1, 2. Hikuyini a Timboni ta Jehova ti nga ni matshinya ya milayo yo tlakuka xungetano hi mabohela? (Wona mufota laha hehla.)

A JORNALI go kari ga le Holanda gi lo tlhamusela lezi a varangeli vo kari va wukhongeli va nga bohisile zona ka mutlhangano va nga hi nawo. Gi wulile lezaku a votala va “boha tinguwo to khwatsi va famba va hlakana, nguvunguvu loku ku hisa.” Kanilezi a jornali galego ga ginwe gi lo wula lezaku a Timboni ta Jehova a ti bohisi lezo ka migotsovanyano ya tona. Gi lo wula lezaku a majaha ni vavanuna va boha mabhaji ni mithayi gi tlhela giku a vavasati va boha tisaya to leha khwatsi. A Timboni ta Jehova ti tolovela ku dzunziwa hi mabohela ya tona. Mupostoli Paule i wulile lezaku a maKristu ma fanele ku boha tinguwo ti “faneleko hi xichawo ni kutikhoma,” ti amukelekako ka malanza ya Nungungulu. (1 Timote 2:9, 10) Hambu lezi Paule a nga wulawula hi vavasati, a matshinya lawo ya milayo ma tira ni ka maKristu ya vavanuna kambe.

² A ku boha khwatsi za lisima ka hina kota vanhu va Jehova, niku za lisima ka Nungungulu loyi hi mu khozelako. (Genesisi 3:21) A Biblia gi zi veka kubaseni lezaku Jehova, a Hosi  ya Hombe wuakweni gontlhe, i na ni matshinya ya milayo ya lezi a malanza yakwe ma faneleko ku bohisa zona. Hikwalaho, lezi hi bohako a zi faneli ku tsakisa hina ntsena, kanilezi a xa lisima ka zontlhe, zi fanele ku tsakisa Jehova, a Hosi ya hina ya Hombe.

3. Hi gonza yini xungetano hi tinguwo ka Nayo lowu Nungungulu a nyikileko vaIsraeli?

³ Ka Nayo wa Mosi, ku wa hi ni milayo yi nga vikela a vaIsraeli ka mahanyela ma nga hlazekangiko ya matiko ma nga va ranzele. A Nayo wu lo komba lezaku Jehova a nga tsakiswi hi tinguwo ti nga hambanisiko khwatsi a wanuna ni wasati. Inyamutlha, a tinguwo leto ti vitanwa ku i unissex. (Gonza Deuteronome 22:5.) Lomu ka Nayo lowo, hi gonza lezaku Jehova a nga tsakiswi hi tinguwo ti mahako a wanuna a ku khwatsi wasati, a wasati a ku khwatsi wanuna, kutani ti kalako gi nga va hambanisi khwatsi.

4. Xini xi nga vunako a maKristu lezaku ma hlawula khwatsi a mabohela ya wona?

⁴ A matshinya ya milayo ya Biblia ma nga hi vuna ku maha ziboho zi nene xungetano hi lezi hi to bohisa zona. A matshinya lawo ya milayo ma tira ka hina hontlheni na ku nga khataliseki a tiko kutani mudawuko wa hina, kutani lezaku lomu hi tshamako kona ka hisa kutani ka titimela. A zi lavi ku kala hiva ni xaxameto wa tinguwo ti faneleko ni leti ti nga faneliko. Lexi xi lavekako ku lanzela matshinya ya milayo ya Biblia, lawa ma hi vumelelako ku hlawula a tinguwo hi ti lavako. A hi kambisiseni a matshinya yo kari ya milayo ya Biblia ma nga hi vunako ku tiva a “kuranza ka Nungungulu, loku ko saseka, ku amukelekako, ni ku mbheleleko” a xikhati hi hlawulako lezi hi faneleko ku boha. — Va Le Roma 12:1, 2.

5, 6. A tinguwo ta hina ti fanele ku va khumbisa kuyini vanwani?

⁵ Mupostoli Paule i lo pimiselwa ku tsala tshinya ga nayo ga lisima gi nga ka 2 Va Le Korinte 6:4. (Gonza.) Lezi hi bohisako zona zi va byela zokari lava va hi wonako, niku a vanhu vo tala va nga chikelela magumo yo kari hi kucuwukeka ka hina. (1 Samueli 16:7) Kota lezi hi nga malanza ya Nungungulu, hi maha zo hunza ku boha tinguwo ti hi tsakisako ntsena. Loku hi tirisa a matshinya ya milayo ya Biblia, zi ta hi vuna ku potsa ku boha tinguwo to manya, to vangamela, kutani ti vuxako manyawunyawu ya masango. Lezo zi wula ku hi fanele ku potsa ku boha tinguwo ti siyako miri wa hina lahandle. A hi faneli ku boha tinguwo ti wisako tingana vanwani kutani ku va kurumeta ku cuwuka reveni.

