Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

Si Bohou Ebua, Aro’ö Wamatimö

Si Bohou Ebua, Aro’ö Wamatimö

”Famati andrö . . . fa’afaduhu dödö ba ngawalö, hadia ia, si lö oroma.”​—HEBERAI’O 11:1.

SINUNÖ: 41, 11

1, 2. Hadia zasese lasofu-sofu ira samosumange Yehowa si bohou ebua, ba hadia mene-mene nibe’e Zura Ni’amoni’ö?

SAMÖSA ono sekola imane khö samösa dalifusöda ira alawe ba Inggris, ”Talafo onekhö ndra’ugö na faduhu dödömö khö Lowalangi.” Isura samösa dalifusöda ira matua ba Jerman imane, ”Molo’ö wamaha’ö gurugu, waö-waö ba womböwöi ulidanö ha hikaya da’ö. Ba omasi ira na faduhu dödö fefu ndraono sekola ba evolusi.” Samösa dalifusöda ira alawe si bohou ebua ba Prancis imane, ”Tokea ndra gurugu ba zekola wa so nasa zi faduhu tödö ba Zura Ni’amoni’ö.”

2 Iada’a, ato niha zi lö faduhu tödö wa Lowalangi zomböi ya’ita. Na ya’ugö samösa si bohou ebua samosumange Yehowa, mazui awena öfaha’ö ndra’ugö sanandrösa khönia, tola manö manofu-nofu dödöu hewisa wamaduhu’ömö wa ya’ia andre Somböwöi ya’ita. Itolo ndra’ugö Zura Ni’amoni’ö ba wohaogö wo’angeraigö hadia zi no tarongo mazui hadia zi no tabaso ba hadia wanema linia. Imane Daromali Lowalangi, ”Ba’a-ba’a zi lö sökhi khöu wangenanö andrö.” Hewisa wa tola? Da’ö möi fanoloda ba wotimbagö fangera-ngera si lö atulö ba ena’ö itugu aro wamatimö khö Yehowa.​—Baso Gamaedola 2:10-12.

3. Hadia nitutunöda ba duho da’a?

3 Ena’ö itugu aro wamatida khö Yehowa, moguna aboto ba dödöda haniha ia. (I Tim. 2:4) Andrö, ba ginötö öbaso Zura Ni’amoni’ö mazui pulikasida, moguna öbatogö sabata ba angerönusi hadia zi no öbaso. Botogö ba dödömö hadia nibasomö. (Mat. 13:23) Na öfalua lala simane da’a ba wamaha’ömö, tola ö’ila hadia zangoroma’ö wa Yehowa Zomböi ya’ita ba moroi khönia Zura Ni’amoni’ö. (Heb. 11:1) Datatutunö hewisa wamaluada da’a.

LALA BA WANGA’ARO’Ö WAMATIMÖ

4. Hadia zi fagölö-gölö lafaduhusi tödö niha si faduhu tödö ba evolusi hegöi si faduhu tödö wa so zomböi? Ba hadia zi moguna tafalua?

4 Tola manö so zanguma’ö khömö, ”Faduhu dödögu ba evolusi börö me atulö da’ö molo’ö ndra sagatua-tua. Hewisa wa tola faduhu dödömö wa so Lowalangi hewa’ae lö hadöi niha si no irai mangila ya’ia?” Ato niha sangokhögö fangera-ngera simane da’ö. Sindruhusa wa tebai ta’ila höröda Lowalangi mazui ta’ila hewisa me ifazökhi hadia ia. (Yoh. 1:18) Hiza’i, hewisa niha si faduhu tödö ba evolusi? Faduhu göi dödöra ba zi tebai la’ila höröra. Lö hadöi sagatua-tua mazui haniha manö si no irai mangila hewisa wa tefabö’öni wa’auri fefu zi so ba gulidanö tebulö ira tobali tanö bö’ö. Duma-dumania, lö irai so zangila hewisa mba’e tobali niha. (Yob. 38:1, 4) Andrö moguna ta’alui hadia zindruhunia, tahaogö ta’angeraigö, ba tahalö gangetula moroi ba niforoma’ö zindruhu andrö. Ato niha ”la’ila sa tödöra” wa so Lowalangi moroi ba ngawalö si so ba gulidanö. Ba da’ö ”oroma” wa ya’ia Zomböi, sabölö, hegöi safönu fa’ahöli-höli dödö gamuatania.​—Rom. 1:20.

