolh kachikinin komo chatum tala ni nasita xlakgachixit max ni katimalankilh Jehová chu ni katilitalakgapasli la tiku xaʼakgstitum (1 Tim. 3:2, 7; Rom. 15:1-3).

18, 19. ¿La kinkamakgtayayan Miqueas 6:8?

¹⁸ Lu paxtikatsiniyaw Jehová pi ni kinkamaxkiyan akgtum lista xlakata la nalhakgananaw chu natakaxtayayaw. Wata kinkamaxkiyan talakaskin nalaksakaw tuku tlawaputunaw chu kinkalimakgtayayan xtastakyaw Biblia. Wa xlakata, asta akxni laksakaw la nalhakgananaw chu natakaxtayayaw, tlan nalimasiyayaw pi lakaskinaw xtamakgtay akxni skujniyaw chuna la wan Miqueas 6:8.

¹⁹ Kilitaktujutkan chu kilikatsitkan pi Jehová nitu lixkajwan chu xaskulunku, chu xlimapakgsin wa tuku tlakg tlan nakinkapulalinan. Komo limasiyayaw pi lakaskinaw xtamakgtay chu taktujuyaw, namakgantaxtiyaw xlimapakgsin kkilatamatkan. Nachuna, uma natlawa pi kuenta natlawayaw tuku makgkatsikgo chu tuku lakpuwankgo amakgapitsin.

20. ¿Tuku tlan nakitaxtu akxni liwana nalhakgananaw chu natakaxtayayaw?

²⁰ Kilhakgatkan liwana xlimasiyat pi akinin kskujnin Jehová. Xlimapakgsin Jehová wa tuku tlakg xatlan chu akinin xatapaxuwan makgantaxtiyaw. Lhuwa natalan kuenta tlawakgo la tasiyakgo chu la likatsikgo chu xlilat nakawaniyaw pi tlan tuku tlawamakgo. Xlakan makgtayanankgo pi latamanin tiku tlan likatsikgo nakgaxmatkgo tamakatsin xalak Biblia chu malankikgo Jehová chu makgapaxuwakgo. Komo liwana nalaksakaw la nalhakgananaw, chuntiya namalankiyaw Dios tiku lilhakganan lilanka chu likaknin (Sal. 104:1, 2).