⁶ Loku hi bohile tinguwo to basa ni leti ti kombisako xichawo, a vanhu va ta hi  komba nguvu xichawo kota malanza ya Jehova, a Hosi ya wuako gontlhe. Niku va ta lava ku tiva Nungungulu loyi hi mu khozelako, va nyika nguvu lisima a hlengeletano ya hina, va tlhela va vumela ku ingisela mahungu ya hina ma yisako wutomini.

7, 8. Hi rini nguvunguvu ku lavekako lezaku hi boha tinguwo ti faneleko?

⁷ Hi na ni mangava ka Nungungulu wa hina wo basa, ni ka vamakabye va hina va maKristu, ni ka vanhu va lomu xipanzeni xa hina ya lezaku hi boha hi ndlela yi dzunzako Jehova ni mahungu lawa hi xumayelako. (Va Le Roma 13:8-10) Lezo za lisima nguvunguvu loku hiya mitlhanganweni kutani kuxumayeleni. Hi fanele ku boha tinguwo ti faneleko vanhu va khozelako Nungungulu. (1 Timote 2:10) Hi lisine, ku na ni tinguwo ti faneleko ka wutshamu go kari kanilezi ti nga faneliko ka ginwani. Hikwalaho kani hi hanya kwihi, kota Timboni ta Jehova hi fanele ku potsa ku khunguvanyisa vanwani hi mabohela ya hina.

⁸ Gonza 1 Va Le Korinte 10:31. A xikhati lexi hi yako migotsovanyanweni, hi fanele ku boha tinguwo ti faneleko ti tlhela ti kombisa xichawo. A hi faneli ku pimanyisa timoda to hunzeleta ti tolovelekileko tikweni  legi. Hambu mahlweni kutani nzhako ka gotsovanyano ni xikhati hi nga lomu mahotela, a hi faneli ku boha tinguwo ti wisako tingana kutani ti nga kombisiko xichawo. Loku hi maha lezo hi ta ti tivekisa na hi hi ni matshanza lezaku hi Timboni ta Jehova, niku hi ta tshama na hi longile ku xumayela ni ka xihi xikhati.

9, 10. Hikuyini a bhuku ga Va Le Filipi 2:4 gi faneleko ku khumba mabohela ya hina?

⁹ Gonza Va Le Filipi 2:4. Hikuyini hi faneleko ku ehleketa hi lezi a tinguwo ta hina ti khumbisako zona a vamakabye va hina? A xinwe xa zigelo hi lezi a malanza ya Nungungulu ma ti karatelako ku lanzela wusungukati legi: “Dayani a ziro za nwina za laha misaveni: a wubhayi, ni kungahlazeki, ni wurembi, ni kumbilukela ka kubiha.” (Va Le Kolosi 3:2, 5) A vamakabye vo kari va fularele mahanyela ya wubhayi, kanilezi va halwa ni kunavela ka hava. Loku hi nga ti woneli, a mabohela ya hina ma nga tshuka ma maha lezaku zi va karatela nguvu ku ingisa wusungukati ga Biblia ni kulwa ni kunavela loko. (1 Va Le Korinte 6:9, 10) Handle ko kanakana, a hi lavi ku va binzisela a yimpi leyo.

¹⁰ A kuva zinwe ni vamakabye va hina za hi vikela ka vanhu va vuvumisako wubhayi. A mabohela ya hina ma fanele ku engetela kubasa ka bandla, kani hi mitlhanganweni kutani ka hlakano wo kari. Hambu lezi hi tlhatlhekileko ku hlawula lezi hi lavako ku boha, hi fanele ku boha tinguwo ti mahako vamakabye zi va olovela ku simama va basile mahlweni ka Nungungulu hi matlhelo wontlhe: maalakanyweni, kuwulawuleni, ni mahanyeleni. (1 Pedro 1:15, 16) A liranzo la lisine “a li mahi lezi zi nga faneliko, a li ti laveli za lona.” — 1 Va Le Korinte 13:4, 5.

