1, 2. a) ¿Monsotre bati tä Jehová mike täte ye ruäre ngwane raba dre ngwentari jai? b) ¿Ngöbö Kukwei tä dre niere?

JUTA Gran Bretaña yekänti meri Testiko bati ie ni iti nänkä kwelate ben ye käkwe niebare: “Mä töbätä krubäte se ñobätä mätä Ngöbö mike era jai”. Juta Alemania yekänti, ni brare Testiko iti käkwe tikabare: “Nitre dirikä tie tä niere jondron sribebare ye ñaka metre aune nun ja tötikaka kwelate ye tä jondron nire jatani nikwite ño jatäri ye mike era jai gare metre ietre nieta kwetre”. Aune juta Francia yekänti, meri Testiko bati käkwe niebare: “Monsotre ja tötikaka kwelate ye ruäre täbe Biblia mike era jai ye tä nitre dirikä nunye töi mike ñan krütare”.

² Ngöbökwe ni sribebare ye nitre kwati kä nengwane ñaka mike era jai. Mun monsotre bati tä Jehová mike täte o munta kukwe mike gare niarabätä jai angwane, niara ni Sribekä ye mun raba bämike ño ye ruäre ngwane mun raba ngwentari jai. Drebätä nita ñäke aune dre kukwe nuata nikwe yebätä Biblia tä ni dimike töbike kwin aune tä ni dimike kukwe ye mike nüke gare akwle jai. Ngöbö Kukwei tä niere: “Töbika kwin ja käne ye käkwe mä ngübaibiti”. ¿Mun ngübaibiti ño kwe? Mun dimikai kwe ñaka kukwe ngwarbe ye kain ngäbiti aune tödeke  bäri Jehovai (ñäkädre Proverbios 2:10-12 yebätä). *

3. ¿Kukwe ja tötikara nekänti nibike dre mike gare jai?

³ Nikwe tödekadre bäri Jehovai yekäre, nikwe niara mikadre gare kwin jai (1 Timoteo 2:4, NGT). Aisete munkwe ñäkä Bibliabätä aune tärä bätä täräkwata nikwe yebätä angwane, munkwe töbikadretaribätä ye ütiäte krubäte. Drebätä munta ñäke ye munkwe mika nüke gare jai (Mateo 13:23). Munkwe ja tötikai ye erere angwane, Jehová ye ni Sribekä aune Biblia Sribekä ye kukwe keta kabre tä bämike rabai gare munye ye nibike mike gare jai kukwe ja tötikara nekänti (Hebreos 11:1).

4. a) ¿Ñobätä nita niere jondron nire jatani nikwite ño jatäri mikata era jai ye ja erebe jondron sribebare mikata era jai yebe? b) ¿Ni jökrä rabadre dre nuainne?

⁴ Nitre ruäre raba niere munye: “Jondron nire jatani nikwite ño jatäri ye metre nitre ja tötikaka krikri tä niere yebätä tita mike era jai. ¿Ni ñaka jire iti käkwe Ngöbö tuabarera se ñobätä mätä mike era jai?”. Nitre kwati tä töbike ye erere. Erametre ni ñaka jire iti käkwe Ngöbö tuabarera aune nikwe ñaka niara tuabarera jondron ruäre sribere (Juan 1:18, TNM). Akwa jondron nire jatani nikwite ño jatäri ye nitre tä mike era jai, nitre ye arabe tätre jondron ñaka tuin ietre ye mike era jai arato. ¿Ñobätä nita ye niere? Ñobätä ñan aune jondron nire tä nikwite jondron mada nire kwrere ye nitre ja tötikaka krikri aune nitre mada ye käkwe ñaka tuabarera jire. Ñodre, ni ñaka jire iti käkwe jurin tuabarera nikwite ni nire ye erere (Job 38:1, 4). Ni jökrä rabadre kukwe ye mike gare jai, töbiketari kwin kukwe yebätä aune mike nüke gare akwle jai. Jondron sribebare ye nitre kwati krubäte käkwe mikanina ñärärä aune ye köböire Ngöbö tärä ye nükanina gare ietre. Biblia tä niere ye erere, Ngöbökwe jondron jökrä sribebare, niara dite krubäte aune niara töi kwin keta kabre ye nükanina gare nitre yei (Romanos 1:20).

5. ¿Dre dre tä ni dimike kukwe mike gare bäri jai jondron sribebare yebätä?

