1, 2. ¿Tlake uelis motlajtlaniaj sekij telpokamej katli kitekipanouaj Jehová, uan tlake kiijtoua Biblia?

IPAN Gran Bretaña se ichpokatl kiiljuik se tosiuaikni katli iuaya momachtia: “Nesi tlauel titlalnamiki, yeka nimoiljuia amo titlaneltoka ipan toTeotsij”. Ipan Alemania, se toikni kiijkuilok: “Notlamachtijkauaj kiijtouaj san se istlakatili kema Biblia kiijtoua kenijkatsa pejki onka nochi, uan inijuantij moiljuiaj nochi katli timomachtiaj titlaneltokaj ipan evolución”. Uan se tosiuaikni tlen eua Francia kiijtok: “Tlamachtianij san uetskaj kema kimatij se keskij nojua tlaneltokaj ipan Biblia”.

² Ipan ni tonali miakej maseualmej amo kineltokaj tlaj toTeotsij techchijchijki. Tlaj ta titelpokatl o tiichpokatl uan tijtekipanoua Jehová o peua timomachtia tlen Biblia, uelis kemantika tijneki tijmatis kenijkatsa uelis tijnextis toTeotsij yaya techchijchijki. ToTeotsij iTlajtol kiijtoua: “Motlalnamikilis mitsmokuitlauis”. ¿Kenijkatsa mitsmokuitlauis? Mitspaleuis amo xijneltoka tlen sekinok moiljuiaj uan kiampa nojua kuali titlaneltokas ipan Jehová (xijpoua Proverbios 2:10-12).

3. ¿Tlake tikixtomasej ipan ni tlamachtili?

³ Tlaj tijnekij kuali titlaneltokasej ipan Jehová, moneki kuali tikixmatisej (1 Tim. 2:4). Yeka, kema tijpouas Biblia uan amatlajkuiloli,  tlauel moneki timoketstias uan kuali timoyoliljuis tlen tijpoua, uan xijchiua kampeka kuali tijkuamachilis (Mat. 13:23). Tlaj kiampa tijchiuas kema timomachtis, tikitas miak tlamantli tlen kinextia nelia Jehová techchijchijki uan tikitas nelia itlalnamikilis tlen ijkuilijtok ipan Biblia (Heb. 11:1). Ma tikitakaj kenijkatsa uelis tijchiuas ni.

4. 1) ¿Kenke katli tlaneltokaj ipan evolución sanse kej katli tlaneltokaj ipan toTeotsij? 2) ¿Tlake moneki tijchiuasej?

⁴ Uelis se akajya mitsiljuis: “Na nitlaneltoka ipan evolución pampa científicos kiijtouaj nelia kiampa yolki nochi. ¿Kenke titlaneltoka ipan toTeotsij tlaj amo aka kiitstok?”. Miakej kiampa moiljuiaj. Uelis nelia amo aka kiitstok toTeotsij o kenijkatsa mochijchijki se tlamantli (Juan 1:18). Katli tlaneltokaj ipan evolución nojkia tlaneltokaj ipan se tlamantli tlen amo kiitstokej. Yon se científico o seyok maseuali kiitstok kenijkatsa se tlenijki o se tlapiali mokueptia ipan seyok tlamantli. Ximoiljui ni: amo aka kiitstok se kouatl o topi mokuepa seyok tlapiali kej se león o se elefante (Job 38:1, 4). Nochi moneki kuali tikitasej nochi tlen onka, kuali timoiljuisej ipan nopa tlamantli uan tikitasej tlaj nelia iselti yolki o kichijchijkej. Miakej maseualmej kiitaj nochi tlen onka uan kiampa kiitstokej nelia itstok toTeotsij. Kej Biblia kiijtoua, kiitstokej toTeotsij nelia kichijchijki nochi tlen onka, kipia miak chikaualistli uan kinextia yejyektsitsij kuajkuali tlamantli (Rom. 1:20).

5. ¿Tlake uelis techpaleuis nojua kuali ma tikixmatikaj nochi tlen onka?