Fanolo si no tehenaigö tobali fanolo khömö ba wanutunö hadia nifaduhusimö tödö ba niha bö’ö (Faigi ngenoli si-5)

5. Hadia manö wanolo si no lahenaigö si möi fanolo khöda ena’ö itugu aboto ba dödöda sanandrösa ba niwöwöi?

5 Ba ginötö tafaigi gulidanö awö nösinia ba ta’angerönusi, tola aboto ba dödöda wa safönu fa’ahöli-höli dödö wamazökhinia da’ö. ”Moroi ba wamati aboto ba dödöda” wa so zomböi, hewa’ae tebai ta’ila höröda ia. Aboto ba dödöda wa i’okhögö gamuata si sökhi sibai hegöi fa’atua-tua. (Heb. 11:3, 27) Tola itugu aboto ba dödöda sanandrösa ba niwöwöi na tabaso hadia si no lasöndra ira sagatua-tua. Tola ta’ila da’ö duma-dumania ba video Keajaiban Ciptaan Menyingkapkan Kemuliaan Allah, brosur Benarkah Kehidupan Diciptakan? mbuku Asal Mula Kehidupan—Lima Pertanyaan yang Patut Direnungkan hegöi mbuku Apakah Ada Pencipta yang Mempedulikan Anda? Asase so wahuhuosa ba majalah Sadarlah! khö ndra sagatua-tua mazui ba niha bö’ö, zanutunö hana wa faduhu dödöra khö Lowalangi iada’a. Ba duho ”Apakah Ini Dirancang?” iforoma’ö ngawalö sahöli-höli dödö moroi ba gurifö mazui tanö bö’önia si so ba gulidanö, hegöi lala nifalua ndra sagatua-tua ba wolo’ö da’ö.

6. Hewisa wanolo si no tehenaigö tola möi fanolo khömö?

6 Imane samösa dalifusöda ira matua 19 fakhe ndröfinia si so Amerika Serikat sanandrösa ba zi dombua mbuku andrö, ”Sindruhu-ndruhu moguna khögu da’a. No mewulu kali sa’ae ufaha’ödo ba mbuku da’ö.” Isura samösa dalifusöda ira alawe si so Prancis, ”Ahöli-höli sibai dödögu ba duho ’Apakah Ini Dirancang?’ zangoroma’ö wa hadia manö nifazökhi niha sagatua-tua tebai lafagölösi ia ba niwöwöi sahöli-höli dödö ba gulidanö. Satua sangokhögö ono alawe si-15 fakhe ba Afrika Tanö ba Gaekhula imane, ”Si to’ölönia, duho si oföna ibaso onoma ba mbuku Sadarlah! ya’ia da’ö ’Wawancara.’” Mbuku da’ö tola möi fanolomö ba wangila wa so Zomböi, irege tola aboto ba dödömö ba tola ötimbagö wamaha’ö selungu. Itugu aro göi wamatimö hulö wa’a geu saro si lö muheu hewa’ae ila’u angi sabölö-bölö.​—Yer. 17:5-8.

FAMATIMÖ BA ZURA NI’AMONI’Ö

7. Hadia mbörö wa omasi Lowalangi na ö’oguna’ö dödömö?

7 Hadia sala na manofu, ’Hadia mbörö wa faduhu dödögu ba niwa’ö Zura Ni’amoni’ö?’ Tatu manö lö’ö. Lö omasi Yehowa na faduhu dödömö ha börö me ifalua niha bö’ö da’ö. Omasi ia na ö’oguna’ö ’dödömö’ ena’ö ö’ila Zura Ni’amoni’ö ba tola ösöndra fanema li si tefaudu wa moroi khönia mbuku andrö. Na itugu aboto ba dödömö hadia nösi mbuku andrö, itugu aro wamatimö. (Baso Roma 12:1, 2; I Timoteo 2:4.) Sambua lala ena’ö ö’ila nösi Zura Ni’amoni’ö ya’ia da’ö na öfaha’ö ndra’ugö sanandrösa ba duho-tuho somasi ö’ila.

8, 9. (a) Hadia manö duho-tuho zomasi lafaha’ö ira niha? (b) Hewisa tola latema mbua na la’angerönusi hadia zi no labaso?

8 So niha somasi mamaha’ö ya’ia sanandrösa ba wama’ele’ö Zura Ni’amoni’ö. So göi zomasi mangalui hadia gamakhaita waö-waö nitutunö ba Zura Ni’amoni’ö ba nisura niha sagatua-tua, sejarawan, mazui arkeolog. Datahalö duma-duma ba I Moze 3:15. Da’a wama’ele’ö sabölö moguna moroi khö Yehowa lö ara me no mamada’ö Gadamo ba Khawa khönia hegöi ba lala wamatörönia. Ba wama’ele’ö si oföna andrö, aboto ba dödöda hewisa wangoroma’ö Mbanua Lowalangi wa no sabölö sökhi lala wamatörö Lowalangi, ba hewisa wangohorinia fefu wamakao. Hewisa tola öfaha’ö ndraugö ba I Moze 3:15? Sura ayati-ayati moroi ba Zura Ni’amoni’ö sanutunö hewisa wa’alua wama’ele’ö andre. Aefa da’ö alui hamega lasura ayati da’ö ba sura ia molo’ö ginötö wanura ya’ia. Na öfalua da’ö, tola ö’ila wa hewa’ae fabö’ö-bö’ö ginötö wa’auri niha sanura Zura Ni’amoni’ö, hiza’i fefu nisurara mangoroma’ö wa sindruhu-ndruhu atulö wama’ele’ö andrö. Da’ö zanolo ya’ugö irege tola fahudu dödömö wa nifatörö geheha ni’amoni’ö moroi khö Yehowa ira.​—II Fet. 1:21.

9 Isura samösa dalifusöda ira matua ba Jerman, ”Hewa’ae so 40 ndra matua sanura Zura Ni’amoni’ö, ba auri ira ba ginötö si fabö’ö-bö’ö hegöi lö la’ila haniha nawöra sanura mbuku andrö, hiza’i waö-waö nisura ba mbuku-buku Zura Ni’amoni’ö mame’e khöda wanutunö sanandrösa ba Mbanua Lowalangi.” Samösa dalifusöda ira alawe ba Australia ifaha’ö ia ba mbuku Manuriaigö ba ifaha’ö ia wa mo’amakhaita Gowasa Fasa ba I Moze 3:15 hegöi khö Mesia. [1] (Faigi gonönöta.) Imane, ”Ba wamaha’ö da’ö awena aboto ba dödögu hewisa wa abölö Yehowa. Ahöli-höli dödögu börö me no ifa’anö Yehowa Gowasa Fasa ba ndraono Gizara’eli sangoroma’ö hewisa alua wama’ele’ö andrö ba wa’auri Yesu. Irege ubato sabata ba u’angerönusi hewisa wa’alua wama’ele’ö andre si fao fa’ahöli-höli dödö!” Hadia mbörö wa tola irasoi simane da’ö? Börö me ihaogö i’angeraigö hadia zi no ibaso irege aboto ba dödönia. Da’a zanolo ya’ia ba wanga’aro’ö wamatinia, ba itugu ahatö ia khö Yehowa.​—Mat. 13:23.

10. Hewisa sindruhu nitörö sanura Zura Ni’amoni’ö möi fanga’aro wamatida ba Zura Ni’amoni’ö?

10 Angeraigö wa latörö zindruhu ira niha sanura Sura Ni’amoni’ö. Lö ata’u ira ba wanguma’ö hadia zindruhu hegöi ba wamalua da’ö. Si to’ölönia, ira sanura ba götö andrö lasura ha si sökhi sanandrösa ba mbanua hegöi samatörö ya’ira. Hiza’i, ira sama’ele’ö Yehowa tenga ha si sökhi manö nisurara, lasura göi si lö sökhi nifalua ndraono Gizara’eli hegöi nifalua razora. (II Nga. 16:9, 10; 24:18-22) Ba lasura göi zalara samösa hegöi ono mbanua Lowalangi tanö bö’ö. (II Zam. 12:1-14; Mrk. 14:50) Imane samösa dalifusöda si bohou ebua ba Inggris ”Lö ato niha samalua sindruhu, irege itugu faduhu dödöda wa sindruhu-ndruhu moroi khö Yehowa Zura Ni’amoni’ö andre.”

11. Hewisa tola tasöndra wanuturu lala moroi ba Zura Ni’amoni’ö si möi mamaduhu’ö dödöda wa moroi khö Lowalangi Zura Ni’amoni’ö?

11 Ba ginötö latehegö tobali fanuturu lala ba wa’aurira Zura Ni’amoni’ö, tola larasoi howu-howunia. Da’ö zamaduhu’ö dödöra wa moroi khö Lowalangi Zura Ni’amoni’ö. (Baso Zinunö 19:7-11.) Isura samösa dalifusöda ira alawe si bohou ebua ba Jepang, ”Börö me ma’o’ö wamaha’ö ba Zura Ni’amoni’ö, sindruhu-ndruhu owua-wua dödöma ba nomo. Te’osambua’ö ndra’aga, lö fa’udusa ba safönu fa’omasi wa’aurima.” Ibe’e wanolo Zura Ni’amoni’ö ba niha sato ena’ö aboto ba dödöra wa so ösa zi lö tefaudu ba zi no lafaduhusi tödö. (Zin. 115:3-8) Ibe’e göi wanuturu lala ba niha ena’ö la’odaligö Yehowa, Lowalangi Fondrege Zabölö, ba ifabu’u dötö nafö zi sökhi ba zi so föna. Hiza’i, niha si lö mamaduhusi tödö Lowalangi sindruhunia no labali’ö gulidanö andre tobali lowalangira. So göi zanguma’ö wa tola ibe’e niha dötö nafö si sökhi ba zi so föna. Hiza’i, na tafaigi hadia zi no lafalua iada’a, oroma wa lö mofozu nifaluara ba wangasiwai gabula dödö ba gulidanö andre.​—Zin. 146:3, 4.

LALA WAHUHUOSADA BA NIHA

12, 13. Hewisa lala wahuhuosada ba niha sanandrösa ba womböwöi mazui ba Zura Ni’amoni’ö?

12 Ba ginötö fahuhuo ndra’ugö ba niha sanandrösa ba womböwöi mazui ba Zura Ni’amoni’ö, moguna oföna ö’ila hadia nifaduhusinia tödö. Törö tödöu wa so ösa niha zamaduhusi tödö evolusi ba faduhu göi dödönia wa so Lowalangi. Molo’ö ya’ira, i’oguna’ö evolusi ba womböwöi fefu hadia ia zi so ba gulidanö. Tanö bö’önia, faduhu dödöra wa atulö evolusi börö me lafaha’ö da’ö ba zekola. Ba so göi zi no mamöhöli mamaduhusi tödö Lowalangi börö me no afatö dödöra ba agama. Andrö, si föföna sofu hadia nifaduhusinia tödö ba hadia mbörö wa faduhu dödönia ba da’ö. Aefa da’ö haogö wamondro-ndrongo wanema li moroi khönia. Na öfalua da’ö, tola manö omasi ia mamondro-ndrongo hadia nifa’emamö.​—Tit. 3:2.

Haogö sofu hadia nifaduhusira tödö, aefa da’ö haogö wamondro-ndrongo wanema li moroi khöra

13 Na so zanguma’ö wa bodo sibai ndra’ugö börö me öfaduhusi tödö wa so Zomböi, hewisa wanemau li? Haogö andrö khönia ena’ö itutunö hewisa molo’ö ya’ia mböröta wa’auri. Tola öwa’ö khönia na moroi ba evolusi wa’auri, fefu ngawalö sauri si oföna moguna la’oya’ö mbotora samösa. Sindruhunia, molo’ö samösa profesor kimia, ena’ö tola la’oya’ö mbotora, lö tola lö’ö moguna (1) guli mboto ba wolumö’ö ya’ia, (2) fa’atua-tua ba wanöndra hegöi ba wangoguna’ö fa’abölö, (3) data zotatugöi sikhala hegöi fa’atedounia, mazui (4) fa’atua-tua ba wangoya’ö data andrö. Imane nasa, ”Ahöli-höli dödö niha me la’ila wa abua sibai lala wamazökhi fa’auri simane da’ö.”

14. Hadia wanutunö salio mu’ila eluaha si tola ö’oguna’ö ba ginötö fahuhuo-huo sanandrösa ba womböwöi?

14 Ba ginötö fahuhuo-huo ita ba niha sanandrösa ba womböwöi, tola ö’oguna’ö wanema li salio mu’ila eluaha ni’oguna’ö Waulo. Isura, ”Fefu nomo sa, ba so zotomo, ba samazökhi fefu, hadia ia, ba ya’ia Lowalangi.” (Heb. 3:4) Tatu manö, hulö simane sambua nomo, so niha zamazökhi ba zangehao ya’ia. Mendrua manö ba wangehaogö fefu ngawalö sauri, abölö abua ia moroi ba wamazökhi si sambua omo, sinangeania so zamazökhi ba sangehao ya’ia. Tola ö’oguna’ö publikasida. Samösa dalifusöda ira alawe fahuhuo ia khö samösa ono matua si bohou ebua si lö faduhu tödö wa so Lowalangi. Ibe’e khönia dombua brosur sanandrösa ba womböwöi. Ba zi samigu aefa da’ö, imane si bohou ebua andrö, ”Iada’a, faduhu dödögu wa so Lowalangi.” Ibörögö ifaha’ö ia ba Zura Ni’amoni’ö, ba gafuriata tobali ia talifusöda.