⁵ Jondron sribebare ye nita mike ñärärä aune dre tuata nikwe yebätä nita töbiketari kwin ye ngwane, jondron ye jökrä tä sribebare kwin krubäte tä nüke gare nie. Ni Sribekä tärä ye ñaka tuin nie, akwa “nita tödeke [...] köböire [...] tä nüke gare nie”.  Niara ye töbätä krubäte aune töi kwin keta kabre tä nüke gare nie (Hebreos 11:3, 27). Nitre ja tötikaka krikri yei dreta nüke gare yebätä nikwe ñäkädre angwane, Ngöbökwe jondron sribebare yebätä kukwe raba nemen gare bäri nie. Video Las maravillas de la creación, täräkwata Obra de un Creador aune El origen de la vida bätä tärä ¿Existe un Creador que se interese por nosotros? yebätä kukwe ye mikata gare ruäre. Nitre ja tötikaka krikri aune nitre mada ye tätre ñobätä Ngöbö mike era jai kä nengwane nieta kwetre ye mikata gare bä kabre täräkwata ¡Despertad! yebätä. Aune sección “¿Casualidad o diseño?” yekänti kukwe mikata gare jondron nire aune jondron sribibare mada yebätä aune jondron nire sribebare ño ye erere nitre ja tötikaka krikri tätre jondron sribere ye mikata gare kwe arato.

6. ¿Tärä aune täräkwata nikwe ye raba mun dimike ño?

⁶ Juta Estados Unidos yekänti, ni brare Testiko kä 19 biti käkwe kukwe ne niebare täräkwata ketebu kädrite käne yebätä: “Ti dimikanina krubäte kwe. Tikwe ja tötikabarera bä kabrebätä”. Juta Francia yekänti, meri Testiko iti käkwe tikabare: “‘¿Casualidad o Diseño?’ nieta ye tä käre ti töi mike ñan krütare. Nitre ie jondron sribe gare bäri kwin ye tätre ja di ngwen jondron sribebare ye erere sribere, akwa ñaka raba nemen sribebare ye erere ietre mikata gare kwe”. Aune kä Sudáfrica yekri, monso merire itibiti kä 15 ye rün aune meye käkwe niebare: “Käre nun ngängän tä käne ñäke ¡Despertad! yebätä sección ‘Entrevista’ nieta yekänti”. Täräkwata ye raba mun dimike arato. ¿Raba mun dimike ño? Ni Sribekä tärä ye kukwe keta kabre tä bämike ño ye mikai gare kwe munye aune mun dimikai kwe kukwe ngwarbe drieta ye mike nüke gare jai bätä ñaka kain ngäbiti. Ne madakäre, kri ngätri tä mobe nguse aune murie dite krubäte ñaka juen tibien ye kwrere mun dimikai kwe tödeke bäri (Jeremías 17:5-8).

7. ¿Ñobätä Ngöbö tö mun tuai mun töi yebiti Biblia mike gare jai?

⁷ Munkwe kukwe ne kwrere ngwandretari jai ye ñaka blo: “¿Biblia tä kukwe niere ye ñobätä ti rabadre mike era jai?”. Nitre mada tä kukwe mike era jai yebätä munkwe mikadre era jai yei Jehová ñaka tö. Mun töi yebiti munkwe Biblia mikadre gare jai aune niarakwe Biblia Sribebare ye kukwe ruäre tä mike gare rabadre gare munye yei niara tö. ¿Ñobätä niara tö mun tuai ye erere nuainne? Ñobätä ñan aune munkwe Biblia mikai gare bäri jai angwane, mun rabai tödeke bäri ie (ñäkädre Romanos 12:1, 2 * aune 1 Timoteo 2:4 yebätä). * Kukwe medenbätä metrere mun tö kukwe mikai gare bäri jai yebätä munkwe ja tötikadre ye köböire Biblia raba nemen gare munye.

8, 9. a) ¿Drebätä nitre ruäre töta nemen ja tötikai krubäte? b) ¿Nitre ruäre tä ñäke kukwebätä yebätä tätre töbiketari ye köböire dre dre kwin namanina kwetre?