11, 12. A bhuku ga Mutshawuteli 3:1, 17 gi hi vunisa kuyini ku tiva tinguwo ti ringanako xikhati xinwe ni xinwani?

¹¹ A xikhati lexi a malanza ya Nungungulu ma hlawulako tinguwo ma lavako ku boha, ma zi tiva khwatsi lezaku ku na ni “xikhati ka mhaka yinwe ni yinwani ni ntiro munwe ni munwani.” (Mutshawuteli 3:1, 17) A kuhisa kutani xirami, nguva, matshamela ya lomu hi hanyako kona, ni ziyimo zinwani zi nga khumba lezi hi bohako. Kanilezi a matshinya ya milayo ya Jehova a ma tshuki ma cica. — Malaki 3:6.

¹² Loku ku hisa, za karata nguvu ku tiva tinguwo ti kombisako xichawo. Hambulezo, a vamakabye va tsaka nguvu loku hi potsa ku boha tinguwo to manya kutani to ulula laha ka kuza ti kombisa miri wa hina. (Joba 31:1) A xikhati lexi hi biwako hi moya bimbini kutani ku hlamba lomu ka pisina, hi fanele ku hlamba hi tinguwo ti kombisako xichawo. (Mavingu 11:2, 20) Hambu loku a votala ka tiko legi va boha tinguwo ti kombisako miri loku va hlamba, hina hi fanele ku tiyiseka lezaku a tinguwo hi hlawulako ta mu nyika wudzunzo Jehova, a Nungungulu wa hina wo basa.

13. Hikuyini a wusungukati gi nga ka 1 Va Le Korinte 10:32, 33 gi faneleko ku khumba mahlawulela ya hina a tinguwo?

 ¹³ Ku na ni tshinya ginwani ga nayo ga lisima gi faneleko ku hi rangela kuhlawuleni ka tinguwo. Hi fanele ku ti wonela lezaku hi nga khunguvanyisi tivalo ta vanwani. (Gonza 1 Va Le Korinte 10:32, 33.) Hi fanele ku potsa ku boha tinguwo ti khunguvanyisako vamakabye ni vanhu vanwani va nga tireliko Jehova. Mupostoli Paule i tsalile lezi: “Ngha na munwe ni munwani a tsakisa a waakelane wakwe hi lezi zi nene, lezi zi mu akako.” I lo engeta aku: “Hakuva na yena Kristu a nga ti tsakisangi.” (Va Le Roma 15:2, 3) A ku fana na Jesu, a ku maha kuranza ka Nungungulu ni ku vuna vanwani zi fanele kuva za lisima ku hunza lezi zi laviwako hi hina venyi. Hikwalaho hi ta potsa ku boha tinguwo ti hi tsakisako kanilezi ti mahako vanhu va nga ingiseli mahungu yo saseka.

14. A vapswali va nga gonzisisa kuyini a vana vabye lezaku va nyika wudzunzo Nungungulu hi mabohela yabye?

¹⁴ A vapswali va nga maKristu va na ni wutihlamuleli ga ku gonzisa a vana vabye lezaku va lanzela matshinya ya milayo ya Biblia. Lezo zi patsa ku vona ni vana vabye va ti karatela ku tsakisa Nungungulu hi ndlela leyi va ti sasekisako hi yona ni tinguwo leti va bohako. (Mavingu 22:6; 27:11) A vapswali va nga va gonzisisa kuyini a vana vabye lezaku vava ni xichawo hi Nungungulu wa hina wo basa ni matshinya yakwe ya milayo? Va fanele ku nyika xikombiso ka vana vabye. Niku va fanele ku komba vana vabye lomu ku kumekako tinguwo ti kombisako xichawo ni lezi va faneleko ku hlawulisa zona. A vana a va faneli ku hlawula tinguwo ntsena hi kuva ti va tsakisa, kanilezi a xa lisima nguvu, va fanele ku hlawula tinguwo ti nyikako wudzunzo Jehova, a Nungungulu loyi va mu yimelako.

15. Xini xi to hi vuna ku hlawula khwatsi tinguwo?

¹⁵ A Biblia gi nyika wurangeli gi nene gi nga hi vunako ku tiva ku hlawula zilo zi mu nyikako wudzunzo Nungungulu. Hambulezo, hi simama hi boha tinguwo ti hi tsakisako. A tinguwo ti hi tsakisako ta hambana ni leti ti tsakisako munwani niku a hi na makotela yo fana. Kanilezi xontlhe xikhati ti fanele kuva tinguwo ti basileko, ti kombisako xichawo, ti yelanako ni ximaho hi nga ka xona, ni kuva ti amukeleka lomu hi tshamako kona.