⁵ Kema tikitaj se keski tlamantli tlen onka uan kuali timoiljuiaj ipan nopa tlamantli, tikitaj nochi tlauel kuali kichijchijtokej. Pampa titlaneltokaj, tijmatij nelia itstok toTeotsij maske amo ueli tikitaj. Uan nojkia tikitaj nelia tlauel tlalnamiki uan tlauel kuajkuali tlamantli kinextia (Heb. 11:3, 27). Uan nojua uelis kuali tikixmatisej nochi tlen onka tlaj tijpouasej tlen científicos kipantijtokej. Uelis tikitasej tlen inijuantij kiijtouaj ipan video Las maravillas de la creación, ipan pilamochtsi Obra de un Creador uan El origen de la vida, uan ipan amochtli ¿Existe un Creador que se interese por nosotros? Ipan ¡Despertad! nojkia nesi kenke científicos uan sekinok maseualmej tlaneltokaj ipan toTeotsij. Ipan tlamachtili “¿Casualidad o diseño?” moixtoma tlen kichiuaj se keskij tlapialmej o sekinok tlamantli, uan kiijtoua kenijkatsa científicos kinekij kichiuasej tlen nopa tlapialmej kichiuaj.

6. ¿Kenijkatsa uelis mitspaleuis tlen kiijtoua se keski amatlajkuiloli?

⁶ Se toikni katli kipia 19 xiuitl uan eua Estados Unidos kiijtok tlen nopa ome pilamochtsitsij tlen tikijtojkej ipan párrafo tlen panok: “Nelia tlauel nechpaleuijtok. Tlauel miakpa nimomachtijtok”. Uan se tosiuaikni katli eua Francia kiijkuilok: “Nopa tlamachtili ‘¿Casualidad o Diseño?’ tlauel nechpaktia. Maske katli tlauel ixtlamatij kinekij kinixkopinasej tlapialmej, amo kema uelis kichiuasej se tlamantli sanse kej nopa tlapialmej”. Ipan Sudáfrica, se ichpokatl itatauaj kiijtojkej: “Toichpoka nochipa kipoua achtoui tlen kiijtoua ipan ‘Entrevista’, tlen uala ipan ¡Despertad!”. Ni amatlajkuiloli nojkia uelis mitspaleuis xikita nelia  itstok toTeotsij uan mitspaleuis tijmatis tlake tlamantli tlen mitsmachtiaj amo melauak uan kiampa amo tijneltokas. Nojkia mitspaleuis kuali xitlaneltoka, uan motlaneltokilis elis kejuak se ueyi kuauitl katli kuali moneljuayotijtok uan amo tleno kipano maske chikauak tlaajaka (Jer. 17:5-8).

7. ¿Kenke Jehová kineki xijtekiui motlalnamikilis?

⁷ Amo kenijki tlaj ta timotlajtlania ni: “¿Kenke moneki nijneltokas tlen kiijtoua Biblia?”. Jehová amo kineki xijneltoka se tlenijki san pampa sekinok kineltokaj. Kineki xijtekiui motlalnamikilis uan kiampa kuali tikixmatis Biblia uan tijpantis tlamantli tlen kinextia yaya kichijki ma moijkuilo. ¿Kenke kineki xijchiua nopa? Pampa kimati tlaj kuali tikixmajtias Biblia, nojua kuali titlaneltokatias uan timotemachis ipan iTlajtol (xijpoua Romanos 12:1, 2; 1 Timoteo 2:4). Tlaj timomachtis se keski tlamachtili tlen tijneki tijmatis, mitspaleuijtias kuali tikixmajtias Biblia.

8, 9. 1) ¿Tlake kinpaktia momachtisej sekij maseualmej? 2) ¿Kenijkatsa kinpaleuijtok katli kuali moyoliljuiaj ipan tlen kipouaj?