⁸ Kukwe nieta Bibliabätä ye nitre ruäre töta nemen ja tötikai krubätebätä. Nitre ja tötikaka kukwe kira yebätä, nitre ja tötikaka krikri o nitre arqueólogo tä kukwe niere ye ja erebe Biblia tä kukwe niere yebe o ñakare ye nitre ruäre töta nemen mikai gare krubäte jai. Ñodre, töbike Génesis 3:15 yebätä. Adán aune Eva ja mikani Jehová rüere aune Jehová tä gobrane ño rüere ye bätäräbe Jehovakwe kukwe ütiäte krubäte ye niebare. Ngöböta gobrane ño yekri Gobran kwe ye ja mikai ño aune ja tare nika mikai krüte ño kwe ye kukwe keta kabre niebare ngätäite kukwe niebare kena ye tä ni dimike mike nüke gare jai. ¿Génesis 3:15 yekänti kukwe niebare yebätä mun raba ja tötike ño? Kukwe niebare ye rabai bare ño abokän bersikulo meden meden tä mike gare bäri kwin ye mun raba tike täräbätä jai. Ye bitikäre ñongwane  bersikulo keta kabre ye tikani ye munkwe mika gare jai aune munkwe tika jatäri. Nitre kukwe tikaka yekwe nünanbare kä jene jene te ye gwäune rabai gare munye, akwa bätärekä bätärekä niaratre ye itire itire käkwe kukwe tikabare kukwe niebare ye mikakäre nüke gare bäri kwin. Ye käkwe mun dimikai bämike Jehovakwe üai deme kwe yebiti nitre Biblia tikaka ye jie ngwani (2 Pedro 1:21).

⁹ Nitre 40 käkwe Biblia tikani, akwa tärä Bibliabätä ketare ketare ye tä kukwe mike gare Gobran Ngöbökwe yebätä ye nükani gare ni brare Testiko tä nüne Alemania yei. Ne madakäre, nitre ye kwati krubäte käkwe nünanbare kä jene jene te aune ja ñaka namani gare jire ietre. Meri Testiko iti käi Australia nämene ja tötike kukwe keteitibätä La Atalaya yebätä. Niara nämene ja tötike kukwe yebätä angwane, Pascua, Génesis 3:15 aune Mesías yebätä kukwe mikata gare ño ye nükani gare ie ^[1] (kukwe ja tötikara nekänti nota tä mikani mrä ngösöri mikadre ñärärä). Niarakwe tikabare: “Tikwe ja tötikaba ye köböire Jehová ye töi kwin krubäte rükaba gare metre tie. Nitre israelita rabadre Pascua käi ngwen juto jabätä niarakwe ribebare ietre aune ye namani bare Jesubätä yekwe ti töi mikaba ñan krütare. Pascua yebätä kukwe niebare yebiti dre gäräbare yebätä ti rababa töbiketari”. ¿Ñobätä ja namani ruin kore ie? Ñobätä ñan aune drebätä nämene ñäke yebätä töbikataribare kwe aune ye köböire nükani gare ie. Ye käkwe niara dimikani tödeke bäri aune nökrö bäri Jehová ken (Mateo 13:23).

10. ¿Dre mada käkwe mun dimikai tödeke bäri Biblia ie?

¹⁰ ¿Dre mada käkwe mun dimikai tödeke bäri Biblia ie? Nitre Biblia tikaka käkwe ñaka kä jürä ngwani jabätä aune käre kukwe metre niebare kwetre yebätä munkwe töbikadre ye raba mun dimike. Kä ye näire, nitre kukwe tikaka ye kwati nämene kukwe kwin ye aibe mike gare juta kwetre aune gobrantre kwetre yebätä. Akwa nitre Jehová kukwei niekä ye ñaka nämene nitre israelita aune nitre reire nämene kukwe kwin nuainne ye aibebätä blite. Ñakare aune nitre nämene kukwe blo blo nuainne ye niaratre nämene mike gare arato (2 Crónicas 16:9, 10; 24:18-22). Ne madakäre, niaratre aune nitre mada Ngöbö mikaka täte nämene ja mike ngite ye niaratre nämene mike gare (2 Samuel 12:1-14; Marcos 14:50). Ni brare Testiko bati käi Gran Bretaña käkwe niebare: “Kukwe metre niedre ye nitre jökrä bäsi ñaka tä mike gare nitre Ngöbö kukwei niekä ye erere. Biblia ye kite Jehovakri ie kukwe ye tä ti dimike tö ngwen bäri”.

11. ¿Dre raba mike gare metre nie Biblia ye kite Ngöbökri?