16. Mabhinzu muni hi ma kumako hi ku boha khwatsi?

¹⁶ A hi xontlhe xikhati zi olovako ku kuma tinguwo ti faneleko. A zitolo zo tala zi xavisa timoda ta nduma ntsena. Hikwalaho zi nga lava xikhati xo tala kasi kuza u kuma tisaya, tinghanju, zikatawu zi kombisako xichawo, kutani ku kuma mahembe ni mabhuluku yo kala ku manya. Kanilezi a vamakabye va hina va ta zi wona va tlhela va bonga nguvu a kutikarata ka hina ka ku lava ku boha tinguwo to saseka ti kombisako xichawo. Niku a litsako hi li kumako hi ku tiva lezaku ha nyika wudzunzo a Dadani wa hina wa liranzo wa le tilweni li hunza ni kwihi kutikarata hi ku mahako kasi ku boha tinguwo ti mu dumisako.

17. Zini lezi a makabye a faneleko ku zi alakanyela kasi ku tiva ku a nga fuya malevu kutani ahihi?

¹⁷ Za fanela a ku a vamakabye va xinuna va fuya malevu ke? A Nayo wa Mosi wu wa  laya vavanuna lezaku va fuya malevu. Kanilezi, a maKristu a ma lahasi ka Nayo wa Mosi kutani ku leletelwa ku wu lanzela. (Levi 19:27; 21:5; Va Le Galatia 3:24, 25) Ka matshamu yo kari, a kuva ni malevu ma tsemilweko khwatsi zi nga amukeleka zi tlhela zi kombisa xichawo, niku a zi nge valeli vanhu a ku vumela mahungu yo saseka. Hi lisine, a vamakabye vo kari va nga ni wutihlamuleli va na ni malevu. Hambulezo, a vamakabye vo kari va nga boha ku nga fuyi malevu. (1 Va Le Korinte 8:9, 13; 10:32) Ka matshamu manwani, a ku fuya malevu a zi tolovelekangi niku zi woneka na zi nga amukeleki ka vanhu va ti wulako lezaku maKristu. Ka matshamu lawo, a kuva ni malevu zi nga maha makabye a nga nyiki wudzunzo Nungungulu a tlhela ‘a soleka.’ — 1 Timote 3:2, 7; Va Le Roma 15:1-3.

18, 19. Mika 6:8 i hi vunisa kuyini?

¹⁸ A ho ku mu bonga Jehova hi lezi a kalako a nga hi maheli xaxameto wa tinguwo ni kutisasekisa ku amukelekako ni loku ku nga amukelekiko. Kanilezi i hi tsika hi maha xiboho ha hoce xi seketelwako ka matshinya ya milayo ya Biblia. Hikwalaho hambu ka mabohela ya hina ni kutisasekisa, hi nga komba lezaku hi ti yimisele ku maha zilo zi faneleko kota malanza ya Nungungulu. — Mika 6:8.

¹⁹ Ha zi tiva khwatsi lezaku Jehova i basile ni lezaku a matshinya yakwe ya milayo ma hi nyika wurangeli go mbhelela. Loku hi lava ku famba hi kufaneleko ni kutikoramisa, hi ta lanzela a matshinya yakwe ya milayo wutomini ga hina. A kutikoramisa ku ta tlhela ku hi vuna kuva ni xichawo hi timbilu ta vanwani ni mawonela yabye.

20. A tinguwo ta hina ti fanele ku khumbisa kuyini vanwani?

²⁰ A tinguwo ta hina ti fanele ku kombisa kubaseni lezaku hi malanza ya Jehova. Nungungulu i na ni matshinya ya milayo yo tlakuka, niku ha tsaka hi ku ma lanzela. A vamakabye va hina va bongiwa nguvu hi ndlela leyi va ti sasekisako hi yona ni mahanyela yabye ya ma nene, lezi zi kokako vanhu va timbilu ti nene va xuva kuzwa a mahungu ya Biblia ma yisako wutomini niku lezo zi mu nehela wudzunzo ni litsako Jehova. Loku hi hlawula khwatsi a tinguwo ta hina, hi ta simama ku mu nyika wudzunzo Loyi a ambalako “wukosi ni kungangamela.” — Tisimu 104:1, 2