⁸ Sekij kinpaktia momachtisej tlajtolpanextili, uan sekinok kinpaktia kiitasej kenijkatsa tlen Biblia kiijtoua panok sanse ika tlen kiijtouaj científicos uan katli momachtiaj tlen uejkajkia panok. Ximoiljui ipan tlen kiijtoua Génesis 3:15. Jehová kiijtok ni tlajtolpanextili tlen tlauel ipati kema Adán uan Eva kiijixnamijkej uan amo kinejkej yaya ma kinnauati. Maske onka miak tlajtolpanextili, ni achtoui tlajtolpanextili techpaleuia ma tijkuamachilikaj kenijkatsa toTeotsij iTlanauatijkayo kinextis san toTeotsij kuali tlanauatia uan nojkia kenijkatsa kitlamiltis tlaijiyouilistli. ¿Kenijkatsa uelis timomachtis nopa tlajtolpanextili tlen uala ipan Génesis 3:15? Xijpeualti xijtemo se keski textos tlen kinextia kenijkatsa moaxitiskia nopa tlajtolpanextili. Teipa xijtemo kema moijkuilok nopa textos uan xijtekpana kej moijkuilojtiajki. Kiampa tikitas maske katli kiijkuilojkej amo itstoyaj ipan sanse xiuitl, nochi inijuantij kiijkuilojkej se keski tlamantli tlen kinextik kenijkatsa yolik moaxitijtiaskia nopa tlajtolpanextili. Nopa mitspaleuis tikinnextilis sekinok kenijkatsa Jehová kinyakanki ika itonal nopa tlakamej katli kiijkuilojkej Biblia (2 Ped. 1:21).

⁹ Se toikni katli eua Alemania kiitak kenijkatsa ipan sejse pilamochtsi tlen uala ipan Biblia kiijtoua se keski tlamantli tlen toTeotsij iTlanauatijkayo, maske kiijkuilojkej se 40 tlakamej uan amo itstoyaj san ipan sanse xiuitl yon amo moixmatkej. Kema se tosiuaikni tlen eua Australia momachtijtoya se tlamachtili ipan pilamochtsi Tlen Tematiltia, kiitak kenijkatsa nopa Pascua kiaxitia tlen kiijtoua Génesis 3:15 uan nojkia tepaleuik ma kiixmatikaj Mesías ^[1] (xikita nopa nota kampa tlami ni tlamachtili). Ya kiijkuilok: “Nopa tlamachtili nechpaleuik kuali ma nikixmati Jehová. Tlauel nechpaktik nijmatis kenke kiniljuik israeleuanij ma kichiuakaj nopa Pascua uan kenijkatsa moaxitik ipan Jesús. Monejki kuali nimoiljuis tlake kiixnextiyaya nopa Pascua”. ¿Kenke kiampa kiyolmatki? Pampa moyoliljuik ipan tlen kipojtoya uan kiampa uelki kikuamachilik. Nopa kipaleuik kuali ma tlaneltoka uan nojua kuali ma mouika iuaya Jehová (Mat. 13:23).

10. ¿Tlake nojkia mitspaleuis ximotemachi ipan Biblia?

¹⁰ Nojkia tlauel mitspaleuis tlaj timoiljuis kenijkatsa katli kiijkuilojkej Biblia amo istlakatkej, inijuantij amo pinajkej kiijtosej tlen nelia panok. Ipan nopa tonali, itstoyaj sekinok katli kiijkuilouayayaj san tlen kuali katli kichiuayayaj tlanauatianij o ininaltepe. Uan Jehová itlajtolpanextijkauaj amo san kiijtojkej tlen kuali katli kichijkej tlanauatianij uan israeleuanij, nojkia kiijtojkej tlen amo kuali katli kichijkej (2 Crón. 16:9, 10; 24:18-22). Nojkia kiijtojkej kema inijuantij uan sekinok toTeotsij itekipanojkauaj mokuapolojkej (2 Sam. 12:1-14; Mar. 14:50). Se toikni  telpokatl katli eua Gran Bretaña kiijtok: “Amo nochi kiijtouaj tlen nelia panok. Kema nikita amo istlakatkej, kichiua ma nimotemachi Biblia nelia toTeotsij techmakatok”.

11. ¿Tlake techpaleuis ma timotemachikaj Biblia nelia iTlajtol toTeotsij?

¹¹ Kema maseualmej kikauaj Biblia ma kinyakana, kiitaj kenijkatsa tlauel kinpaleuia uan motemachiaj nelia eli iTlajtol toTeotsij (xijpoua Salmo 19:7-11). Ipan Japón, se tosiuaikni katli nojua ichpokatl kiijtok: “Pampa na uan nochampoyouaj tijchiuaj tlen Biblia tlamachtia, techpaleuia ma tiyolpaktokaj. Uan tijpiaj tlaseuilistli, kuali timouikaj uan timoikneliaj”. Biblia kinpaleuijtok miakej ma kiitakaj se keski tlamantli tlen kineltokayayaj amo nelia (Sal. 115:3-8). Nojkia kinpaleuijtok ma motemachikaj ipan toTeotsij. Uan maske sekij amo tlaneltokaj ipan toTeotsij, kiitaj nochi tlen onka kejuak eliskia se ininteotsij. Sekinok kiijtouaj maseualmej uelis kichiuasej kuali ma tiitstokaj teipa. Maske kiampa moiljuiaj, tikitstokej inijuantij amo uelis kisenkauasej nochi kuesoli tlen onka ipan Tlaltipaktli (Sal. 146:3, 4).

12, 13. ¿Kenijkatsa uelis tikinixtomilis sekinok kenke titlaneltoka ipan toTeotsij o ipan tlen Biblia kiijtoua?

¹² Kema tikinixtomilis sekinok kenke tijneltoka se akajya kichijchijki nochi tlen onka o tlen Biblia kiijtoua, achtoui moneki tijmatis tlake kineltoka nopa maseuali. Maske sekij tlaneltokaj ipan evolución, nojkia tlaneltokaj ipan toTeotsij. Inijuantij kiijtouaj toTeotsij kichijchijki tlen onka ika evolución. Uan sekinok tlaneltokaj ipan evolución pampa ya nopa kinnextiliaj kampa momachtiaj. Nojkia itstokej sekinok katli ayokmo tlaneltokaj ipan toTeotsij pampa amo kinpaktik tlen kichiuayayaj ipan ininreligión. Yeka, kema tikamanaltis iuaya se akajya, achtoui xijtlajtlani ipan tlake tlaneltoka uan kenke kineltoka nopa. Kuali xijtlakakili kema mitsnankilis, kiampa nojkia mitstlakakilis kema ta tijkamanaljuis (Tito 3:2).

¹³ ¿Kenijkatsa uelis tijnankilis se akajya katli mitsiljuia amo kuali titlalnamiki pampa titlaneltoka ipan toTeotsij? Amo xijkualankanankili uan xikiljui ma mitsixtomili kenijkatsa moiljuia pejki onka nemilistli. Uelis tikiljuis tlaj nelia nopa evolución, uajka katli achtoui yolki monekiyaya uelis iselti momiakilis. Se tlakatl katli tlamachtia química kiijtok monektoskia kipias se tlenijki tlen kipaleuiskia amo tleno ma kipano, iselti kitemoskia se tlenijki tlen kichiuaskia ma yolto, iselti kimatiskia kenijkatsa moskaltis uan nesis, uan ueliskia kichiuas ma yolikaj sekinok sanse kej ya. Nopa tlamachtijketl nojkia kiijtok: “Amo tijkuamachiliaj kenijkatsa se keski tlamantli tlen yoltok uan piltlapialtsitsij tlauel kuali eltok inintlakayo”.

14. ¿Tlake nojkia uelis mitspaleuis kema tikixtomas se akajya kichijchijki nochi tlen onka?

¹⁴ Kema tikiniljuis sekinok kenke tijneltoka se akajya kichijchijki nochi tlen onka, uelis tikixtomas tlen Pablo kiijtok: “Nochi kaltinij kipiaj ajkeya kinchijchijtok, pero toTeko Dios, yajaya tlen kichijchijtok nochi tlen onka ipan Tlaltipaktli” (Heb. 3:4). Se kali amo iselti mochijchiua, se akajya moneki kiitas kenijkatsa kichijchiuas. Nochi tlen yoltok amo sanse tlachijchiuali kej se kali, yeka se akajya nojkia monejki kiitas kenijkatsa kinchijchiuas. Kema tikixtomas nopa, nojkia uelis tijtekiuis amatlajkuiloli. Se tosiuaikni kamanaltik iuaya se telpokatl katli amo tlaneltokayaya ipan toTeotsij uan kimakak nopa ome pilamochtsitsij tlen tikijtojkej achtouia. Kema panok se semana, nopa telpokatl kiijtok: “Nama kena nitlaneltoka ipan toTeotsij”. Teipa pejki momachtia uan moatsonpoliuiltik.