¹¹ Nita ja tuenmetre jie ngwandre Biblia ie ye ngwane, kukwe kwin tä nemen bare ni kräke. Aune ye tä mike gare metre nie Biblia ye kite Ngöbökri (ñäkädre Salmo 19:7-9 yebätä). * Meri Testiko bati käi Japón käkwe tikabare: “Biblia tä dre driere mikata täte ti mräkätre yekwe ye tä erametre kä mike juto nunbätä. Nunta nüne jäme jabe, keteitibe aune ja tarere”. Biblia nitre kwati krubäte dimikanina mike nüke gare jai niaratre nämene kukwe ruäre mike era jai ye ñaka metre (Salmo 115:3-8). Arato, niaratre dimikanina kwe tö ngwen Ngöbö dite krubäte yei. Ne madakäre, nitre ruäre ñaka tä Ngöbö mike era jai, ñakare aune tätre jondron sribebare ye mike ngöböre jai. Nitre mada abokän tä niere ni kä tibienbätä raba ni mike nüne bäri kwin ja känenkäre. Akwa dre dre nuainbarera kwetre nükebe kä nengwane ye nita mike ñärärä angwane, tä nüke gare nie niaratre ñaka raba kukwe kä jökräbiti tibien ye ükete. Aisete Biblia aibe raba kukwe bäri kwin ja känenkäre käbämike nie (Salmo 146:3, 4).

12, 13. ¿Jondron sribebare o Biblia yebätä munkwe blitadre ño nitre madabe?

¹² Jondron sribebare o Biblia yebätä munkwe blitadre nitre madabe angwane, niaratre tä dre mike era jai ye munkwe mikadre gare käne jai. Nitre ruäre tä jondron nire jatani nikwite ño jatäri ye mike era jai aune tätre Ngöbö mike era jai arato. Jondron nire jatani nikwite ño jatäri yebiti Ngöbökwe ni aune jondron nire ye jökrä sribebare nieta kwetre. Nitre mada tä jondron nire jatani nikwite ño jatäri ye mike era jai ñobätä ñan aune ye erere drieta kwelate. Nitre mada abokän ngökata kukwe ngwarbe drieta yebiti yebätä ñaka niena Ngöbö mike era jai. Aisete munkwe blita ni iti ben ye ngwane, niara tä kukwe meden mike era jai aune ñobätä tä kukwe ye mike era jai ye munkwe ngwantari käne ie. Munkwe ni ye kukwe nuai kwin angwane, ni ye raba mun kukwe nuin arato (Tito 3: 2, TNM).

¹³ Munta Ngöbö mike era jai yebätä ni iti käkwe mun kötaidre angwane, ¿munkwe dre niedre ie? Munkwe niara mikadre ütiäte jai aune ni bätä jondron nire ye sribebare ño kena ye mikadre gare kwe munye ye munkwe nie ie. Mun raba niere ie, jondron nire jatani nikwite ño jatäri ye metre, akräke jondron kia ni ngrabare ye rabadre akwle ngetre bäri krubäte. Ne madakäre, profesor nitre tötikaka química yebätä käkwe niebare jondron kia ni ngrabare ye rabadre ja kwata ribere jai ja kriemikara, rabadre jondron kwete akwle ja mikakäre dite, bä rabadre ño aune rabadre nirien ño ye jondron kia mada rabadre jie ngwen (ADN) aune jondron kia ye rabadre sribire ja kwrere mada yebe. Profesor ye niebare arato, “jondron kia ni ngrabare tä sribire ño ye ñaka nuäre rükadre gare yebätä töi namani ñan krütare”.

14. Jondron sribebare yebätä munkwe blitadre angwane, ¿kukwe meden nuärebiti munkwe mikadre gare?

¹⁴ Jondron sribebare yebätä munkwe blitadre ni iti ben ye ngwane, apóstol Pablo kukwe ye mikani gare kukwe nuärebiti yebiti mun raba mike gare. Niarakwe tikabare: “Ju kwatirekwatire mikata ye abko ni tärä iti käta mike, akwa Ngöbö abko käkwe jändrän jökrä dätebare” (Hebreos 3:4). Erametre ju sribeta kwati ye ñaka tä nemen ja töbiti. Ñakare aune ni iti tä ju ye sribere. Ju kwati sribedre ye ñaka nuäre akwa ni aune jondron nire sribedre ye bäri ñaka nuäre. Ye medenbätä ni iti käkwe ni aune jondron nire ye sribebare. Jondron sribebare yebätä munkwe blitadre angwane, mun raba mike gare tärä aune täräkwata nikwe yebiti arato. Monso bati ñaka nämene Ngöbö mike era jai yebe meri Testiko iti käkwe blitabare aune täräkwata ketebu kädrite käne ye biani kwe ie. Bämän nikani krati ta ye bitikäre, monso bati yekwe niebare: “Nengwane tita Ngöbö mike era jai”. Monso bati ye jatani ja tötike Bibliabätä aune ja känenkäre ja ngökani ñöte kwe.