15, 16. Fatua lö tatutunö wa moroi khö Lowalangi Zura Ni’amoni’ö, hadia zinangea tafalua? Ba hadia zinangea tatörö tödöda?

15 Na so samösa niha zi lö mamaduhusi tödö Zura Ni’amoni’ö, hewisa lala wanutunömö khönia? Simane famarou no mege, si’oföna sofu hadia nifaduhusinia tödö. Alui hadia duho somasi ia. (Gamd. 18:13) Na omasi ia ilmu pengetahuan, be’e duma-duma moroi ba Zura Ni’amoni’ö zangoroma’ö wa tefaudu nösinia ba ilmu pengetahuan. Na omasi ia sejarah, tutunö waö-waö si no lasura ba buku sejarah, ba foroma’ö khönia wa no ara tesura da’ö ba Zura Ni’amoni’ö fatua lö alua da’ö. Tanö bö’önia tola manö omasi ira lafondro-ndrongo na öforoma’ö ayati moroi ba Zura Ni’amoni’ö sanolo ena’ö sökhi lala wa’aurira, simane mene-mene si so ba Huhuo ba Hili.

16 Törö tödöu wa lö omasi ita fabu’a-bu’a ba niha. Omasi ita na ohahau dödö niha ba ginötö fahuhuo ira khöda ba lafaha’ö ira ba Zura Ni’amoni’ö. Andrö, haogö ba wanofu khönia, ba fondro-ndrongo wanema linia. Haogö angenanöi ba ginötö öfatunö hadia nifaduhusimö tödö ba niha, mendrua manö na abölö atua niha andrö moroi khömö. Na öfosumange niha bö’ö, tola manö lafosumange ndra’ugö göi. Ba ahöli-höli dödöra me la’ila wa no öhaogö ö’angeraigö hadia nifaduhusimö tödö hewa’ae awuyu-wuyu nasa ndra’ugö. Hiza’i, na so niha somasi fabu’a-bu’a mazui sango’aya ya’ugö, lö moguna ötema linia.​—Gamd. 26:4.

SÖNDRA ZINDRUHU BA ZURA NI’AMONI’Ö BA ARO’Ö WAMATIU

17, 18. (a) Hadia zanolo ya’ugö ba wanga’aro’ö wamatimö ba Zura Ni’amoni’ö? (b) Hadia wanofu nitutunöda ba wamaha’ö ba migu föna?

17 Te no ta’ila wamaha’ö moroi ba Zura Ni’amoni’ö, hiza’i lö ibönö da’ö ena’ö aro wamatida. Moguna taforege ba wangalui hegöi ba wanöndra sindruhu hulö simane wangalui girö-girö si tobini. (Gamd. 2:3-6) Sambua lala ba wanga’aro’ö famatimö ya’ia da’ö na öbaso fefu nösi Zura Ni’amoni’ö. Tola öbaso ia ba zi döfi. Da’ö zanolo samösa satua samasui ba wangokhögö wahuwusa saro khö Yehowa me awuyu-wuyu ia. Imane, ”Sambua lala samaduhu’ö tödögu wa Zura Ni’amoni’ö andre Taromali Lowalangi ya’ia da’ö na ubaso nösinia. Sindruhu-ndruhu aboto ba dödögu waö-waö ba Zura Ni’amoni’ö si no u’ila iotarai me ide-ide ndra’o.” Ena’ö aboto ba dödöu nibasomö, oguna’ö wanolo si no tehenaigö ba li ni’ilamö ba wangalui fanema linia. Simane Watchtower Library si so ba DVD, PERPUSTAKAAN ONLINE Manuriaigö, Indeks Publikasi Menara Pengawal, mazui Panduan Riset untuk Saksi-Saksi Yehuwa.

18 Satua, ya’ami zinangea mamaha’ö iraonomi sanandrösa khö Yehowa. Andrö, hewisa wanolomö ira ba wangokhögö famati saro khönia? Ba wamaha’ö ba migu fönada latutunö ngawalö lala si tola öfalua.

^ [1] (ngenoli si-9) Menara Pengawal, 15 mbaŵa si Felendrua 2013.