15, 16. 1) ¿Tlake moneki tijchiuas achtoui tlaj tijneki tikixtomas Biblia nelia toTeotsij iTlajtol? 2) ¿Tlake moneki nochipa tikilnamikis?

¹⁵ Tlaj se akajya moiljuia Biblia amo nelia toTeotsij iTlajtol, ¿kenijkatsa uelis tijpaleuis? Kej  tikijtojkej, achtoui uelis tijtlajtlanis tlake kineltoka uan timoiljuis tlake kipaktiskia kimatis (Prov. 18:13). Tlaj kipaktia ciencia, uelis tijnextilis kenijkatsa tlen kiijtoua Biblia sanse ika se keski tlamantli tlen científicos kipantijtokej. Tlaj kipaktia tlen uejkajkia panok, uelis tijnextilis kenijkatsa tlen miak amochtli kiijtoua panok, Biblia ipa kiijtojtoya panos. Sekinok kinekisej mitstlakakilisej tlaj tikinnextilis kenijkatsa Biblia uelis kinpaleuis kuali ma itstokaj. Uelis tikinnextilis se keski tlamantli tlen uala ipan Sermón del Monte.

¹⁶ Xikilnamiki amo tijnekij timokualanisej iuaya se maseuali, tijnekij ma kipakti kamanaltis touaya uan ma kiyeko tlen Biblia tlamachtia. Yeka, ika miak tlatlepanitakayotl, xijtlajtlani se keski tlamantli uan kuali xijtlakakili kema mitsnankilis. Kema tikixtomilis tlen tijneltoka, xijchiua ika tlatlepanitakayotl, uan ni tlauel moneki kema tijkamanaljuis se akajya katli ya ueyi. Tlaj kiampa tijchiuas, ya nojkia mitstlepanitas, uan tlauel kipaktis pampa kiitas kuali timomachtijtok tlen tijneltoka maske nojua titelpokatl o tiichpokatl. Uan tlaj se akajya san kineki mitspinaualtis o mitskualankamakas, uajka amo tleno xikiljui (Prov. 26:4).

17, 18. 1) ¿Tlake mitspaleuis ximotemachi ipan Biblia? 2) ¿Tlake tikixtomasej ipan nopa seyok tlamachtili?

¹⁷ Maske ya tijmatij se keski tlamachtili tlen amo ouij, tlaj tijneki nojua kuali titlaneltokas, moneki tijchiuas kampeka kuali tijkuamachilis sekinok tlamachtili tlen achi ouij. Moneki tijtemos nopa tlamachtili kejuak tijtemoskia se tesoro tlen ouij tijpantis (Prov. 2:3-6). Moneki tijpouas nochi Biblia, nopa se tlamantli tlen tlauel ipati pampa mitspaleuis kuali xitlaneltoka. Uelis timosentlalis tijpouas nochi ipan se xiuitl. Se toikni katli nama tepaxaloua chijchikuasej metstli ya nopa kichijki kema eliyaya telpokatl uan kipaleuik nojua kuali ma mouampojchiua iuaya Jehová. Ya kiijtoua: “Pampa nijpojki nochi Biblia nechpaleuik ma nimotemachi nelia eliyaya toTeotsij iTlajtol. Uan nijkuamachilik nochi nopa tlamachtili tlen nechpouilijkej kema nieliyaya niokichpil”. ¿Tlake sekinok tlamantli uelis mitspaleuis? Uelis tijtekiuis se keski tlamantli tlen mitspaleuis tijkuamachilis tlen tijpoua, kej Watchtower Library en DVD, AMATLAJKUILOLI IPAN INTERNET Watchtower, Índice de las publicaciones Watch Tower o nopa pilamochtsi Tlen ika momachtiaj Jehová itlajtoltemakauaj.

¹⁸ Tetajmej, inmojuantij kinamiki kuali inkinmachtisej inmokoneuaj tlen Jehová. Yeka, ipan nopa seyok tlamachtili tikixtomasej tlake uelis inkichiuasej uan kiampa inkinpaleuisej inmokoneuaj kuali ma tlaneltokakaj.