15, 16. a) Biblia kite Ngöbökri ye munkwe mikadre gare ni iti ie, ¿ye känenkri munkwe dre nuaindre? b) ¿Käre munkwe dre ngwandre törö jai?

¹⁵ Biblia kite Ngöbökri ye ñaka gare kwin ni iti ie angwane, ¿munkwe mikadre gare ño ie? Nunkwe nini käne ye erere, niara tä kukwe meden mike era jai aune tö kukwe meden mikai gare jai ye munkwe ngwandretari käne ie (Proverbios 18:13). Niara törbadre blitai nitre ja tötikaka krikri yebätä angwane, Biblia tä blite nitre ja tötikaka krikri yebätä angwane käre tä kukwe mike gare metre ye kukwe ruäre tä bämike ye mun raba mike gare ie. Törbadre blitai kukwe kira yebätä angwane, kukwe namani bare kira kädrieta täräbätä  aune kukwe ye rakadrekä känenkri niebare Bibliabätä arato ye mun raba nie keteiti ie. Kukwe ruäre Bibliabätä raba nitre mada dimike nüne bäri kä jutobiti ye munkwe driedre ietre angwane, niaratre raba mun kukwe nuin raba ruin nunye. Ñodre, Kukwe Kädriebare Ngudrebiti mäträkäre nibätä ye ruäre mun raba driere ietre.

¹⁶ Munkwe blitadre ni iti ben ye ngwane, ni ñaka tö ñäkäi ni madabe jai ye käre munkwe ngwandre törö jai. Ni mada blitadre nibe kä jutobiti aune kukwe Bibliabätä mikadre gare kwe jai yei ni tö. Ye medenbätä, munkwe kukwe ngwandretari bökän ie aune ye bitikäre munkwe kukwe nua kwin. Munta kukwe meden mike era jai ye munkwe mika gare ie ye ngwane munkwe mika ütiäte jai. Metrere ni mada ye bäri umbre mun kräke ye ngwane munkwe kukwe nuaindre ye ütiäte krubäte. Ye köböire rabai bäri nuäre ni ye kräke mun mikakäre ütiäte jai. Ne madakäre, mun monso bati ye tä kukwe mikata era munkwe jai yebätä töbike bökän ye rabai gare ie ye käkwe töi mikai ñan krütare. Arato, ni iti törbadre jerekäbe ñäkäi munbe jai o mun kötai angwane, munkwe ñaka ñäkädre ietre (Proverbios 26:4).

17, 18. a) ¿Dre käkwe mun dimikai tödeke bäri Biblia ie? b) ¿Kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti nikwe dre mikai gare jai?

¹⁷ Kukwe nuäre rükadre gare drieta Bibliabätä ye niena gare munye, akwa munkwe tödekadre bäri yekäre munkwe kukwe mada nuaindre. Jondron ükani ütiäte krubäte känändre munkwe ye erere, munkwe kukwe känändre ne kwe kukwe bäri ribi drieta Bibliabätä ye rükadre gare munye (Proverbios 2:3-6). Munkwe ñäkädre täte Bibliabätä ye köböire mun raba tödeke bäri. Mun raba ja di ngwen ñäkebätä kä kwati rikadre ta yete. Ye erere ni circuito tuabitikä käkwe nuainbare ja ketakäre bäri kwin Jehovabe nämene bati ye ngwane. Niara tä niere: “Tikwe ñäkäba täte Bibliabätä ye köböire Biblia ye Ngöbö Kukwei rükaba gare metre tie. Ye ngwane batibe kukwe kädrieta Bibliabätä ye rükaba gare tie”. ¿Mun raba dre nuainne mada? Dre dre tä munkwe yebiti mun raba ja tötike ne kwe drebätä munta ñäke ye rükadre gare bäri kwin munye. Ñodre, Watchtower Library tä DVD yete, BIBLIOTECA EN LÍNEA Watchtower, Índice de las publicaciones Watch Tower o Tärä ni testiko Jehovakwe jie ngwankäre ja tötike yebiti mun raba ja tötike.

¹⁸ Nitre rüne aune meyere, mun aibe raba dirire Jehovabätä monsotre munkwe ie. Ye medenbätä, nitre rüne aune meyere rabadre dre dre nuainne monsotre kwetre dimikakäre tödeke bäri ye nikwe mikai gare jai kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti.